قازاقستان رەسپۋبليكاسى مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى تىلدەردى دامىتۋ جانە قوعامدىق-ساياسي جۇمىس كوميتەتى 2017 جىلدىڭ 9 ماۋسىمىندا «مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋ ءادىسناماسىن جەتىلدىرۋ مەن ستاندارتتاۋدى ىسكە اسىرۋ جولدارى» تاقىرىبىندا رەسپۋبليكالىق ونلاين سەمينار وتكىزەتىنىن بۇعان دەيىن حابارلاعان بولاتىنبىز.

جامبىل وبلىسى تىلدەردى دامىتۋ باسقارماسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋ ورتالىعىندا وتكەن سەمينار بارىسىندا ونلاين رەجيم ارقىلى مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋ ءادىسناماسىن جەتىلدىرۋ مەن ستاندارتتاۋدىڭ جولدارى تالقىلاندى. سونداي-اق وزىق تاجىريبەنى زەردەلەۋ جانە قورىتۋ، وقىتۋدىڭ قازىرگى زامانعى ادىستەرى مەن تەحنولوگيالارىن تاجىريبەگە ەنگىزۋ ماسەلەلەرى ءسوز بولدى.

سەمينارعا قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى تىلدەردى دامىتۋ جانە قوعامدىق-ساياسي جۇمىس كوميتەتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى، مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋدىڭ وڭىرلىك ورتالىقتارىنىڭ ماماندارى، عىلىمي-ادىستەمەلىك كەڭەس مۇشەلەرى، ايماق عالىمدارى مەن ءتىل ماماندارى، ۇلتتىق تەستىلەۋ ورتالىعى قازتەست جۇيەسىن دامىتۋ باسقارماسىنىڭ ماماندارى قاتىستى.

سەمينار بارىسىندا ادىسكەر-عالىمدار ونلاين رەجيم ارقىلى مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋدىڭ ءتيىمدى تەحنولوگيالارى مەن ءادىس-تاسىلدەرىمەن ءبولىسىپ، تىلدەردى وقىتۋ ورتالىقتارى مەن رەسپۋبليكاعا بەلگىلى ۇزدىك ادىسكەرلەر شەبەرلىك ساباقتارىن وتكىزدى.

ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ەربول تىلەشوۆ «ءتىل دەگەنىمىز – بەلگىلى ءبىر سوزدەردىڭ ءوزارا تىركەسۋ كومبيناتسياسى. تىلدەگى سوزدىك قوردىڭ بىرلىكتەرى كەيدە اتاۋ تۇلعادا تۇرىپ، كەيدە تۇرلەنىپ ءوزارا بايلانىسقا تۇسەتىنى دە، ءار ءتىلدىڭ تابيعاتىنا ساي بايلانىسۋ تاسىلدەرى بولاتىنى دا بەلگىلى. سوعان وراي ءار ءتىلدىڭ گرامماتيكالىق زاڭدىلىقتارى دا ءار الۋان. البەتتە، جالپى سوزدىك قورداعى تىلدىك بىرلىكتەردىڭ قولدانىلۋ جيىلىگى، سوعان وراي ولاردىڭ بەلسەندىلىگى بىردەي ەمەس. مۇنىڭ ءتىل ۇيرەتۋگە تىكەلەي قاتىسى بار. قازىرگى تاڭدا قازاق ءتىلىن مەملەكەتتىك ءتىل رەتىندە ۇيرەتۋدە الگىندەي بەلسەندى لەكسيكا تولىعىمەن ايقىندالماي ءجۇر دەۋگە بولادى. ءدال وسىنداي جاعداي ءتىل ۇيرەتۋ ادىستەمەسىن جەتىلدىرە الماسى تۇسىنىكتى. سوندىقتان شيرەك عاسىرداي ۋاقىت قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ ناتيجە بەرمەي كەلسە، وعان ءتىل سالاسىندا جۇرگەندەردىڭ دە «ۇلەسى» بار دەپ ويلايمىز. ءتىل ۇيرەنۋشىنىڭ كۇندەلىكتى قاراپايىم قولدانىسىنا ەڭ قاجەتتى بەلسەندى لەكسيكانى تاڭداۋ سياقتى ماڭىزدى باستامانى بىرلەسە اتقارۋدىڭ قامىنا كىرىسكەن ءجون» دەپ ءوز ويىن ورتاعا سالدى.

ءبىز تومەندە ەربول تىلەشوۆتىڭ بايانداماسىن تولىعىمەن جاريالاۋدى ءجون ساناپ وتىرمىز. مامان بۇل بايانداماسىندا قازىرگى مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەتۋگە قاتىستى تىڭ ويلارىن ورتاعا سالادى.

ەربول تىلەشوۆ، ش.شاياحمەتوۆ اتىنداعى تىلدەردى دامىتۋدىڭ رەسپۋبليكالىق ۇيلەستىرۋ-ادىستەمەلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى:

– بۇل اسا ماڭىزدى جۇمىستىڭ نەگىزى تىكەلەي بولماسا دا 2011-2020 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلامادا كورىنىس تاپقان. ونىڭ «قازاق ءتىلىن وقىتۋدىڭ ۇزدىكسىز مودەلى» اتتى باعىتىندا بالاباقشا-مەكتەپ-ورتا ارناۋلى وقۋ ورنى-جوعارى وقۋ ورنى-جوعارى وقۋ ورنىنان كەيىنگى دايىندىق دەپ ۇلاساتىن تىزبەسىندە ءتىل ۇيرەتۋدىڭ جالپىمەملەكەتتىك جۇيەسى قاراستىرىلعان. وكىنىشكە قاراي وسى ماقسات تا  مەملەكەتتىك تىلگە قاتىستى وزگە دە ماڭىزدى شارۋالار سياقتى ورىندالماي جاتىر. ەگەر مەملەكەتتىك باعدارلاماداعى وسى باعىت ورىندالمايتىن بولسا، وندا ەلىمىزدە ءتىل ۇيرەتۋدى جۇيەلەۋ ءالى دە قيساپسىز سان جىلدارعا سوزىلا بەرمەك. ول قوعامدا قازاق تىلىنە قاتىستى جاعىمسىز ءۇش ماسەلەنى قالىپتاستىرادى. بىرىنشىدەن، مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەتۋ ادىستەمەسىندە جۇيەلىلىك ساقتالىنبايدى;  ەكىنشىدەن، ءتىل ۇيرەتۋ ناتيجە بەرمەيدى; ۇشىنشىدەن، قوعامدىق ورتاداعى «قازاق ءتىلى - قيىن ءتىل، وقۋلىقتارى ناشار، ادىستەمەسى ءالسىز» دەگەن جاڭساق پىكىر كوبەيمەسە، ازايمايدى.

مەملەكەتتىك باعدارلامادا قاراستىرىلعان ءتىل ۇيرەتۋدىڭ جوعارىدا ايتىلعان تىزبەسىنىڭ ءار بولىگى بويىنشا لەكسيكالىق مينيمۋمدار قابىلدانۋى ءتيىس دەپ ويلايمىز. قازىرگى كەزدە ءبىز الدىمەن ەڭ بولماسا قازاق ءتىلىن بىلمەيتىن ازاماتتار ءۇشىن باستاپقى دەڭگەيدىڭ وسىنداي قاجەتتى مينيمۋمىن دايىنداۋىمىز كەرەك. بۇل قازىرگى قالىپتاسقان جاعدايدا مەكتەپتىڭ باستاۋىش سىنىپتارىندا، ورتا ارناۋلى جانە جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىرىنشى كۋرسىندا جانە ەرەسەك ادامدارعا ارنالعان تىلدىك كۋرستاردىڭ باستاپقى دەڭگەيىندە ۇيرەتىلۋى كەرەك. مۇنداي تاجىريبە الەمدە بارشىلىق. ايتالىق، جاپونداردا «دزيويو كاندزي»، «كەيكۋ كاندزي» دەگەن سياقتى مىندەتتى تىلدىك، يەروگليفتىك مىندەتتى مينيمۋمدارى بار. بىلۋگە ءتيىستى تىلدىك مينيمۋمداردى بەكىتۋ رەسەيدە دە قولعا الىندى. رف ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ 2014 جىلعى 1 ساۋىردەگى  «شەتەل ءتىلى رەتىندە ورىس ءتىلىن مەڭگەرۋدىڭ دەڭگەيلەرى جانە ونىڭ تالاپتارى» اتتى № 255 بۇيرىعى بۇل ەلگە سىرتتان كەلىپ جۇمىس ىستەيتىندەردىڭ ورىس ءتىلىن ءبىلۋىن مىندەتتەيدى. وسى بويىنشا ولار 780 ءسوز ءبىلۋى ءتيىس. قازىرگى حالىقارالىق تاجىريبەدە، ونىڭ ىشىندە، قازاقستاندا دا تانىمال بولعان اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرۋدىڭ امەريكاندىق TOEFL جانە بريتاندىق IELTS جۇيەلەرى دە بەلگىلى ءبىر تىلدىك مينيمۋمدى ءبىلۋدى تالاپ ەتەدى. اتاپ ايتقاندا، وسى ەكى تانىمال جۇيە اۋقىمىندا 650-900 سوزدەن تۇراتىن ءماتىندى ءبىلۋ قاجەت.

ءتىل ۇيرەتۋدە اسا قاجەتتى لەكسيكانى تاڭداۋدىڭ عىلىمي-ادىستەمەلىك داستۇرلەرى حح عاسىردىڭ العاشقى جارتىسىنان باستالادى ەكەن. ماسەلەن، 1921 جىلى «Teachers Word Book» اتتى سوزدىگىندە ف.ل.تورندايك اعىلشىن ءتىلىنىڭ ءجيى كەزدەسەتىن 10 مىڭ ءسوزىن 4 ميلليون سوزدىك قولدانىستان تۇراتىن ءار الۋان ماتىندەردەن جيناقتاعان ەكەن. 1930 جىلى اعىلشىن جازۋشىسى ءارى لينگۆيسى چ.ك.وگدەن لوندون قالاسىندا اعىلشىن ءتىلىنىڭ نەگىزگى لەكسيكاسىن قامتىعان «Dictionary of Basic English»  اتتى سوزدىگىن شىعارادى. بۇل سوزدىك 850 ءسوزدى قۇراعان. اۆتوردىڭ ويىنشا، وسى سوزدەر قاراپايىم دەڭگەيدە تىلدەسۋگە جەتكىلىكتى ەكەن. ءبىر قىزىعى - چ.وگدەن سوزدىگىن زەردەلەۋ ماقساتىندا

1943 جىلى سول كەزدەگى  ۇلىبريتانيا پرەمەر-ءمينيسترى  ۋينستون چەرچيلل مەن اقش  پرەزيدەنتى فرانكلين رۋزۆەلت ارنايى كوميتەت تە قۇرىپتى. ەگەر سوعىس جاعدايىندا قوس يمپەريا باسشىلارى وسىنداي شاراعا بارسا، وندا لەكسيكالىق مينيمۋمنىڭ ءتىل ۇيرەتۋدەگى ماڭىزىنىڭ ايرىقشا بولعاندىعى. اعىلشىن ءتىلىنىڭ ماماندارى بۇل سوزدىكتىڭ بۇگىندە ماڭىزىن جويماعاندىعىن جازىپ ءجۇر. باستاپقى سوزدىك قوردى قالىپتاستىرۋعا باعىتتالعان ءدال وسىنداي سوزدىكتەر 1930 جىلداردان بەرى ءارتۇرلى اۆتورلار تاراپىنان دايىندالىپ كەلەدى. سولاردىڭ ىشىندەگى اسا تانىمال بولعان تاجىريبەلەردىڭ ءبىرى – اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنۋگە ارنالعان  ەريح ۆايس سوزدىگى. ول اعىلشىن  ءتىلىن ۇيرەنۋ ءۇشىن باستاپقىدا ەڭ باستى 107 ءسوز قاجەت دەپ ەسەپتەيدى. اۆتوردىڭ ويىنشا، وسىنشا مولشەردەگى ءسوز كۇندەلىكتى اۋىزەكى ءتىلدىڭ 50 پايىزىن قامتيدى ەكەن. رەسەيلىك ا.ۆ. پەتروچەنكوۆ اۋىزەكى تىلدە قولداناتىن سوزدەردىڭ 50 پايىزىن قامتۋ ءۇشىن 135 ءسوز كەرەك دەپ سانايدى.

عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، بەلگىلى ءبىر تىلدە ەڭ قاراپايىم دەڭگەيدە سويلەۋ ءۇشىن ادامعا 400-500 ءسوز ءبىلۋ قاجەت ەكەن. ماسەلەن، 500 ءسوز دەيىك. ەندى سوزدىك قورى اسا مول قازاق تىلىنەن وسى كولەمدەگى ءسوزدى قالاي ىرىكتەپ الامىز سوعان كەلەيىك. وسى ارادا ءسوز ىرىكتەۋدىڭ قاعيداتتارى جونىندە كەلىسىپ العانىمىز ءجون. ەندى وسى قاعيداتتارعا كەلەيىك. بىرىنشىدەن, ءاربىر ءتىل ءوزىنىڭ سەمانتيكالىق جاعىنان بەلسەندى لەكسيكانى قالىپتاستىرادى. ادام ءبىر تىلدە سويلەپ ويىن ءبىلدىرۋ ءۇشىن سوعان وراي سوزدەردى تاڭدايدى. ياعني، سوزدەردىڭ سەمانتيكالىق ءمانى الدىڭعى قاتارعا شىعادى. مۇنى ءسوز تاڭداۋدىڭ سەمانتيكالىق قۇندىلىق قاعيداتى دەلىك; ەكىنشىدەن, ءاربىر ءتىلدىڭ ءوز تابيعاتىنا ساي تىركەسۋ زاڭدىلىقتارى بولادى، دەمەك، بۇل ارادا ءبىز سوزدەردىڭ ءوزارا بايلانىسۋ رەتىنە ءمان بەرۋىمىز كەرەك. ونى سوزدەردىڭ تىركەسۋ قاعيداتى دەيمىز; ۇشىنشىدەن، باستاپقى دەڭگەيدە ءتىل ۇيرەتۋدە اۋىسپالى ماعىناداعى سوزدەردىڭ، ارحايزمدەردىڭ، نەولوگيزمدەردىڭ، تەرميندەردىڭ، ديالەكتىلەردىڭ الىنباعانى ءجون. ياعني، بارشاعا، اسىرەسە، وزگە ءتىلدى ءتىل ۇيرەنۋشىگە ءبىز نومينالدى ماعىناداعى سوزدەردى ۇسىنامىز. وسىنى تۋرا ماعىنالى سوزدەردى عانا تاڭداۋ قاعيداتى دەپ اتايمىز; تورتىنشىدەن، بەلسەندى لەكسيكا، البەتتە، كۇندەلىكتى ومىردە ەڭ ءجيى قولدانىلاتىن سوزدەردەن تۇرادى. مۇنى ءسوز قولدانۋدىڭ جيىلىك قاعيداتى دەپ اتادىق; بەسىنشىدەن،  ءتىلدىڭ سوزجاسامدىق ارسەنالى دا ەسكەرىلۋى ءتيىس، ويتكەنى، ءاربىر ءتىلدىڭ سوزجاسامدىق ەرەكشەلىكتەرى بار. مۇنى ءسوزجاسام مۇمكىندىگى قاعيداتى دەپ اتاعان ءجون; التىنشىدان، كۇندەلىكتى ومىردە ادام ايتەۋىر ءبىر ورتادا ارەكەت ەتەدى، سوعان وراي، ءسوز تاڭداۋدىڭ تاقىرىپتىق قاعيداتى شىعادى; جەتىنشىدەن، تىلدەگى جەكەلەنگەن سوزدەر تىركەسۋى جانە سويلەمگە اينالىپ قاجەتتى ويدى ءبىلدىرۋى ءۇشىن گرامماتيكالىق مينيمۋم دا قاجەت. سوندىقتان ءسوز ىرىكتەۋدە گرامماتيكالىق قاعيدات تا ەسكەرىلگەنى ءجون. ءبىزدىڭ ويىمىزشا، قازىرگى تاڭدا  جوعارىدا كەلتىرىلگەن قاعيداتتارعا سايكەس قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋدىڭ باستاپقى دەڭگەيىنە ارنالعان لەكسيكالىق مينيمۋمداردى انىقتاۋ قاجەتتىلىگى تۋىندايدى. ەگەر مۇنداي مينيمۋم انىقتالماسا، ءتىلىمىزدى ۇيرەتۋدىڭ ادىستەمەسى ءتيىستى جولعا قويىلادى دەپ ايتۋ قيىن. سوندىقتان قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ سالاسىندا ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن وقىتۋشىلار، ادىسكەرلەر، عالىمدار وسىنداي لەكسيكالىق مينيمۋمدى ايقىنداۋ باعىتىندا ىزدەنگەندەرى ءجون دەپ ويلايمىز. ول ءۇشىن سالا ماماندارىنىڭ وزدەرى دە، ءتىل ۇيرەنۋشىلەر دە وسى باستاپقى مينيمۋمعا ەنەتىن سوزدەردىڭ تىزبەسىن جاساۋى قاجەت. جۇزدەگەن، ءتىپتى مىڭداعان ادامداردان جينالعان مۇنداي تىزبە سارالانىپ، ساراپتالىپ ايتالىق، قازاق ءتىلىنىڭ ەڭ بەلسەندى قولدانىلاتىن العاشقى 100, 200, 500, 700, 900  ءسوزى تياناقتالۋى كەرەك. وسى سوزدەردى قولدانىپ وقۋ قۇرالدارى مەن وقۋلىقتار ازىرلەنۋى ءتيىس. لەكسيكالىق مينيمۋمعا ەنەتىن جەكەلەنگەن سوزدەردەن الدىمەن ءسوز تىركەستەرى، سويلەمدەر سودان سوڭ ماتىندەر دايىندالۋى قاجەت. ەگەر ءبىز قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋدى ەندى باستاعان تىڭداۋشىعا العاشقى 100 سوزدەن باستاپ 700-900 سوزگە دەيىن جۇيەلى ۇيرەتە الساق، وندا ولاردى اۋىزەكى تىلدە ەركىن سويلەۋ داعدىسىنا جەتكىزە الامىز.

لەكسيكالىق جانە گرامماتيكالىق بىرلىكتەردىڭ سويلەۋ ارەكەتىندەگى تۇراقتىلىعى، قايتالانۋشىلىعى ول بىرلىكتەردىڭ جيىلىگىن قالىپتاستىرادى. ءتىل ۇيرەتۋ بارىسىندا مۇعالىمدەر مەن ادىسكەرلەر ءار دەڭگەيگە ءتان وسىنداي جيىلىكتىڭ جۇيەسىن وقۋ ۇدەرىسىندە پايدالانۋى قاجەت. بۇل ءتىل مەن سويلەۋدىڭ اراسىنداعى وزىندىك ەرەكشەلىكتەردى اڭعارتۋعا ۇلكەن مىسال بولا الماق. جالپى تىلدىك جۇيە بار دا، سويلەۋ جۇيەسى بار. الگىندەي جيىلىك سويلەۋ جۇيەسىنىڭ كورىنىسى. وسىدان سويلەۋدىڭ سەمانتيكالىق جۇيەسى جاسالماق. لەكسيكالىق مينيمۋم قالىپتاستىرۋ بارىسىندا ءبىز وسىلارعا ايرىقشا نازار اۋدارعانىمىز ءجون. ول ءۇشىن ىلگەرىدە اتالعان سوزدەر تىزبەسىن جاساۋدىڭ تاجىريبەلەرى جيناقتالۋى قاجەت.

ءتىل ۇيرەنۋشىگە سول ءتىلدىڭ ون مىڭداعان، ءجۇز مىڭداعان سوزدەرىنەن بىرنەشە ءجۇز، بىرنەشە مىڭ ءسوز عانا ىرىكتەلىنىپ الىنىپ ۇسىنىلادى. بۇل ءتىل ۇيرەتۋدەگى ەڭ العاشقى، ەڭ ماڭىزدى ادىستەمەلىك ارەكەت. ياعني، مۇعالىم ەڭ الدىمەن نەنى جانە قانشالىقتى كولەمدە ۇسىنۋدى ءبىلىپ الۋى قاجەت بولسا، ەكىنشىدەن، سول كولەمدى قالاي ۇيرەتۋدى ءتۇيسىنۋى كەرەك. وسى ەكەۋىن جەتىك مەڭگەرگەن ادام عانا جاقسى وقىتۋشى، ۇزدىك ادىسكەر بولا الادى. قازىرگى كەزەڭدە وسىنداي لەكسيكالىق مينيمۋمدار انىقتالماعاندىقتان كۇندەلىكتى اۋىزەكى تىلدە مۇلدەم قولدانىلمايتىن نەمەسە اسا سيرەك قولدانىلاتىن سوزدەر وقۋلىقتارىمىز بەن وقۋ قۇرالدارىمىزدا كوپتەپ كەزدەسەدى. لەكسيكالىق مينيمۋمعا ءمان بەرمەگەندىكتەن دە سول وقۋلىقتىر مەن وقۋ قۇرالدارىندا قاجەتسىز گرامماتيكالىق ماتەريالدار، قازاق حالقىنىڭ سالت-ءداستۇرى، تاريحىنا قاتىستى ماتەريالدار شامادان تىس كەزدەسىپ جاتادى. بۇل ءتىل ۇيرەنۋشىنىڭ كۇندەلىكتى قاجەتتى لەكسيكالىق سۇرانىسىن ەسكەرمەگەندىكتەن تۋىندايدى. ءبىز مىندەتتى لەكسيكالىق مينيمۋمدى قالىپتاستىرا الماساق، قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ سالاسىنداعى ولقىلىقتارعا بۇدان كەيىنگى ۋاقىتتاردا دا جول بەرەتىن بولامىز. سوندىقتان وسىنى بولدىرماۋ ءۇشىن  ءتول ادىستەمەمىزدى جۇيەلى ارناعا بۇراتىن ۋاقىت كەلدى.

ءتىلدىڭ بايلىعى بار دا ونىڭ قىزمەتى بار. ءبىز سول بايلىقتىڭ بەلگىلى ءبىر مولشەرىن عانا الىپ ءتىل ۇيرەنۋشىگە ۇسىنامىز. ءتىل ۇيرەنۋشى ءبىز ۇيرەتكەندى كۇندەلىكتى ومىردە قولدانا السا، ول سول ءتىلدىڭ قىزمەتىن پايدالانا العانى.  ەگەر وقىتۋشىلار مەن ادىسكەرلەر قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋدە ەڭ ءجيى قولدانىلاتىن باستاپقى لەكسيكالىق مينيمۋمعا باسا نازار اۋدارىپ، ونى كۇندەلىكتى جۇمىستارىنا نەگىز ەتسە، ءتىل ۇيرەتۋدىڭ دە ساپالىق دەڭگەيى ارتار ەدى.  بىز وسى جوبانى جۇزەگە اسىرۋدا ەڭ الدىمەن عالىمداردىڭ، ادىسكەرلەردىڭ، مۇعالىمدەردىڭ  نازارىن وسىعان اۋدارعىمىز كەلدى. ارينە، بۇل ادىستەمە سالاسىنداعى بۇرىن بەلگىسىز بولىپ كەلگەن بەيمالىم ماسەلە ەمەس. ءبىزدىڭ ماقساتىمىزدى بەلگىلىنى ناقتىلاۋ، باردى ۇقساتۋ دەپ ۇعىنعان ءجون. كۇندەلىكتى قاجەتتى لەكسيكانى ءار ساباقتا وقىتۋشىلار دا ۇسىنىپ جۇرگەنىن بىلەمىز. وعان قوسا، «قازتەست» ماماندارى دا لەكسيكالىق مينيمۋمدار دايىنداعان. بۇل جۇمىس ۇستىمىزدەگى جىلى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرىسىمەن ءورىستىلدى مەكتەپتەرگە ارنالعان كەشەن اۋقىمىندا دا ورىندالىپتى. مۇنداي باستاماشى ارىپتەستەرگە ساتتىلىك تىلەيمىز.

ءبىزدىڭ ورتالىق 2015 جىلدان باستاپ «قازاق ءسوزى» جوباسىن جۇزەگە اسىرىپ كەلەدى. بۇل جوبانىڭ نەگىزگى ماقساتى قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋشىلەرگە ەڭ قاراپايىم دەڭگەيدە بىلۋگە ءتيىستى باستاپقى سوزدىك قوردى ۇسىنۋ. وسى ارقىلى مىناداي ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋگە بولادى دەپ ويلايمىز:

• بەلسەندى لەكسيكاعا ءتىل ۇيرەنۋشىلەردىڭ ءجىتى نازارىن اۋدارادى;
• ءتىل ۇيرەنۋدەگى جۇيەلىلىكتى قالىپتاستىرادى;
• ءتىلدى يگەرۋدىڭ ناتيجەلى بولۋىنا باعىت بەرەدى;
• تەك قاجەتتى لەكسيكالىق بىرلىكتەردى مەڭگەرتەدى;
• قازاق ءتىلىن ۇيرەتۋ ادىستەمەسىن جەتىلدىرۋگە ۇلەس قوسادى.

ارينە، ءار باستامانىڭ تولىقتىرار تۇستارى بولارىن تۇسىنەمىز. مۇنداي باستاماشىلىق جۇمىستار كوپكە ورتاق، سوندىقتان بۇل باعىتتا بولاشاقتا اتقارىلار جۇمىستارعا عالىمداردىڭ، ادىسكەرلەردىڭ، مۇعالىمدەردىڭ اتسالىسقانى ءجون.

Abai.kz