قازاق مەملەكەتتىك ءتىلدى نەگىز ەتكەن ساياسي ۇلتقا اينالۋى كەرەك: بولاشاقتا دەموگرافيالىق ءوسىم ازايادى، قازاق رەپاترياتسياسى ازايادى، قازاقتىڭ قالالىق ۇلتقا اينالۋى (ساپالىق ءوسىم اسەرى) مۇمكىندىگى ازايادى. بۇگىنگى كۇندە قالالىق قازاق 60 پايىزدان استى. بىراق سوندا دا قازاق ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل رەتىندە ورنىقپاي جاتىر. ەسەسىنە ورىس تىلدىلەر قاتارى جانە سانى، ساياسي ىقپالى ءوسىپ كەلەدى.

ولاردىڭ ەلدەگى ۇلەس سالماعى بار بولعانى 10 پايىز. سول 10 پايىز 1991 جىلدان بەرى بيلىكتە وتىر. مۇنىڭ ءبارى رەسەيدىڭ بيدايىن قۋىرعاندارىنا ءماز. رەسەيدىڭ تىلەۋىن تىلەپ، كوللابورانتتىق قىزمەت كورسەتەدى. ۋكراينادا كوللابورانتتار ۇلەسى 20 پايىز بولعان ەدى. مۇنىڭ قانداي قاۋىپتى ەكەنىن قىرىم وقيعاسى كەزىندە كوردىك. لۋكاشەنكونىڭ تۇسىندا بەلورۋستار انا تىلىنەن باس تارتتى. بىزدە دە بۇل ەكسپەريمەنت ەكى تۇردە ءجۇرىپ جاتىر: ءۇش تۇعىرلى ءتىل جانە لاتىنشاعا كوشۋ. سول ماقساتپەن ءۇش تۇعىرلى ءتىلدى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن مەكتەپ باعدارلاماسى جاسالىپ، قازاق مەكتەبىن ورىستاندىرۋ ساياساتى جۇرگىزىلۋدە.

بولاشاقتا «قىتايلانعانشا ورىستانعان دۇرىس» دەگەن ءۋاج كوپ ايتىلمايتىن بولادى. ۋكراينا رەسەيدىڭ ايتقانىنا كونبەي باتىسقا بەت بۇرىپ ەدى، كوللابورانتتار نارازىلىق كورسەتتى. رەسەي ار جاعىنان اسكەر كىرگىزدى. بىزدە قۇدايعا شۇكىر، نۇرەكەڭنىڭ ارقاسىندا، ازىرگە تىنىشتىق. بىراق رەسەي بىزگە ايتقانىن ىستەتىپ جاتىر. بۇگىن قازاقستانداعى قازاقتىڭ ۇلەس سالماعى – 71 پايىز جانە 13 ميلليون. بۇل تىم از كورسەتكىش.

سوندىقتان دا ءبىز مىنا ماقساتتارعا جەتۋگە ءتيىسپىز.

• 71%-دەن 90% جەتۋ;
• 2) 10-15% ءورىستىلدى قازاقتاردى قازاقتاندىرۋ;
• 3) ءۇش تۇعىرلى مەكتەپ پەن لاتيننيتسادان باس تارتۋ، بۇگىنگى كۇنى ورىس مەتەبىندە تەك 9% قازاق بالاسى وقيدى;
• 4) ورىس دياسپوراسى (19%) مەن ورىس مەكتەبىنىڭ وقۋشىلارىنىڭ ۇشتەن ءبىرى – قازاقتار، جاقىن ون بەس جىلدا ستاتيستيكالىق ولشەمگە كەلگەندە ورىس تاۋسىلۋى كەرەك. ال ورىس مەكتەبى قازاق ەسەبىنەن تولىقپاۋى ءتيىس.

سىرتقى فاكتورلار: رەسەيدە داعدارىس (ەكونوميكالىق جانە ساياسي) باستالماق. بولاشاقتا رەسەيدىڭ گەوساياسي ىقپالى باسەڭدەپ قىتايدىڭ ءرولى كۇشەيەدى. قىتايدىڭ ەكونوميكالىق، ميگراتسيالىق، ساياسي ىقپالى وسەدى. وعان قارسى قۋاتتى اقش جانە ەۆروپالىق وداق بار –  بىز ناتو مەن ەۆروپالىق وداققا ەنۋىمىز كەرەك.

Abai.kz