كەتىپ قالىپتى... (ساتيرالىق اڭگىمە)
تۇندە تاس قىلىپ، سەزىمگە ماس قىلىپ قىبىرلاماي ، جىبىرلاماي قۇشاقتاپ جاتقانمىن. تاڭەرتەڭ تۇرسام، كەتىپ قالىپتى! بەتىمە مايكىسىن جاۋىپ كەتىپتى! وڭباعان دەسە! يىسكەپ جاتسىن دەگەنى عوي! «سيرياعا كەتتىم، پوكا!» دەپ ءتىل حات تا جازىپ كەتىپتى! ورنىمنان تۇرا سالىپ، بالالارىمنىڭ اراسىن قارادىم، جوق، كاسترولدىڭ ءىشىن قارادىم، جوق، اجەتحانانىڭ ىشىندە جوق! زىم-زيا! مەشىتكە بارىپ، ناماز وقيتىن، بىراق شالبارىنىڭ بالاقتارىن كەسىپ تاستاماعان ەدى...
جۇرەگىم سەزەدى، توشنا سيرياعا كەتىپ قالدى! ءتىل حات جازعانى بەكەر ەمەس! «يسلام مەملەكەتى» دەگەن جالعان اتپەن تانىلعان تەرىس ۇيىم قۇرامىنا قوسىلۋ ءۇشىن سيرياعا كەتسە، مىنا ەكى بالانى كىم اسىرايدى، ويباي؟ مەشىتتە جۇرگەن ۋاحابيستەردىڭ الداپ-ارباۋىنا ءتۇستى!
و، بايىمدى قوينىمنان سۋىرىپ اكەتكەن، ۋاحابيستەر! كىندىكتەرىڭ اينالىپ، ماڭدايلارىڭا شىقسىن! تىلدەرىڭ سالاڭداپ، تىزەلەرىڭە جەتسىن! قانشا قازاقتىڭ تاعدىرىنا تۇز قۇيدىڭدار، سەندەر! قانشا قازاق سوعىس ءورتى تۇتانعان سيريادا قازا بولدى!
دەرەۋ جينالىپ، نەرۆىم قوزىپ، قينالىپ، اۋداندىق مەشىتتىڭ باس يمامىنا كەلدىم. ول كىسى جايدارى قارسى الدى. –كەتىپ قالدى! –دەدىم سالعان جەردەن.
–كىم كەتىپ قالدى؟
–اسپانداعى ايىم، قوينىمداعى بايىم!
–ساقالباي ما؟
–وتكەن اپتادا ساقالىن قىزىل كراسكىگە بوياپ تاستاپ ەدىم، سوعان وكپەلەپ ءجۇر مە، كەتىپ قالدى.
–بىلمەدىم، شىراعىم...
–سىزدەر نە بىلەسىزدەر وسى؟ شەتەل ميسسيونەرلەرىنىڭ يەك استىندا جۇرگەندەرىن دە كورمەيسىزدەر! گازەتتە سولاي جازىپ جاتىر! داۆاي، بايىمدى تاۋىپ بەرىڭىز!
–مەن قايدان تابامىن، جوعالىپ كەتكەن ادامدى؟
–وسىمەن ءتورتىنشى رەت بايعا ءتيدىم. ءبارى سيرياعا كەتىپ قالا بەرەدى! ەكەۋى سول جاقتا ءولدى. تاۋىپ بەرىڭىز دەيمىن! –جىلاما، كەلىن، جىلاما! ءتيىستى مەكەمەلەرگە بارساڭشى.
–ولار ماعان تاۋىپ بەرە قويادى دەپ ويلايسىز با؟ –دەدىم دە، مەشىتتەن شىعا جونەلدىم. ابىسىندارىم كۇلەتىن بولدى. دۇشپاندارىم سىرتىمنان «ۇرەتىن» بولدى! «بايى كەتىپ قالىپ ەدى، ارتىنان ىزدەگەن دە جوق، تاعى ءبىر بايعا ءتيىپ الادى دا!» دەگەن سوزگە قالماس ءۇشىن اۋداندىق سالىق مەكەمەسىنىڭ باستىعىنا كىردىم.
–كەتىپ قالدى... –دەدىم جىلامسىراپ.
–كىم؟
–ومىردەگى سۇيەۋىم، قوينىمداعى كۇيەۋىم...
–قايدا كەتتى؟ ونىڭ بىزگە قاتىسى قانشا؟ نە، سالىق تولەمەي قاشىپ ءجۇر مە؟
–سيرياعا! جيحاد بولماقشى جەكسۇرىن!
–ونىڭ سالىققا قانداي قاتىسى بار؟
–قايداي بىلەيىن، بارماعان جەرىم جوق... سىزگە دە كىرە سالايىن دەپ... كەشىرىڭىز، –دەدىم دە، كابينەتىنەن شىعا جونەلدىم. سوسىن اۋداندىق ءورت ءسون-دىرۋشىلەر مەكەمەسىنىڭ باستىعىنا كەلدىم.
–كەتىپ قالدى! –دەپ جىلادىم.
ء–ۇيىڭىز ورتەنىپ، ەنەڭىز انا دۇنيەگە كەتىپ قالدى ما؟ –دەپ سۇرادى ول.
–جاعىڭىز قارىسسىنشى... ەنەم جاقسى ادام. كۇيەۋىم كەتىپ قالدى!
–پروكۋراتۋرانىڭ الدىندا ورتەندى مە نە؟
–ورتەنىپ ولسە ابىروي عوي! سيرياعا كەتىپ قالدى!
–سيريانىڭ ءورت سوندىرۋشىلەرگە قانداي قاتىسى بار؟ تۇسىنەبەدىم؟
–مەن دە تۇسىنبەي كەلىپ وتىرمىن عوي!–دەپ كابينەتىنەن جىلاي شىقتىم! ءالى جىلاپ ءجۇرمىن! قازاق باۋىرلارىم-اي! اداسپاڭىزدارشى! وزگە ءدىننىڭ ۋىن ىشپەڭىزدەرشى! وزگە ەلدە ولگەنشە، ءوز ەلىڭدە ەلبەڭ قاعىپ جۇرىڭىزدەرشى! وسىلاي ۇيدە ەڭىرەپ وتىرسام، كۇيەۋىم كىرىپ كەلە جاتىر! سويتسەم، جوعالىپ كەتكەن سيىرىمىزدى ىزدەپ ءجۇر ەكەن عوي! ساۋاتسىز دەسە! «سيرعا كەتىم.» دەپ تە جازا ما؟ وسىنى دا ءبىر مەكتەپتىڭ بىلدەي مۇعالىمى دەيدى اۋ! جىلاپ وتىرعانىمدا موينىمنان يىسكەپ قويمايدى عوي ءوزى، ەي، قۇرىپ كەتشى ارى!
مۇحتار شەرىم
Abai.kz
