ەل بيلەۋشىلەرىن ماقتاۋعا دا، سىناۋعا دا نەگىز جەتىپ ارتىلادى. قر پارلامەنتىنىڭ تاۋەلسىزدىكتىڭ 25-جىلىنا بايلانىستى دەكلاراتسياسىن بىرلەسكەن وتىرىستا قابىلداعانىن  كورگەندە، XIY ع. فرانتسۋز فيلوسوفى كلود گەلۆەتسيدىڭ كورەگەن سوزدەرى ەسىمە ءتۇستى: ء«وز بيلەۋشىلەرىن بەتىنە باسىپ سىناۋعا حۇقى جوق حالىقتاردىڭ، ماقتاۋعا دا قۇقى جوق. قۇلداردىڭ ماقتاۋى ەشتەڭەنى دە بىلدىرمەيدى». ءبىزدىڭ وسى پارلامەنت پرەزيدەنتتى سىناپ كورگەن ەمەس، ونى دەمەك ونى ماقتاۋعا دا قۇقى جوق. سەبەبى ءادىل سىن باردى «بار» دەپ، جوقتى «جوق» دەپ سارالاپ باعا بەرەدى.

مەن قۋانىش سۇلتانوۆتى سىيلايمىن دا، ايايمىن دا. ول د.قوناەۆتى تاقتا وتىرعاندا ماقتاپ، تاقتان تۇسكەندە كولبينگە ۇنايمىن دەپ سىناعانداردىڭ ءبىرى. قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءVىىى (1987ج.) پلەنۋمىندا ءىس پەن ءسوزدىڭ الشاقتىعىن، ساياسي سەنىمنىڭ تومەندىگى، ساياسي تاكاپارلىق، مەنمەندىك، قۇر ماداق بيلىكتىڭ بەدەلىن تۇسىرەتىندىگىن ايتا كەلىپ، ق.سۇلتانوۆ بىلاي دەگەن ەدى: «وسى تۇستا مەنىڭ ويىما مىناداي سۇراق ورالادى: ءبىرىنشى باسشىلىقتىڭ اتاعىن اسپانعا كوتەرگەن كىم؟ كوپتەگەن بەلگىلى باسشىلار، وزدەرى ورتالىق كوميتەتتىڭ مۇشەلەرى، جىلدان جىلعا ۇدەتە ءتۇستى، اۋەلى «قۇرمەتتىدەن» باستاپ، سونان سوڭ نە سەبەپتى «اسا قۇرمەتتىگە»، ودان كەيىن «كورنەكتى قايراتكەرگە» اينالدىردى؟ حالىقتىڭ اراسىندا قانداي پىكىر تۋعىزدى، جاستارعا قانداي ۇلگى كورسەتتى؟». («سوتسياليستىك قازاقستان»، 17مارت، 1987جىل.)  

ال پرەزيدەنتتى جارىسا ماقتاعان دەپۋتاتتار بۇگىن جاستارعا قانداي ۇلگى كورسەتىپ وتىر؟

«قۇلداردىڭ ماقتاعانى ەشتەڭەنى دە بىلدىرمەيدى» دەگەن وسى ەمەس پە؟

قازاقستاندىقتار نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ ەڭبەگىنە شىن باعاسىن بەرەدى، بىراق جارامساقتاردىڭ  ماقتاۋىن  حالىق قابىلدامايدى. پرەزيدەنت تە قابىلداماس دەيمىن. ماقتاۋ پسيحولوگيالىق شەگىنەن شىققاندا ماداقتاعان تۇلعاعا دا جاعىمسىز پىكىر تۋدىرادى، «ماقتاتىپ وتىر» دەگەندەي وي قالدىرادى، اينالىپ كەلگەندە بەدەلىنە دە كولەڭكە تۇسىرەدى. وسىدان تابىنۋسىز مادەنيەت بولمايدى، ال مادەنيەتسىز تابىنۋ قاۋىپ دەگەن ءسوز شىققان.

قازىرگى جاستار اقپاراتتىق زاماننىڭ جاستارى، ءوزىمىزدى وزگەمەن سالىستىرىپ  باعالايدى، ارزان سوزدە الدانبايدى.

تاريحي تۇلعانىڭ بەدەلىن باعالاۋ مەن وعان تابىنۋدىڭ اراسىن ايىرا ءبىلۋ ساياسي مادەنيەتى بىزگە جەتپەي جاتىر.

ا.ايتالى. فيلوسوفيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور

Abai.kz