ەرلان قارين، ساياساتتانۋشى: ەندى ءار قازاقتىڭ بويىنا ازات رۋحتى ورناتۋىمىز قاجەت
- ەرلان مىرزا، جەلتوقسان ايى - قازاق ءۇشىن ەرەكشە ايلاردىڭ ءبىرى. وسىدان 93 جىل بۇرىن جەلتوقسان ايىندا الاشوردا ۇكىمەتى قۇرىلعان، جەلتوقسان كوتەرىلىسى مەن قازاق كوپتەن كۇتكەن تاۋەلسىزدىككە دە ءدال وسى ايدا قول جەتكىزگەن. بىراق نەگە جەلتوقسان ءبىز ءۇشىن جاڭا جىل قارساڭىنداعى مەرەكەلىك اي رەتىندە عانا قالادى دا، ونىڭ ازالى جاعى مەن تاريحي ماڭىزى ەسكەرىلمەيدى؟
- ەرلان مىرزا، جەلتوقسان ايى - قازاق ءۇشىن ەرەكشە ايلاردىڭ ءبىرى. وسىدان 93 جىل بۇرىن جەلتوقسان ايىندا الاشوردا ۇكىمەتى قۇرىلعان، جەلتوقسان كوتەرىلىسى مەن قازاق كوپتەن كۇتكەن تاۋەلسىزدىككە دە ءدال وسى ايدا قول جەتكىزگەن. بىراق نەگە جەلتوقسان ءبىز ءۇشىن جاڭا جىل قارساڭىنداعى مەرەكەلىك اي رەتىندە عانا قالادى دا، ونىڭ ازالى جاعى مەن تاريحي ماڭىزى ەسكەرىلمەيدى؟
- راس، سوڭعى ءبىر-ەكى جىلدا بىزدە جاڭا ءۇردىس پايدا بولدى: ەلىمىزدىڭ باس قالاسىنان باستاپ، بارلىق قالالارىندا ءبىرىنشى جەلتوقساننان باستاپ شىرشانى جاعىپ، جاڭا جىلعا دايىندىق باستالىپ كەتەدى. مەن مۇنى ۇلتتىق مەرەكەگە قارسى ارنايى جاسالعان قاستاندىق ارەكەت دەپ باعالاماس ەدىم، مەنىڭشە، بۇل ءۇردىس شەنەۋنىكتەردىڭ ەلىكتەۋشىلىگىنەن تۋىنداعان سياقتى. شەتەلگە ءجيى شىققاندا، ەۋروپا قالالارىندا اۋەجايىنان باستاپ قوناقۇيگە دەيىن مەرەكەلىك شىرشامەن اسەمدەلگەنىن كورىپ، «ءبىز دە نەگە سويتپەيمىز؟» دەگەن ەلىكتەۋشىلىك، قاندايدا بولماسىن جاڭاشىلدىققا دەگەن قۇمارلىق بۇل. بىراق ەۋروپالىقتاردىڭ ءبىر اي بويى تويلايتىن ادەتىنىڭ نەگىزىندە حريستياندىق، ياعني ءدىني ءداستۇردىڭ ىقپالى بار. ول - بىرىنشىدەن، جاڭاجىلدىق مەرەكە ەمەس، ول روجدەستۆونى اتاۋدىڭ سالتى. سوندىقتان بۇل ءۇردىس، دۇرىس ايتقاندا، كامپانيا نەمەسە ناۋقان دەيمىز بە - ءداستۇر بولىپ بىزگە ءسىڭي قويماس. ەكىنشىدەن، تاريحي داتانى اتاۋ ءۇشىن رۋحى شىنايى ازات ەلگە، قوعامعا ەشقانداي دا قاۋلى كەرەك ەمەس. كوممۋنيستىك بيلىك كەزىندە قانشاما تىيىم سالسا دا، ءتول داستۇرلەرىمىزدى ساقتاپ كەلدىك قوي، ال قازىر قانشا دەگەنمەن بيلىك ءوز قولىمىزدا. ماسەلە باسقادا، كوپشىلىك بۇل كۇندى قالاي اتاۋدى بىلمەيدى دە، تۇسىنبەيدى. Ђز اراڭىزدا جاي سۇراستىرساڭىز دا بايقايسىز: بۇل جاي دەمالىس كۇنى سياقتى. تاقىرىپقا بايلانىستى كينولار دا جوق، تەلەارنالار دا نە كورسەتەتىنىن بىلمەيدى. ءبىر رەسپۋبليكالىق تەلەارنادا وسى كۇنى گولليۆۋدتىق «دەن نەزاۆيسيموستي» اتتى ءفيلمىن جارنامالاپ جاتىر، ال ول فيلم - وزگە پلانەتالاردان كەلگەن قۇبىجىقتاردىڭ جەردى جاۋلاۋ ارەكەتى جونىندەگى فانتاستيكالىق فيلم. سوندىقتان كوپ نارسە وزىمىزگە بايلانىستى. اسىرەسە، زيالى قاۋىم، ءبىز سياقتى قوعامدىق قايراتكەرلەر نەمەسە سىزدەر، جۋرناليستەرگە.
- قازاقستاندا بەكىتىلگەن ەكى ءدىني مەرەكەنى ايتپاعاندا، 7-8 رەسمي مەملەكەتتىك مەرەكەنىڭ ءتورت-بەسەۋى كەڭەستىك زاماننان قالعان. ەكى-ۇشەۋى عانا تاۋەلسىزدىك زامانىندا قوسىلىپتى. مۇنىڭ وزىندە دە ءبىر سيمۆولدىق بەلگى جوق پا؟ نەگە تاۋەلسىزدىكتى العان سوڭ، كەڭەستىك مەرەكەلەر ارتتا قالمادى؟ نەگە 13 جەلتوقسان، الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ قۇرىلعان كۇنى بەيرەسمي مەرەكە رەتىندە قالۋى كەرەك؟
- سول ءسىز ايتىپ وتىرعان، ناۋرىز مەيرامى بولسىن، يا باسقا ءتول مەيرامدارىمىزدى اتاپ ءوتۋدىڭ ورتاق ءداستۇرى جوق. جىلدا ءبارىمىز ناۋرىزدا، قالا ورتالىعىنا بارىپ، كيىز ۇيلەردى ارالاپ، سىعالاپ، كەزەكتە تۇرىپ، كاۋاپ پەن پالاۋدى جەپ، سوعان ءماز بولىپ، شارشاپ-شالدىعىپ ۇيگە قايتامىز. بولدى. قۇربان ايتتىڭ ءوزى دە تەك مال سويۋمەن شەكتەلىپ قالىپ جاتادى. كەزىندە، قىرعىزستاننىڭ وڭتۇستىگىندە جالالابادتا تۇرعاندا، قۇربان ايتتا قىرعىز اعايىندارىمىز مالدى قۇرباندىققا شالىپ، داستارقان جايىپ، سوسىن بارىپ اراق قويعانىن كورگەندە، جاعامىزدى ۇستاعانبىز. سوندىقتان ارقايسىمىز ءوز شاڭىراعىمىزدا سول مەرەكەلەردى ماعىناسىنا سايكەس، لايىقتى اتاپ وتكىزۋدىڭ ءداستۇرىن قالىپتاستىرۋمىز قاجەت. ۇكىمەت نەمەسە پارلامەنت قاندايدا زاڭ شىعارىپ، قاندايدا مەرەكەنى يا داتانى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە بەكىتپەسىن، ولاردى اتاپ ءوتۋدىڭ ءداستۇرىن ءبىز قالىپتاستىرامىز. ال 13 جەلتوقساندى الاش كۇنى ەتىپ جاريالاۋدى ۇسىنعالى ءبىر-ەكى جىل بولدى جانە مەن ونى ءوز ارامىزدا ەڭ بولماسا بەيرەسمي سولاي اتاۋعا كەلىسۋگە شاقىرعانمىن. ادەيى جىل سايىن ءدال وسى كۇنگە ايتەۋىر ءبىر-ەكى ءىس-شارانى ارنايى ورايلاستىراتىنبىز. قوعامدىق پىكىردى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن. ەندى قوعامىمىزدا سونداي ۇستانىمنىڭ قالىپتاسىپ كەلە جاتقانىنىڭ ناقتى كورىنىسى - ونى ءارتۇرلى قوعامدىق جانە ساياسي قايراتكەرلەر قولداي باستادى. دەمەك، تۇبىندە سولاي بولادى. سول عوي ايتاتىنىم، تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەس ەشقاشان اياقتالمايدى، ول جالعاسا بەرەدى. اڭساعان تاۋەلسىزدىكتى يەلەندىك، ەگەمەن ەل بولدىق، ەندى ءاربىر قازاقتىڭ بويىندا ازات رۋحتى ورناتۋىمىز قاجەت. ەلدىك سانا-سەزىمدى ءاربىر ۇرپاقتىڭ بويىنا ءسىڭىرۋىمىز قاجەت. ال ول - ارقايسىمىزدىڭ پارىزىمىز.
- ءسىزدىڭ بيىل ءبىر ايدىڭ شاماسىنداي امەريكادا بولىپ قايتقانىڭىزدى بىلەمىز. امەريكالىق زەرتتەۋشىلەر قازاق ۇلتشىلدىعىنا قانداي باعا بەرەدى؟ ولاردىڭ ويىنشا، 1986 جىلعى ۇلتشىلدىق پەن قازىرگى ۇلتشىلدىق اراسىندا ايىرماشىلىق بار ما؟
- امەريكالىق زەرتتەۋشىلەر ءبىزدىڭ بۇگىنگى ساياسي جاعدايمەن قاتار وتكەن تاريحىمىزعا تەرەڭ قىزىعۋشىلىقپەن قارايدى. سىزبەن وتكەندە سۇحباتتاسقانىمىزدا، گۋۆەر ينستيتۋتىنىڭ مۇراعاتىندا ءبىراز جۇمىس ىستەپ، كەڭەس وداعى تۇسىنداعى قازاق تاريحىنا قاتىستى ءبىراز قۇجاتتاردى العانىمدى ايتقان بولاتىنمىن. مىنە، سول قۇجاتتاردا، قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ جەدەل حاتتارىندا: «سوڭعى ۋاقىتتاردا ۋكراينادا جانە قازاقستاندا ۇلتشىلدىق ءۇردىسى كۇشەيىپ بارادى» دەپ چەكيستەر كەڭەس باسشىلارىنا الاڭداۋشىلىعىن جەتكىزىپ وتىرعان. ءبىزدىڭ وزىمىزدە دە «ۇلتشىلدىق 30-جىلدارى باسىپ-جانشىلىپ، 80-جىلدارى قايتا پايدا بولدى» دەگەندەي تەرىس پىكىر بار عوي. جوق، ولاي ەمەس.
شىن مانىسىندە، ازاتتىق ءۇشىن كۇرەس ەش تىيىلماعان. كۇرەس ۇنەمى ءجۇرىپ جاتقان. ماسەلەن، 60-جىلدارى كگب-نىڭ باسشىسى: «ۋچاستيليس فاكتى كازاحسكوگو ناتسيوناليزما» دەيدى. ول تۇستاعى قازاقتىڭ قارسىلىق فورمالارى دا قىزىق. 60-جىلدارى الماتىدا قالالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ، جوعارعى كەڭەس عيماراتتارى مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنداعى تاقتايشالاردىڭ ورىسشا نۇسقالارىن بىرەۋلەر تۇندە جۇلىپ الىپ كەتىپ، تەك قازاقشا تاقتايشالاردى قالدىرادى ەكەن. بۇل دا - سول كەزدەگى ورىستاندىرۋ ساياساتىنا دەگەن قارسىلىق. ءتىپتى استىرتىن، جاسىرىن تۇردە پارتيا قۇرعاندارى دا بار. ارينە، بۇرىنعى زەرتتەۋشىلەر، ونىڭ ىشىندە جاننا قىدىرالينانىڭ ەڭبەكتەرىنەن مۇنداي دەرەكتەردى كورىپ-وقىپ ءجۇرمىن، سوندىقتان كەڭەستىك كەزەڭنىڭ ورتا تۇسىندا دا ۇلكەن قارسىلىق بولعانىن بىلەمىن، بىراق ماسەلە باسقادا. كەنەسارىدان باستاپ، الاشتىقتارمەن جالعاسىپ، سوڭعى جەلتوقساندىقتاردىڭ كۇرەسىنىڭ ارقاسىندا ءبىز تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزدىك. ال ءبىزدىڭ ءوزىمىز دە سول تاۋەلسىزدىكتى ءبىر ساتتە، ءتىپتى كەزدەيسوق العانداي بولامىز، سوسىن سونى وزگەلەر بەتىمىزگە باسقىسى دا كەلەدى. تاريحي سانانى جاڭعىرتۋ سول ءۇشىن قاجەت - تاۋەلسىزدىك بىزگە وڭايلىقپەن كەلمەدى. ال امەريكالىق زەرتتەۋشىلەر قازاق ۇلتشىلدىعىنا تاريحي كونتەكستە قارايدى. ولار بۇعان «ۇزاقمەرزىمدى وتارلىق، كەيىن توتاليتارلىق رەجيمگە قارسىلىق» رەتىندە باعا بەرەدى. بىراق سوڭعى 20 جىلداعى ەلىمىزدەگى پروتسەستەرگە قاتىستى ونداي ساراپتامالار جوق، تەك دەموكراتيالىق كۇرەس، ادام قۇقىقتارىنىڭ ساقتالۋى، بيلىك پەن وپپوزيتسيا اراسىنداعى قارىم-قاتىناستى كوپ تالقىلايدى دا، ال تازا قازاق ۇلتشىلدىعىنىڭ دامۋ دەڭگەيىنە قاتىستى تەرەڭ زەرتتەۋلەر جاسامايدى. كوپتەگەن زەرتتەۋشىلەر بۇعان ەندى عانا قىزىعا باستادى. بۇعان سەبەپ بولعان سوڭعى ەكى جىلداعى ەلىمىزدەگى ۇلتتىق ماسەلەلەر جونىندە قوعامدىق پىكىرتالاستاردىڭ، ديسكۋسسيالاردىڭ جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلۋى بولسا كەرەك. نيۋ-يوركتاعى زەرتتەۋشىلەر دە: «ءبىز قازىر مۇحتار شاحانوۆ پەن باسقا دا تۇلعالاردىڭ ماقالا، سۇحباتتارىن قاراپ، اۋدارىپ، زەرتتەپ جاتىرمىز» دەيدى. ولارعا ءبىر قيىندىق تۋعىزاتىنى - قازاقشا ساياسي جانە قوعامدىق ويدىڭ، مالىمدەمە مەن ماقالالاردىڭ تىكەلەي اعىلشىنشا نۇسقالارىندا بولماۋى. سودان بولار، شەتەلدە قازاق ۇلتشىلدىعى جونىندە جۇيەلى، ءبىرتۇتاس كوزقاراس جوق. كەرىسىنشە، مىسالى فرانتسۋز عالىمدارى ەكى جىل بۇرىن «رۋسسكي ۆوپروس ۆ نەزاۆيسيموم كازاحستانە» دەگەن كىتاپتى جازىپ شىعارىپ، «قازاقستانداعى سوڭعى 10-20 جىل ىشىندە بيلىك سانالى تۇردە ەلدى جاپپاي قازاقىلاندىرىپ، ورىستاردى ارنايى ىعىستىرىپ جاتىر» دەگەندەي پىكىردى كەلتىرەدى. ءЂزىمىزدىڭ قازاق بيلىكتى سول قازاقتىڭ مۇددەسىن قورعامايدى دەپ سىناسا، شەتەلدىك عالىمدار كەرىسىنشە، بيلىك وزگە ۇلتتاردىڭ قۇقىقتارىن كەمسىتىپ، تەك قازاققا قاتىستى ساياسات ۇستانادى دەپ ايىپتايدى. نەگە؟ سەبەبى باتىس ساياساتتانۋ عىلىمى قازاقستان جونىندە ورىسشا اقپارات الادى جانە ورىس ساراپشىلارىنىڭ تالداۋىمەن پىكىر قالىپتاستىرادى. رەسەيلىك ساراپشىلار، كەرىسىنشە، ءبىزدىڭ ەلدەگى جاعدايدى اينالدىرىپ، بۇرمالاپ بەرەدى. سوندىقتان باتىستا ءبىز تۋرالى جالعان تۇسىنىك قالىپتاسىپ كەتكەن.
- ال ءبىزدىڭ ساراپشىلاردىڭ پىكىرى جەتپەيدى مە ولارعا؟
- ءبىزدىڭ ساراپشىلاردىڭ باسىم كوپشىلىگى دەمەسەك تە، تەڭ جارتىسى ءورىستىلدى ەمەس پە، سوندىقتان ولاردىڭ ءوزى قازاق قوعامىنداعى بولىپ جاتقان پروتسەستەردى بىلمەيدى دە، تۇسىنبەيدى. بىراق سەن ەلدەگى 74 پايىز حالىقتىڭ مۇڭى مەن ۋايىمىن تۇسىنبەسەڭ، ولاردى قالاي زەرتتەيسىڭ؟! دەمەك، بەلگىلى ءبىر ساراپشى قازاق ءتىلىن بىلمەسە ءارى قازاقشا باق-تاردىڭ ماتەريالدارىن تالداماسا، ول ەلىمىزدىڭ 10-15 پايىز حالقىنىڭ عانا ۋايىمى مەن كوڭىل كۇيىن زەرتتەپ جۇرگەندەي بوپ شىعادى. ەكىنشىدەن، ءبىز ءبىر جاعىنان، رەسەيلىك اقپارات قۇرالدارىنىڭ ينتەرپرەتاتسيالانعان اقپاراتىنا تاۋەلدى بوپ قالدىق. سول سياقتى وتاندىق ساياسي ساراپتاما دا رەسەيلىك يدەولوگياعا تاۋەلدى. Ђكىنىشكە قاراي، ساياساتتانۋ عىلىمىندا قازاق تىلىندە جالعىز ءبىر عانا وقۋلىق بار، سول وقۋلىقپەن جىلدا ماماندار دايىنداپ جاتىرمىز.
- ەڭ قىزىعى، قازاقستان ەكونوميكالىق جەتىستىكتەرىمەن، حالىقارالىق ۇيىمدارداعى توراعالىعىمەن ماقتانعاندا، الدىنا جان سالمايدى. بىراق ەقىۇ سامميتىنە كەلگەن شەتەلدىك جۋرناليستەر مەن پارلامەنتاريلەر ءبىزدىڭ مەملەكەتتىك تىلدە سويلەمەۋىمىزدى ۇلكەن كەمشىلىك، مەملەكەتشىلدىككە كەرى اسەر ەتەتىن ارتتا قالۋشىلىق دەپ باعالادى. Ђزگە ەلدىڭ تىلىندە سويلەۋدىڭ ۇلكەن كەمشىلىك، ارتتا قالۋشىلىق ەكەنىن نەگە ءبىزدىڭ ەليتا تۇسىنبەيدى؟
- نەگىزىنەن، ءبىزدىڭ زيالى قاۋىمدى قانشا سىناسىن-سىناماسىن، كەي كەزدەرى ولار بوس اڭگىمەگە ءتۇسىپ، ءوزارا داۋرىقسا دا، ۇلتشىلدىقتىڭ وزەگى - سول ءبىزدىڭ زيالى قاۋىم، اقىن-جازۋشىلارىمىز بولىپ وتىر. ونى مويىنداعان دۇرىس بولادى. ياعني ينتەلليگەنتسيا بۇرىن دا، قازىر دە ۇلتشىلدىقتىڭ نەگىزگى وزەگى بولىپ تۇر. بىراق ساياسي ەليتادا ۇلتشىلدىق جوق، بار ماسەلە - وسىندا. مەن قازاق ەليتاسى دەگەنىمدە، ول جەردە تەك بيلىكتى ەمەس، وپپوزيتسيانى دا مەڭزەيمىن. جانە سول بيلىك تە، وپپوزيتسيا دا تابيعاتىنان ۇلتشىل ەمەس. وسى ۋاقىتقا دەيىن قازاق ۇلتشىلدىعى تەك ينتەلليگەنتسيا مەن ستۋدەنتتەرگە ءتان بولىپ كەلدى، سوڭعى كەزدە ول قوعامدىق دەڭگەيگە جەتە باستادى. بىراق بۇل قۇبىلىس ەليتادا جوقتىعىنا ءارتۇرلى سەبەپتەر بار. مۇنى مەن كەزىندە «جاس الاش» گازەتىندە جازعان ماقالامدا ايتقانمىن. بىرىنشىدەن، 1986 جىلعى كوتەرىلىستەن كەيىن قازاق ەليتاسىنىڭ بويىندا ءبىر كومپلەكس قالىپتاسىپ قالدى. بۇل - ۇلتشىلدىقتان ۇرەيلەنىپ، قورقۋ. رەسمي ساياساتتا دا «ۇلتارالىق كەلىسىم» دەگەن ۇستانىم بەرىك قالىپتاسقان. قوستىلدىلىك قاي جەردە بار؟ ول تەك رەسمي ساياساتتا عانا بار. قازاقشا باستاپ، ورىسشا جالعاستىرۋ، بارعان جەرىندە ەكى تىلدە سويلەۋ، ت.ب. ونەر ادامدارىندا، زيالى قاۋىم اراسىندا جوق. كەز كەلگەن جازۋشىنى ۇلتشىل دەمەسەك تە، ولار قايدا جۇرسە دە، ۇيىندە دە، حالىقپەن كەزدەسۋدە دە ءوز ويىن قازاقشا جەتكىزىپ وتىرادى. ياعني بۇل قوعامنىڭ پروبلەماسى ەمەس، ءتىل مەن ۇلتشىلدىقتىڭ جوقتىعى - ەڭ الدىمەن قازاق ەليتاسىنىڭ پروبلەماسى.
- كەيبىر ساراپشىلار ۇلتتىق ماسەلە بيلىك پەن وپپوزيتسيانىڭ الداعى سايلاۋلارعا سارى مايداي ساقتاپ قويعان قۇرالى دەپ بىلەدى. ءسىز مۇنىمەن كەلىسەسىز بە؟
- سەبەبى الداعى سايلاۋ ناۋقاندارى ەندى باياعىداي ەمەس، قازاق فاكتورىمەن ايقىندالاتىن بولادى. قازاق قوعامىنىڭ تالابىمەن ساناسۋعا تۋرا كەلەدى. بىراق ەگەردە بۇگىنگى بيلىك پەن وپپوزيتسيانىڭ قايراتكەرلەرى ەرتەڭ سايلاۋدا، مىسالى، قازاق ءتىلى جايلى ايتا سالساق، ۇلكەن قولداۋعا يە بولامىز دەپ ويلاسا، بۇل - ۇلكەن قاتەلىك. ولاي بولمايدى. ون جىل بۇرىن «مەن قازاقپىن، ۇلتشىلمىن» دەگەن ۇران سايلاۋدا جەتكىلىكتى بولسا، قازىر ول جەتكىلىكسىز. سەن قازاق ءۇشىن نە ىستەدىڭ، ناقتى قانداي شارالار اتقاردىڭ، سونىمەن ءبارى ولشەنەدى. «بۇگىنگى قاراپايىم قازاق ەشتەڭە تۇسىنبەيدى» دەۋگە بولماس. بۇگىنگى قازاق - ەلدەگى جاعدايدى، كىمنىڭ كىم ەكەنىن، ەلگە نە جەتپەي تۇرعانىن ءبىلىپ وتىرعان، ساياسي ساناسى جوعارى ۇلت. وعان جاي ۇران سوزدەر جەتكىلىكسىز. ونداعان جىلدار بويى ۇلتتىق ماسەلەمەن اينالىسىپ جۇرگەن ءبىزدىڭ ءوزىمىزدىڭ دە باسقا ارىپتەستەرىمىزگە قاراعاندا، ارىمىز تازا سياقتى. ءبىز ۇلتتىق ماسەلەگە كۇنى كەشە ەمەس، ودان دا بۇرىن نازار اۋدارىپ، قوعامدىق ساياساتقا ارالاسقالى ساتتەن بەرى اينالىسىپ ءجۇرمىز. بىراق قازاق اۋديتورياسىنىڭ الدىنا كەلگەن سايىن، بىزگە دە قويىلاتىن سۇراقتار بارعان سايىن كۇردەلەنەدى، قولداۋ مەن سىن قاتار جۇرەدى. ال قازاق ماسەلەسىمەن تۇراقتى اينالىسپاي كەلگەن، نەمەسە بىردە ۇلتشىل، بىرەسە كوممۋنيست بولىپ، ورتاق ايقايعا شەتتەن بارىپ قوسىلىپ جۇرگەن ازاماتتاردىڭ جايى قالاي بولماق؟! سوندىقتان قازاق فاكتورى شەشۋشى رولگە يە بولعان كۇننىڭ وزىندە قازاق اۋديتورياسىنىڭ سۇرانىسىنا بيلىكتىڭ دە، وپپوزيتسيانىڭ دا لايىقتى جاۋابى جوق. بىراق باسقا جاعىنان، بۇگىنگى ۇلتشىلدىق تا قازىرگى قوعام تالاپتارىنا ساي ەمەس. ءبىز ءالى كۇنگە دەيىن 90-جىلدارداعى ۇلتتىق تالاپتاردىڭ ينەرتسياسىمەن (ۋاقىت وتە قايتا جاڭعىرعان تالاپتاردىڭ ىقپالىمەن) كەلە جاتىرمىز. قازاق ۇلتشىلدىعى الەۋمەتتىك-گۋمانيتارلىق جانە ساياسي فەنومەن رەتىندە قالىپتاستى، بىراق وبەكتيۆتى تۇردە ءوز دامۋىنىڭ جاڭا كەزەڭىنىڭ الدىندا تۇر.
- سۇحباتىڭىزعا راقمەت!
اڭگىمەلەسكەن
كامشات تاسبولات
"ايقىن" گازەتى