كەۋدەسىنە نان پىسە باستاعان ستۋدەنتىنە جۋرفاكتىڭ دەكانى تەمىربەك قوجاكەەۆ: "تولماعان تولستوي، بولماعان بالزاك!" - دەپ، بۇكىل كۋرستىڭ الدىندا جەكيتىن ەدى. ونىسى - بىرەر ولەڭى نەمەسە الدەبىر ماقالاسى گازەتكە شىعىپ، تاناۋىن تاڭقيتا باستاعان ستۋدەنتتى "تاۋباسىنە ءتۇسىرىپ" قويۋدىڭ امالى ەدى. راس، وسىدان كەيىن پروفەسسوردىڭ ءسوزى فاكۋلتەت ىشىندە "پەرەپوستقا" كەتىپ، الگى "تولستوي-بالزاك" مىستاي بولاتىن.

تورەعالي دا سول سياقتى "تولماعان توقتار، بولماعان بەسباەۆتىڭ" كەبىن كيگەن كەۋدەلى "ناۋبايشى" بولعان-اۋ، ءسىرا؟! جەلىدە جەلدەي ەسىپ جۇرگەن جازبالار مەن بەينەسيۋجەتتىڭ الپەتى سونداي ويعا جەتەلەيدى. ءابۇيىر بولعاندا، تورەشتى قورعاشتاعان جاندارمەن جۇرتشىلىق تا بار ەكەن...

بىراق، قالاي بولعاندا دا، تورەعاليدىڭ اقساقالدى كونتسەرتتەن قۋىپ شىعۋعا قاقىسى جوق ەدى. الدەبىر نارازىلىعىن بىلدىرگەن ول كىسىنىڭ جاسى مەن باسى تىپتەن بولەك اڭگىمە. ەڭ باستىسى - ول اقساقال - تۇتىنۋشى: قالتاسىنان اقشا تولەپ، كونتسەرتكە بيلەت العان ادام. تورەعالي ول ادامنىڭ زالدان شىعۋىن تالاپ ەتەتىندەي، ونى تۋعان كۇنىنە نەمەسە قۇدالىعىنا شاقىرعان جوق. ول - قوعامداعى قىزمەت ءتۇرىن تۇتىنۋشى: شاشتارازعا، مونشاعا، ءتىپتى اقىلى اجەتحاناعا اقشاسىن تولەپ باراتىن ادام سياقتى تۇتىنۋشى.

ال "تۇتىنۋشى تالابى ءاردايىم دۇرىس" (پوكۋپاتەل - ۆسەگدا پراۆ) دەگەن جازىلماعان قاعيدا بار. وسى تۇرعىدان كەلگەندە، تۇتىنۋشى سوتقا جۇگىنۋگە قاقىلى ("تۇتىنۋشى تالابى تۋرالى" قر زاڭىنىڭ نەگىزىندە). كوپشىلىكتىڭ كوزىنشە كونتسەرتتەن قۋىلعان، ودان سوڭ ينتەرنەت ارقىلى ابىرويى توگىلگەن اقساقالدىڭ "قۇلاعىنا - التىن سىرعا"...

ال بۇل سكاندالدىڭ مورالدىق جاعىنا كەلەر بولساق، "بەسىكتەن بەلى شىقپاعان بالانى" اۋەكسىتكەن كىم ەكەن؟ قازاقتىڭ مىڭداعان جىلدىق تاريحىنان تاعلىم الىپ، وڭ مەن سول تۇيسىگىن تۇگەندەپ بولماعان "بوقمۇرىندى" ۇلارداي شۋلاپ، "ۇلى دالا بالاسى" ەتكەن كىم؟ قازاق راديوسىنىڭ قاپتاعان تىلەك ايتۋ باعدارلامالارىنان تورەعاليدىڭ ءانىن تىڭداماسا، ىشكەن اسى بويىنا باتپايتىن كىمدەر ەدى؟

ءيا، كىم ەكەنىن ىشتەي سەزىپ، دىمىڭىز قۇرىپ وتىر، ءا؟! قازاقتى سوناۋ سوپوتقا ايگىلەگەن روزا - كىم، بۇل - كىم؟ ديماشتى ايتپاي-اق قويالىق... توي اندەرىمەن تايراڭداعان تورەش پە، تايراڭداتقان باسقا ما؟

...وسى ورايدا اردا ارۋاق وزبەكالى جانىبەكوۆ اعام ەسىمە تۇسەدى. 1980-ءشى جىلداردىڭ باسى. ءوز-اعاڭنىڭ قازسسر مادەنيەت مينيسترىگىندە الدە ورىنباسار، الدە مينيستر بولىپ جۇرگەن كەزى (ناقتى ەسىمدە جوق). بىردە سول جىلدارى "ارلەكينومەن" الەمگە اتى شىققان اللا پۋگاچەۆانىڭ الماتىداعى لەنين اتىنداعى سارايدا (قازىرگى رەسپۋبليكا سارايى), ۇمىتپاسام، ەكى كونتسەرتى ءبىر كۇندە ءوتتى. ەكىنشى كونتسەرتتىڭ سوڭىنا تامان كورەرمەندەردىڭ "بيس-بيس" قوشامەتى شارشاتقان اللا پۋگاچەۆانىڭ ساحنا سىرتىنداعى اكۋستيكالىق ميكروفوننىڭ قوسۋلى تۇرعانىن اڭداماي: "وھ، كاك نادوەلي منە ەتي بارانى!" دەگەن ءسوزى ەستىلەدى. ء(دال وسى تۋرالى شاعىن ماقالانى "ۆەچەرنيايا الما-اتا" گازەتىنىڭ تىگىندىسىنەن تاۋىپ الۋعا بولادى). زالدىڭ الدىڭعى جاعى گۋ ەتىپ بارىپ، ءبىر باسىلادى. بىراق گرۋزين مەن ارميانعا قاراعاندا "تولەرانتتى" قازاق كونتسەرتتى سوڭىنا دەيىن تىڭداپ قايتادى.

ەرتەڭىندە (الدە سول ءتۇنى) ءبىر "باران" پۋگاچيحانىڭ ول ءسوزىن مينيسترلىككە جەتكىزەدى. وزاعاڭ قازتۆ-دان (الدە قازراديودان) كونتسەرتتىڭ جازباسىن الدىرىپ، اللانىڭ ايتقان سوزىنەن قۇلاعدار بولادى.

مىنە، سول كۇننەن باستاپ، اللانىڭ قازاقستانعا كونتسەرتپەن كەلۋ جولى جابىلادى. ەرتەڭىندە سسسر مادەنيەت مينيسترلىگى مەن كپسس ورتالىق كوميتەتىنىڭ مادەنيەت ءبولىمى بۇل جاعدايدان حاباردار بولادى.
سودان 1991-ءشى جىلعا دەيىن - وزبەكالى جانىبەكوۆ تسك-نىڭ حاتشىلىعىنان پەنسياعا كەتكەنگە دەيىن، اللا قازاقستانعا اتتاپ باسا المادى. سويۋزكونتسەرت" بىرلەستىگىنىڭ قازاقستانعا گاسترولدىك باعدارلاماسىنان پۋگاچەۆا سىزىلىپ تاستالىپ وتىردى. سىزىپ تاستايتىن - باعدارلاماعا كەلىسىم بەرەتىن قازسسر مادەنيەتمينى. ال سىزىپ تاستاۋدى قىزمەتتەن كەتكەنىنشە تالاپ ەتكەن - وزبەكالى جانىبەكوۆ.

"ۇلتقا قىزمەت قىلۋ - مىنەزدەن" - 
ءاليحان بوكەيحان.

ەرمۇرات باپي

Abai.kz