قازاقستاندىقتاردىڭ زەينەتاقى قورلارىن ەندى «ەكسپو-2017» قۇرىلىس نىساندارىن سالۋعا جۇمسايتىن بولادى، - دەپ جازادى «nb.kz» پورتالى.

قازاقستاننىڭ دامۋ بانكى بىرىڭعاي زەينەتاقى جيناقتاۋشى قورىنان 15 ميلليارد تەڭگەنى ەندىگى جىلى ەلوردادا وتەتىن حالىقارالىق «استانا ەكسپو-2017» كورمەسىنىڭ قۇرىلىس نىساندارىنا بولەتىنىن مالىمدەگەن.

«قازاقستاننىڭ دامۋ" بانكىنەن «بىرىڭعاي زەينەتاقى جيناقتاۋشى قورى» اق-نان 2016 جىلدىڭ شىلدە – تامىز ايلارىندا بولىنگەن 117,5 ميلليارد تەڭگە كەلەسى ماقساتتارعا: 2016 جىلى انتيداعدارىستىق جوسپارلاردى ورىنداۋ ءۇشىن قوسىمشا وپەراتيۆتىك شارالارعا، قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ 2016 جىلدىڭ اقپانىنداعى شەشىمى بويىنشا بزجق-دان 15 ميلليارد تەڭگە استاناداعى «ەكسپو-2017» قۇرىلىس نىساندارىنا، تاعى 17,5 ملرد تەڭگە وتاندىق وندىرىستەگى «برك-ليزينگ» اق ۆوگون قۇرىلىسىنا باعىتتالعان»، - دەلىنگەن مالىمدەمەدە.

سونىمەن قاتار، زەينەتاقى قورىنان بولىنگەن قاراجاتتان قالعان بولىگى قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق احۋالىن جاقسارتۋعا جانە 2016-2017 جىلدار ارالىعىندا جۇمىسپەن قامتۋ باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋعا جۇمسالادى ەكەن.

ەستەرىڭىزدە بولسا، قر پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ 2016 جىلدىڭ 18-ناۋرىزىنداعى № 149 بۇيرىعى بويىنشا ءدال وسى بزجق قاراجاتى ەلدەگى قارجىلىق قيىندىقتاردى شەشۋگە جۇمسالادى دەپ بەكىتىلگەن ەدى.

قازاقستان حالقى كونبىس پە؟ جوق. حالىقتى قامسىز دەپ ساۋساقپەن شۇقىعانداي بولمايىق. دەگەنمەن، قالىڭ ەلدىڭ قالتاسىن قاعۋدىڭ تاعى ءبىر ءتاسىلىن تاپقان ۇكىمەت سوناۋ ناۋرىزدا شەشىم شىعارىپ،  بىرىڭعاي زەينەتاقى قورىنان 117,5 ميلليارد تەڭگەنى قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ قارا تەسىگىن بىتەۋگە جۇمساماق ەكەن. جوعارىداعى 117,5 ميللياردتىڭ جارتىسى السىرەگەن ەكونوميكانى ساۋىقتىرۋ ءۇشىن جۇمسالسا، 15 ميلليارد تەڭگەگە جۋىق قاراجات ەلورداداعى «ەكسپو-2017» قۇرىلىس نىساندارىن سالۋعا جۇمسالماق.

حوش، زەينەتاقىنى الدى دەلىك، ەندى سول العان اقشا قاشان قايتارىلادى؟ ونى كىم ءام قانداي جولمەن قايتارادى؟ ونى حالىقتىڭ كەلىسىمىنسىز سىرتتان كەسىپ-ءپىشىپ، قۇبىلمالى ەكونوميكانىڭ تەتىگىنە اينالدىرۋعا ۇكىمەتتىڭ قانداي قاقى بار؟  داعدارىستىڭ ءالسىن-ءالسىن اينالىپ كەلۋى جالپى نارىقتىق ەكونوميكاعا ءتان قۇبىلىس دەسەك تە، يمپورتقا تاۋەلدى قازاقستان نارىعىن عانا ەمەس، الپاۋىت ەلدەردىڭ دە ءبۇيىرىن داعدارىس قىسىپ بارادى. سولاي بولا تۇرا حالىقتىڭ «قازىناسىنا» جارماسىپ، جىرتىعىن جاماپ جاتقان ەل جوق.

تەڭگە تالتىرەكتەپ تۇرعاندا، السىرەگەن ەكونومكياعا ءال-قۋات بەرۋدىڭ باسقا جولى جوق پا؟

رەسمي ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك، 2000-2008 جىلدار ارالىعىندا ەلى­مىزدەن سىرتقا زاڭسىز شىعارىلعان قار­جىنىڭ كولەمى 126 ميلليارد دوللارعا جەتكەن (GlobalFinancialIntegrity (GFI). ورنى ويسىراپ تۇرعان كاپيتال قايدا، كىمگە جانە قاشان كەتتى، و جاعىن ناقتى بىل­مەي­مىز. ال، سايا­ساتتانۋشى ايدوس سارىمنىڭ ايتۋىنشا، سوڭعى 10-15 جىل كولەمىندە 140 ميللياردقا جۋىق اقشا سىرتقا كەتكەن كورىنەدى.

مۇنىڭ سىرتىندا قازاقستاننىڭ قازىناسىنا قول سۇعىپ، قازانىن ورتايتىپ كەتكەن اككى ۇرىلاردىڭ ء(ابلازوۆ، حراپۋنوۆتار) ميللياردتارى بار. ودان قالا بەردى كۇنى كەشە عانا ەسىم-سويلارى ەلگە ءمالىم بولعان بيلىكتەگى بيزنەسمەندەردىڭ وفشورلارداعى اقشالارى تاعى بار.

وسى قىرۋار قاراجاتتى قازاقستانعا قايتاراتىن جول بولسا، ەكونوميكالىق داعدارىستى شىبىن شاققان قۇرلى كورمەيتىندەي ءجونىمىز بار ەدى-اۋ. وكىنىشكە وراي ءماسىموۆ ۇكىمەتى مىقتىلارعا ءتىسى باتپاعان سوڭ، اينالىپ كەلىپ حالىقتىڭ قارجىسىنا قول سۇعىپتى. ەرمەگياەۆتى ەكسپو قارجىسىن جىمقىرىپ كەتتى دەپ ايىپتاعان ۇكىمەت، ەندى جىمقىرىلعان قارجىنى ەرمەگياەۆتىڭ وزىنە تولەتپەي، حالىققا جۇك سالىپ وتىر؟ الدە، ەكسپو ىسىنە جوعارعى لاۋازىمدى شەنەۋنىكتەردىڭ قاتىسى بار ما؟

تالعات ەرمەگياەۆ ىسىنە قاتىستى سوت ۇلتتىق بانكتىڭ ەكس-توراعاسى كەلىمبەتوۆ پەن ەكس-ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى ەربولات دوساەۆتى نەگە شاقىرتتى؟ بۇل دا ازىرگە كولەڭكەلى بولىپ تۇر. نە دەسەكتە، ۇكىمەت ءسىز بەن ءبىزدىڭ زەينەتاقى قورىمىزدى ەندى ەكونوميكانىڭ جىرتىعىن جاماۋعا، ودان قالسا ەكسپو قۇرىلىسىن سالۋعا جۇمسايتىن بولادى.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz