كەشە «نۇر وتان» حدپ استاناداعى ءماجىلىس زالىندا «ءSabى Astana» مەن «بوتا» قورلارى «نۇر وتان» حالىقتىق دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ قولداۋىمەن، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايلارى ناشار بولىگىندەگى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە جونىندەگى جوسپارلاردى جۇزەگە اسىرۋعا قوعامدى جۇمىلدىرۋ جانە «ءبىلىم - ءاربىر ۇيگە» اتتى جوبانى ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزدى.

كەشە «نۇر وتان» حدپ استاناداعى ءماجىلىس زالىندا «ءSabى Astana» مەن «بوتا» قورلارى «نۇر وتان» حالىقتىق دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ قولداۋىمەن، حالىقتىڭ الەۋمەتتىك جاعدايلارى ناشار بولىگىندەگى مەكتەپكە دەيىنگى تاربيە جونىندەگى جوسپارلاردى جۇزەگە اسىرۋعا قوعامدى جۇمىلدىرۋ جانە «ءبىلىم - ءاربىر ۇيگە» اتتى جوبانى ىسكە اسىرۋعا باعىتتالعان دوڭگەلەك ۇستەل وتكىزدى.

- جاڭا ءسىزدى جيىندا وتىرعان بلوگگەرلەر «ءTwىtter» سايتىنان كورىنگەن العاشقى دەپۋتات» دەپ ءوز ارىپتەستەرىندەي قابىلداپ جاتتى...
- وسى جيىندا وتىرعان كەزدىڭ وزىندە قالتا تەلەفونىمداعى «ءTwىtter» ارقىلى 6-7 سۇراق كەلىپ ءتۇستى. جاقىندا جاستارمەن كەزدەسۋىمدە سويلەپ، ورنىما وتىرعانشا 6 سۇراق جولدانىپتى. جاستار وزدەرىنىڭ ءتۇرلى سۇراقتارىن ينتەرنەت ارقىلى جىلدام قويىپ، پىكىرلەرىن اشىق ءبىلدىرىپ وتىردى... ينتەرنەت - كوپتەگەن ازاماتتاردان ۇسىنىستار الىپ، ولارمەن پىكىر الماسۋدىڭ جاقسى مۇمكىندىگى.
- بەلسەندى ينتەرنەت پايدالانۋشى رەتىندە قازاقتىلدى ينتەرنەت اقپارات قۇرالدارىنىڭ بەت الىسىن قالاي باعالايسىز؟
- دامۋ دەڭگەيى جامان ەمەس. دەگەنمەن بيلىك ورگاندارىنا تەز ارادا قازاقتىلدى ينتەرنەتىن دامىتىپ، الدىڭعى قاتاردا بولماسا، كەلەشەكتە قازاقتىلدى ەلەكتروندى اقپارات قۇرالدارى جەتىسپەي، قازاق ءتىلدى جاستاردىڭ سۇرانىسىنا جاۋاپ بەرە الماي قالۋى مۇمكىن. ەگەر ءوز ازاماتتارىمەن ءوز تىلىندە سويلەسە الماسا، بيلىككە دەگەن حالىقتىڭ سەنىم دەڭگەيى تومەندەيدى. قازاقستاننىڭ بيلىك ورگاندارى كوبىرەك جاڭا تەحنولوگيالاردى قولدانۋى كەرەك.
ويتكەنى قازاقستاننىڭ جەر اۋقىمى كەڭ، اۋىل-ايماقتىڭ اراسى الشاق. ەلمەن جۇزدەسكەنشە كوپ ۋاقىت كەتەدى. قازاقتا جاقسى ءسوز بار عوي: «كوز جەتپەگەن جەرگە ءسوز جەتەدى". ءبىز ءسوزىمىزدى الىس ايماققا وسى ينتەرنەت ارقىلى جەتكىزۋىمىزگە بولادى. ەكىنشىدەن، ينتەرنەت اشىقتىققا باستايدى. ياعني ينتەرنەت پايدالانۋشى بيلىك مەكەمەلەرىنە ءوز سۇراعىن قويىپ، ءوز پىكىرىن ينتەرنەتتە قالدىرا الادى. ايقىن ساياسات جۇرگىزۋ ءۇشىن جاڭا تەحنولوگيالار كەرەك. وسىنداي بلوگتار، الەۋمەتتىك جەلىلەر، سايتتار ارقىلى كەيبىر شەنەۋنىكتەردىڭ دەڭگەيى بايقالىپ قالادى. سونىڭ سالدارىنان كادرلىق وزگەرىستەر دە بولىپ قالۋى مۇمكىن.
قازىر جاڭا تەحنولوگيالاردى بىلمەي، ساپالى باسشىلىق قىزمەت اتقارۋ ەكىتالاي. يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق جوبالار جايلى كەيدە ادەمى سوزدەر كوپ ايتىلعانمەن، ءىس جۇزىندە كوپ باسشىلار كومپيۋتەردى قولدانۋدى، ءوز ازاماتتارىمەن جاڭا تەحنولوگيالار ارقىلى بايلانىسا بىلمەيدى. بۇل - ۇلكەن كەمشىلىك.
- ينتەرنەت قازاقستاندىق ساياساتكەر ءۇشىن قانشالىقتى ءتيىمدى قۇرال؟
- كەرەمەت قۇرال! مىسالى، اقش پرەزيدەنتى باراك وباما سايلاۋدى ينتەرنەت ارقىلى جەڭدى. ول قىسقا مەرزىمدە ينتەرنەت كومەگىمەن 600 ملن دوللار جينادى. سوندا سالىنعان قارجىنىڭ ەڭ قوماقتىسى - 100 دوللار عانا. بىراق بۇل قانشاما قاراپايىم ازاماتتاردىڭ وبامانى قولداعانىن پاش ەتتى. رەسەي پرەزيدەنتى دميتري مەدۆەدەۆتىڭ «ءTwىtter» پاراقشاسىندا ونىڭ جازبالارىن تۇراقتى وقيتىن 70 مىڭ ادام تىركەلگەن. ولاردىڭ اراسىندا مەن دە بارمىن. مەدۆەدەۆتىڭ كومەكشىسى اركادي دۆوركوۆيچتىڭ جازابالارىن دا قاراپ وتىرامىن. وكىنىشكە قاراي، ءبىزدىڭ ساياساتتا ينتەرنەتتى پايدالانۋ كەڭ دامىماعان.
بۇگىنگى كۇنى ەڭ ۇلكەن ماسەلەنىڭ ءبىرى - ۇكىمەت سايتىنان باستاپ، مينيسترلىك سايتتارىنا دەيىن قازاق ءتىلدى تولىعىمەن قولدانبايدى. ەلەكتروندى ساتىپ الۋ ماسەلەسىندە دە بارلىق اقپارات ورىس تىلىندە بەرىلەدى. ەلەكتروندى ۇكىمەت تۋرالى زاڭ قارالعان كەزدە مەملەكەتتىك ءتىلدى مەملەكەتتىك اقپاراتتىق جۇيەدە قولدانۋ تۋرالى ماسەلە كوتەردىم. اقپارات ايدىنىندا ءتىل تۋرالى زاڭ جۇزەگە اسقانىمەن، ءوز دەڭگەيىندە ەمەس. ءبىز قازاق ءتىلدى اقپارات ورىس تىلىندەگى اقپاراتتان كەم بولماۋى ءتيىس، بارلىق اقپارات جۇيەسىندە قازاق تىلىندەگى ينتەرفەيس بولۋى قاجەتتىگى تۋرالى ايتتىق.
الايدا قازىرگى مەملەكەتتىك ورىندار جاساپ وتىرعان اقپاراتتىق جۇيەلەر كوبىنەسە اعىلشىن جانە ورىس تىلدەرىندە جۇمىس ىستەيدى. بۇل قازاقتىلدى مامانداردى تارتۋعا مۇمكىندىك بەرمەي، شەكتەيدى. سونىڭ سالدارىنان قازاقتىلدى باعدارلامالار جاساپ، قازاقتىلدى تەحنولوگيالاردى پايدالانا بىلەتىن ازاماتتارعا قاجەتتىلىك تومەندەتەدى. ال بۇرىنعى ماماندار قازاق ءتىلىن ۇيرەنگىسى كەلمەيدى. سوندىقتان ەڭ ءبىرىنشى اقپارات جۇيەسىنىڭ قازاقتىلدى بولۋىن مينيسترلىكتەردەن، اكىمدەردەن تالاپ ەتكەنىمىز ءجون شىعار.

ايجان كوشكەنوۆا

«ايقىن» گازەتى