گۇلبارشىن ايتجانباي. ەكى عارىشكەر ەلگە قايتا ما؟
رەسمي ماسكەۋ قازاقتىڭ عارىشقا ۇشۋىنا ءاۋ باستان-اق ىقىلاس تانىتا قويماعان. وسىدان 18 جىل بۇرىن توقتارىمىز عارىشقا جول تارتقاندا، ماسكەۋلىك باسىلىمداردىڭ ءبىرى «قوناەۆتىڭ ارمانى ورىندالدى» دەگەندى ەرنىنىڭ ۇشىمەن جىبىرلاي ايتقان. ارادا توعىز جىل وتكەندە، ناق سول باسىلىم («نوۆايا» №92 16 جەلتوقسان، 2002 جىل) قازاق ەلىنىڭ عارىشكەرلەر وتريادىن قۇرۋعا كىرىسكەنىن حابارلاي وتىرىپ، «بۇل جوبادان ەكى ەل دە ءۇمىت كۇتىپ وتىر. جوبا پرەزيدەنتتەردىڭ باقىلاۋىندا» دەگەندى ايتقان.
كوپ ۇزاماي، قازاق جاعىنان ۇسىنىلعان ءتورت ۇمىتكەردىڭ ىشىنەن ايدىن ايىمبەتوۆ پەن مۇحتار ايماحانوۆتىڭ باعى جانىپ، عارىشكەرلەر قاتارىن تولتىردى. رەسمي ماسكەۋدىڭ ەكى ازاماتىمىزدى قابىلداماسقا امالدارى قالمادى. عالامدىق داعدارىس كەلىپ كيلىكپەگەندە، ولاردى عارىش ساپارى كۇتىپ تۇر ەدى.
ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى تالعات مۇساباەۆ «نوۆايا» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا:
– رەسەي جاعى قازاق عارىشكەرلەرى تەك كوممەرتسيالىق كەلىسىممەن ۇشادى. جولدامانىڭ قۇنى – 900 ميلليون رۋبل، – دەدى.
تالعات مۇساباەۆتىڭ سۇحباتىنان سوڭ، ارادا ءبىر اپتا وتكەندە «روسكوسموستىڭ» باس مامانى الەكسەي كراسنوۆ:
رەسمي ماسكەۋ قازاقتىڭ عارىشقا ۇشۋىنا ءاۋ باستان-اق ىقىلاس تانىتا قويماعان. وسىدان 18 جىل بۇرىن توقتارىمىز عارىشقا جول تارتقاندا، ماسكەۋلىك باسىلىمداردىڭ ءبىرى «قوناەۆتىڭ ارمانى ورىندالدى» دەگەندى ەرنىنىڭ ۇشىمەن جىبىرلاي ايتقان. ارادا توعىز جىل وتكەندە، ناق سول باسىلىم («نوۆايا» №92 16 جەلتوقسان، 2002 جىل) قازاق ەلىنىڭ عارىشكەرلەر وتريادىن قۇرۋعا كىرىسكەنىن حابارلاي وتىرىپ، «بۇل جوبادان ەكى ەل دە ءۇمىت كۇتىپ وتىر. جوبا پرەزيدەنتتەردىڭ باقىلاۋىندا» دەگەندى ايتقان.
كوپ ۇزاماي، قازاق جاعىنان ۇسىنىلعان ءتورت ۇمىتكەردىڭ ىشىنەن ايدىن ايىمبەتوۆ پەن مۇحتار ايماحانوۆتىڭ باعى جانىپ، عارىشكەرلەر قاتارىن تولتىردى. رەسمي ماسكەۋدىڭ ەكى ازاماتىمىزدى قابىلداماسقا امالدارى قالمادى. عالامدىق داعدارىس كەلىپ كيلىكپەگەندە، ولاردى عارىش ساپارى كۇتىپ تۇر ەدى.
ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى تالعات مۇساباەۆ «نوۆايا» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا:
– رەسەي جاعى قازاق عارىشكەرلەرى تەك كوممەرتسيالىق كەلىسىممەن ۇشادى. جولدامانىڭ قۇنى – 900 ميلليون رۋبل، – دەدى.
تالعات مۇساباەۆتىڭ سۇحباتىنان سوڭ، ارادا ءبىر اپتا وتكەندە «روسكوسموستىڭ» باس مامانى الەكسەي كراسنوۆ:
– ارنايى كەلىسسوزدەر ناتيجەسىندە ءبىراز شەگىنىستەرگە بارۋعا تۋرا كەلدى. قازاق جاعى عارىش جولداماسىنىڭ 40 پايىزىن الدىن الا، قالعانىن عارىش ساپارىنان كەيىن تولەسە، وندا ەسىك اشىق. قالاي بولعاندا دا، «بايقوڭىر» قازاقتىڭ جەرىندە، – دەپ «جاناشىرلىق تانىتىپ»، مامىلەگە شاقىرعانداي بولدى. قازاق تاراپى رەسەي تاراپىنان كورسەتىلىپ وتىرعان «جەڭىلدىكتەرگە» قاراماستان، «روسكوسموسقا» «قازىر عارىشقا ۇشۋعا شامامىز كەلمەيدى» دەگەندى اشىپ ايتتى.
اقيقاتى، قازاق، رەسەي پرەزيدەنتتەرىنىڭ اق وردادا قول قويىلعان مامىلەلەرىن «نارىقتاعى باعا بۇزىپ كەتتى».
عارىش ماماندارىن دايىنداۋ وڭاي ەمەس. عارىش تەحنولوگيالارى ۋاقىت وتكەن سايىن وزگەرىپ، جاڭارىپ جاتىر. ەندى ەكى-ءۇش جىلدان سوڭ رەسەي جاعى ايدىن مەن مۇحتارعا «عارىش ساپارىنا دايىندىقتى جاڭا تەحنولوگيا بويىنشا باستاڭدار» دەپ شىعا كەلمەسىنە ەشكىم كەپىلدىك بەرە المايدى.
سونىمەن، قازاقتىڭ قوس ۇمىتكەرىنىڭ ۇشۋ ساپارى بەلگىسىز مەرزىمگە كەيىنگە قالدىرىلدى. ال بوساپ قالعان «ەكى ورىنعا» ۇمىتكەرلەر دايىنداۋعا ءبىر جىل مەرزىم كەرەك. رەسەي بۇل ارادا ايدىن مەن مۇحتاردىڭ رەسەي ازاماتتىعىن الىپ، رەسەي اتىنان ۇشىرۋعا قولقالاۋدان باسقا امالى جوق.
بۇل – قازاق جاعىنا دا ءتيىمدى. سەبەبى بىرنەشە رەت عارىشقا بارىپ كەلگەن تالعات مۇساباەۆ قازاق ەلىنىڭ ازاماتتىعىن الىپ، ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگىنىڭ ورىنتاعىنا جايعاستى.
عارىشكەر – ۇشقىش يۋري مالەنچەنكو قازاق ەلىنىڭ حالىق باتىرى اتاندى. رەسەي اتىنان عارىشقا ۇشۋى مۇمكىن مۇحتار مەن ايدىن دا «كۇلشەلى بالا» بولىپ ەلگە قايتىپ كەلۋى ابدەن مۇمكىن.
ر.S. كەشە «روسكوسموس» قازاق عارىشكەرىنىڭ ورنىنا ۇشاتىن عارىش ءتۋريسىنىڭ اتى-ءجونىن جاريالادى. ول – كانادالىق مۋلتيميلليونەر لي لاليبەرتە.
«جۇلدىزدى قالاشىقتا دايىندىقتان ءوتىپ جاتقان ايدىن مەن مۇحتار ەلگە قايتا ما؟» دەگەن سۇراعىمىزعا ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگى ناقتى جاۋاپ بەرە المادى.
ال ماسكەۋدەن ورالعان قازاقتىڭ تۇڭعىش عارىشكەرى توقتار اۋباكىروۆ: «ماعان بۇل جاڭالىق ەمەس. كەشە ماسكەۋلىك جولداستار «ەلدە ءسىزدى وسىنداي جاڭالىق كۇتىپ تۇر» دەپ حابارلاپ قويعان. ءبىزدىڭ مۇحتار مەن ايدىنعا رەسەي ازاماتتىعىن بەرىپ، عارىشقا ۇشىرۋ ءتيىمسىز. مۇحتار مەن ايدىننىڭ ەلگە قايتۋدان وزگە امالى جوق. ال ايدىڭ-كۇننىڭ امانىندا «عارىشقا ۇشۋعا قارجى تابا الماعانىن» ايداي الەمگە جاريالاۋ ابىروي ەمەس. ەكى بالادا جازىق جوق»، – دەدى.
گۇلبارشىن ايتجانباي