پاتشالىق رەسەيدiڭ گەنەرال-گۋبەرناتورى گەراسيم كولپاكوۆسكيگە 2007 جىلى ۇزىناعاشتا (الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى) ەسكەرتكiش ورناتىلعاندا، قازاق زيالىلارى قاتتى كۇيزەلدi. كۇيزەلمەي قايتسiن، گ.كولپاكوۆسكيگە قازاقستاندا ەسكەرتكiش ورناتۋ دەگەنiمiز - پاتشالىق رەسەيدiڭ وتارشىلدىق ساياساتىن اقتاپ شىعۋ، اقتاپ الۋ دەگەن ءسوز. ياكي، رەسەيدiڭ بiر كەزدەرi قازاقستاندى وتارلاۋىن، قازاقستانعا قۇلدىق قامىتىن كيگiزۋiن «بۇل - وتە جاقسى نارسە، پروگرەسشiل ارەكەت» دەپ باعالاعانمەن بiردەي. گ.كولپاكوۆسكيگە ۇزىناعاشتا ەسكەرتكiش ورناتقانىمىز وتە ۇياتتى iس بولدى. بۇل - بiزدiڭ بەتiمiزگە باسىلعان قارا تاڭبا!

جاقىندا الماتىداعى رايىمبەك داڭعىلى مەن جەتiسۋ كوشەلەرiنiڭ قيىلىسىنا جاقىن جەردەن كولپاكوۆسكيدiڭ اتىنا بەرiلگەن كوشەنi كەزدەستiردiم. سويتسەك، گ.كولپاكوۆسكيگە تەك ەسكەرتكiش قانا ورناتىلماپتى، سونىمەن بiرگە الماتىدان كوشە دە بەرiلiپتi.

پاتشالىق رەسەيدiڭ گەنەرال-گۋبەرناتورى گ.كولپاكوۆسكي قازاقتاردى شۇرايلى قونىسىنان كوشiرiپ، ولاردىڭ جەرiن ورىس شارۋالارىنا تارتىپ الىپ بەردi. ەگەر گ.كولپاكوۆسكيدiڭ ورىستارعا قازاقتان تارتىپ الىپ بەرگەن جەرلەرiن تۇگەل ولشەيتiن بولساق، بۇل قازiرگi ەكi وبلىستىڭ جەرiنە جەتiپ قالار ەدi. قازاقتاردىڭ جەرiن تارتىپ الۋ كەزiندە گ.كولپاكوۆسكي كازاكتاردى قالاي پايدالاندى دەسەڭiزشi?!

پاتشالىق رەسەيدiڭ گەنەرال-گۋبەرناتورى گەراسيم كولپاكوۆسكيگە 2007 جىلى ۇزىناعاشتا (الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى) ەسكەرتكiش ورناتىلعاندا، قازاق زيالىلارى قاتتى كۇيزەلدi. كۇيزەلمەي قايتسiن، گ.كولپاكوۆسكيگە قازاقستاندا ەسكەرتكiش ورناتۋ دەگەنiمiز - پاتشالىق رەسەيدiڭ وتارشىلدىق ساياساتىن اقتاپ شىعۋ، اقتاپ الۋ دەگەن ءسوز. ياكي، رەسەيدiڭ بiر كەزدەرi قازاقستاندى وتارلاۋىن، قازاقستانعا قۇلدىق قامىتىن كيگiزۋiن «بۇل - وتە جاقسى نارسە، پروگرەسشiل ارەكەت» دەپ باعالاعانمەن بiردەي. گ.كولپاكوۆسكيگە ۇزىناعاشتا ەسكەرتكiش ورناتقانىمىز وتە ۇياتتى iس بولدى. بۇل - بiزدiڭ بەتiمiزگە باسىلعان قارا تاڭبا!

جاقىندا الماتىداعى رايىمبەك داڭعىلى مەن جەتiسۋ كوشەلەرiنiڭ قيىلىسىنا جاقىن جەردەن كولپاكوۆسكيدiڭ اتىنا بەرiلگەن كوشەنi كەزدەستiردiم. سويتسەك، گ.كولپاكوۆسكيگە تەك ەسكەرتكiش قانا ورناتىلماپتى، سونىمەن بiرگە الماتىدان كوشە دە بەرiلiپتi.

پاتشالىق رەسەيدiڭ گەنەرال-گۋبەرناتورى گ.كولپاكوۆسكي قازاقتاردى شۇرايلى قونىسىنان كوشiرiپ، ولاردىڭ جەرiن ورىس شارۋالارىنا تارتىپ الىپ بەردi. ەگەر گ.كولپاكوۆسكيدiڭ ورىستارعا قازاقتان تارتىپ الىپ بەرگەن جەرلەرiن تۇگەل ولشەيتiن بولساق، بۇل قازiرگi ەكi وبلىستىڭ جەرiنە جەتiپ قالار ەدi. قازاقتاردىڭ جەرiن تارتىپ الۋ كەزiندە گ.كولپاكوۆسكي كازاكتاردى قالاي پايدالاندى دەسەڭiزشi?!

اڭگiمەنi كوپ سوزبايىن. ەندi گ.كولپاكوۆسكيدiڭ 1877 جىلى «موسكوۆسكيە ۆەدوموستي» گازەتiندە جاريالانعان ماقالاسىنان ءۇزiندi كەلتiرەيiن: «بۇدان 20 جىل بۇرىن اقمولا، سەمەي، جەتiسۋ وبلىستارىنا ورىس شارۋالارىن اۋىلدارعا، قالالارعا قونىستاندىرۋ مەن ءۇشiن وڭايعا تۇسكەن جوق. ورىستار قازاق دالاسىنا وزدەرiنiڭ تiلدەرiن، ادەت-عۇرپىن جانە پراۆوسلاۆيە دiنiن الا كەلدi. مەن مۇنى قازاقتارعا اسەر ەتپەيدi دەپ ايتا المايمىن. قازiرگi كەزدە قازاقتاردىڭ ەسكi ادەت-عۇرپى، سالت-ساناسى بوساڭسىدى، ال جاڭاسى ءالi قالىپتاسا قويعان جوق. ال بوساڭسىعان حالىق وزiنە دiننەن تiرەك iزدەيدi. قازاقتار وزدەرiن مۇسىلمانبىز دەيدi, بiراق كوپشiلiگiنiڭ سول دiن تۋرالى تۇسiنiگi جوق. بۇلاردىڭ اراسىندا موگومەت (يسلام) دiنiن ناسيحاتتاپ، تاراتىپ جۇرگەندەر - ساۋداگەر تاتارلار مەن بۇقارلىقتار. سوندىقتان ولارعا كەدەرگi جاساي وتىرىپ، ولاردىڭ جولىن كەسە وتىرىپ (بۇل رەتتە ءتۇرلi ايلا-شارعىلارعا بارۋعا بولادى), قازاقتاردىڭ وسىلاي بوساڭسىپ تۇرعان قولايلى كەزەڭدi ءساتتi پايدالانىپ، قازاقتاردى حريستيان دiنiنە ەدەل-جەدەل ەنگiزۋ كەرەك!»

مۇنى جازعان - مەن ەمەس، گ.كولپاكوۆسكي! مەن تەك اۋدارىپ بەردiم. قۇداي-اۋ، قازاقتاردى جەرiنەن ايىرعان، دiنiنەن ايىرعان، تiلiنەن ايىرعان جانە وسىنداي قاسiرەتتi iسكە باسشىلىق جاساعان، سونىڭ باسىندا تۇرعان ادامعا قاي بەتiمiزبەن كوشە بەردiك؟

كورiك قوزىباعاروۆ،

تاريحشى،

الماتى.

«جاس الاش» گازەتى