بەلورۋس پەن قازاق اۋىلى 25 جىلدا قالاي وزگەردى؟
جاقىندا رەسەيلىك www.nakanune.ru سايتى «باتكا» باسقاراتىن مەملەكەتتەگى شالعاي جاتقان اۋىلداردىڭ بۇگىنگى كەلبەتى تۋرالى ماقالا جاريالادى.
رەسەيلىك سايت تىلشىلەرى، بەلارۋسسيانىڭ مينسكى قالاسىنان 140 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان داراگانوۆا اۋىلىنىڭ بۇگىنگى ءجاي-كۇيى كسرو شەڭگەلىنەن شىققان كەي مەملەكەتتەردەگى «مونوقالالارمەن» سالىستىرىپ قاراعاندا ەداۋىر كوشى ىلگەرى ەكەنىن ايتادى. ءتىلشىنىڭ قۇلاقپەن ەستىگەنىنەن ەمەس، كوزبەن كورىپ كەلگەنىنەن تۇيگەنىمىز دە از ەمەس.
سونىمەن بەلورۋس اۋىلى كسرو كۇيرەگەننەن كەيىنگى 22 جىلدا قالاي وزگەردى؟
قالالىقتار قورقىپ، ۇركىپ قارايتىن قيراندى ەمەس، كورىكتى ءام اباتتاندىرىلعان، بارلىق كوممۋنالدىق ورتالىقتار مەن مۋنيتسيپالدى مەكەمەلەر اشىلعان. قاراعاندا كوز تويادى.
بۇل «باتكا» باسقاراتىن، «كارتوپ كورولەۆستۆوسىنداعى» ەلدى مەكەننىڭ بۇگىنگى ءاۋجايى. اۋىل ەمەس، اۋدان ورتالىعى قۇددى دەرسىڭ. اسىرە سىلتەۋ ەمەس، انىعى وسى. ايتپەگەندە، «كارتوپتان» وزگە ەكسپورتى ماندىپ تۇرماعان بەلورۋسسيانىڭ ەۋروپالىق تاۋارلارعا ترانزيتتىك ايماق ءرولىن اتقارىپ، «الىپ-ساتارلىقپەن» كۇنەلتىپ وتىرعانى ايان عوي.
(اۋىل كوشەلەرىنە دەيىن جول بەلگىلەرى ورناتىلعان)
ەسكى ءھام جاڭا وداقتاسىمىز، ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتى قۇرۋشى ۇشەۋدىڭ ءبىرى-بەلورۋسسيانىڭ بۇگىنگى اۋىلىنىڭ جاعدايى وسى. ماقساتىمىز وزگەنى اسىرىپ، ءوزىمىزدى جاسىرىپ قالۋ ەمەس-ءتىن، اۋەلدە.
جەرىنىڭ استى مەن ءۇستى قازبا بايلىققا تولى قازاقستاننىڭ شالعاي جاتقان اۋىلدارىنداعى احۋال مەن «باتكانىڭ» باسقاراتىن ەلىندەگى اۋىلداردى سالىستىرىپ كورەلىك. جازعانىمىز جالاڭ ءسوز بولماۋى ءۇشىن، ءبىرلى-جارىمدى مىسال كەلتىرە كەتەلىك. ءوز اۋىلدارىڭىزدى تانىپ جاتساڭىز قايران قالماڭىز.
وتكەندە ەلىمىزدىڭ مۇنايلى ءوڭىرىن باسقارىپ وتىرعان بەردىبەك ماشبەكۇلى ساپارباەۆ مىرزا اقتوبەنىڭ ماڭايىنداعى اۋىلداردى ارالاپ شىقتى.
مۇنايدىڭ ۇستىندە وتىرىپ، قاسپاق قىرىپ وتىرعان اۋىلدار تۋرالى ساپارباەۆ مىرزانىڭ ايتقاندار جوعارىداعى ءبىزدىڭ سوزمىزگە دالەل بولارى انىق.
«اۋىلداردىڭ قازىرگى جاعدايى سوعىس كەزىندەگى اۋىلدار سياقتى»،-دەدى اكىم مىرزا.
قاعازعا عانا قىزمەت ەتەتىن اكىم-قارالاردىڭ قىپ-قىزىل وتىرىگىن اشكەرەلەگەن ساپارباەۆ مىرزا:
-وقىعان ەسەبىڭدە بارلىعىن كەرەمەت دەپ جازىپسىڭ. كوزىمىزبەن كورىپ وتىرعانىمىز مۇلدە باسقا نارسە. اقتوبەنىڭ ىرگەسىندەگى ەلدى-مەكەندە بالالار سامان مەكتەپتە ءبىلىم الىپ ءجۇر. ءىشى القام-سالقام. توبەسى قۇلاعالى تۇر. قابىرعاسىنىڭ سىلاقتارى ءتۇسىپ جاتىر. اۋىلدى كوگالداندىردىق دەيسىڭ. كەلە جاتقاندا ەشقانداي تال كورگەنىم جوق. شىلعي وتىرىك،-دەپ ەدى.
مۇنايلى وڭىردەگى اۋىلداردىڭ ءاۋجايى وسى بولعاندا، وزگەلەردەن نە كۇتەرسىڭ...
(سۋرەتتەر korrespondent.kz سايتانان الىندى)
ۇكىمەت تىزگىنىن ۇستاپ وتىرعان اق جاعالىلار اۋىلداردى ارالاپ، حالىقتىڭ جاعداىمەن وزدەرى بارىپ تانىسپاي وزگەرىپ كەتەر دانەگە دە جوق. بۇل اقيقات.
راس، كەزىندە اۋىل جىلىن جاريالاپ، كەيبىر ەلدى-مەكەندەرگە ءمۋنيتسيپالدىو نىساندار سالىپ، مەكتەپتەر، اۋرۋحانالار مەن بالاباقشالار تۇرعىزىلعان-تىن. دەسەك تە، ودان بەرى قاراي ون جىلدىڭ ءجۇزى ءوتتى. سالعان عيماراتتار ەسكىردى. ال ونداي راقىمشىلىققا قولدارى جەتپەگەندەر، سوناۋ كەڭەس كەزەڭىنەن قالعان عيماراتتاردا ءجۇر ءالى كۇنگە دەيىن.
قازاقستان الەمدە جەر كولەمى بويىنشا 9 ورىندى يەلەنەدى. سونىمەن قاتار قانشاما قازبا بايلىقتارى بولا تۇرىپ، ونداعى اۋىلداردىڭ الەۋمەتتىك جاعدايى وتە تومەن. باي ەلدىڭ اۋىلى كەدەي. نەگە؟!
ءتۇيىن: بەيرەسمي دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، 2015 جىلعى اقپاراتتار بويىنشا قازاقستاندا 2468 اۋىلدىق (سەلولىق) اكىمشىلىك بار. باق وكىلدەرى باجايلاپ، ارا-تۇرا اۋىل ماسەلەسىن ءسوز ەتپەسە، اۋىلدىڭ جۇرتى تۋرالى جاق اشىپ، ء«لام» دەگەن شەنەۋنىك ىلەۋدە بىرەۋ عانا بولار. وسىلاردىڭ جاعدايىمەن ءجىتى تانىس جان ۇكىمەتتە بار ما؟ وسىندايدا ۇكىلى ىبىرايدىڭ «اتاڭا نالەت نيكولاي ارعىماق اتقا مىنگىزدىڭ، جىبەك كيىم كيگىزدىڭ، اينالايىن بالشەبەك، اعاش اتقا مىنگىزدىڭ، شوقپىت كيىم كيگىزدىڭ» دەيتىنى ەسكە تۇسەدى.
نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى
Abai.kz