اسا مəرتەبەلى ءبىلىم جəنە عىلىم ءمينيسترى ە.ك.ساعاديەۆ مىرزا!

سىزگە جəنە ءسىز باسقارىپ وتىرعان مينيسترلىككە دەگەن قارا حالىقتىڭ قازانداي وكپەسىن جەتكىزەم بە دەگەن ويمەن قولىما قالام الىپ وتىرمىن. مەن اتىراۋ وبلىسى قىزىلقوعا اۋدانى قاراباۋ ورتا مەكتەبىندە 37 جىل ورىس ءتىلى جəنە əدەبيەتى ءپəنىنىڭ مۇعالىمى بولىپ ەڭبەك ەتكەن، مەكتەپ باسشىلىعىنىڭ əر ءتۇرلى ساتىلارىنان وتكەن، قازىر زەينەت دەمالىسىنداعى اداممىن. سوڭعى كەزەڭدە ء(سىز باسشىلىققا كەلگەننەن كەيىن) جالپى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا جاسالىپ جاتقان سانسىز ەكسپەريمەنتتەر (تəجىريبە دەپ ايتۋعا كەلمەدى) وقۋشىلاردىڭ دا، مۇعالىمدەردىڭ دە، اتا -انالاردىڭ دا ورىندى نارازىلىعىن تۋعىزىپ وتىر.

بىرىنشىدەن، ءسىزدىڭ مينيسترلىك ۇسىنىپ وتىرعان جاڭا باعدارلاما وقۋشىلاردىڭ جاس ەرەكشەلىكتەرىنە ساي نەگىزدەلمەگەن. وعان مىسال، ءسىز قازاق مەكتەبىنە ارنالعان 1 سىنىپتىڭ وقۋلىقتارىن قولىڭىزعا الىپ، ءىشىن اشىپ، وقىپ كوردىڭىز بە؟ نە بايقادىڭىز؟ بىرىنشىدەن، وقۋلىقتار وتە ۇلكەن، كولەمدى جاسالعان، ياعني سالماقتى. وقۋلىقتاردىڭ ءبəرى دە بىردەي كولەمدە، ياعني مەكتەپكە ارقالايتىن ۇلكەن سومكە دە بالاعا شامادان تىس اۋىر. حوش، ەندى وسى وقۋلىقتاردىڭ ىشىنە ۇڭىلەلىك.

ق.ق.بايتەنوۆا، ا.ا.جاكەەۆا، ە.ن.پوپوۆا، ش.ك.ساۋقاتوۆا، ج.م.سەيتاحمەتوۆا، ل.ل.ۋفيمتسەۆالاردىڭ اۆتورلىعىمەن شىعارىلعان "دۇنيەتانۋ" وقۋلىعىنا ۇڭىلەلىك. مەكتەپكە بارعانىنا بار جوعى 15 كۇن بولعان بالاعا ۇيگە بەرىپ تۇرعان تاپسىرماسىن قاراڭىز: "مەن كىممىن؟" دەگەن تاقىرىپتا əڭگىمە جازىپ كەلۋ. مەكتەپتە باس-اياعى 15 كۇن وقىعان قاي بالا بۇل تاپسىرمانى ورىنداي الادى، اسا ءبىر ۆۋندەركيند بولماسا، مينيستر مىرزا؟

تاعى وسى وقۋلىقتىڭ ىشىندە قاراپ وتىرسام، 1 سىنىپتا وقيتىن نەمەرەمە عۇندار تايپاسى تۋرالى تۇسىنىك بەرىلىپ، سول ءمəتىن بويىنشا سۇراقتار قويىلىپتى. عۇندار تۋرالى ماتەريال قاي سىنىپتا وقىلاتىنىن تاريحشىلار بىلەتىن بولار، ءسىز بەن بىزگە ايتۋ قيىن. اۋ،اعايىن، ول وقۋشىمىز كەشە عانا، ەكى اي بۇرىن بالاباقشادان شىققان سəبي عوي ءəلى، ول تۋرالى اۆتورلار ۇمىتقان با؟ مۇمكىن بۇل سۇراقتى اتا-انالارىنا قويۋ كەرەك بولار؟

گ.ش.جاقىپوۆا، ن.ۆ.ورەحوۆا، ن.ۆ.لەبەدەۆا، س.ي.ۋاقباەۆا، ا.س.مۇقاشەۆا اۆتورلارى بولىپ كەلەتىن "ماتەماتيكا" وقۋلىعىنداعى ەسەپتەردى شىعارۋ مەڭگەرۋى ورتا دەڭگەيدەگى وقۋشىلار ءۇشىن وتە قيىن. ءتىپتى سول وقۋلىقتاعى "سəۋلە نۇرىمەن ەسەپتى شىعارۋ" دەگەن تاقىرىپ مەنى تىعىرىققا تىرەپ تاستادى.

مەنىڭ ايتايىن دەگەنىم، وقۋلىقتار مەملەكتتىك ستاندارتقا ساي كەلىپ تۇر ما؟ ولار اپروباتسيادان وتكەن بە؟ ءسىز "يə" دەيسىز، جاۋابىڭىز دايىن. وتكەن بولار، الماتىنىڭ 4-5 مەكتەبىندە، وندا دا ەليتالىق مەكتەپتەردە. سولاي عوي، ال قاراپايىم جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردەگى بالالاردىڭ، ولاردى وقىتاتىن ۇستازداردىڭ مۇمكىنشىلىگى ەسكەرىلمەگەن. وقۋلىقتاردى جازاتىن وقىمىستىلار مەكتەپتە جۇمىس جاساپ كورمەگەندەر، ءتىپتى مۇرىندارىنا مەكتەپتىڭ ءيىسى بارمايتىندار. ولارعا وقۋلىق قۇراستىرىپ وتكىزىپ، اقشاسىن قالتاعا باسسا بولدى، ال وقۋلىقتىڭ ساپاسىمەن شارۋالارى جوق. وقۋلىقتى ىبىراي التىنسارين، احمەت بايتۇرسىنوۆ، م.لومونوسوۆ، ل.تولستوي سياقتى تازا مۇعالىمدەر جازۋى كەرەك. سوندا عانا وقۋلىقتىڭ مازمۇنى وقۋشىعا مەيلىنشە جاقىن بولادى. ەسىڭىزگە ءتۇسىرىڭىزشى مينيستر مىرزا، حاليما بەكمۇحامەدوۆا، رافيكا نۇرتازينا سياقتى ۇلى ۇستازداردىڭ جازعان وقۋلىقتارىنان قانداي قيىندىق كوردىڭىز؟

ەكىنشىدەن، ءسىز جəنە ءسىز باسقارىپ وتىرعان مينيسترلىك وتە اسىعىس، ويلانباي جاسالعان قادامعا بارىپ وتىرسىزدار. جاڭاشا وقىتۋ جۇيەسىنە كوشىپ، بارلىق مەكتەپتەرگە ەلەكتروندى وقىتۋعا كوشۋدى مىندەتتەدىڭىز. ينتەرنەت جۇيەسىمەن قامتىلماعان قانشا اۋىل مەكتەپتەرى بار ەكەنىن ايتا الاسىز با؟ Əرينە، ايتاسىز. بىراق ول مəلىمەت جالعان. ءىس جۇزىندە ينتەرنەت جۇيەسى كوپ اۋىلدا بار، بىراق ساپاسى سىن كوتەرمەيدى، يə بولماسا نۇكتەلەرى از. سول ينتەرنەتكە قوسىلعان اۋىل مەكتەپتەرىنىڭ كوبىندە ۆاي-فاي تەك قانا ديرەكتوردىڭ كابينەتىندە بار.

باسقا كابينەتتەردەن ينتەرنەت ىزدەمەي -اق قويىڭىز. ال سىزدەر ولاردان ەلەكتروندىق وقىتۋدى سۇرايسىزدار. ءبىر بەس جىلدان كەيىن سۇراساڭىز ءبىر ءجون

ۇشىنشىدەن، تاعى ءبىر اسىعىس قابىلدانعان شەشىم - ۇشتىلدىلىك تۋراسىندا. بۇل جونىندە تالاي ايتىلىپ تا، جازىلىپ تا جاتىر، بىراق ءسىزدىڭ جاقتان ەشقانداي جاۋاپ جوق، بولمايدى دا. ويتكەنى بۇل قادام ەشقانداي ويلانباي، ۇلت بولاشاعى تۋرالى ەش باس قاتىرماستان جاسالعان قادام. "قازاقستان تاريحى", "قازاق əدەبيەتى" پəندەرى اعىلشىن تىلىندە وقىتىلاتىن بولسا - قازاق ءتىلىنىڭ ولگەنى", - دەپ بۇل مəسەلەنى عالىم اسقار جۇمادىلداەۆ وتە دəل ايتتى. ول كىسىدەن ارتىق ايتۋ مۇمكىن ەمەس. ۇشتىلدىلىك - زامان تالابى. وقىتىلسىن، ەشكىم قارسى ەمەس. بىراق جالپى ءبىلىم بەرۋ مەكتەپتەردە ەمەس، ارنايى مەكتەپتەردە نەمەسە ارنايى سىنىپتاردا وقىتىلۋى كەرەك. ناعىز بولماسا، əر مەكتەپتەن ءبىر سىنىپ اشۋعا بولادى. جاڭاشىلدىق دەگەننىڭ ءوزى سولايشا ساتىلاي جۇزەگە اسپايتىن با ەدى؟ ال بارلىق مەكتەپتە ساباقتار اعىلشىن تىلىندە جۇرەدى دەگەنگە سەنۋ قيىن، əسىرەسە اۋىل مەكتەپتەرىندە، بۇل əزىرشە ۋتوپيا. بۇل ۇستازدار قاۋىمىنا كۇشتەپ تاڭىلىپ وتىرعان نəرسە، بىلايشا ايتقاندا زورلىق. ول əزىرشە جۇزەگە اساتىن نəرسە ەمەس.

تورتىنشىدەن، ۇبت دەيتىن نəرسەنىڭ اقش-تا سويلەۋ مۇمكىندىگى شەكتەۋلى وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن تەكسەرۋ ءۇشىن قولدانىلعان تەست ءəدىسى ەكەندىگىن كوزى اشىق وقىرمان وقىپ-ءبىلىپ وتىر. ال ونى قولدانۋدىڭ بىزگە نە قاجەتى بار؟ Əلدە تەست دايىندايتىندار كوپ اقشادان قاعىلادى دەپ، اياپ وتىرسىز با؟ ودان دا ۇبت وتكىزۋگە كەتىپ جاتقان ميلليونداردى ويلاعانىڭىز دۇرىس ەمەس پە؟ جەلگە ۇشىپ جاتقان قايران قاراجات!

بەسىنشىدەن، مۇعالىمدەردىڭ ەڭبەكاقىسىن كوتەرىپ جاتىرمىز دەپ بوركىڭىزدى اسپانعا لاقتىراسىز. قايدام، ساناتى جوق جاس مۇعالىم 50-60 تەڭگە "وسكەن" تابىسپەن كۇن كورە الا ما؟ ونىڭ ۇستىنە جىلىنا ەكى رەت باسپاسوزگە جازىلۋ، قاعاز-توعاز، جازۋ-سىزۋ قۇرالدارى، ساباققا قاجەتتى تەحنيكالىق (ديسك،فلەشكا ت.س.س.) جəنە ديداكتيكالىق ماتەريالداردىڭ ءبəرى وسى قاراجاتتىڭ ىشىندە. ول تاماق ىشپەي مە، تەاترعا بارماي ما، كيىم الماي ما؟

التىنشىدان، əلەۋمەتتىك جەلىلەردە مۇعالىمدى قورلاۋ فاكتلەرى ءجيى كورىنىس تاۋىپ ءجۇر. ءسىز قايدا قاراپ وتىرسىز، مينيستر مىرزا؟ نەگە ءوز قىزمەتكەرىڭىزدى قورلاتىپ قوياسىز؟ ۇكىمەت پەن پارلامەنتتىڭ الدىنا "مۇعالىم ستاتۋسى" تۋرالى زاڭ قابىلداۋ جونىندە نەگە ۇسىنىس تاستامايسىز؟
مۇعالىمگە وداق كەزىندە بەرىلگەن جەڭىلدىكتەر الىنىپ تاستالدى. سولاردى قايتا قاراۋ كەرەك. مۇعالىم قالتاسى جۇقا، جۇپىنى كيىنگەن ادام رەتىندە قابىلدانادى، قازىرگى زاماندا. ال ونىڭ قالتاسىن ىستەگەن جۇمىسىنا قاراي قالىڭداتىپ، ەڭسەسىن تىك ۇستاپ، ەشكىمگە تəۋەلدى بولماي، ەشكىمگە جالتاقتاماي ءجۇرۋى ءۇشىن مۇعالىم ستاتۋسى زاڭمەن قورعالۋى كەرەك. مۇعالىم - مەكتەپتىڭ جۇرەگى ەكەندىگى راس بولسا، ول جۇرەككە مەكتەپتىڭ ىشىندە ەشكىمنىڭ تيىسۋگە حۇقى بولماۋى كەرەك.

قۇرمەتپەن، ماقسوت ساركەنجيەۆ، جوعارى ساناتتى ورىس ءتىلى جəنە əدەبيەتى ءپəنىنىڭ مۇعالىمى،" قر ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ ۇزدىگى، "ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن" مەدالىنىڭ يەگەرى

Abai.kz