قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى ءوزىنىڭ سان-سالالى قىزمەتى اياسىندا نەگىزگى ءتورت باعىت بويىنشا جۇمىستارعا باسىمدىق بەرەدى. سونىڭ ءبىرى – قايىرىمدىلىق.

ەرجان قاجى مالعاجىۇلى باس ءمۇفتي لاۋازىمىنا تاعايىندالعان سوڭ قازاق بالالارىن وقىتىپ، ولاردى وتانشىلدىق، پاتريوتتىق، يماندىلىق باعىتتا تاربيەلەۋ ماسەلەسىن كوتەردى. ول ءۇشىن وبلىس ورتالىقتارىنان قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرىن اشۋ قاجەتتىگى تۋىندادى...

«شىن مانىندە، امالدار نيەتكە بايلانىستى. راسىندا، ادامعا نيەت ەتكەنى تيەسىلى», – دەگەن تاعىلىمدى حاديس بار. جاقسى نيەت جاقسىلىققا جەتەلەيدى ەكەن. قايىرىمدى جانداردىڭ دەمەۋشىلىگىمەن اقتاۋ قالاسىندا تۇڭعىش رەت قايىرىمدىلىق مەكتەبى اشىلدى. رەسمي اتاۋى – «قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ «اقتاۋ» قايىرىمدىلىق جەكە مەكەمەسى».

رەسپۋبليكا دەڭگەيىندە قىزمەت اتقاراتىن «اقتاۋ» قايىرىمدىلىق مەكەمەسى الەۋمەتتىك، قايىرىمدىلىق، مادەنيەت، ءبىلىم، قوعام يگىلىگى ءۇشىن وزگە دە ىزگى ماقساتتاردى جۇزەگە اسىرادى. ايتا كەتەتىن جايت، بۇل – قايىرىمدى ادامداردىڭ ەرىكتى مۇلىكتىك جارنالارى نەگىزىندە قۇرىلعان كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىم.

مەكەمە ءوز قىزمەتىندە قر كونستيتۋتسياسىن، ازاماتتىق كودەكسىن، «كوممەرتسيالىق ەمەس ۇيىمدار تۋرالى»، «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك جاستار ساياساتى تۋرالى»، «بالانىڭ قۇقىعى تۋرالى»، ء«بىلىم تۋرالى»، ء«دىني قىزمەت جانە ءدىني بىرلەستىكتەر تۋرالى» زاڭدارىن، سونىمەن قاتار اتالعان مەكەمە تۋرالى ءدىني باسقارمانىڭ شەشىمىمەن قابىلدانعان جارعىنى باسشىلىققا الادى.

قايىرىمدىلىق مەكەمە قىزمەتىنىڭ نەگىزگى ماقساتتارى مەن مىندەتتەرى مىنالار: جەكە تۇلعانى يماندىلىققا، ادامگەرشىلىككە، ۇلتتىق سالت-داستۇرگە ساي تاربيەلەۋ، بالانىڭ عىلىمعا، ونەرگە، ادەبيەتكە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، ولاردى پاتريوتيزمگە باۋلۋ، تاربيەلەنۋشىنىڭ دەنساۋلىعىن نىعايتىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ، ولاردى زياندى ادەتتەردەن (ماسكۇنەمدىك، ناشاقورلىق، زيناقورلىق، تەمەكىگە اۋەستىك، ۇرلىق، ت.ب.), قايىرىمدىلىق شارالارىن ۇيىمداستىرۋ، ءدىني-اعارتۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ، يسلام نەگىزدەرىن ۇيرەتۋ، ءدىني وقۋ ورىندارىنا تالاپكەر دايىنداۋ، بالانىڭ ومىرگە جانە وزىنە دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋ، ەلىمىزدە وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋ، تۇرمىس جاعدايى تومەن وتباسىلارعا الەۋمەتتىك-رۋحاني كومەك كورسەتۋ، جەتىم بالالاردى الەۋمەتتىك قولداۋ، ت.ب.

مەكەمەنىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ توراعاسى، باس ءمۇفتي ەرجان قاجى مالعاجىۇلى قاتىسىپ: «بۇگىن ءبىز تاريxي ءساتتىڭ كۋاگەرى بولىپ وتىرمىز. مەن بۇل كۇندى كوپتەن بەرى كۇتكەنىمدى جاسىرمايمىن. ەلىمىز بويىنشا تۇڭعىش رەت اقتاۋ قالاسىندا قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنا قاراستى قايىرىمدىلىق مەكەمەسى اشىلىپ وتىر. ەڭ ءبىرىنشى قايىرىمدىلىق مەكەمەسىنىڭ بۇل وڭىردە اشىلۋىنىڭ وزىندىك ءمانى مەن ماعىناسى بار دەپ ەسەپتەيمىن. ويتكەنى، ماڭعىستاۋ ءوڭىرى كەشەگى ەل ءۇشىن ەرلىك كورسەتكەن باتىر بابالارىمىزدىڭ ءىزى قالعان قاسيەتتى جەر. اللا قالاسا، مۇنداي مەكەمەنى وزگە دە وبلىستاردان اشۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز»، – دەپ اتاپ ءوتتى.

«اقتاۋ» قايىرىمدىلىق مەكەمەسى ءبىر مەزەتتە 50 شاكىرتتى قابىلداي الادى. عيماراتتا ءدارىسحانالار، 3 قىزمەتتىك پاتەر، قوناق ءۇي، شاكىرتتەردىڭ جاتىن ورىندارى، تاربيەشىلەر بولمەسى بار. وتكەن جىلى جاز مەزگىلىندە 12 مەن 16 جاس ارالىعىنداعى 40 بالا وقۋعا قابىلداندى. ولارعا تەك ءدىني دارىستەر عانا بەرىلىپ قويماي، ماتەماتيكا، كوركەم ادەبيەت، يسلام تاريحى، قازاقستان تاريحى پاندەرى وقىتىلىپ، قىسقامەتراجدى مۋلتفيلمدەر دە كورسەتىلەدى. سونىمەن قاتار سپورتتىق ويىندار ۇيىمداستىرىلادى. عيمارات ماڭعىستاۋ وبلىستىق ورتالىق مەشىتىنىڭ اۋلاسىندا ورنالاسقان.

ء«بىز ەڭ ءبىرىنشى بالانى ادامگەرشىلىك پەن تولەرانتتىلىققا تاربيەلەپ، ۇلكەنگە قۇرمەت، كىشىگە ىزەت كورسەتۋگە باۋليمىز. مۇقتاج ادامدارعا كومەك كورسەتۋگە ۇيرەتەمىز. ويتكەنى، جاستايىنان تاربيەلەنگەن بالا وسكەندە وزگەگە ونەگە كورسەتە الادى. ادام بالاسى جاستىق شاقتا اقپاراتتى، ءبىلىمدى ءوزىنىڭ بويىنا تەز ءسىڭىرىپ الادى. بۇل ءساتتى اتا-انالار جىبەرىپ الماۋى كەرەك. دارىستەر ءدىني باسقارما بەكىتكەن ساباق كەستەسى بويىنشا جۇرگىزىلەدى. بەكىتىلگەن پاندەردەن بولەك بالالار ءۇشىن مادەني، رۋحاني، سپورتتىق ءىس-شارالار دا ۇيىمداستىرىلادى. قاتىسۋشىلار اراسىندا الەۋمەتتىك تۇرمىسى تومەن، كوپبالالى وتباسىنان شىققان بالالار مەن جەتىمدەر دە بولدى»، – دەيدى «اقتاۋ» قايىرىمدىلىق مەكەمەسىنىڭ ديرەكتورى، قمدب-نىڭ ماڭعىستاۋ وبلىسى بويىنشا وكىل يمامى سمايىل قاجى سەيىتبەكوۆ.

حالقىمىزدا: «قايىرىمدىلىق جاساساڭ، قايىرىن ءوزىڭ كورەسىڭ»، – دەگەن ناقىل ءسوز بار. تۇرمىسى تومەن، كوپبالالى وتباسىدان شىققان وسكەلەڭ ۇرپاق وسى قايىرىمدىلىق مەكەمەسىندە ءبىلىم الىپ، رۋحاني دۇنيەتانىمىن بايىتۋدا. ولار تاماقپەن تەگىن قامتاماسىز ەتىلەدى. بارعان بالا ءارى دەمالادى، ءارى رۋحاني ازىق الادى. ونىڭ بويىنا يماندىلىقپەن قوسا وتانعا دەگەن قۇرمەت، سۇيىسپەنشىلىك قۇندىلىقتارى ەگىلەدى. 

قايىرىمدىلىق مەكەمەسىنىڭ قوعامعا تيگىزەر بىرنەشە پايدالارى بار. اتاپ ايتقاندا:

بىرىنشىدەن، جاستاردى جاقسىلىققا، ىزگىلىككە، قايىرىمدىلىققا تاربيەلەۋدىڭ مول مۇمكىندىگى اشىلادى.

ەكىنشىدەن، الەۋمەتتىك از قامتىلعان وتباسىلارىنا ماتەريالدىق قولداۋ كورسەتىلەدى.

ۇشىنشىدەن، ەلىمىزدە مەملەكەتشىل، يماندى جاستار توبى قالىپتاسادى.

تورتىنشىدەن، قايىرىمدىلىق مەكەمەسىنىڭ تۇلەكتەرىن جۇمىسپەن قامتۋ، ولاردىڭ تاڭداعان ماماندىقتارى بويىنشا وقۋعا ءتۇسىرۋ ماسەلەلەرى قاراستىرىلادى.

بەسىنشىدەن، دەنى ساۋ، كوكىرەك كوزى اشىق ۇرپاق ساباقتاستىعى جالعاسادى.

التىنشىدان، حاديستە: «ەڭ جاقسى ادام – قوعامعا، ەلگە پايداسى تيگەن پەندە», – دەپ ايتىلعانداي، ەڭ باستىسى حالىققا پايداسىن، شاراپاتىن تيگىزەتىن ادام سانى ارتادى.  

ورەسى بيىك، پايىمى كەڭ، سالماقتى، بايىپتى، يماندى ۇرپاق ۇلتتىڭ ۇلى ماقساتى مەن مۇراتىن ورىنداۋعا ۇلكەن ۇلەس قوسپاق.

ەلباسى كەزەكتى جولداۋىندا ۇرپاقتى ۇلتجاندىلىققا، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە تاربيەلەۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. بۇل – اسا ماڭىزدى ءىس.

ءبىزدىڭ قوعامعا ءوز ءىسىنىڭ مايتالمان مامانى، يماندى، جاناشىر، ءداستۇرلى قۇندىلىقتاردى قۇرمەتتەيتىن پاراساتتى جاستار قاجەت. ءبىلىم مەن كوركەم مىنەزدى، ار مەن ۇياتتى ءوز بويىنا ۇيالاتقان ادام ەلدىڭ يگىلىگى ءۇشىن ەرەن ەڭبەك ەتپەك.

وسىناۋ ماقساتتاردى كوزدەيتىن قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارامسىنا قارايتىن قايىرىمدىلىق مەكەمەلەرى بولاشاقتا قوعامعا مول پايداسىن تيگىزەدى دەگەن ۇمىتتەمىز.  

اعابەك قوناربايۇلى،       

قمدب ءباسپاسوز ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى

Abai.kz