كىتابي اقىندار وقىپ وسكەن، ءتالىم العان، كەيىن قايتا جىرلاعان، رۋحاني ۇدەرىسىن جالعاعان ويشىل عۇلاما اقىندار مەن ولاردىڭ تۋىندىلارى قاتارىندا ءجۇسىپ بالاساعۇننىڭ «قۇتادعۋ بىلىك»، احمەت جۇينەكيدىڭ «ھيباتۋ-ل حاكايىق»، احمەت ياساۋيدىڭ «حيكمەتتەرى»، سۇلەيمەن باقىرعاني شىعارمالارى جانە التىنوردالىق نازيرالىق تۋىندىلار قۇل عاليدىڭ «قيسسا ءجۇسىبى»، رابعۋزيدىڭ «قيساسۋ-ل-ءانبياسى»، حۋسام كاتيبتىڭ «جۇمجۇماسى»، قۇتىپتىڭ «حۇسراۋ ۋا شىرىنى»، سايف سارايدىڭ «گۇلستان بي-ت-تۇركيى»، ماحمۋد بين ءالي كەردەرىنىڭ ء«ناھجۋ-ل-ءفاراديسىن» (جۇماققا اپاراتىن جول) اتاۋعا بولادى.

عالىم ا.ەگەۋباەۆ «كىسىلىك كىتابى» اتتى زەرتتەۋ ەڭبەگىندە تۇركى الەمىنىڭ قوس الىبى، ۇلى ويشىلدار ءابۋ ناسىر ءال-فارابي مەن ءجۇسىپ بالاساعۇن شىعارماشىلىعىنداعى ويشىلدىق ۇندەستىكتى ءوزارا ساباقتاستىقتا قاراستىرادى. « ... ءال-فارابي دانالىق تولعامدارى مەن ءجۇسىپ بالاساعۇننىڭ ەستەتيكالىق كوزقاراستارىنىڭ اراسىنداعى ۇندەستىك، ساباقتاستىق جەلىسى بۇگىن دە ايدان انىق. ەجەلگى دۇنيە ادەبيەتىندە اقىل، ءبىلىم، باقىت تۋرالى تەبىرەنىستەر ءداستۇرلى تاقىرىپ ارنالارى بولعان دەۋگە سايا سالۋ وڭاي. بىراق ەكىنشى ۇستاز ىلىمىمەن ءجۇسىپ بالاساعۇن اراسىنداعى تەكتەستىكتى، تامىرلاستىقتى سەزبەۋ تاعى دا مۇمكىن ەمەس. وي تولعام تابيعاتىنىڭ، ەستەتيكالىق كوزقاراستىق بىرلىگى داۋسىز. فارابي كوپتەگەن تراكتاتتارىندا عىلىمي تولعام، عىلىمدىق كوزقاراس پەن اقىل-ءبىلىمنىڭ نەگىزى، پايداسى ادامنىڭ قۇت-باقىتى، جاقسى اكىمدەردىڭ قۇلىق تابيعاتى تۋرالى قۇندى كوزقاراستارىن بىلدىرسە، «قۇتتى بىلىكتە» وسىناۋ الەۋمەتتىك ءمانى كۇشتى تولعام-پىكىرلەر ولەڭمەن، ديداكتيكالىق پوەزيا ۇلگىسىمەن جىرلانادى. «بىزدىڭشە، ورحون-ەنيسەي، فارابي مۇرالارىنسىز «قۇتادعۋ بىلىكتىڭ» ىرگەسى ۇنەمى جالاڭاش قالا بەرمەك. وسى ورتادا ەلەۋلى مادەني ءداستۇر، مەكتەپ جاتىر» [1, 116-117]. عالىم پىكىرىندە كەز-كەلگەن ول مەيلى ادەبي، مەيلى فالسافالىق تۋىندى بولسىن توسىننان تۋىلمايتىنىن، سوعان دەيىنگى سول داۋىردەگى ارعى-بەرگى نە ادەبي، نە فالسافالىق داستۇرلەر مەن مەكتەپتەر، وي-ورامدار ۇندەستىگى مەن جالعاستىعى، ساباقتاستىعى دارەجەسىندە دۇنيەگە كەلەرىن اڭداعان، اڭداتقان وي بار. سول سەكىلدى ورتاعاسىرلىق ادەبي، ءدىني-فالسافالىق جادىگەرلەر، اتاپ ايتساق، احمەت ءياساۋيدىڭ «حيكمەتى» مەن ءجۇسىپ بالاساعۇننىڭ «قۇتادعۋ بىلىگى»، احمەت يۇگنەكيدىڭ «ھيبات-ۋل-حاقايىعى» ۇزاق عاسىرلار بويى تۇرىك حالىقتارىنىڭ ءسوز ونەرىنىڭ وركەندەۋىنە مول ۇلەس قوسىپ كەلگەنى داۋسىز. اتالعان ۇلى جادىگەرلەردىڭ ءحىح-حح عاسىرلارداعى بۇكىل قازاق ادەبيەتىنە جاساعان يگى-ىقپالى جونىندە دە سولاي دەۋگە بولادى. ءحىح عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسى مەن حح عاسىر باسىندا ەرەكشە دامىعان كىتابي اقىندار شىعارماشىلىعى دا كەزدەيسوق تۋىنداعان ادەبي قۇبىلىس ەمەس. كەرىسىنشە، ءوزىنىڭ تابيعي ءداستۇرلى دامۋ جولىمەن كەلگەن، ەجەلگى ادەبي، ءدىني-فالسافالىق داستۇرمەن ساباقتاستىقتا دامىعان ادەبي قۇبىلىس. دەمەك، كىتابي اقىندار شىعارماشىلىعىنىڭ قاينار باستاۋىندا ەڭ الدىمەن ورتاعاسىرلاق ادەبي، ءدىني-فالسافالىق جادىگەرلەر ا.ياساۋي، ا.بالاساعۇني، ا.يۇگنەكي شىعارمالارى، ونان سوڭ التىن وردا ەسكەرتكىشتەرى تۇر دەسەك، قاتەلەسپەيمىز. ياعني، كىتابي اقىندار شىعارماشىلىعى قازاق ادەبيەتىنىڭ ەجەلگى ادەبيەتپەن تابيعي بايلانىسىن، ساباقتاستىعىن كورسەتەدى.

جالپى مۇسىلمان الەمىندە بار ءداستۇردىڭ ءبىرى – كەز-كەلگەن ەڭبەكتى اللا تاعالانى ماداقتاپ ءسوز ەتۋمەن اشۋ. سونان سوڭ عانا نەگىزگى ماسەلەگە كوشۋ. سول سەكىلدى ءبىزدىڭ ورتاعاسىرلىق ادەبي ەسكەرتكىشتەرىمىز دە وسى ءداستۇردى ۇستانعان. مىسالى، قۇل قوجا احمەت ياساۋي ءوزىنىڭ حيكمەتتەرىنىڭ ءون بويىندا اللانى ءتۇرلى ەسىمدەرىمەن قۇرمەتتەپ اتاپ وتىرادى. اللاعا عاشىق بولۋ، ديدار كورۋگە قۇشتار بولۋ تەك ءبىر اللاعا ارنالىپ ولەڭمەن ءورىلىپ وتىرادى. ياساۋي حيكمەتتەرى نەگىزىنەن اللاعا زىكىر ايتۋعا لايىقتالىپ بەلگىلى ءبىر ىرعاقتارعا قۇرىلىپ وتىرعان. سول سەبەپتى دە شۋماقتىڭ نە ەكىنشى جولى، نە ءتورتىنشى جولى ءبىر سوزبەن اياقتالىپ وتىرادى. مىسالى:

 

          ء«بىسمىللا» دەپ بايان ەتتىم حيكمەت ايتىپ،

          شاكىرتتەرگە ءدۇر مەن گاۋھار شاشتىم مىنە.

           جاندى جالداپ، قايعى شەگىپ، قاندار جۇتىپ،

          مەن «داپتەر ءساني» ءسوزىن اشتىم مىنە [2, 17].

 

سول سەكىلدى ءار ەكىنشى جول نە ءتورتىنشى جول ۇنەمى قايتالانىپ وتىرادى.

 

                   حوش، عايىپتان حابار كەلدى قۇلاعىما،

                   سول سەبەپتەن حاققا سيىنىپ كەلدىم، مىنە.

                   بارشا اۋليە جيىلىپ كەلىپ ىرزىق بەردى،

                   سول سەبەپتەن حاققا سيىنىپ كەلدىم، مىنە [2, 25].

 

نەمەسە:

 

                   «قۇلھۋ اللاھۋ سۋبحان اللاھۋ» قۇلشىلىق قىلدىم،

                   ءبىر جانە بارىم، ديدارىڭدى كورەرمىن بە؟!

                   باستان-اياق قاسىرەتىڭدە كۇيىپ-جاندىم،

                   ءبىر جانە بارىم، ديدارىڭدى كورەرمىن بە؟! [2, 31].

 

بۇل حيكمەت جولىن مىسال ەتىپ وتىرعان سەبەبىمىز: ولار حاق تاعالاعا ارنالعان جانە ادەمى اۋەز، اۋەنمەن، ىرعاقتى جۇيەمەن ورىندالىپ وتىرعانى اڭعارىلادى. سول سەكىلدى قۇل قوجا احمەت ءياساۋيدىڭ حيكمەتتەرىنىڭ تۇتاستاي جولدارى مۇحاممەت پايعامبارعا، ءتورت شارياردى جىرلاۋعا ارنالعان. ولاردىڭ ءدىن مۇسىلمان جولىنداعى قايراتكەرلىك ىستەرى، اسىرەسە، مۇحامەت پايعامبار كوپ جىرلانعان. اقىن حيكمەتتەرىندە اللاعا عاشىقتىقتى، ونىڭ ديدارىن ءبىر كورۋگە كۇيىپ-جانىپ قۇشتار بولۋدى جىرلاسا، پايعامباردى ەرەكشە ءىلتيپات، قۇرمەتپەن، سۇيىسپەنشىلىكپەن جىرلايدى جانە پايعامبار تاقىرىبىنا ۇنەمى قايتا سوعىپ وتىرادى. ول ولەڭ جولدارىن القالىق زىكىرگە لايىقتاپ، ىرعاقپەن بەرىپ وتىرادى:

 

                   ەسىمە ءتۇسىپ جانىمداي سۇيگەن مۇحاممەت،

                   سەنىڭ جولىڭا پيدا بولام، مۇحاممەت...

                                      ......

                   اينالايىن نۇر جۇزىڭنەن، ەي، اللا،

                   ءبىر تامشىدان دارياداي تاسىت مەنى، مۇحاممەت.

                                      .....

                   اۋەل باستان ءبىر تامشى شاراب ماعان ءناسىپ بولعان،

                   ۇدايى ءسىزدىڭ دانالىعىڭىزدى ماداقتايىن، مۇحاممەت [2, 53-54].

 

اقىن پايعامبار تاقىرىبىنا ۇنەمى قايتا سوعىپ وتىرادى دەدىك، ءتورت شارياردى جىرلار الدىندا دا مۇحاممەتتى، ونىڭ ءومىر جولىن، جەتىمدەرگە ەرەكشە مەيىرلى، شاپاعاتتى بولعانىن جىرلايدى.

قوجا احمەت ياساۋي مۇحاممەت پايعامباردىڭ ءتورت شاريارىن ابۋباكىر سىددىق،  ومار، وسپاندى، ازىرەت ءالىنى ارنايى، جەكە-جەكە جىرلايدى. اسىرەسە، ابۋباكىر سىدىقتىڭ مۇحاممەت پايعامبارعا ەرتە سەرىك بولعانىن، كوپ سۇيەنىش يۋولعانىن، كەيىن پايعامبارعا قىزىن قوسىپ قايىن اتا بولعانىن، ەڭ باستىسى ادال دوس بولىپ وتكەنىن جىرلايدى. ءتورت شارياردىڭ العاشقىسى ابۋباكىر سىدىقتىڭ پايعامبارعا ءارى اينىماس دوس، ءارى ورىستە قولداۋشى بولعانىن:

 

كورگەن زامات يلانعان ابۋباكىر سىدىق ءدۇر

ۇستىن بولىپ تىرەلگەن ابۋباكىر سىدىق ءدۇر.

مۇڭداسقاندا جىلاعان، قۇلدىققا بەل بايلاعان،

ءىشى-باۋىرى ەزىلگەن ابۋباكىر سىدىق ءدۇر

ءبىر شەتىنەن قايتپاعان، سىرىن جاتقا شاشپاعان...

ايتقان سوزىنە جەتكەن، ءناپسى-قىزىقتان كەتكەن،

حاق راسۋلمەن ءبىر كەتكەن ابۋباكىر سىدىق ءدۇر.، –

دەپ جىرلايدى [2, 95-96].

 

ەكىنشىسى جار بولعان، ادىلەتتى عۇمار ءدۇر،

مۇسىلماندىققا جار بولعان، ادىلەتتى عۇمار ءدۇر، –

 

دەپ ءتورت شارياردىڭ ەكىنشىسى ومار ءحاليفتىڭ وتە ادىلەتتى باسشى بولعانىن، مۇسىلمان ءدىنىنىڭ نىعايۋىنا، شاريعات جولىنىڭ جۇيەلەنىپ تارالۋىنا سىڭىرگەن ەڭبەگىن جىرلايدى. سول سەكىلدى حاليف وسپان، ازىرەت ءالى دە وسىلاي ەلىنە، دىنگە ەتكەن قىزمەتىنە قاراي ماداقتالا جىرلانادى.

 

ال، ءجۇسىپ بالاساعۇننىڭ «قۇتتى بىلىگىندە» بۇل ءجايت:

اللا اتىمەن ايتتىم ءسوزدىڭ ءالىبىن،

جارىلقاعان، جاراتقان ءبىر ءتاڭىرىم! [3, 50]، –

 

دەپ اللاھ تاعالانى ماداقتاۋدان باستالىپ، اللانىڭ ۇلىلىعى، كەرەمەتى ۇزاق جىرلانادى. ايتسە دە، سوڭىندا:

 

Cاعان لايىق ءوزىم ماقتاۋ تاپپادىم،

ءCوزدى كەستىم. ءوزىڭدى-ءوزىڭ ماقتاعىن! –

 

دەپ اياقتايدى. سەبەبى، ءجۇسىپ بالاساعۇن قانشا شەبەر اقىن بولسام دا اللاھ تاعالا ۇلىلىعىن تولىق جىرلاۋعا، ماداقتاۋعا مەنىڭ دە وزگەنىڭ دە شاماسى جەتە بەرمەس دەگەندىك بولسا كەرەك. سونان سوڭ بارىپ:

ءالايحيس-ءسالام، قۇدىرەتتى پايعامبار! –

دەپ باستاپ: 

 

راحىمدى يەم، پايعامبارىن جىبەردى،

كىسى ىزگىسى، ەل ساراسى جىگەرلى.

تۇنەك تۇندە شامى بولدى ول حالىقتىڭ

ساعان، جۇرتقا نۇرىن شاشتى ول جارىقتىڭ!

ول قۇدايدىڭ ەلشىسى، ەرىم، بىلگەيسىڭ،

سەن، سودان سوڭ، تۋرا جولعا كىرگەنسىڭ! –

 

دەپ جىرلايدى. پايعامبارعا ارنالعان ماداق جىردان سوڭ ءوز رەتىمەن، جولىمەن ءتورت ساحابانىڭ قاسيەتتەرى ايتىلادى.

بۇل مۇسىلمان الەمى اقىن-جازۋشىلارىنا ادەبي ءداستۇر، سالت بولىپ ەنگەن قۇبىلىس. وسى ءداستۇر ءحىح-حح عاسىر كىتابي اقىندارىندا دا ءدال وسى دارەجەدە، ۇلگىدە جىرلانىپ وتىرعان. اسىرەسە، ءدىني شىعارمالاردا وسى ءداستۇر ناقتى ساقتالىپ، الدىمەن، اللا تاعالا، سونان سوڭ مۇحاممەت پايعامبار، ونان كەيىن ءتورت شاديار رەتىمەن جىرلانىپ وتىرعان. بۇعان مىسال رەتىندە جۇسىپبەك قوجانىڭ «قيسسا-ي ءحازراتي يۋسۋف الەيھي-س-ءسالام ءيلان زۋلەيحانىڭ ماسەلەسى» اتتى تۋىندىداعى العىسوز رەتىندە جىرلاعان جولدارىن ايتۋعا ابدەن بولادى.

 

ءبيسميللاھي-ر-راحمانير-راحيم!

ءباشلايمان ءبيسميللاھي ديب ءتاڭريم اتىن،

ياحشيلار عايب يتمە يازعان حاتيم.

ءحۋدايمان ءھام پايعامباردان ءسوز باشلاسام

قالاي تيريس بۋلادى ناسيحاتيم [4, 3]، –

 

دەپ باستاعان جۇسىپبەك قوجا بۇل جولداردان سوڭ ءجۇسىپ پايعامباردى تانىستىرا جىرلايدى. مۇحاممەت پايعامبار دا سول ناسىلدەن دەپ مۇحاممەتتى ونان سوڭ ونىڭ ءتورت سەرىگىن جىرلاپ كەتەدى.

 

مۇحاممەد راسۋلۋ اللاھي حۋداي دۋستى،

ارتۋق-ءدۇر بۋ الامنان ونىڭ ءناسىلى...

باشچيسي ابۋ باكير چاھار يارىنىڭ

ءحۋرماتين تۋتقان عاردە پايعامبارنىڭ

سىدديقىم ديب ات قۋيعان حاق پايعامبار

چينشيلدىعى ءجيتالماس بارچەلارنيڭ

يار بۋلعان ۋنان سۇڭي اديل ۋمار

راسۋلنىڭ شارياتىن قيلعان حابار...، –

 

دەپ پايعامباردى، ونىڭ ءتورت سەرىگىن جىرلاعان ءدىني اقىن كەلەسى ساتتە پايعامبار ۇرپاقتارىنىڭ تاريحىن بايانداپ كەتەدى.

 

ءيللاھي ۋزيڭ باشلا تۋعري يولعا

قالامنى ءبيسميللاھي ديب الدىم قۋلعا

ءۋلان قيلىب اۋدارعان بۋ كيتابنى

يۋسۋف بيكنى يا اللاھ ۋزيڭ ۋڭلا!

سعۋندۋم ءمادات، ءتيلاب يا، زۋل-ءجالال

تاۋفيق بيريب ءھۋدايات يۋليڭعا سال

ۋزي نادان اقىلسىز يۋسۋف بيكني

ءجامي پايعامبارلار قۋلينان ال

ءمان قۋليڭعە ءراحمات قيل قادير ءماۋلي

سالامات قيل حاتاردان دينيم ساۋلي

يارانلار قۋلاق ساليب تىڭلاب تۇرعيل

ءحازراتي ءيۋسۋفدان قالعان قاۋلي، –

دەپ اللا تاعالادان مەدەت تىلەپ بارىپ نەگىزگى تاقىرىپقا، ء«جۇسىپ-زىليحا» قيسساسىنىڭ وقيعاسىن جىرلاۋعا كوشەدى. م.تىنىشتىقۇلىنىڭ «عازاۋات سۇلتان» قيسساسىندا ماداق جىرى ۇزاق جىرلانعان. العاشقى 24 جول ولەڭ تەك ءبىر قۇدىرەتتى اللانى جىرلاۋعا ارنالعان [5, 9].

                   ءبيسميللاھي حامد ءيلان ءسوز باستالى،

                   اۋەلى ءسوز باستاساق اللا دەيدى.

                   اۋەلى ەسىم اللانى جاد قىلالى،

                   سيىنىپ فازىلىنا زار جىلالى، -

دەپ باستاپ جاراتۋشى اللا تاعالانىڭ كەرەمەتتەرىن جىرلايدى. سودان كەيىن بارىپ:

                   قاراساڭىز، ءيا ءاۋال، زاررەنىڭ اسىلىنى،

                   اۋەلدە نەدەن بولعان فاسىلىنى.

                   بىلسەڭىز قۇپ، ءبىل اۋەل زاررەنى،

                   مۇحاممەد مۇستافانىڭ دەيمىز-ءدۇر نۇرى ونى، -

دەپ باستاپ مۇحاممەد پايعامباردى جىرلاۋعا كوشەدى.

بۇل جۇيە – جەلىلى، ءداستۇرلى جۇيە ەكەنى انىق اڭعارىلادى. حح عاسىر باسىندا شىعارماشىلىق ەتىپ، قيسسا جازىپ وتىرعان ءدىني، كىتابي اقىن ورتا عاسىرداعى سول ءداستۇردى، ادەبي ءۇردىستى  ساقتاپ، دايىن، جۇيەلى ۇلگىمەن ءجۇرىپ وتىر. دەمەك، حح عاسىر باسىنداعى كىتابي اقىن بۇگىنگى تاريحشى، ءتىلشى، ادەبيەتشى قاۋىم شاعاتايشا، تۇركي دەپ اتاپ جۇرگەن اقىندار ءداستۇرىن ساقتاپ وتىرعانى اڭعارىلادى. ءبىز كوپ جاعدايدا كىتاپتاردىڭ ءتىلىن تاتار باسپاگەرلەرى بۇزىپ وتىرعان دەگەن وي ايتامىز. ماسەلە باسپاگەرلەردە ەمەس، كىتابي تىلدە جازىپ وتىرعان، ەسكى، كىتابي تىلدە ۇزاق جىلدار، عاسىرلار بويى تۇركى الەمىنە، جۇرتىنا قىزمەت ەتىپ كەلگەن ۇلى مادەنيەتتىڭ ۇلگىسىندە جۇمىس جاساپ وتىرعان شايىرلار جۇسىپبەك قوجا، ءشادى تورە، م.تىنىشتىقۇلىنىڭ ءبىلىم العان باستاۋلارى، شىعارماشىلىق ءداستۇرى مەن ادەبي ستيلىندە جانە كىتابي تىلىندە. بۇل ويىمىزعا سەبەپ، قازاندا باسىلعان جۇسىپبەك قوجا، ماڭعىستاۋ كىتاپتارى مەن تاشكەندە باسىلعان ءشادى تورە كىتاپتارىنداعى، ءسوز قولدانىستارىنداعى ۇقساستىق، بىرىزدىلىك. بۇعان تاعى ءبىر دالەل احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ جوعارىدا كەلتىرىلگەن اۋىل مولدالارىنىڭ ءوزى سول كىتابي تىلدە جازاتىندىعىن ايتىپ ءوتۋى. دەمەك، تۇرىك حالىقتارى اۋىزەكى تىلدە ارقايسىسى ءوز ديالەكتىسىندە سويلەسە دە، ءبىر جازۋ ءتىلىن – «تۇركي»، «شاعاتاي» اتالىپ جۇرگەن كىتابي ءتىلدى ۇستاندى. ياعني، حح عاسىر باسىندا رەسەي قول استىنداعى تۇرىك جۇرتى مۇسىلمانشا جازۋ-سىزۋدىڭ ەكى ۇلگىسىن ۇستاندى: قادىم جانە ءجاديد. ونىڭ ۇستىنە ورىس كيريلى ۇلگىسىن قوسىڭىز. بۇل تارتىستا، تۇرىك جۇرتىنىڭ مادەني تۇرعىدان ءبىر-بىرىنەن الشاقتاۋ پروتسەسىن جەدەلدەتۋ ءۇشىن وتارلاۋشى رەسەي ءجاديدتى قولدادى دەۋگە تولىق نەگىز بار. ءتۇپتىڭ تۇبىندە ەسكى جازۋ دا، جاڭا جازۋ دا، وقۋ دا جويىلىپ، ورىس ۇلگىسى تۇتاستاي ەنگىزىلدى.

بۇل ايتىلعان جايلار قازاق ادەبيەتى تاريحىنداعى كىتابي اقىن-شايىر شىعارماشىلىعىنىڭ تاريحي ءتۇبى، تامىرى تەرەڭ ەكەنىن اڭداتادى. جانە ءداستۇرلى دامۋ جولىمەن وسكەن، دامىعان ادەبي ءداستۇر، ادەبي قۇبىلىس ەكەنىن كورسەتەدى.

ورتاعاسىرلارداعى قۇل قوجا احمەت ياساۋي، ءجۇسىپ بالاساعۇن، احمەت يۇگىنەكيدىڭ ادەبي ءستيلى مەن كوركەمدىك ءداستۇرى كىتابي اقىن-شايىرلار جۇسىپبەك قوجا، ءشادى تورە، ماڭعىستاۋ تىنىشتىقۇلى ادەبي ءتىلى، جازۋ ءستيلىنىڭ ولەڭ جولدارىنا ءتان ورتاق ستيلدىك ەرەكشەلىكتەر، ءسوز قولدانىستار ءداستۇر جالعاستىعى مەن ساباقتاستىعىن اڭعارتادى.

ادەبيەتتەر:

1. ەگەۋباەۆ ا. كىسىلىك كىتابى. –الماتى، 1998

2. قوجا احمەت ياساۋي. ديۋاني حيكمەت (اقىل كىتابى). -الماتى، 1993

3. بالاساعۇن ج. قۇداتعۋ بىلىك. الماتى: «جازۋشى»، 1986

4. شايحۋليسلامۇلى جۇسىپبەك. قيسسا-ي حازرەت يۋسۋف الەيھيس-سالام ءيلان زۋلەيحانىڭ ماسەلەسى. قازان، 1918

5. بابالار ءسوزى. ءجۇز تومدىق. ءدىني داستاندار. 13-توم، استانا «فوليانت»، 2004

 

س.س.ەرگوبەك – عىلىمي قىزمەتكەر، ف.ع.ك.، دوتسەنت

Abai.kz