قالماحانبەت مۇقامەتقالي. ەسىموۆ ۇمبەتوۆتەن نەگە ۇلگى المايدى؟
ارتىق ايتساق تا، ايىپ كورمەڭىز: الماتى سىرا ساسىپ بارادى! كادىمگى سارى سىرانىڭ ءيىسى سالقىن سامال ەسكەن ارۋ قالانىڭ قوڭىر كەشىن كەۋلەپ العانىنا ايدان استى. كىسىنىڭ كوڭىلىنە كوكتەممەن ىلەسىپ كىرگەن جەلىك جاستى دا، جاسامىستى دا كوزجەتىم جەردەگى سىراحانالار مەن بارلارعا جەتەلەپ جاتىر.
بىلاي قاراعانعا بۇنىڭ ەرسى ەشتەڭەسى جوق، بىراق، ءبىزدىڭ كوزدەگەنىمىز beerman - سىراقۇمار ادامنىڭ جەلىكباسارىنا قىزعانىش ەمەس، ياكي تيىن ساۋعان كاسىپكەرگە كەسىر بولعىمىز كەلىپ تە وتىرعان جوق، باسقا ماسەلە. ەشبىر باقىلاۋشى ورىن راستاپ بەرمەيتىن دەرەكتەرگە سەنسەك، قازىر وڭتۇستىك استانادا مىڭعا جۋىق ءىرىلى-ۋاقتى، تانىمال-بەيمالىم سىراحانالار بار كورىنەدى. ال، جاقىندا عانا بەلگىلى بولعانداي، بيىلعى جازعا قاراي قالانىڭ ادام اياعى سۋىمايتىن كوشەلەرىنىڭ قوس قاپتالىنا سىرانى قۇيىپ ساتاتىن دۇكەندەر ساڭىراۋقۇلاقشا قاپتاي باستاعان. كىمگە كۇلكى، كىمگە ءتۇرپى، تىڭداڭىز: ءبىزدىڭ ءبىر ارىپتەسىمىز ءوز ءۇيىنىڭ ىرگەسىندە ورىن تەپكەن، اراگىدىك قاجەتىن الىپ تۇراتىن ءدارىحانانى كەلەسىدە تاپپاي قالىپتى. اڭ-تاڭ بولىپ انىقتاسا، قوجايىنى ءدارىحانانى جاۋىپ، ورنىنا سىرا دۇكەنىن اشىپ قويىپتى. مىنە، سىزگە بەيىمدەلۋ! سىراعا قاتىستى تاعى ءبىر ءمالىم بولعان مالىمەت بىلاي دەيدى: قالا كوشەلەرىندە جول ەرەجەسىن بۇزىپ ۇستالعان جۇرگىزۋشىلەردىڭ دەنى كەمى ءبىر ساپتىاياق سىرا ىشكەندەرىن مويىندايدى ەكەن. مۇنى ماي-داعىلاردىڭ ءوزى ايتىپ ءجۇر.
ارتىق ايتساق تا، ايىپ كورمەڭىز: الماتى سىرا ساسىپ بارادى! كادىمگى سارى سىرانىڭ ءيىسى سالقىن سامال ەسكەن ارۋ قالانىڭ قوڭىر كەشىن كەۋلەپ العانىنا ايدان استى. كىسىنىڭ كوڭىلىنە كوكتەممەن ىلەسىپ كىرگەن جەلىك جاستى دا، جاسامىستى دا كوزجەتىم جەردەگى سىراحانالار مەن بارلارعا جەتەلەپ جاتىر.
بىلاي قاراعانعا بۇنىڭ ەرسى ەشتەڭەسى جوق، بىراق، ءبىزدىڭ كوزدەگەنىمىز beerman - سىراقۇمار ادامنىڭ جەلىكباسارىنا قىزعانىش ەمەس، ياكي تيىن ساۋعان كاسىپكەرگە كەسىر بولعىمىز كەلىپ تە وتىرعان جوق، باسقا ماسەلە. ەشبىر باقىلاۋشى ورىن راستاپ بەرمەيتىن دەرەكتەرگە سەنسەك، قازىر وڭتۇستىك استانادا مىڭعا جۋىق ءىرىلى-ۋاقتى، تانىمال-بەيمالىم سىراحانالار بار كورىنەدى. ال، جاقىندا عانا بەلگىلى بولعانداي، بيىلعى جازعا قاراي قالانىڭ ادام اياعى سۋىمايتىن كوشەلەرىنىڭ قوس قاپتالىنا سىرانى قۇيىپ ساتاتىن دۇكەندەر ساڭىراۋقۇلاقشا قاپتاي باستاعان. كىمگە كۇلكى، كىمگە ءتۇرپى، تىڭداڭىز: ءبىزدىڭ ءبىر ارىپتەسىمىز ءوز ءۇيىنىڭ ىرگەسىندە ورىن تەپكەن، اراگىدىك قاجەتىن الىپ تۇراتىن ءدارىحانانى كەلەسىدە تاپپاي قالىپتى. اڭ-تاڭ بولىپ انىقتاسا، قوجايىنى ءدارىحانانى جاۋىپ، ورنىنا سىرا دۇكەنىن اشىپ قويىپتى. مىنە، سىزگە بەيىمدەلۋ! سىراعا قاتىستى تاعى ءبىر ءمالىم بولعان مالىمەت بىلاي دەيدى: قالا كوشەلەرىندە جول ەرەجەسىن بۇزىپ ۇستالعان جۇرگىزۋشىلەردىڭ دەنى كەمى ءبىر ساپتىاياق سىرا ىشكەندەرىن مويىندايدى ەكەن. مۇنى ماي-داعىلاردىڭ ءوزى ايتىپ ءجۇر.
العى ايتىلعانداردى دوڭگەلەكتەسەك، قازىرگى داعدارىس جاعدايىندا ادامداردىڭ جانكۇيزەلىسىنەن داۋا ىزدەپ بارار جەرى سىراحانالار بولىپ بارا جاتقانىن اڭعاراسىز جانە ۇلكەن قالالارداعى ەڭ ءوتىمدى سۋسىننىڭ قوشقىل سىرا ەكەنىن دە سەزەسىز. بۇل، ماسەلەنىڭ ءبىر جاعى. ءبىز ەكىنشى جاعىن ايتالىق: الماتىلىقتاردىڭ سىراقۇمارلىعىن نەگە وڭ ماقساتقا پايدالانباسقا دەگەن وي تۋادى. ماسەلەن، سىرا اڭساپ بارعان سىزگە قوعامدىق دەمالىس ورىندارى ساپ-سالقىن سارى قىمىز ۇسىنىپ تۇرسا… سىرت اينالىپ كەتپەسىڭىز انىق قوي.
وكىنىشكە قاراي، الماتىدا ءدال قازىر ول ارمان بولىپ تۇر. قوعامدىق ورىندار بىلاي تۇرسىن، ارناۋلى دۇكەندەردىڭ وزىنەن قىمىزدى ىزدەپ تابۋ قيىن ءىس. مىسالعا، قازىر قىمىز بەن شۇباتتى تەك «كوكبازاردان» عانا تاڭداپ ىشە الاسىز، ءارى مۇنداعى اعارعاننىڭ قۇنى اركىمنىڭ قالتاسىنا سوعاتىنى تاعى انىق. سالىستىرىڭىز: بازارداعى ءبىر توستاق قىمىزدىڭ قۇنى 100 تەڭگە، ال ونىڭىز 150-200 گرام عانا. ال، ءبىر ليتر قىمىز 400-550 تەڭگەنىڭ ارالىعىندا. ەندى قارسى ءۋاجدى ەستىڭىز: الماتى سىراحانالارىنداعى ەڭ ارزان «جيگۋلي» سىراسىنىڭ 500 گرامى – 100 تەڭگە، ەڭ تانىمال «شىمكەنت» سىراسىنىڭ ساپتىاياعى 120-160 تەڭگە شاماسىندا. ارينە، اسىرەسە ساياسي ەليتا وكىلدەرى سۋسىندايتىن سالاۋاتتى سىراحانالارداعى باعانىڭ ءجونى بولەك.
دەي كەلگەندە، الماتىلىقتاردىڭ سىراعا قۇمارلىعىن شامالاپ تۇسىنگەندەي بولاسىز، اڭساردى الماستىراتىن بالاما جوق. ۇلتتىق ماقتانىش ءارى ءدارىسىز داۋا بولاتىن قىمىز بەن شۇبات بىلاي تۇرسىن، ءتىپتى ايران مەن قۇرتتىڭ ءوزىن، ارينە، تازا ساپالىسىن، سانيتارلىق تالاپقا ساي كەلەتىنىن ىزدەپ تابۋ قيىنداۋ. بۇعان الىپساتارعا ارتىق تولەيتىن اقشانى قوسىڭىز…
سوندا نە ىستەۋ كەرەك؟
تاعى ءبىر ۇلگى ۇسىنايىق: الماتىدان تۇيەكوش جەردەگى تالدىقورعان قالاسىندا ءبىز باس قاتىرىپ وتىرعان ماسەلە شەشىمىن تاۋىپ، جولعا قويىلعالى بەس جىلداي بولىپ قالدى. سەرىك ۇمبەتوۆتىڭ الماتى وبلىسىنا اكىم بولىپ كەلە سالا قولعا العان ءىسىنىڭ ءبىرى، وبلىس ورتالىعىندا «قىمىزحانالاردى» كوپتەپ اشۋ بولدى. قازىر ءبىر عانا تالدىقورعاندا ون توعىز ارناۋلى ءۇي تىگۋلى تۇر. وندا تەك قانا ءداستۇرلى سۋسىندار ساتىلادى ءارى ۇلتتىق تاعام تۇرلەرى ۇسىنىلادى. قىمىز بەن قىمىراننىڭ، شۇبات پەن شالاپتىڭ شىنايى تابيعيلىعى مەن ساپالىق تازالىعىنا ءشۇباسىز سەنەسىز، الدىمەن ءدام تاتىپ كورىڭىز. ولاي بولاتىن سەبەبى، ۇمبەتوۆ بۇل ءىستى ءوز پارمەنىمەن ءار اۋداننىڭ اكىمدەرىنە جۇكتەپ قويعان. ارينە، اۋدان اكىمدەرى الجاپقىش بايلاپ الىپ اعارعان ساتىپ جۇرگەن جوق، ەسەسىنە ەسىنەن شىعارمايدى. ايرانى اشىپ، قىمىزى ساسىپ جاتسا، سەرىك ابىكەنۇلىنان سىباعاسىن الادى. سوندىقتان شىعار، ءار اۋداندارداعى جىلقى مەن تۇيە وسىرەتىن شارۋا قوجالىقتارىنىڭ شاعىن قوسىنى قالادان ارنايى بولىنگەن ورىنداردا قارا كۇزگە دەيىن قوناققا قىمىز بەن شۇباتتى ۇيالماي ۇسىنادى. ءبىر جاعى ەلدىڭ الدىندا ابىروي، دوڭگلەنگەن بيزنەس، ءارى سالاۋاتتىلىق سالتى ءھام حالال نيەت. ەندەشە…
ەندەشە ەسىموۆ ۇمبەتوۆتەن نەگە ۇلگى المايدى؟