سەناتور قۋانىش ايتاحانوۆ كوكتەمگى دالا جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە بەرىلگەن نەسيە قارجىنىڭ «پىشاق ۇستىنەن» بولىنبەيتىنىنە وكپەلى... ويتكەنى دەپۋتاتتى اتالعان قارجىنى ەلىمىزدىڭ وڭىرلەرىنە ۇلەستىرۋ بارىسىندا «الا قويدى بولە قىرىققانداي» ەتۋ كورىنىسىنىڭ بىرنەشە جىلدان بەرى جالعاسىپ كەلە جاتقانى قاپالاندىرادى ەكەن.
سوندىقتان دا سەناتتىڭ كەشەگى جالپى وتىرىسىندا قۋانىش ايتاحانۇلى پرەمەر-مينيستر كارىم ماسىموۆكە اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەرىنە كوكتەمگى دالا جۇمىستارىنا نەسيە ءبولۋ كەزىندە قايتالاناتىن ولقىلىق جايلى تاعى ءبىر مارتە قۇلاققاعىس جاساۋعا بەل بۋىپتى. تاعى ءبىر مارتە دەپ وتىرعانىمىز، سەناتور بۇعان دەيىن ءبىر توپ ارىپتەسىمەن بىرگە، ياعني 2009 جىلدىڭ 29 اقپانى كۇنى ءدال وسى مازمۇندى دەپۋتاتتىق ساۋالىن ۇكىلەپ، باس ۋازىرگە جونەلتكەن بولاتىن. «ءسىز وعان جاۋاپ تا بەرگەن بولاتىنسىز. سوعان قاراماستان، شارۋالارعا نەسيە بەرۋ ماسەلەسى ءالى كۇنگە دەيىن تولىق شەشىمىن تاپقان جوق» دەدى ق.ايتاحانوۆ ۇكىمەتباسىنىڭ ايتقان ءسوزى ايتىلعان جەرىندە قالعانىن مەڭزەپ.

سەناتور قۋانىش ايتاحانوۆ كوكتەمگى دالا جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە بەرىلگەن نەسيە قارجىنىڭ «پىشاق ۇستىنەن» بولىنبەيتىنىنە وكپەلى... ويتكەنى دەپۋتاتتى اتالعان قارجىنى ەلىمىزدىڭ وڭىرلەرىنە ۇلەستىرۋ بارىسىندا «الا قويدى بولە قىرىققانداي» ەتۋ كورىنىسىنىڭ بىرنەشە جىلدان بەرى جالعاسىپ كەلە جاتقانى قاپالاندىرادى ەكەن.
سوندىقتان دا سەناتتىڭ كەشەگى جالپى وتىرىسىندا قۋانىش ايتاحانۇلى پرەمەر-مينيستر كارىم ماسىموۆكە اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەرىنە كوكتەمگى دالا جۇمىستارىنا نەسيە ءبولۋ كەزىندە قايتالاناتىن ولقىلىق جايلى تاعى ءبىر مارتە قۇلاققاعىس جاساۋعا بەل بۋىپتى. تاعى ءبىر مارتە دەپ وتىرعانىمىز، سەناتور بۇعان دەيىن ءبىر توپ ارىپتەسىمەن بىرگە، ياعني 2009 جىلدىڭ 29 اقپانى كۇنى ءدال وسى مازمۇندى دەپۋتاتتىق ساۋالىن ۇكىلەپ، باس ۋازىرگە جونەلتكەن بولاتىن. «ءسىز وعان جاۋاپ تا بەرگەن بولاتىنسىز. سوعان قاراماستان، شارۋالارعا نەسيە بەرۋ ماسەلەسى ءالى كۇنگە دەيىن تولىق شەشىمىن تاپقان جوق» دەدى ق.ايتاحانوۆ ۇكىمەتباسىنىڭ ايتقان ءسوزى ايتىلعان جەرىندە قالعانىن مەڭزەپ.
سەناتوردىڭ ايتۋىنا سەنسەك، «قازاگرو» ۇلتتىق حولدينگى اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ 2008 جىلعى 29 مامىرداعى مالىمەتى بويىنشا، كوكتەمگى دالا جۇمىستارىن جۇرگىزۋگە بولىنگەن نەسيە قارجى 55,2 ميلليارد تەڭگەنى قۇراعان. بىراق سونىڭ 21 ميلليارد تەڭگەسى نەمەسە 35 پايىزى اقمولا وبلىسىنا، 13,5 ميلليارد تەڭگە نەمەسە 24 پايىزى قوستاناي وبلىسىنا جانە 17 ميلليارد تەڭگە نەمەسە 31 پايىزى سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنا جول تارتقان. دەمەك، تەك قانا جوعارىداعى استىق وندىرەتىن ءۇش وبلىسقا بارلىق بولىنگەن قارجىنىڭ 51,6 ميلليارد تەڭگەسى نەمەسە 94 پايىزى ءتيىپ وتىر.
«اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى مەن «قازاگرو» ۇلتتىق حولدينگى اكتسيونەرلىك قوعامىنىڭ تاراپىنان اۋىلشارۋاشىلىق تاۋارىن وندىرۋشىلەرگە كوكتەمگى ەگىن ەگۋگە بولىنەتىن نەسيە بەرۋ تەتىكتەرى تولىق شەشىلمەگەندىكتەن، نەسيە قارجىنىڭ باسىم كوپشىلىگىن سولتۇستىك وبلىستاردىڭ ءىرى استىق ءوندىرۋشى كومپانيالارى الىپ، باسقا وڭىرلەردىڭ شارۋالارىنىڭ قولدارى جەتپەي قالدى» دەيدى ول ءسوز ەتكەن مىسالعا سۇيەنىپ. بۇل رەتتە ق.ايتاحانوۆ ءتورت ميلليوننان استام حالقى بار وڭتۇستىك وبلىستارىنىڭ سىباعاسىنان قاعىلىپ وتىرعانىنا توقتالدى. «مىسالى، – دەدى سەناتور قاباعىن شىتىپ، – وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا كوكتەمگى دالا جۇمىستارىنا ارنالۋعا ءتيىستى 7 ميلليارد تەڭگە نەسيەنىڭ نەبارى 98 ميلليون تەڭگەسى نەمەسە 1,4 پايىزى عانا شارۋالاردىڭ قولىنا جەتتى. بۇل رەسپۋبليكا بويىنشا كوكتەمگى دالا جۇمىستارىنا بەرىلگەن نەسيەنىڭ 01 پايىزى عانا. ال جامبىل وبلىسىنا بار بولعانى 26 ميلليون تەڭگە عانا نەمەسە 0,04 پايىزى عانا تيگەن. قىزىلوردا وبلىسىنا 7 ميلليون تەڭگە نەمەسە 0,01 پايىزى عانا بولىنگەن». دەپۋتاتتىڭ ويىنشا، ولاردىڭ نەسيەدەن شەتقاقپاي كورەتىندەي رەتى جوق. سەبەبى ءسوز بولىپ وتىرعان ايماقتاردىڭ باسىم كوپشىلىگى اۋىل شارۋاشىلىعىمەن اينالىسادى. ماسەلەن، ەلىمىزگە وتە قاجەتتى قانت قىزىلشاسى، ماقتا، كۇرىش، سونداي-اق جەمىس-جيدەك پەن وزگە دە اۋىلشارۋاشىلىق داقىلدارىن وسىرەدى. «نەسيە بولۋدە، ونى اۋىل شارۋاشىلىعى تاۋارىن وندىرۋشىلەرگە جەتكىزۋدە وسى كەمشىلىكتەر جىل سايىن قايتالانۋدا. سوندىقتان شارۋالار كوكتەمگى دالا جۇمىستارىن دەر كەزىندە ءارى ساپالى جۇرگىزۋگە قارجىسى بولماي قاتتى قينالدى. وسىنداي جاعداي رەسپۋبليكانىڭ باسقا وڭىرلەرىندە دە كورىنىس بەرۋدە. قازىرگىدەي قيىن كەزدە مۇنداي دۇنيە حالىقتىڭ تۇرمىسىنىڭ ناشارلاۋىنا اكەلىپ سوعادى، – دەدى ول ءوزىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىندا. – سوندىقتان سىزدەن، اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنە، «قازاگرو» ۇلتتىق حولدينگى اكتسيونەرلىك قوعامىنا اۋىلشارۋاشىلىق تاۋار وندىرۋشىلەرىنە نەسيە بەرۋ جولدارىن تەرەڭ زەرتتەپ، ونىڭ قولايلى تەتىكتەرىن ەندىرۋ ارقىلى قول جەتىمدى نەسيەنى رەسپۋبليكانىڭ وڭىرلەرىنە بىردەي دەڭگەيدە بەرىلۋ جولدارىن قاراستىرۋدى تاپسىرۋىڭىزدى جانە وسى ماسەلەنىڭ تۇبەگەيلى شەشىلۋىن تىكەلەي ءوزىڭىزدىڭ قامقورلىعىڭىزعا الۋىڭىزدى وتىنەمىن». دەپۋتاتتىق ساۋالىن شارىقتاۋ شەگىنە جەتكىزگەن سەناتور ءوزىنىڭ پرەمەر-مينيسترگە جولداعان «سالەمدەمەسىنە» قول قويعىسى كەلەتىن ارىپتەستەرى بولسا، قارسى بولمايتىنىن جەتكىزدى.

«ايقىن» گازەتى، 05.06.2009