ءبىز الدىڭعى بولىمدە، قۇربانالى احمەتوۆتىڭ قۇراندى بۇرمالاعان 8 مىسالىن كەلتىرىپ، دالەلدەرىن جازدىق. بۇل بىرەۋلەر ويلاپ وتىرعانداي مەنىڭ تالداۋىم، مەنىڭ زەرتتەۋىم، مەنىڭ جازبام ەمەس. ساراپتاۋ يەسى «قازاق رۋداعى» قارا يشانعا حات جازعان سەرىك ابەنۇلى. سول ماقالاعا زىكىريا اعامىز پىكىر قالدىرىپ:  «مەن قۇربانالى شايحپەن تەڭەسەتىن كىممىن؟ سوپى ەمەسپىن، ول كىسى جەتكەن دارەجەگە جەتە العانىم جوق. سوندا دا بولسا، ماعان سونشالىقتى قۇرمەت كورسەتكەنىڭە ريزامىن. قۇدايدان قايتسىن» دەپتى. اعامىزدىڭ راحمەتىنە راحمەت. ءبىز زىكىريا اعامىزدىڭ راحمەتىمەن قاناتتانىپ، قۋاتتانىپ، ول كىسىنىڭ شايحى تۋرالى ماقالامىزدى ودان ارى جالعايمىز.

ءىى-ءبولىم

(باسى «اباي كز» سايتىنىڭ http://abai.kz/post/view?id=6884 پاراعىندا).

ءحىىى-تاراۋ. تالعامسىزدىق تامىرى بۇلارعا بۇرىننان ءتان با؟

9) قۇربانالى ءوز ۋاعىزدارىندا ىلعي دا ۋاھابيلەردىڭ قاتەلىكتەرىن ايتا جۇرەدى. بۇل وتە قۇپتارلىق زامانا تالابىنا ساي ماسەلە، يگىلىكتى ءىس. بىراق، «حاق جولى» گازەتىندە ۋاھابيستەردىڭ ماقالالارى قايدان ءجۇر؟ سول 2007- جىلعى 13-اقپانداعى (حاق جولىنىڭ) №3-سانىندا يۋسۋف قارداۋيدىڭ ماقالاسى ءجۇر. اناۋ – مىناۋ ەمەس، تۋرا تەرىس جولعا ۇندەيتىن «ناستاۆلەنيە». نەگىزى يۋسۋف قارداۋيدى بۇكىل ەلدىڭ سۋننيتتەرى ۋاھابيست ءارى حيزبۋتتاردى قولداۋشى دەپ جار سالۋدا. ونىڭ ۋاعىزدارى مەن ءپاتۋالارىنىڭ تەرىستىگىن ايتىپ، عالامتوردا ونىڭ كىتاپتارىمەن سۋرەتتەرىنىڭ بەتتەرىنە قىزىل سيامەن سىزىپ كرەست قويىپ تاستاعان. يۋسۋف قارداۋي ءوز پاتۋالارىندا مينيماركەتتەردە ءسپيرتتى ىشىمدىكتەر ساتۋعا، شوشقانىڭ مايى ءبىر پايىزدان اسپاسا كولباسانى پايدالانۋعا، تۇزداعان شوشقانىڭ سالاسىن جەۋگە بولادى، كاپىرلەر توزاقتا ماڭگى قالمايدى، ولاردا توزاقتان ءبىر كۇنى شىعىپ جۇماققا كىرەدى دەگەن قۇران سوزدەرىنە تىكەلەي قارسى، ۇلكەن كۇنالاردى دۇرىس دەپ ۇكىم شىعارعان ادام. سول ادامنىڭ شاريعات – ۋاعىزدارى تاقۋا دا، سوپىلاردىڭ گازەتتەرىندە قايدان اداسىپ ءجۇر. قۇربانالى شايحتارى نە قاراپ وتىر. مۇندا مۇنداي ماقالانى ا) نە بىلمەستىكتەن; ءا) نە قاساقانا جاريالاۋى; ب) نە بولماسا ونىڭ ۇكىمدەرى بۇلاردىڭ كوڭىلدەرىنەن شىعۋىنان بولۋى دا مۇمكىن. تۋراسىن اللا بىلەدى. دەيتۇرعانمەن "حاق جولى! گازەتىندە مۇنداي ماقالانىڭ شىعۋى كوزگە تۇرپىدەي تيەتىنى انىق(وكىنىشكە وراي بۇگىنگى تاڭدا دا قۇربانالى احمەتوۆتىڭ دە، ونىڭ فەيسبۋكتەگى جاراپازانشىلارىنىڭ دا بۇنداي مالىمەتتەرگە قۇمارلىعى مەن تالعاماي تۇتىناتىنى اقيات.).

ءحىۇ- قۇربانالى مەن سەرىك ابەنۇلىنىڭ سۇقباتى.

10) ءبىر ماجىلىستەس بولعانىمدا قۇربانالى مىناداي سۇراقتارىما تومەندەگىدەي جاۋاپ بەرىپ ەدى. ءوز ءسوزىنىڭ دۇرىستىعىنا سەنسە ەلدىڭ الدىندا ۇيالماسا كەرەك.

ءبىرىنشى سۇراق:  قۇرانداعى «اللاھۋ عارشي يستيۋا» دەگەن اياتقا قۇربانالى: «اللاھۋ تاعالا جوعارى كوتەرىلىپ بارىنەن بيىك شىعىپ تۇر. بىراق، ول قانداي جوعارى ەكەنىن ەشكىم بىلمەيدى»-دەپ جاۋاپ بەرگەن بولاتىن.
ءبىرىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى: ۋاھابيلەردە ءدال وسىلايشا بۇل اياتقا «اللاھ ارشى اعلاعا كوتەرىلىپ كەتكەن» دەپ ماعىنا بەرەدى. مۇنداعى قۇربانالىنىڭ سوزىندەگى پارقى «ول قانداي جوعارى ەكەنىن ەشكىم بىلمەيدى» دەگەن ءسوزى «اللاھ مەكەن جايعا مۇقتاج ەمەس» دەگەندى بىلدىرەتىن شىعار دەپ جاقسىلىققا جوريىن. دەپ ايتسام دا، بۇل پىكىرلەردىڭ ەكەۋىنىڭ دە دۇرىس ەمەستىگىن ايتىپ، ەسكەرتە كەتەيىن. 

نەگىزى يستيۋا ءسوزى اراب تىلىندە 15 ءسوزدى قامتيدى.

1–تامما، نەمەسە يكتيمالا

2 – يستيقاما

3 – زوھورا

4 – يستيقاررا

5 – تاساۋا

6 – ءجالاسا

7 – ناداجا

8 – ءمالا عان يعۋجاج

9 – يرتيفاعا

10 – قوھارا

11 – حافافزا

12 – ابقا

13 – ءيستاۋلا

14 – عالاا

15 – سايتورا

وسى 15 ءسوزدىڭ ىشىندەگى «قوھارا، حافازا، ابقا، ءيستاۋلا» دەگەن سوزدەردى عانا اللاھۋ تاعالانىڭ بارلىق كەمشىلىكتەن پاك بولعان ەسىم سيپاتتارىمەن قوسىپ ايتۋعا رۇقسات ەتىلەدى. قوھارا – بارلىق نارسەگە ۇستەمدىگى، حافازا – ول بارلىق نارسەنى تولىق مەڭگەرىپ ءوز جادىنا الۋى، ابقا – ونىڭ بارلىعى ەشقاشان بىتپەيدى، ءيستاۋلا - بارشا نارسەنى ءوز مۇلكىنە الۋى.

بۇدان وزگە – اياقتاۋ، كوتەرىلۋ، جەڭۋ، قارار تابۋ، بىردەي بولۋ، وتىرۋ، دايىنداۋ، تۇزۋلەنۋ، شىعۋ، بيىكتە بولۋ، ءتيىسۋ دەگەن سوزدەردى بۇل اياتقا بالاما رەتىندە پايدالانۋعا مۇلدە بولمايدى. جاراتۋشىنى ءوزىنىڭ جاراتقان زاتتارىنا ۇقساتۋ اللاھتى ماقلۇققا تەڭەپ يسلام ءدىنىنىڭ نەگىزگى شارتىنا قارسى كەلۋمەن بىردەي.

بىردە ماليك يبنۋ اناس ر.ع. دەگەن ساحابا مەشىتتە وتىرعاندا مەشىتكە ءبىر كىسى كىرىپ كەلدى دە ماليك يبنۋ اناستان «ەي ابدۋللاحتىڭ اكەسى، «ارراحمان ارىشقا يستيۋا ەتتى» دەگەن اياتتا اللا قالاي يستيۋا ەتتى؟" - دەپ سۇراعاندا ماليك يبنۋ اناس ر.ع. "اللانىڭ يستيۋاسى ءوزىنىڭ سيپاتىنا ساي نارسە، سەن اللاھ قالاي كوتەرىلدى دەپ سۇراما. سەن بيداعاتشى ادامسىڭ",-دەپ ول ادامدى مەشىتتەن شىعارىپ جىبەرگەن. وسى ريۋاياتتان دا بىزدەر يستيۋا ماعىناسىنا تەرەڭدەمەۋىمىزدىڭ كەرەكتىگىن اڭعارتادى.مۇندايدا سۋننيت عالىمدارىنىڭ يستۋانى مويىنداپ، بىراق ونىڭ نە ەكەندىگىنە وي جۇگىرتپەۋگە بۇيىرعاندىعىن ۇمىتپاعان دۇرىس. قۇربانالى: «اللاھۋ تاعالا جوعارى كوتەرىلىپ بارىنەن بيىك شىعىپ تۇر...» دەپ ءپاتۋا بەرىپ، اللاعا مەكەن سايلاپ وتىر.

ەكىنشى سۇراق: قۇراندا نە ءۇشىن اللاھ ءبىز دەپ كوپشە تۇردە سويلەيتىنىن سۇراعانىمدا قۇربانالى: ء«"يننا" - ءبىز دەگەن ءسوز قۇراندا 210 جەردە بار. بۇل اللاھتىڭ جاردەمشىلەرى ادامدار، پەرىشتەلەر» دەپ جاۋاپ بەردى(استافىراللا!).
ەكىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى:  ال ەگەر، قۇراندا بۇكىل الەمدى، ءتىپتى پەرىشتەلەر مەن ادامزاتتى جاراتاردىڭ الدىندا دا ءبىز دەپ سويلەگەن بولسا وندا اللاھتىڭ ءبىز دەگەنى كىم بولادى؟ بىلمەستىگىن پايعامباردا س.ع.س. بىلمەيمىن دەۋدەن ارلانباعان. ەشبىر دالەلى جوق نارسەگە بىلمەيمىن دەي سالسا نەسى كەتەدى، اللاھتىڭ جاردەمشىلەرى، ياعني كومەكشىلەرى بار دەگەنشە. وسى سوزىمەن ول اللاعا تىكەلەي سەرىك قوسىپ وتىر.

ءۇشىنشى سۇراق: قۇرانداعى يادۋللاھ (اللانىڭ قولى) – دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسىن سۇراعانىمدا قۇربانالى اۋەل باستا يمام اعزامنىڭ فيقھۋل اكبارىنان «اللانىڭ وزىنە عانا لايىقتى قولى بار، ونى ارى قاراي ماعىنالاۋعا بولمايدى» دەپ جاقسىلاپ جاۋاپ بەرىپ وتىردى دا، ارى قاراي قايتا بىقسىتىپ، «ادامدار اللانىڭ قولى» دەپ بىردەمەلەردى ايتىپ دالەلدەمەك بولدى.

ءۇشىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى: ء تاحاۋيدىڭ اقيدا كىتابىندا «كىمدە-كىم ادامداردىڭ ءبىر سيپاتىن اللاھقا ۇقساتسا ول ادام كاپىر - بولادى» دەگەن. ۋاھھابيلەر ادەتتە اللانىڭ وزىنە لايىقتى اناداي – مىناداي قولى بار دەپ ماعىنالاۋشى ەدى، قۇربانالىنىڭ كۇپىرلىگى ولاردان ون ەسە اسىپ ءتۇستى. ول اناۋ – مىناۋدى قويىپ، ادامداردى «اللانىڭ قولى» دەپ ۇلكەن كۇپىرلىككە كىرىپ كەتتى.ونىڭ بۇل سوزىنە ەشقانداي ءتاپسىر دە، حاديس تە تابىلماسى انىق. كەرسىنشە، اللاھۋ تاعالا قۇراندا «الي عيمران» سۇرەسىنىڭ 7-اياتىندا «ساعان اللاھ كىتاپ (قۇراندى) ءتۇسىردى. وندا كىتاپقا نەگىز بولعان اسا زور اياتتار بار. ودان باسقا تۇسپال اياتتار دا جوق ەمەس. پيعىلى دۇرىس بولماعان ادامدار قىڭىر تارتىپ، الاۋىزدىق تۋدىرۋ ءۇشىن سول بۇلدىر اياتتاردىڭ ماعىنالارىنا وزدەرىنشە تۇسىنىك بەرەدى. ال ونىڭ ماعىناسى اللاعا ايان. ءبىلىمپازدار: ءبىز بۇعان دا سەندىك، بارلىعى دا تاڭىردەن كەلگەن اياتتار دەيدى. بۇلاي تۇسىنەتىندەر تەك پاراساتتى جاندار عانا» دەپ حابار بەرگەن. وسى اياتقا بايلانىستى سۋننيتتەر مۇنداي كۇماندى تۇسپال اياتتارعا ماعىنا بەرمەستەن 
«بۇعان بىزدەر دە سەندىك دەۋمەن» شەكتەلگەن. 

ءتورتىنشى سۇراق: (قۇربانالىدان) «ياكا ناعبۋدۋ ۋا ياكا ناستاعين» – «ساعان عانا قۇلشىلىق ەتىپ، سەنەن عانا جاردەم تىلەيمىز» دەگەن اياتتىڭ ماعىناسىن سۇراعانىم دا «بۇل اياتتا تەك ارۋاقتار ارقىلى بولادى. كىمدە-كىم اللاھقا تىكەلەي شىعامىن دەسە كاپىر بولادى. ارۋاقتىڭ ارالاسپايتىن جەرى جوق، ولارسىز ەشقانداي ءىس بىتپەيدى، تىلەكتە قابىل بولمايدى. پەرىشتەلەردى نەگە ادامعا ساجدە قىلدىردى دەي كەلە، ادام اتانىڭ دا تىلەگى تەك قانا مۇحاممەدتىڭ قۇرمەتى ءۇشىن دەپ سۇراعان دا عانا قابىل بولدى، مۇحاممەدسىز تىلەك قابىل ەمەس، ارۋاق ارقىلى تىلەك تىلەۋ دۇعا – تىلەكتىڭ جالعىز بىرەگەي ءتۇرى» دەپ جاۋاپ بەردى. سوندىقتان اللادان تىكەلەي سۇراساڭ تىلەگىڭ قابىل بولمايدى، ءارى كاپىر بولاسىڭ دەگەنى. ودان ءارى تاعى دا بىردەمەلەردى تۇسىندىرمەك بولىپ، مىنا دۇنيەدە اللاھ ەشنارسەنى ءوزى جاسامايدى، پاتشالار ءۋازىر جۇمساعانداي حالدە»- دەدى.
ءتورتىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى:  بۇل دا تەرىس پىكىر. قۇران تاپسىرلەرىندەگى «فاتيحا! سۇرەسىنىڭ بۇل اياتىنا قۇربانالىگە ۇقساپ ماعىنا بەرگەن ءبىر دە ءبىر ءتاپسىر جوق ەكەنىن كەز-كەلگەن ادام بىلەدى. سونداي – اق، سوپىلاردىڭ كەز كەلگەن كىتابىن اشىپ وقىپ قارايتىن بولساڭىز «تاۋاسۋل، ياعني بىرەۋدىڭ قۇرمەتى ءۇشىن الللادان تىلەك تىلەۋ دۇعا-تىلەك جاساۋدىڭ ءبىر عانا ءتۇرى»-دەپ كورسەتىلگەن، بىرەگەيى ەمەس، تىلەك تىلەۋدىڭ ءبىرتۇرى عانا ەكەندىگى ايتىلادى. «سيار شاريف» وقىعان ادامدارعا كەزىندە ءيبراھيمدى ع.س. وتقا لاقىرعاندا، ءجۇسىپتى ع.س. قۇدىققا تاستاعاندا، ءجۇنىستى ع.س. بالىق جۇتقاندا، يسمايىلدى ع.س. قۇرباندىققا شالاردا ەشبىرى دە «يا اللاھ، مۇحاممەدتىڭ قۇرمەتى ءۇشىن قۇتقارا گور؟» دەپ تىلەمەگەندىگى، كەرسىنشە ءبىر اللادان تىكەلەي سۇراعاندىعىن ءتۇسىندىرۋدىڭ كەرەگى جوق شىعار دەپ ويلايمىن. ءتىپتى، ءيبراھيمدى ع.س. وتقا تاستاعاندا پەرىشتەلەردىڭ وعان جانى اشىپ، جاردەم بەرەيىك دەپ ايتقانىندا «ماعان جاردەم بەرەتىن ءتاڭىرىم بار» دەپ، تەك قانا اللادان تىلەك تىلەپ وتتىڭ ءىشى ول ءۇشىن گۇلىستانعا اينالعان-دى. سوندا بۇل پايعامبارلار دا اللادان سۇراعاندىعى ءۇشىن كۇپىرلىك ەتكەنى مە؟ 

«قۇداي دەگەن قۇر قالمايدى» دەپ ادامدار «اللا» دەپ تىلەپ مۇسىلمان بولىپ جاتسا، «اللا دەپ تىكەلەي تىلەسەڭ اللاعا سەرىك قوسقان بولاسىڭ» دەپ ورتادا سەرىك قوسۋعا ەشقىم جوق جەردە قاي جاقتان سەرىك تاۋىپ الدى ەكەن قۇربانالى. قايتا تاساۋفتى دۇرىس جاساۋدى بىلمەسەڭ تىكەلەي شيرككە كىرىپتار بولاتىنىڭدى ۇمىتپاعىن. اۋىز وزىمدىكى دەپ دايەكسىز سويلەي بەرمەي، ازداپ بولسادا كىتاپقا جۇگىنسە قايتەدى. 

بەسىنشى سۇراق: «ناقىشباندىنى «7 جىل ءبىر تاقيانى ءار ءبىر ينە شانشىعاندا 70000 رەت تاۋحيد كاليماسىن ايتىپ وتىرىپ توقىپتى دا 6 توزاقتى سول تاقياعا ساتىپ الىپتى» دەگەن كىتاپتا ءسوز بار ەكەن، سونى قالاي تۇسىندىرەسىز؟»-دەپ سۇراعانىمدا: «مۋھر نابۋامەن يا، ساتىپ العان» دەپ جاۋاپ بەردى.

بەسىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى: «مۋھۋر نابۋاسى» ءوز تانىنە باسىلعان مۇحاممەد پايعامباردىڭ س.ع.س. ءوزى اتا-اناسىنا اراشا تۇسە الماپتى. سوپى اللايار كىتابىندا ەكى شاكىرتىن اق كيىپ كەلىپ، "جابرەيىلمىن" دەپ سىناعان ءبىر شايح شاكىرتتەرىنە "جابرەيىل مۇحاممەدتەن س.ع.س. كەيىن ەشكىمگە كەلمەيتىنىن جازعانىندا وقىماعان با ەدىڭدەر" دەگەنىن وقىماعان ادام سياقتى عوي مىناۋ قۇربانالىڭىز. ولاي بولسا بۇل نەگىزى جوق اڭگىمەنى ايتۋدىڭ ءوزى ەرسى. 

التىنشى سۇراق: (نە سەبەپتى بۇل كىسى) يمام اعزامدى ءپىرىمىز دەپ اتايدى. 

التىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى: يمام اعزام ر.ع. ناقىشبانيدىڭ تاريقاتىندا بولعان ەمەس، بولا دا المايدى. سەبەبى، يمام اعزامنىڭ زامانىندا سوپى دەگەن ءسوز ءالى قالىپتاسپاعان دا ەدى. يمام اعزامنىڭ ر.ع تاقۋالىعى ءدۇيىم ەلگە ايان. الايدا ول كىسىنى وزىنە تارتا بۇرىپ ەنشىلەۋى دۇرىس ەمەس. يمام اعزامنىڭ «سوڭعى ەكى جىلىم بولماعاندا بۇكىل وتكەن ءومىرىم بەكەر ەكەن» دەگەن ءسوزى ونىڭ اۋىز ەكى ايتقان ءسوزى دە ەمەس. يمام كارحي يمام اعزامدى تۇسىندە جۇماقتا تاقتىڭ ۇستىندە وتىرعانىن كورىپ، يمام اعزامنان ەستىگەن نارسەسى. ءبىر ادامنىڭ كورگەن ءتۇسى شاريعات ۇكىمىنە جارامايدى. ونى الىپ سان قۇبىلتۋدىڭ كەرەگى قانشا؟ يمام اعزامنىڭ سوڭعى ەكى جىلى سەنىمى قاتتى سىنالىپ، كوپ قيىندىقتارعا ۇشىراپ اقىر سوڭىندا سول سىناقتىڭ ءبىرى ونىڭ كۇنالى ىستەردەن الشاقتايمىن دەپ ومىردەن وتكەندىگىن ەستەن شىعارماعاندا دۇرىس. 
جەتىنشى سۇراق: قازاقستاندا «ناقىشباندى مەن ياسساۋي تاريقاتى قاتار جۇرگەن، قازىرگى ياسساۋي ءسىلسالاسىنا قالاي قارايسىز؟» دەپ سۇراعانىم دا «يسماتۋللا ەلدى بۇزادى» دەپ ءبىر اۋىز سوزبەن قايىردى.

جەتىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى: مەن نەگىزى ياسساۋي جولىن سۇراعان ەدىم، دەيتۇرعانمەن ءوزىنىڭ سول يسماتۋللادان ارى كەتپەسە بەرى تۇسپەيتىنى ايتىپ جۇرگەن شاريعاتىنان كورىنىپ اق تۇر(قۇربانالى ياسساۋيا ءسىلسالاسىن قۇربانالى تەك يسماتۋللا دەپ ۇققانى ما؟).

سەگىزىنشى سۇراق: قۇربانالىنىڭ ءوزى جانە شاكىرتتەرى «ماعريپتى، ياعني اقشام نامازىن يمام اعزام "كەشىكتىرىپ وقۋ كەرەك" دەپ ايتقان» دەپ ايتادى، شاكىرتتەرى دە ءالى كۇنگە اقشامدى كەشىكتىرىپ وقىپ، ورزادا اۋىزدى دا كەشىكتىرىپ اشادى.

سەگىزىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى: پايعامبارىمىزدىڭ س.ع.س. حازىرەتى ومار ر.ع. جەتكىزگەن مىنا ءبىر حاديسىندە «اقشامدى كەشىكتىرىپ وقىماسا ۇمبەتتەرىمە زاۋال كەلىپ، بالەگە ۇشىراماس ەدى» دەيدى. بۇل حاديستەن بىزدەر اقشامدى كەشىكتىرۋگە بولمايتىنىن ۇعامىز. ال، يمام اعزامنىڭ ر.ع. مازحابىنىڭ كىتاپتارىندا اقشامدى كۇن باتا سالىسىمەن وقۋعا شاقىرادى. مەندەگى ناقىشباندىنىڭ ءوز شاكىرتىنىڭ ءوز قولىمەن جازىپ، ناقىشباندىنىڭ مورىمەن مورلەنگەن بىرنەشە عاسىرلىق تۇپتۇسقا قولجازبا كىتابىندا «اقشام نامازىنىڭ ۋاقىتى كۇن باتقاننان شاپاق تارقاعانشا، ال شاپاق دەگەنىمىز ول قىزىل شاپاق» دەپ جازادى. يمام اعزام ءپاتۋالارى دا وسى قىزىل شاپاق تارقاعانشا اقشام نامازىن وقىپ ۇلگەرۋ كەرەكتىگىن ايتادى. سەبەبى، قىزىل شاپاقتان 10 مينۋتتان كەيىن نارىق جۇلدىزى شىعادى. عۇلامالارىمىز جۇلدىز شىققانعا قالعان نامازدىڭ ماكرۋح ۋاقىتقا قالعانىن ەسكەرتەدى. وسى ناقىشباندىنىڭ كىتابىنداعى اقشام تۋرالى ماسەلەنى سول قۇربانالىگە كورسەتكەن ەدىم، بىراق ول ناقىشباندىنىڭ ءپاتۋاسىن الماعان سياقتى، سەبەبى، ونىڭ شاكىرتتەرى الىكۇنگە اقشامدى كەشىكتىرىپ، ەلدەن ءبولىنىپ ناماز وقىپ، بولەكتەنىپ كەشىتىرىپ اۋىز اشۋدى ادەتكە اينالدىرعان. 

توعىزىنشى سۇراق: سوپىلاردىڭ كوبى دەرلىك ء«پىرى جوقتىڭ ءپىرى شايتان» نەمەسە «پىرگە قول بەرۋ، پىرگە تاۋبە ەتۋ ءۋاجىب» دەگەن ءسوزدى ءجيى ايتادى. وسى ءسوزدى قۇربانالىنىڭ دە شاكىرتتەرى دە ايتادى. ەندى بىردە الماتىداعى "راحات" تەلەارناسىنان قۇربانالىنىڭ «پىرگە قول بەرۋ پارىز» دەپ ايتقانىن بىرنەشە رەت قايتالاپ كورسەتتى. 

توعىزىنشى سۇراقتىڭ جاۋابى: اۋەلى بۇل ءسوزدىڭ توركىنى قايدان شىققانىن ءبىلىپ الايىق. كىمنەن قالاي جەتكەنى بەلگىسىز، قاي حاديس كىتاپتان الىنعانى بەيمالىم كىتاپتىڭ اتى دا، زاتى دا كورسەتىلمەگەن. مەندە جاتقان قولجازبا ءبىر كىتاپتا «كىمنىڭ شايحى بولماسا ونىڭ شايحى شايتان ەكەنى راس»، جانە «كىمنىڭ شايحى بولماسا ونىڭ ءدىنى جوق ەكەندىگى راس» دەگەن ەكى حاديس جازىلىپتى. وسى ءحاديستى قۇربانالىنىڭ ءوز اۋزىنان دا ەستىدىم. بىراق، مەندەگى كىتاپتا شايح دەگەن سوزگە تۇسىنىك بەرە كەلە ول ءسوزدىڭ اسىل مۇرادى «ۇستاز» دەپ جازادى.

«ناۋاديرۋل فاتاۋا» اتتى كىتاپتا «ەگەر ۇستاز شاكىرتىنە "فاتيحا" سۇرەسىن ايتقىزسا ۇستازدان ءىلىم ۇيرەتۋ اقىسى تۇسەدى» دەپ ايتىلعان. مۇنداعى نەگىزگى ماعىنا ەشقانداي دا ءپىر ەمەس، ۇستاز دەگەن ءسوز. ءپىر – دەگەن نەگىزى پارسىنىڭ ۇستاز دەگەن ءسوزى. ءسۋفيزمنىڭ ءوزى پايعامباردان كەيىن 300 جىلدان كەيىن ءجايلاپ شىعا باستاعان جول.  بۇل حاديسكە اۋليەگە قول بەرۋ، پىرگە قول بەرۋ ۇعىمدارى كەيىن كەلە قالىپ العان نارسە. سوندىقتان بۇل حاديس راس بولعاننىڭ وزىندە ءپىر ەمەس، ۇستاز دەگەن ءسوزدى بىلدىرەدى. ال پارىز ۇكىمى تەك قۇرانمەن بەكتىلىپ، اللانىڭ بۇيرىعىمەن پارىز ەتىلەتىنىن ەستە ۇستاساق، پارىزدى پارىز ەمەس دەپ، پارىز ەمەستى پارىز دەپ اللانىڭ اتىنان ءسوز ايتسا ۇلكەن كۇپىرلىك بولاتىنىن كەز كەلگەن كەيۋانا قازاق بىلەدى. 

يمام قازى زادا راحمەتلى «210 فيقھ ماسەلەسىن، 900 ايات ءتافسيرىن، 40 ءحاديستى، ناسيح – مانسۋح، ماعمۋل مەن ماۋدزۋعتى بىلەتىن ادامدى شەيح دەپ اتاسا بولادى» دەپ ايتىپتى.

شايح جۋنايد ءال - باعدادي راحمەتلى «ەگەردە سەن وڭ قولىندا قۇرانى، سول قولىندا ءحاديسى جوق، اياعى فيقھ ىلىمىندە بولماعان سوپىنى كورسەڭ شايتاندى كوردىم دەپ كۋالىك بەرە بەر» دەگەن. ولاي بولسا ايتار شاريعاتى قۇران تاپسىرىنە قارسى كەلگەن، ءحاديسى بۇرمالانعان، فيقھ ىلىمىنە تابان تىرەپ تۇراقتاماي ءوز ناپسىسىنە ەرىپ، ءوز قالاۋىمەن ۇكىم شىعارۋعا بەيىم ادامنىڭ سوڭىنا ەرىپ تاقۋامىز دەپ جولدان اداسىپ، شايتاننىڭ ازعىرۋىنا ەرمەڭىزدەر، سوپىلىققا ءوتىپ تاقۋالىق ىزدەگەن اعايىن!؟ . سوپى بولامىن دەپ سەنىمىڭە سەلكەۋ ءتۇسىرىپ، سورلىلىقتىڭ تۇتقاسىنان ۇستاماعىن.

ءحىۇ-تاراۋ. شاريعاتسىز تاريحات – تۇل!  

نۋجۋميددين ءال – كۋبرو: «بىرەۋ اۋادا ۇشىپ، تەڭىز بەتىندە ءجۇرىپ كەتىپ بارا جاتسا، وت شايناپ جاتسا، سونداي كەرەمەتتەر كورسەتكەنىمەن پارىزدان ءبىر پارىزدى مويىنداماسا نە ءبىر سۇننەتتى تارىك ەتسە وندا ول ادام وتىرىكشى، ال كورسەتكەن كەرەمەتى كەرەمەت ەمەس، سيقىر دەپ ءبىل» - دەگەن.

«باقارا» سۇرەسىنىڭ 48-اياتىندا «بىرەۋ ءۇشىن بىرەۋ كۇيمەيتىن، بىرەۋدەن شاپاعات كۇتىلمەيتىن، ەشكىمنەن بوداۋ الىنبايتىن، بىرەۋدىڭ بىرەۋگە كومەگى تيمەيتىن كۇن قيامەت كۇنى بولاتىنىن ەسكە ۇستاپ، سودان قورقىڭدار»-دەپ حابار بەرىلگەن.

«قۇربانالى زىكىر ايتۋدى ۇيرەتىپ ەدى، ەندىگى جەردە ونىڭ ايتقانىن ورىنداۋ ماعان ءۋاجىپ، وعان قارسى كەلۋگە بولمايدى» دەگەن تەرىس پىكىردەن اۋلاق بولىڭىزدار. تاريقات ءىلىمىنىڭ تالابى بويىنشا ءپىر ىزدەگەندە اۋەلى ونى شاريعات ىلىمىنە سالىپ جان-جاقتى تۇپكىلىكتى سىناپ الۋدى كەرەك ەتەتىنىن ەستە ۇستا. سوپى اللاياردى وقىپ شىقساڭ دا سول تالاپتاردىڭ بار ەكەنىن تاباسىڭ. سوندىقتان ادامنان قورىقپا، ادامنان ۇيالامىن دەپ اقىرەتتە ءناسىپسىز قالماعىن. ادام قارايتىن جۇزدەر مەن كوزدەرگە ەمەس، اللاھ قارايتىن قالىبىڭدى تازا ۇستا. اقايقاتتا اللادان قورقۋدان ارتىق ءىلىم جوق. ادامنان قورىققان اللادان قورىقپايدى. ناقىشباندي ءوز زىكىرىن «اللاھ» دەپ العان سەبەبى دە تاقۋالىق سەبەپتى ەدى. ء«لا ءيلاھا» دەگەن قالپىمدا ۋاقىت – ءساتى جەتىپ جان بەرەتىن بولسام «قۇداي جوق» دەگەن كۇيىمدە ءولىپ كەتۋدەن قورقامىن دەپ ءوز زىكىرىندە تەك «اللاھ» دەگەن اللاھتىڭ جالعىز يسماني ەسىمىن ايتۋدى ءجون كورگەن. سونداي تاقۋالىقتىڭ شىڭىراۋ بيىگىنە شىققان ۇلى ۇستازدىڭ جولىن بىلاپىتتاپ بۇرا تارتقان قۇربانالىنىڭ شاريعاتىنا ەلتىمەڭىزدەر.
(قۇربانالى) رۋح ماسەلەسىندە حريستيانداردىڭ يسا ماسيحتى ۇشتىككە كوتەرىپ كۇپىرلىك ەتكەنىندەي، كريشنايتتارعا ۇقساپ رۋح ءارتۇرلى تۇردە كەز-كەلگەن زاتقا اۋىسىپ كورىنەدى دەگەن سوزدەرگە ۇقسايتىن كۇپىرلىك سوزدەردى ايتۋدان استە اۋلاق بولىڭىزدار. ناعىز تاقۋالارعا ءبىر ءتۇيىر كۇماندى نارسەنى كورگەندە حارامدى كورگەندەي قاشپاق ءلازىم. «بىلەدى – بىلەدى» دەگەنگە داندايسىپ، «بوياۋشى – بوياۋشى» دەگەنگە قۇربانالى ۇستازى ناقىشباندىنىڭ ساقالىن ءوز قالاۋىنشا بوياپتى. 

ءحۇ-تاراۋ. سەرىك ابەنۇلىنىڭ قۇربانالىعا جانە ونى دارىپتەۋشىلەرگە ارناعان ءسوزى

قۇربانالى اعا! بيىككە ۇمتىلعان جاقسى بىراق، ودان قۇلاۋدىڭ جامان ەكەنىن ۇمىتپاڭىز.

"كىمدە – كىم ىلىمگە سۇيەنبەي ءپاتۋا بەرسە، دايىنداپتى ورنىن توزاقتان" - دەگەن يبن اساكيردىڭ ريۋاياتىندا. "قۇربانالىنى 100 جىلدا ومىرگە ءبىر كەلەتىن عالىم"- دەپ جۇرگەن ادامدارعا ايتارىم:

بۇرىندارى قۇراننىڭ ءبىر اياتىن دۇرىس ماعىنالاماعانى ءۇشىن يبن ءرۋشديدىڭ تاماعىنا 300 گرامم قورعاسىن ەرىتىلىپ قۇيىلعان. ماحلۇقتا شايتاننان اسقان ءىلىمدار جوق، اسقانعا ءبىر توسقان بار. قۇران مەن ءحاديستى ءوز كوڭىلىنە بۇرا تارتقان ادام ەشقانداي دا عالىم ەمەس، بۇل ناعىز بەيقام نادانداردىڭ ءىسى. ناقىشباندىنىڭ كىتابىندا پايعامباردىڭ س.ع.س «كىم كوپ سويلەسە كۇناسى كوپ بولار. كىمنىڭ كۇناسى كوپ بولسا قالىبى ولەدى. كىمنىڭ قالىبى ولسە تامۇققا كىرەدى» - دەگەن وتە جاقسى حاديس ايتادى. ولاي بولسا سول باياعى ء«دىل بايور، داست باكوردان» - ياعني، قولىڭ كۇرەكتە، جۇرەگىڭ اللادا بولعان
نان ارتىعى جوق.

 "كاھف" سۇرەسىنىڭ 103-104 اياتتارىندا «قىلمىستارى جاعىنان ەڭ زيان تارتاتىنداردىڭ كىم ەكەنىن ايتىپ بەرەيىن بە؟ ولار تىرشىلىك دۇنيەسىندە ىستەگەندەرىنىڭ ءبارى جوققا شىعارىلعان، بىراق، وزدەرىن وتە ىزگى ءىس ىستەدىك – دەپ ويلايتىندار» دەپ ەسكەرتكەن.

زىكىر ايتىپ، قالىبىڭ بۇلكىلدەگەنگە ءماز بولىپ تاقۋامىن دەپ ءجۇرىپ، جۇرەگىڭ تازا، نيەتىڭ اق بولا تۇرا تۋرا جولدان اداسىپ كەتۋدەن قورقىڭىزدار. ءبىر سوزبەن ايتقاندا «قۇربانالى ۇندەپ جۇرگەن جولى يمام اعزام، ماتۋريدي، تاحاۋي، ناقىشبانديلەردىڭ اقيداسى جولى ەمەس».

ءحۇى-تاراۋ. قۇربانالىنىڭ ءبىرىنشى كىتابى تۋرالى

زياتحانى بار، باسقاسى بار، قۇربانالى ساۋد ارابياسىندا قازاقستاندىق قۇقىق ورگاندارىنان قورقىپ، ۋاھھابيلاردى پانالاپ جاتقان كەزدە زياتحان باۋىرىم بار، باسقالارى بار «قۇربانالىنىڭ كىتابىن شىعارامىز» دەپ ماعان كەلدى. مەن ول كەزدە ولارمەن بىرگە ءدىم، سونى ارقالانىپ ولارعا بىردەن قارسى بولدىم. قاتتى-قاتتى سويلەپ تاستادىم. بىراق ولار مەنى تىڭداماپتى. اراعا ءبىراز ۋاقىت سالىپ، كىتپتى شىعارتىپ، ماعان ولار قۇربانالىنىڭ «مازحاب ءمانىسى» دەگەن كىتابىنىڭ 2 داناسىن اكەلىپ بەردى. استافىراللا. كىتاپتىڭ باسقى بەتىنەن-اق جانىم شوشىدى. وسىنى وقىپ، ءبىلىپ وتىرعانداي سەرىك ابەنۇلى ء«دىن-دىڭگەكتەگى» سوپىلار پاراقشاسىنا بىلاي جازادى:

سەرىك ابەنۇلى: جاقىندا قۇربانالى احمەدتىڭ ء«مازھاب ءمانىسى» اتتى بىلتىرعى باسىلىپ شىققان كىتابىن وقىپ شىقتىم. ماركەرمەن سىزىپ وقىعان ەكى ءجۇز بەتتى كىتابىمنىڭ قاتەلىكتەن قىزىل شيقان بولىپ كەتكەنى مەنى قاتتى قىنجىلتتى. بۇل 200 بەتتىك كىتاپقا 2000 بەتتىك جاۋاپ كەرەك شىعار... ارينە، وعان جاۋاپ تابا السا. اۋىزدان شىققان ءسوز بەن اتىلعان وقتىڭ ورنىنا كىرمەيتىنىن ۇمىتاپاساق شىركىن! وسى كىتاپتى وقىپ شىققاننان سوڭ امالسىزدان سىزگە حات جازۋعا تۋرا كەلدى.
سوندىقتان دا قۇربانالى احمەد اعانى امال جوقتان ەلدى ەلىكتىرمەسىن، كۇپىرلىككە ۇندەپ، قۇدايعا سەرىك قوسۋعا سەبەپشى بولماسىن دەگەن ويمەن «شاتاستىرۋشى» دەپ ەسكەرتپەكپىن!

قوي تەرىسىن جامىلعان قاسقىرلاردان دەنىڭىزدى اۋلاق ۇستاپ، شاتاستىرۋشىلاردىڭ تۇزاعىنا ءتۇسىپ قالۋدان ساق بولىڭىزدار! راتبەك قاجى ءدىن باسقارىپ تۇرعان ۋاقىتتا وسى قۇربانالىنىڭ تولاسسىز كۇپىرلىگىنە تيىم سالىنىپ، بىرۋاقىتتارى وزبەكستان اسىپ، باس ساۋعالاپ كەتىپ ەدى، ەندىگى جەردە قايتا باس كوتەرىپ، ۇلكەن كۇشكە اينالىپ بارا جاتقان سىڭايلى. بۇنى ەل بولىپ توقتاتپاساق ارتى جاقسىلىققا اكەلمەيدى. ولاردىڭ دەربەس ءدىني بىرلەستىگى جانە 20-30 داي مەشىتى بارىن، سوڭىنا ەرگەن 1000 داعان جاماعاتى جينالا باستاعانىن، العا قويعان ماقساتى ەل بيلىگىنە جەتۋ ەكەندىگىن ەسكەرسەك، بۇل ماسەلە ءاتۇستى قاراي سالاتىن ماسەلە ەمەس. 

قۇرمەتتى تاريقات جولىنداعى باۋىرلار! ماحاببات تولى جۇرەك كەشىرىمدى بولادى. اللانىڭ سۇيىسپەنشىلىگىن تابۋ ءۇشىن تىرىس. اللانىڭ سۇيىسپەنشىلىگى ءۇشىن قىزمەت ەت. وزگەلەردىڭ قابىلداپ، قابىلداماۋىندا سەن تۋرالى نە ويلايتىنىندا سەنىڭ نە جۇمىسىڭ بار؟ بۇل جالعان دۇنيەنىڭ بازارىندا سەنى مول تابىسقا جەتكىزەتىن ءبىر سىيىناتىن ءتاڭىر رەتىندە اللاھ ساعان جەتكىلىكتى ەمەس پە؟ اللادان الارىڭنىڭ قاسىندا ادامداردىڭ بەرەتىنى نەگە تاتىماق؟! ولاي بولسا نازارىڭ مەن كوڭىلىڭدى ادامداردان كەلەتىن راحمەتتەرگە ەمەس، اللادان كەلەتىن جەتىستىكتەرگە بۇر!...     اۆتور: ەرگەبەكوۆ سەرىك ابەنۇلى.

بەيتانىس كىسى سەرىك ابەنۇلى وسىلاي حاتىن، سوپىمىز دەپ جۇرگەندەرگە ۇندەۋىن اياقتايدى.

ءحۇىى-تاراۋ. قارا يشان مەن سەرك ابەنۇلىنىڭ قۇربانالى جانە تاريحات تۋرالى  حات الماسۋى

قازاق رۋ. ءدىن دىڭگەك، مەن سوپىمىن پاراقشاسى.

قارا يشان (22-02-13 18:13) 

اسسالامۋعالەيكۋم مۇسىلمان باۋىرلار جانە ءپىرادارلار!
اسسالامۋعالەيەكۋم سەرىك ابەنۇلى! سەرىك باۋىرىم، مەن ءسىزدىڭ وسىندا كورسەتكەن پوشتاڭىزعا حات جولداپ ەدىم، جاۋاپ بولماي جاتىر. ال، مىنا سۇراقتارىڭىزعا وسى تاقىرىپتا جاۋاپ بەر دەسەڭىز، ول قيىنداۋ بولىپ تۇر. ءبىزدىڭ ۇلىق ۇستازدارىمىزدىڭ ءبىرى يبن ارابي: ء"حالىمىزدى تۇسىنبەيتىندەر، كىتابىمىزدى وقىماسىن" دەگەن ەكەن. وعان سەبەپ، پايعامبارىمىزدا س.ع.س.: "حيكمەتتى لايىقتى ەمەس بىرەۋگە بەرسەڭدەر، زۇلىمدىق جاساعان بولاسىڭدار"-دەگەن. مەن بۇل جەردە بۇرقىراتىپ ءبىر سىر جازامىن، ونى تەك قانا تۇسىنەتىندەر عانا ەمەس، تۇسىنبەيتىندەر دە وقيدى. اقىرى، فيتنانىڭ باستاۋ بۇلاعىنا اينالامىن. سول سىزگە كەرەك پا؟ ەگەر ءسىز قالاساڭىز، مەن سىزبەن، ءسىز كوتەرگەن تاقىرىپتىڭ بارلىعى تۋرالى دا سۇقباتتاسۋعا دايارمىن. "حاق جولى" گازەتىندە كەتكەن قاتەلىك تۋرالى قاتتى وكىنىشتەمىن. وڭباي قاتەلىك كەتكەن ەكەن. بىراق ول تاقسىردىڭ كىناسىنان ەمەس، سول تۇستاعى اۋىس-تۇيىستەر سالاقتىعى بولسا كەرەك... عافۋ وتىنەمىن.

سەرىك ابەنۇلى (serik_aben@mail.ru 23-02-13 17:31)

اسسالامۋ عالەيكۋم قارا يشان باۋىرىم!

سىزگە اللانىڭ راحمەتى بولسىن!

سىزدەرگە مەن تەك شاريعات جۇزىنەن سۇراق قويىپ ەدىم، سىر ىلىمىنەن مۇلدە حابارىم جوق ەكەندىگىن ايتقانمىن. قۇراننان جاۋاپ بولمايتىنىدىعىن مەن انىق بىلەمىن، وزگە جاۋاپقا ازىرگە كوڭىلىم توقتاي قويمايتىنى انىق . حيكمەتتى مەن سياقتى نادانعا ايتامىن دەپ قور قىلماي اق قويعانىڭىز دۇرىس بولار(بۇل ول ازاماتتىڭ سىپايىلىعى ەدى، ارتىنان بايقايسىزدار. ابدىكارام).  ال قاتەلىكتەرىڭىزدى مويىنداعانىڭىزعا راحمەت.

كەمشىلىگىن مويىنداۋ دا تاقۋالىقپەن پاراسىتتىلىقتىڭ بەلگىسى دەپ بىلەمىن. ءوزىم قاراپايىم بولعاندىقتان دا بولار بىرنەشە اۋليەلەردى كوز كورىپ، سۇحپاتتاسىپ، ىلىمگە باتا العانىم دا بار ەدى. قوقانداعى يبراحيمجان حازرەتتە ء«ىلىمدى بول» دەپ ارنايى باتا جاساعان ەدى. بىردە ارتىندا ناماز وقىپ، وزگە اۋليەلەردەن كورگەن قاسيەتتەرىنەن ءبىرىن دە بۇل كىسىدەن كورە المادىم، بۇل حازرەت اشەيىن قاراجاياۋ بىرەۋ ەكەن دەگەن ويدان ارىلا الماي كەمىستىكتى وزىمنەن ەمەس سول كىسىدەن ىزدەپپىن. سوندا اشۋلانىپ قاسىما كەلىپ ءبىر كەرەمەتىن كورسەتكەن. كەرەمەتىن كوزىممەن كورىپ ابدەن كۇلگەنىم بار ەدى. سودان نازارىنا ءتۇسىپ قالدىم با يبراحيمجان حازرەت قايتىس بولعان ءتۇنى قوشتاسۋعا كەلىپتى. ءبىر بولمەدە اپپاق سالدەمەن شاحيد كويلەك كيىپ كەلىپ تۇر ەكەن. ارتىندا تابىت جاتىر. سالەم بەرىپ، اڭگىمەمدى ايتىپ جاتىرمىن، ايتىپ جاتىرمىن ول كىسى ماقۇلداپ باسىن يزەپ تۇر، بىراق سويلەمەدى. مۇنىسى نەسى، نەگە سويلەمەدى دەسەم ازاندا ول كىسى وسى تۇندە ومىردەن ءوتتى دەگەن حابار ەستىدىم(سىر دەگەن وسى!!! ابدىكارىم). مىنە ەندى ول كىسىنىڭ ورنى ويسىراپ تۇر... 

قارا يشان باۋىرىم، مەنىڭ پوچتاما حات جازباي-اق قويىڭىز. بۇل ماسەلەنى ادەيى حالىققا كوز قىلىپ جازىپ ەدىم. سۇحباتتا بولعىڭىز كەلسە دۇرىس دەپ تاپقان سوزدەرىڭىزدى وسى ءوزىڭىز ارناعان بەتكە جازساڭىز ەكەن؟ مەنىڭ ەلدەن جاسىراتىن سىرىم جوق.

جەر امان بولسىن! جەر ۇستىندەگى ەل امان بولسىن! ەل ىشىندەگى حالىق امان بولسىن! سول حالىقتىڭ كوپشىلىكتىڭ ءبىرى ءوزىمىز ەمەس پە؟! 
سىناپ مىنەۋ ەمەس، قالاساڭىز ءوزىڭىزدى قىزىقتىراتىن ماسەلەدە سۇحپاتتاس رەتىندە پىكىر الىسىپ قارايىق.

سەرىك ابەنۇلى. 

بۇدان سوڭ ءبىرتالاي قۇربانالىشىلدار سەرىك ابەنۇلىنا جابىلادى. سەرىكتىڭ ولارعا جاۋابى:

سەرىك ابەنۇلى (serik_aben@mail.ru 05-03-13 16:08):

ۋا، سوپى باۋىرلارىم! 

ءسوزدىڭ استارىنا تۇسىنبەسەڭىزدەر، وندا اشىق سوزبەن جازايىن. بىرىنشىدەن ايتارىم، مەن حازرەت يبراحيمجانداي كەرەمەت يەسى بولعان ادام عانا سوپىلىقتى باسقارسا ەكەن دەگەن ەدىم، ونداي كىسىنىڭ ارتىنان جامان ءسوز ايتۋدان اۋلاقپىن. جازعانىمدى دۇرىستاپ وقىپ شىقساڭىز «كەمىستىكتى وزىمنەن ەمەس، سول كىسىدەن ىزدەپپىن»دەپ ءوز قاتەلىگىمدى مويىندادىم «ول كىسىنىڭ ورنى ويسىراپ تۇر» دەپ وكىنىش ءبىلدىردىم ەمەس پە؟ ول كىسى سوپىلىق جولىن باسقارعان بىرنەشە جىلدار بويى ول جولدان جامان دەگەن ءسوز ەشكىمنەن ەستىلمەپ ەدى، ءالى دە سولاي بولسا ەكەن دەگەن جاقسى تىلەكتەمىن.
ەكىنشىدەن، ءسوزىنىڭ باسىن «ەي سەرىك!»دەپ باستاعان، تاريقاتتىڭ جولىن شاريعاتسىز، تاقۋالىقتىڭ جولىن ادەپسىزدىكپەن قوشتاعان، اتى ءجونى جوق كىسىنىڭ ء«پىتنانى شاشىپ تاستاپ نە جاتىس؟ كىم تاپسىرىس بەردى ساعان ؟» دەگەن سۇراعىنا ايتارىم: مەن ەلىم دەپ ەمىرەنگەن، ەلىمنىڭ اماندىعى مەن تىنىشتىعى ءۇشىن ءوز قامىمنان ارىمدى جوعارى قويعان قازاقتىڭ قارادومالاق ءتول بالاسىمىن. تاساۋف، تاۋاسسۋل جولىن مويىندايتىن قاراپايىم ءسۇننيت، يمام اعزام مازحابىنانمىن. مەنىڭ جازعاندارىم تاريقات جولىنا ەمەس ءبىر كىسىگە عانا، قۇربانالىگە عانا تيەسىلى. «قۇربانالىنىڭ وكشەسى قيسىق» دەگەنىم جوق، ول ءوز قالاۋىنشا ءومىر ءسۇرسىن. «بىراق ەڭسەسىن كوتەرە الماي جاتقان ەلدى تۋرا جولدان اداستىرماسىن، بۇيرەكتەن سيراق شىعارىپ، پىتناعا سەبەپ بولماسىن» دەپ ەدىم. كىمدە بولسا ەل باسقارعاننان سوڭ ەلدىكتى ويلاۋى ءلازىم، اۋىزدان شىققان سوزگە جاۋاپ بەرۋگە حالىق الدىندا مىندەتتى. سەبەبى، ونى قولداپ، سەنىم ارتىپ وتىرعان مىڭداعان ەلدىڭ تۇرعىندارى بار. ال سىزدەر تاقسىرلارىڭىزدى اراشالاپ العىلارىڭىز كەلسە، «دەيدى»-دەگەن سوزگە قۇمبىل بولماي، ناقتى ىسكە كوشەلىك. تومەندە جازعان قۇربانالىنىڭ ايتقان سوزدەرىنەن كەتكەن قاتەلىكتەردى ءدىني بىرلەستىكتەرىڭىز بار، عالىمدارىڭىز بار تۇزەتىپ كورىڭىزدەر، ارينە، شامالارىڭىز كەلىپ، ورەلەرىڭىز جەتسە جاۋاپ بەرۋلەرىڭىز بەك مۇمكىن(ازاماتتىق، وتانشىلدىق، يماندىلىق دەگەن وسى عوي، ەندى زىكىريا – ۋراپاتريوتپەن سالىستىرىپ كورىڭىزدەر). مىنە، سوندا بۇل ارەكەت ءپىتنا ەمەس، ناقتى اقيقاتپەن ساۋاپقا اينالادى. ولاي بولسا مەندە قاراپ جاتپايىن، قۇربانالىنىڭ ء«مازحاب ءمانىسى» اتتى كىتابىن باستان اياق تولىق شاريعات كوزقاراسىنا ساي كەتكەن قاتەلىكتەرىن وسىندا جازىپ شىعايىن ال، سىزدەر جابىلىپ سوعان ناقتى دالەلمەن جاۋاپ بەرىپ قاراڭىزدار. ءسوز سوڭىندا سىزدەرگە جابىلعان جالادان ءبىرجولا قۇتىلاسىزدار، نە ءبىرجولا ءدىني بىرلەستىكتەرىڭىز جابىلىپ، قۇردىمعا كەلمەسكە كەتەرى انىق(سەرىكتىڭ ايتقانى كەلىپ، دب قۇردىمعا كەتتى).

مەن «كوسىلىپ سويلە» دەپ سىزدەردىڭ تىلدەرىڭىزدەن تارتقانىم جوق، «بۇل كىم؟ ول نە؟» دەپ تىنىش جاتقان ادامنىڭ ار نامسىن قوزداتۋعا سەبەپشى بولعان تاعىدا وزدەرىڭىز ەكەندىگىن ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىن. بۇل سايتتىڭ مەملەكەتتىڭ ءجىتى باقىلاۋىندا ەكەنىن ۇمىتپاعايسىزدار! سوندىقتان ايتارىڭىز اقيقاتتىڭ ءسوزى بولسا بەتتەرىڭىزدى كولەگەيلەمەي اق، ەسىمدەرىڭىزدى اشىپ جازعاندارىڭىز قۇبا قۇپ بولار. مەنىكى ءپىتنا ەمەس، قۇربانالى تاقسىرلارىڭىزدىڭ ايتقان سوزدەرىنىڭ بەت پەردەسىن اشىپ، وزدەرىڭىزگە قايتا قاراپ شىعۋعا ۇسىنۋ عانا.

ۇشىنشىدەن، ۋاححابيت، قۇرانيتتەردى تىلگە تيەك ەتىپسىزدەر. ولاردى(قۇرانيت، ۋاحابيتتەردى) تىزگىندەپ وتىرعان زاڭ دا، قاتەلىكتەرىن بەتكە باسىپ ايتىپ جۇرگەن يمامدار دا جەتكىلىكتى. دەيتۇرعانىمەن بۇلار تۋرالى دا وزەكتى اڭگىمە قوزعالسا ولارعا دا ايتار ءسوزىم جەتكىلىكتى. قۇربانالىنى تىلگە تيەك ەتكەنىم، ونىڭ ءالى بەت پەردەسى اشىلماعان ەدى، سونىڭ سەبەبىنەن ەل تاعىدا دۇربەلەڭگە ۇشىراماسىن دەگەن وي ەدى.

شىنتۋايتىنا كەلگەندە ۋاححابيستەرمەن كۇرەستى يمامداردا، قۇقىق قورعاۋشىلاردا دۇرىس جۇرگىزىپ وتىرعان جوق. بار بولعانى ءىس ارەكەتتەرىن، نەمەسە بىرەر امالدارىن ءىشىنارا ۋاقىتشا عانا توقتاتا تۇرۋعا كومەگى تيگەنى بولماسا ولاردىڭ كوزقاراستارىن تۇبەگەيلى وزگەرتۋگە شامالارى كەلمەي ءجۇر. وعان ۋاحابشىلاردىڭ كىتاپتارىنىڭ ەلىمىزدە ەركىن باسىلىپ شىعىپ، تاراتىلىپ جاتقانى، كۇننەن كۇنگە نايزاعايدان كەيىنگى قاۋلاپ شىققان ساڭىراۋقۇلاقتاي كوبەيىپ جاتقانى، ەل تىزگىنىن ۇستاعانداردىڭ ءبىرازىنىڭ سولارعا ەرىپ كەتكەندىگى، ءار جەردە وقتىن-وقتىن بولىپ جاتقان جارىلىستار مەن قاقتىعىستار ناقتى دالەل بولا الادى.

مەن ۋاقىتىندا 5000 داي ارابقا 5 جىل يمام دا بولعان اداممىن.
ناقتى بىلەتىنىم، ولاردى ناقتى دالەلمەن توقتاتا المايسىڭ. ءجۇز ماسەلەنى دالەلدەپ، دۇرىستىعىن مويىنداتقانمەن ءبارىبىر بەتى بەرى قارامايدى. سەبەبى، سەنىمى اقيداسى بولەك جاندار. وسىدان شىعاتىن قورىتىندى نە؟ ولاردىڭ امالدارىن ەمەس، سەنىمدەرىن تۇزەتۋ قاجەت. سوندا عانا جاستاردىڭ بەتىن كەرى قايتارىپ الا الاتىنىمىزعا مەن كەپىل. سەبەبى، مەن مۇنى باسىمنان وتكىزگەنمىن، جەمىسىندە كوردىم. دىندە كوزىن اشقالى مازحابشىلاردى اتا جاۋىنداي جەك كورگەن ۋاحابشىلاردىڭ كوبى دەرلىك سەنسەڭىزدەر ءۇش كۇندە «ماعان مۇنداي ۋاحابشىلاردىڭ سەنىمىندەي سەنىم كەرەك ەمەس، ۋاحابشىلاردىڭ كىتاپتارى دا، سەنىمدەرى دە كەرەك ەمەس، كۋا بولىڭىز، ءبىز مازحاب جولىن قابىلدادىق» دەپ مازحاب جولىنا ءتۇسىپ ەدى. ۋاحابشىلاردىڭ بارلىعى بىردەي تەرروردىڭ قۇرالى دەگەن وداعاي ويدان اۋلاق بولىڭىزدار. وندا جۇرگەن جاستاردىڭ توقسان پايىزى دەرلىك اللانىڭ شىنايى اقيقات جولىن ىزدەگەن ادامدار، ولار تەك سول جولدى تۋرا دەۋىمەن عانا سول جولدا اداسىپ ءجۇر. سوندىقتان ايتار دالەلىڭىز ناقتى ىلىممەن ۋاحابشىلاردىڭ بەت پەردەسىن اشاتىن بولسا جاستاردى قايتا باۋىرعا باسۋ وڭايدىڭ وڭايى. ول ءۇشىن ارينە، ەكى ءتىلدى جانە ەكى سەنىمدى دە انىق ءبىلۋ، ءارى اراجىگىن اجىراتا ءبىلۋ قاجەت. تاقىرىپتان اۋىتقىپ كەتتىم اۋ دەيمىن، كەشىرىڭىزدەر...
قارا يشانعا اناداعى جازعان حاتىمدا وسىنداي وزەكتى ماسەلەلەردى كوتەرىپ جازىپ، وي قوزعاۋعا ۇسىنىس ەتىپ ەدىم. دەيتۇرعانمەن ول كىسىنىڭ احلاعىمەن وزگەلەرىنىڭ احلاعى جەر مەن كوكتەي سياقتى. ءاسالامۋ ءالاينا ۋا ءالا ءيباديللاھيس سوليحين.

ابدىكارىم ءابدىمومىنوۆ

Abai.kz