ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى مەن مەملەكەتتىك كىرىس دەپارتامەنتى  ۇلتتىق كاسىپكەرلەر پالاتاسىندا سالىق سالاسىنداعى وزگەرىستەرمەن تانىستىردى. جاڭا سالىق ءتۇرى ەنگىزىلگەن جاعدايدا تاۋارلار 9-15%-عا قىمباتتاۋى ىقتيمال. بىراق، قوعام مەن بيزنەس بۇعان دايىن ەمەس.

ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ سالىق جانە كەدەن ساياساتى دەپارتامەنتى تاۋارلاردى ساتىپ وتكىزۋ كەزىندە ساتۋدان سالىق الۋدى ۇسىنادى. سالىقتاردى قايتارۋ بۇل سىزبادا بولمايدى. ساتۋدان الىناتىن سالىق (ساس) مولشەرلەمەسى 5%-دى قۇرايدى. مۇنداعى  جەڭىلدىكتەر ءتارتىبى، قازىرگى قوسىمشا قۇن سالىعى (ققس) شەڭبەرىندە قولدانىلاتىن تارتىپكە نەگىزدەلەدى.

«ساس دەلدالدىق سيپاتقا يە ەمەس، ول الەۋمەتتىك ماڭىزدى تاۋارلار مەن جۇمىستاردى ساتىپ وتكىزۋ جونىندەگى اينالىمعا سالىنبايدى: ءبىلىم بەرۋ، مەديتسينالىق قىزمەت، حالىقارالىق تاسىمال جانە ت.ب.»، – دەپ مالىمدەدى دەپارتامەنت ديرەكتورى ازامات ءامرين.

الايدا، قازىرگى كەيبىر جەڭىلدىكتەر جويىلادى: اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارلارىن وندىرۋشىلەرگە ارنالعان ققس بويىنشا 70 پايىزدىق جەڭىلدىك; ەسەپكە الۋ ادىسىمەن تولەۋ; ەركىن ەكونوميكالىق ايماق تەرريتورياسىنداعى تاۋارلاردى ساتىپ وتكىزۋ جونىندەگى نولدىك مولشەرلەمە; ءتۇستى جانە قارا مەتالل سىنىقتارىن ساتىپ وتكىزۋ جونىندەگى اينالىمدى، تۇرعىن ءۇي قورىن باسقارۋ، ۇستاۋ جانە پايدالانۋ جونىندەگى قىزمەتتەردى، ەركىن قويمالار تەرريتورياسىندا وندىرىلگەن تاۋارلاردى، نوتاريالدىق قىزمەتتەردى، ادۆوكاتتىق  قىزمەتتى، لوتەرەيا بيلەتتەرىن، تازارتىلعان، اسىل مەتالداردى، تۇرعىن ءۇي عيماراتتارىن جانە جەر ۋچاسكەلەرىن سالىقتان بوساتۋ.

مينيسترلىك وكىلى ساتۋدان الىناتىن سالىقتى ەنگىزۋ ەل بيۋدجەتىنە قوسىمشا 800 ملرد تەڭگەگە جۋىق ءتۇسىم اكەلەتىنىن اتاپ ايتتى.

رەفورمانىڭ وڭ پايداسى رەتىندە دەپارتامەنت ديرەكتورى ەسەپتەۋدىڭ جانە اكىمشىلەندىرۋدىڭ قاراپايىمدىعى، بيۋدجەتكە قوسىمشا كىرىس، باقىلاۋدىڭ جاقسارۋى، سىبايلاس جەمقورلىق قۇرامداسىنىڭ بولماۋى، سونداي-اق، دەلدالدار سانىنىڭ قىسقارۋى ىسپەتتى قىرلارىن سانامالاپ بەردى.

«ساس ەنگىزۋ ءۇشىن ەلەكتروندى شوت-فاكتۋرالاردى قولدانۋ، ونلاين-بەرىلىمى بار باقىلاۋ-كاسسالىق اپپاراتتاردى ەنگىزۋ، شوب جانە اگروونەركاسىپ كەشەنى ءۇشىن ارناۋلى سالىقتىق رەجىمدەردىڭ جويىلۋى مىندەتتى»، – دەپ قوستى ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ وكىلى. 

دوڭگەلەك ۇستەلدىڭ مودەراتورى، «اتامەكەن» ۇكپ باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى رۋستام ءجۇرسىنوۆ ساس-تى ەنگىزۋ بيزنەسكە قالاي اسەر ەتەتىنىن ءبىلۋ ءۇشىن ۇلتتىق پالاتا التى سالا بويىنشا تالداۋ جۇرگىزگەنىن اتاپ ءوتتى.

ء «ونىمنىڭ وزىندىك قۇنى ءوسىپ كەلە جاتقانى تۇسىنىكتى. ساس-تىڭ 5%-دىق  مولشەرلەمەسى تۇسىندا تاۋارلار 9-15%-عا قىمباتتايدى. ءبىز شوب سۋبەكتىلەرىنە ەلەۋلى قاۋىپ تونەتىنىن كورىپ تۇرمىز. ءبىزدىڭ ەسەپتەۋىمىز بويىنشا، قازاقستاندا كاسىپكەرلىكتىڭ 1,3 ملن سۋبەكتىسى بار، ولاردىڭ 930  مىڭى – جەكە كاسىپكەرلەر. جك-ءنىڭ 41%-ى ساۋدا سالاسىندا ىستەيدى. البەتتە، ۇسىنىلاتىن نوۆاتسيالار بويىنشا ساۋدا سالاسى پاتەنت سالىناتىن سۋبەكتىلەر سانىنا كىرمەيدى، ولار كىرىستەرى مەن شىعىستارىن ەسەپكە الۋعا ءماجبۇر بولادى. سايكەسىنشە، ءبىز، ءدال وسى بۋىندار قىسقارۋعا تۇسەتىن تاۋەكەل ايماعىندا بولادى دەپ ويلايمىز. ولار - 200 مىڭداي كاسىپكەر»، – دەگەن ءجۇرسىنوۆ، رەفورما وتاندىق ەكسپورتتاۋشىلاردىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن تومەندەتۋگە اكەپ سوعاتىنىن ايتتى.

ءماجىلىس بارىسىندا ءسۇت وداعىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى ۆلاديمير كوجەۆنيكوۆ تە ءوز پىكىرىن ايتتى.  «بۇگىنگى ايتىلعان ۇسىنىستار بيزنەسپەن مۇلدە پىسىقتالماعان ءتارىزدى. ءبىز وزىمىزگە قاراستى بارلىق كاسىپورىنداردىڭ پىكىرلەرىن سۇراپ بىلدىك، ولاردىڭ ءبىر دە بىرەۋى وسى وزگەرىستەر جايىندا وڭ پىكىر ايتقان جوق. ەگەر بۇل جۇيەنى ەنگىزەتىن بولساق، كوپتەگەن كاسىپورىندار بانكروتقا تاپ بولادى»، – دەپ مالىمدەدى ول.

الماتى كاسىپكەرلەر پالاتاسىنىڭ ديرەكتورى يۋري تىلەۋمۇراتوۆ تا ءوز ارىپتەستەرىنىڭ قازاقستاندا ازىرگە ساس-قا كوشۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەندىگى تۋرالى ۇستانىمىن قولدادى: «ساتۋدان الىناتىن سالىقتى ەنگىزۋدىڭ جاعىمدى قىرلارىنىڭ اراسىندا سىزدەر بيزنەس قۇرىلىمىن دەلدالدار سانىن ازايتۋ جانە ىرىلەندىرۋ جولىمەن وڭتايلاندىرۋ دەيسىزدەر. بۇنىڭ ورنىنا سىزدەر مۇنى  شاعىن جانە ورتا بيزنەستى جويۋ دەپ تۋرا ايتۋلارىڭىز كەرەك ەدى. ويتكەنى، ءىرى كاسىپورىنداردىڭ اينالاسىنداعى بۇكىل قىزمەتتى كورسەتەتىن –  شوب. مەنىڭ كوزقاراسىم بويىنشا، ققس-تىڭ مۇمكىندىگى ءالى سارقىلعان جوق»، – دەدى ول.

الماتى كاسىپكەرلەر قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى  ۆيكتور يامباەۆ ساتۋدان الىناتىن سالىقتى تالقىلاۋ تاقىرىبىن كۇن تارتىبىنەن الىپ تاستاۋ قاجەت دەپ تۋرا مالىمدەدى. «قارجى مينيسترلىگى قوعام، بيزنەس پەن سالىقتىق قۇرىلىمدار جاڭا سالىقتى ەنگىزۋگە دايىن ەمەس ەكەندىگىن باتىل تۇردە ايتۋى ءتيىس، ول قوعامدى ءبىرجولا شيەلەنىستىرۋى ابدەن مۇمكىن»، – دەپ اتاپ كورسەتتى ول. 

«ەۋرازيالىق توپ» جشس وكىلى مارينا باچۋرينا  «ساتۋدان الىناتىن سالىق دەپ شارتتى تۇردە اتالعان سالىقتى اينالىمنان تۇسەتىن سالىق قاعيداسى بويىنشا ەنگىزۋ ۇسىنىلادى» دەدى. «كەز كەلگەن اينالىمدىق سالىقتار سالىق تولەۋشىنىڭ اينالىمداعى قاراجاتىن جۋىپ-شايۋعا قىزمەت ەتەتىنى بەلگىلى. ەگەر سىزدە اينالىمدىق قاراجات جۋىپ-شايىلاتىن بولسا، وندا بۇل، ءبىزدىڭ رەنتابەلدىلىگىمىزدىڭ تومەندەۋى، ءتۇسىمنىڭ ازايۋى دەگەن ءسوز، ونىڭ ءوزى ينۆەستيتسيالاردىڭ، جالاقى تولەۋدىڭ كوزى بولىپ تابىلادى»، – دەدى ول.

سونداي-اق، مەملەكەتتىك ورگان، ساتۋدان الىناتىن سالىقتى ەنگىزۋدىڭ ادىستەمەسىن ۇسىنا وتىرىپ، ۇزاق مەرزىمدىك پەرسپەكتيۆاعا تيگىزەتىن مۋلتيپليكاتيۆتىك اسەرىن ەسەپتەۋى قاجەت. ايتالىق، بيزنەستى ىرىلەندىرۋ ناتيجەسىندە، فيزيكالىق تۇلعالار مەن ءوزىن-ءوزى قامتىعاندار كىرىس كوزىنەن ايرىلادى، يمپورتتىڭ ىشكى وندىرىسپەن سالىستىرعاندا ۇلعايۋى ىشكى ءوندىرۋشىنىڭ قىسقارتىلۋىنا، سايكەسىنشە، ىشكى سالىقتىق بازانىڭ قىسقارۋىنا اكەپ سوعادى.

سونىمەن، كاسىپكەرلەر مەن بيزنەس-قاۋىمداستىقتار داعدارىس كەزەڭىندە قانداي دا ءبىر تۇبەگەيلى وزگەرتۋلەردى ەنگىزۋدەن اۋلاق بولعان دۇرىس دەگەن ورتاق پىكىرگە كەلدى. ەكونوميكالىق كۇردەلى كەزەڭدە جاڭا سالىقتى ەنگىزۋ كاسىپكەرلەرگە تەرىس سالدارىن تيگىزۋى ىقتيمال، سوعان بايلانىستى ققس-تى ساقتاۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ قاجەت.

ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى ساتۋدان الىناتىن سالىقتى ەنگىزۋدىڭ تەتىكتەرىن پىسىقتاۋ جونىندەگى جۇمىس ەندى عانا باستالدى دەپ سەندىردى. ياعني، ساتۋدان الىناتىن سالىقتى ەنگىزۋ قاجەتتىگى تۋرالى سوڭعى شەشىم قابىلدانعان جوق.

«مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى مىناداي: ساتۋدان الىناتىن سالىقتى ەنگىزۋ ماسەلەسىن ەگجەي-تەگجەيلى قاراستىرۋ»، – دەپ باياندادى ءامرين.

وسىعان بايلانىستى ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگى بيزنەس-قوعامداستىقتان ققس-نى جەتىلدىرۋ جونىندەگى ۇسىنىستاردى كۇتەدى.  

Abai.kz