بلاۆاتنيكتەر قازاقتى كومىردەن تارىقتىرىپ وتىر
بلاۆاتنيك لەونيد ۆالەنتينوۆيچ (اعىلشىنشا اتى-ءجونى سەر لەونارد بلاۆاتنيك) – الەمدەگى ەڭ باي ميللياردەرلەردىڭ ءبىرى. ول 2007 جىلى “Forbes” تىزىمىندە 45 ورىندى يەلەنگەن. ونىڭ سول كەزدەگى بايلىعى 7,2 ملرد دوللاردى قۇراپتى.
الايدا ونىڭ ميللياردتارىنان قازاقتىڭ دا ۇلەسى بار دەسەك قاتەلەسپەيمىز. ويتكەنى ول ەكىباستۇزداعى “بوگاتىر” رازرەزىنىڭ قوجايىنى بولىپتى.
نەگىزىنەن قازاقستان كومىرىنىڭ 70 پروتسەنتىن ەكىباستۇز كومىر كەنى بەرەدى. ول جەردە “ۆوستوچنىي”، “بوگاتىر”، “سەۆەرنىي” دەگەن ءۇش كومىر رازرەزى بار. كەزىندە، “وزىمىزدە مامان بولماعاندىقتان” “ۆوستوچنىي” رازرەزىن – ماشكەەۆيچكە، “بوگاتىر” رازرەزىن – بلاۆاتنيك، كارپۋحوۆيچ، چەرۆوۆيچكە، ال “سەۆەرنىي” كەنىشىن رەسەيلىك ءچۋبايستىڭ مەنشىگىنە بەرىپپىز.
سونىمەن، قازاق كومىرىنە قوجايىن بولعان بلاۆاتنيك كىم؟
1957 جىلى ودەسسادا دۇنيەگە كەلگەن. 1978 جىلى وتباسىمەن امەريكاعا قونىس اۋدارادى. سول جەردەگى كولۋمبيا ۋنيۆەرسيتەتىن، كەيىننەن گارۆاردىڭ بيزنەس مەكتەبىن بىتىرەدى. 1986 جىلى “Access Industries” كومپانياسىن قۇرادى. ول كومپانيا ءار ءتۇرلى سالالارعا ينۆەستيتسيا تارتۋمەن اينالىسادى ەكەن. ال 1991 جىلى “رەنوۆا” دەپ اتالاتىن رەسەي-امەريكا بىرلەسكەن كاسىپورنىنىڭ قۇرىلتايشىسى بولعان.
2014 جىلدىڭ سوڭىندا «The Sunday Times» لەونيد بلاۆاتنيكتىڭ جاعدايىن 13,17 ملرد. فۋنت (20,0 ملرد. دوللار) دەپ باعالاپ، بريتان ازاماتتىعى بولماسا دا، ونى "ەڭ باي بريتاندىق" دەپ اتاعان.
قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن بلاۆاتنيك جانە ونىڭ قاسىنداعى ەكى ارىپتەسىنە “بوگاتىر” كەن ورنىن 40 ملن. دوللارعا ساۋدالايدى. بلاۆاتنيكتەر قاعاز جۇزىندە 40 ملن. دوللاردىڭ جارتىسىن تولەيدى. ءسويتىپ ءبىزدىڭ كومىر كەنىشىن جەكەمەنشىككە الىپ، مەنشىك يەسى ەكەنىن دالەلدەيتىن قۇجاتتاردى نيۋ-يورك بانكىسىنە تاپسىرادى. ءسويتىپ ول جەردەن 500 ملن. دوللار نەسيە الادى. سوندا بۇدان كىم ۇتتى؟ كىم ۇتىلدى؟
ايتپاقشى ول وزىنىڭ يركۋتسك اليۋميني زاۋىتىنداعى سەرىكتەستەرىنە:
“مەن ءاليۋمينيدىڭ قالاي جاسالاتىنىن تۇسىنبەيمىن، بىراق اقشا قالاي جاسالاتىنىن تۇسىنەمىن. سوندىقتان ءسىزدىڭ مىندەتىڭىز اليۋميني جاساۋ، مەنىڭ مىندەتىم اقشامدى كوبەيتۋ” - دەگەن ەكەن.
بالكىم ول، كومىردىڭ دە قالاي الىناتىنىن تۇسىنبەيتىن بولار؟ ءبىز دە ونىڭ “اقشاسىن كوبەيتۋدى” ءوز مىندەتىمىزگە العان بولساق شە؟
ەلىمىزدە جىلدا قىس باستالاردا كومىر تاپشىلىعى بولادى. كەشە عانا قىسى قاتتى سەمەيلىكتەر كومىر جوق دەپ دابىل قاقتى. ءتىپتى كومىر الۋ ءۇشىن ۇزىن-سونار كەزەككە تۇرىپ، 2-3 شەلەك كومىردى ارەڭ الاتىن كورىنەدى. بىلتىر دا كومىردىڭ ازدىعىنان توتەنشە جاعداي جاريالانعانى ەسىمىزدە.
حالىق وسىلاي تارىعىپ جاتقاندا ماشكەەۆيچ، بلاۆاتنيكتەر بايلىققا بەلشەسىنەن باتىپ جاتىر. ال، ولار قازاق بايلىعىن كىم ارقىلى يەلەندى؟ حالىقتىڭ بايلىعىن ويلانباي ساتقاندار “كەسەنىڭ تۇبىندەگى ناقاق جاستان” نەگە قورىقپايدى؟
نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى
Abai.kz