اسقار جۇمادىلداەۆ: «مەن ءۇشىن ۇلكەن عىلىم– قۇران»
ءبىز ناقتى عىلىم سالاسىنداعى ماماندارعا مۇقتاجبىز. ديپلومى بارلار كوپ. بىراق بىلىمدىلەر از. «مەن» دەگەن ماتەماتيكتەردىڭ ءوزى ەكىگە بولىنەدى: ءبىرى - ەسەپ شىعارا الاتىندار، ەكىنشىسى - ەسەپ شىعارا المايتىندار. بۇل كۇلكىڭىزدى كەلتىرۋى مۇمكىن. شىن مانىندە سولاي.
عىلىم شاما-شارقىنشا دامىپ جاتىر. بىراق ساباقتاستىق جوق، عالىمداردىڭ ءىزىن باسۋشىلار جوق. اڭگىمە سوندا. ساناۋلى عانا عالىمدار بار. قالعاندارى ءنول. قازىرگى عالىمدار - كەشەگى كەڭەس داۋىرىنەن شىققاندار. تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن شىققان عالىمدى مەن كورگەن ەمەسپىن. مۇمكىن ەندى شىعاتىن شىعار. بىراق مەن ونى بايقاپ وتىرعان جوقپىن. تىعىلىپ، كورىنبەي جۇرگەندەر بار شىعار. عىلىمعا وڭكەي كەدەي، ءۇيى جوق، سورلى، بەيشارالار كەلەدى. عىلىمعا ءبىر ميلليونەردىڭ بالاسىنىڭ كەلگەنىن ءالى كورگەن ەمەسپىن. بايلاردىڭ بالاسىنىڭ ەڭ جامانى جوق دەگەندە بانككە باسشى بولادى. بۇل مەنىڭ بىلەتىندەرىم عانا.
مەن بۇگىنگى وقۋ جۇيەسىن تۇسىنبەيمىن. ونى جاساپ وتىرعان جوعارىداعىلار اقىماق پا، الدە سول جۇيەمەن جۇمىس ىستەپ جاتقان ءبىز اقىماق پا؟ كىم اقىماق؟ بىلمەيمىن. ءبارى وتىرىك، كوزبوياۋشىلىق.
«PhD» دەگەن جۇيە - ناعىز بيزنەستىڭ ءوزى. مىسالى، ءسىز كانديداتتىق قورعاساڭىز، ون شاقتى ادام عىلىمي جۇمىسىڭىزدى تالقىلايدى. كوميسسيا دەگەن بولادى. ال، «PhD-دە» ءسىز وزىڭىزگە جاقىن ەكى-ءۇش ادامنىڭ باسىن قوسىپ، عىلىمي اتاق الا سالاسىز. ويتكەنى، پىكىر بەرۋشىلەر - ءسىزدىڭ تانىستارىڭىز. بۇل سۇمدىق قوي. بۇل بيزنەس ەمەي نەمەنە؟
ءبىز ناقتى عىلىم سالاسىنداعى ماماندارعا مۇقتاجبىز. ديپلومى بارلار كوپ. بىراق بىلىمدىلەر از. «مەن» دەگەن ماتەماتيكتەردىڭ ءوزى ەكىگە بولىنەدى: ءبىرى - ەسەپ شىعارا الاتىندار، ەكىنشىسى - ەسەپ شىعارا المايتىندار. بۇل كۇلكىڭىزدى كەلتىرۋى مۇمكىن. شىن مانىندە سولاي.
عىلىم شاما-شارقىنشا دامىپ جاتىر. بىراق ساباقتاستىق جوق، عالىمداردىڭ ءىزىن باسۋشىلار جوق. اڭگىمە سوندا. ساناۋلى عانا عالىمدار بار. قالعاندارى ءنول. قازىرگى عالىمدار - كەشەگى كەڭەس داۋىرىنەن شىققاندار. تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن شىققان عالىمدى مەن كورگەن ەمەسپىن. مۇمكىن ەندى شىعاتىن شىعار. بىراق مەن ونى بايقاپ وتىرعان جوقپىن. تىعىلىپ، كورىنبەي جۇرگەندەر بار شىعار. عىلىمعا وڭكەي كەدەي، ءۇيى جوق، سورلى، بەيشارالار كەلەدى. عىلىمعا ءبىر ميلليونەردىڭ بالاسىنىڭ كەلگەنىن ءالى كورگەن ەمەسپىن. بايلاردىڭ بالاسىنىڭ ەڭ جامانى جوق دەگەندە بانككە باسشى بولادى. بۇل مەنىڭ بىلەتىندەرىم عانا.
مەن بۇگىنگى وقۋ جۇيەسىن تۇسىنبەيمىن. ونى جاساپ وتىرعان جوعارىداعىلار اقىماق پا، الدە سول جۇيەمەن جۇمىس ىستەپ جاتقان ءبىز اقىماق پا؟ كىم اقىماق؟ بىلمەيمىن. ءبارى وتىرىك، كوزبوياۋشىلىق.
«PhD» دەگەن جۇيە - ناعىز بيزنەستىڭ ءوزى. مىسالى، ءسىز كانديداتتىق قورعاساڭىز، ون شاقتى ادام عىلىمي جۇمىسىڭىزدى تالقىلايدى. كوميسسيا دەگەن بولادى. ال، «PhD-دە» ءسىز وزىڭىزگە جاقىن ەكى-ءۇش ادامنىڭ باسىن قوسىپ، عىلىمي اتاق الا سالاسىز. ويتكەنى، پىكىر بەرۋشىلەر - ءسىزدىڭ تانىستارىڭىز. بۇل سۇمدىق قوي. بۇل بيزنەس ەمەي نەمەنە؟
ستۋدەنت ساباققا 15 مينۋتقا كەشىگىپ قالسا، جينالىسقا سالادى، دەكاننىڭ الدىنا كىرگىزەدى، رەكتورعا تۇسىنىكتەمە جازدىرتادى. ال ەرتەڭ ءسىز 15 جىل بويى عىلىممەن اينالىسپاي، تۇك بىتىرمەي جۇرسەڭىز، ونى ەشكىم بايقامايدى.
ءبىزدىڭ قازاقتار Word-تا بەس-التى سويلەمدى باسقاندى ءبىلىپ الىپ كومپيۋتەردى مەڭگەردىم دەپ ءجۇر. ونىڭ ميىن، جۇرەگىن بىلمەيدى. ەگەر ءسىزدىڭ باسىڭىز ىستەپ تۇرسا، جۇرت ءسىزدى جاقتايدى، مويىندايدى. ونەرىڭدى، ءتىلىڭدى دە مويىندايدى. ال، باسىڭىزدا تاۋىقتىڭ ميىنداي مي بولماسا، ءتىلىڭىز، ادەبيەتىڭىز، مادەنيەتىڭىزدىڭ ءبارى وزگەلەر ءۇشىن - ەكزوتيكا. شىن عىلىمسىزدىق قازاقتى قانداي كۇيگە تۇسىرەتىنىنە كوزىڭىز جەتسە ۇيقىدان ايىرىلاتىنىڭىزعا ءباس تىگەم. ەگەر نامىسى بار، قانى ادال قازاق بولساڭىز. بىراق، وعان كوز جەتكىزۋ ءۇشىن دە عىلىم كەرەك.
مەن ءۇشىن ۇلكەن عىلىم - قۇران. عىلىم اتاۋلىنىڭ ءبارى سونىڭ توڭىرەگىندە سويلەيدى. جاستارىمىز وسى دۇنيەنى بىلە باستادى. ولار كەيبىر اعالارى سياقتى توتىقۇستاي قايتالاي بەرمەيدى. ءوز باسىمەن ويلاعىسى كەلەدى. مەنى قۋانتاتىنى - وسى.
«namys.kz» سايتى