ءبىلىمدى ۇرپاق — ەل ەرتەڭى! بالا كەزدە العان ساپالى ءبىلىم ادامعا ومىرلىك ازىق بولماق. الايدا ەلىمىزدىڭ ءبىلىم سالاسى ءسال اقساپ تۇرعانى شىن. قوعام تاراپىنان ءبىلىم بەرۋ قىزمەتكەرلەرىنە ايتىلاتىن سىن دا از ەمەس. سەبەبى، ءاربىر اتا-انا ءوز بالاسىنىڭ ساپالى ءبىلىم الىپ، سانالى ازامات بولعانىن قالايدى. سول ماقساتپەن بالالارىن ءتۇرلى قوسىمشا ساباقتارعا قاتىستىرادى. 

بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدەگى ەڭ ۇزدىك قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ورنى سانالاتىن رەسپۋبليكالىق «QAZBILIM» ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى اياتجان احمەتجانۇلى جاس شاكىرت جان-جاقتى ءبىلىمىن شىڭداماسا باسەكەگە تولى زاماننان باسىرە الۋى قيىن ەكەنىن ايتادى.

— «QAZBILIM» ورتالىعى 2016 جىلدان باستاپ قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ نارىعىندا جۇمىس ىستەي باستادى. ءبىزدىڭ باستى ماقسات — وقۋشىلارعا ۇلتتىق قۇندىلىقتى نەگىز ەتە وتىرىپ تەرەڭدەتە ءبىلىم بەرۋ. قازىرگى تاڭدا استانا قالاسىندا ەكى، الماتىدا ءبىر ءبىلىم وشاعىمىز بار. وسى ءۇش بولىمشەدە 70-تەن استام قىزمەتكەر جۇمىس ىستەۋدە. 500-دەن اسا شاكىرتىمىز بار. بۇل ءبىزدىڭ ءۇش جىلدا قول جەتكىزگەن جەتىستىگىمىز. ەرەكشە ايتا كەتەرلىگى، ءبىز تەك قوسىمشا ءبىلىم بەرۋمەن عانا ەمەس، ءبىلىم مەن تاربيە ۇدەرىسىنىڭ بارلىق باعىتىنا ءۇن قوسىپ كەلە جاتقان ىرگەلى ءبىلىم ورداسىنا اينالىپ كەلەمىز.

ءبىز وقۋشىلاردى ۇلتتىق بىرىڭعاي تەستكە، دارىندى بالالارعا ارنالعان مەكتەپتەرگە، سونىمەن قاتار نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتى جانە شەتەلدىك ۇزدىك جوعارى وقۋ ورىندارىنا دايىنداۋدا جەمىستى ەڭبەك ەتىپ جاتىرمىز. ۇبت-عا دايىندالىپ، مەملەكەتتىك گرانت يەگەرى اتانعىسى كەلەتىن وقۋشىلارعا كومەكتەسۋ ورتالىعىمىزدىڭ ەڭ نەگىزگى باعىتى سانالادى. العاشقى 2016 جىلى ورتالىعىمىزدان ءبىلىم العان 48 تۇلەكتىڭ ورتاشا ۇپايى 105 بالدى كورسەتتى. 2017 جىلى ورتالىعىمىزدا ۇبت-عا 163 وقۋشى دايىندالىپ، ەڭ جوعارى ۇپاي العان وقۋشىمىز 136 بالل جيناپ ورتالىق وقۋشىلارىنىڭ ورتاشا ۇپايى 111 بالدى كورسەتتى. ال، بيىل 2018 جىلى ورتالىعىمىزدا 362 وقۋشى دايىندالىپ ورتاشا ۇپايى 117 بالدى كورسەتتى. ءبىزدىڭ تۇلەكتەردىڭ بۇگىندە 94% – مەملەكەتتىك گرانتتا وقىپ ءجۇر.

ءبىلىم تازا بيزنەسكە اينالماۋ كەرەك، بۇل ءبىزدىڭ باستى ۇستانىم. ورتالىق جۇمىسىن باستاعاننان بەرى، وسى باعىتتاعى ۇستانىمنان اينىماي جۇمىس ىستەپ كەلەمىز دەپ ويلايمىن. رەسپۋبليكالىق «QAZBILIM» ورتالىعى 2016-2017 وقۋ جىلىنان باستاپ، وقۋشىلاردىڭ وتباسىلىق جاعدايىن ەسكەرە وتىرىپ «QAZBILIM» جىلدىق تەگىن وقۋ گرانتىن ۇسىنۋدى باستاعان بولاتىنبىز. قازىرگە دەيىن ورتالىقتا 50-گە جۋىق بالا جىل بويى تەگىن ءبىلىم الىپ، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ گرانتىن جەڭىپ الۋعا مۇمكىندىك السا، بۇل وقۋ جىلىندا ۇبت-عا دايىندىق توبىنا 25 گرانت، نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنە دايىندىق توبىنا 10 گرانت، نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرى دايىندىق توبىنا 15 گرانت بەرىپ وتىرمىز. الداعى ۋاقىتتا ورتالىعىمىزدىڭ ءوسىپ-وركەندەۋىنە وراي وسىنداي ءبىلىم گرانتتارىنىڭ سانى دا ارتاتىن بولادى.

— ورتالىقتارىڭىزدا ءبىلىم الىپ جاتقان وقۋشىلار مەكتەپتە دە وقىپ جۇرگەن بولار؟

— ءيا، وقۋشىلارىمىز مەكتەپتە قالىپتى وقۋ باعدارلامالارىنا قاتىسادى. بىراق مەكتەپتەر جالپىعا ءبىرتۇتاس ءبىلىم بەرەتىندىكتەن، وقۋشىلار جالپى باعىتتا دايىندالادى. ال بىزگە كەلگەندە ارناۋلى تۇيىندەلگەن باعىتتا ءوزىنىڭ بولاشاق ماماندىعىنا ساي دايىندالادى.

— ورتالىقتارىڭىزعا مۇعالىمدەردى قالاي ىرىكتەپ الاسىزدار؟

— مۇعالىمدەردى ارنايى كونكۋرسپەن قابىلدايمىز. بۇندا بىرنەشە تۋردان تۇراتىن سىناق ارقىلى مۇعالىمدەردىڭ ءبىلىمىن سىنايمىز. اتاپ ايتقاندا، ءبىرىنشى تۋر تەست، ەكىنشى تۋر سويلەسۋ، ءۇشىنشى تۋردا ساباق ءوتۋ شەبەرلىگىن بايقايمىز. وسى سىننان سۇرىنبەي وتكەندەر عانا ءبىزدىڭ ورتالىقتا وقۋشى تاريەلەۋ ىسىنە ارالاسا الادى. ءبارىمىز بىلەتىندەي بۇگىنگى تاڭدا الدىمەن ساپالى كادر تابۋ، ودان قالسا سول ساپالى ماماننىڭ تالابىنداعى جالاقىسىن بەرىپ جۇمىسقا شاقىرۋ وڭاي جۇمىس ەمەس. سول ءۇشىن ءاربىر ۇزدىك وقىتۋشىنى باعالاپ، توردەن ورىن بەرىپ كەلەمىز. سونىڭ ارقاسىندا ساپالى كوماندا جاساقتاي الدىق. ءبىزدىڭ ارتىقشىلىعىمىز، وقىتۋشىلاردى قاجەتسىز قاعاز تولتىرتىپ اۋرەلەمەيمىز. بىزگە كەرەگى ناتيجە. مۇعالىمدەرىمىزدەن سۇرايتىنىمىز وسى عانا.

تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، مەن العاش مۇعالىمدىك قىزمەتكە كىرىسكەندە حيميا، فيزيكا، ماتەماتيكا پاندەرىنەن قازاقشا ماتەريال مۇلدە تابىلمايتىن. وقىتۋشىلار امالسىز وزگە تىلدەگى وقۋلىقتارعا جۇگىنەتىن. وسى ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋ ءۇشىن ورتالىعىمىز وقۋلىق دايىنداۋمەن دە اينالىسىپ كەلەدى. بۇگىنگە دەيىن 48 وقۋ قۇرالىن شىعاردىق. تاعى ون قانشاسى باسپادان شىعۋعا دايىن تۇر. بۇل وقۋلىقتارىمىز كوپشىلىكتىڭ يگىلىگىنە جاراپ جاتىر. ەلىمىزدىڭ جەر-جەرىندەگى وقىتۋشىلار، اتا-انالار تاپسىرىس بەرىپ العىزىپ جاتادى.

— ەلىمىزدە وقۋلىقتاردىڭ ساپاسى ءالى سىن كوتەرمەيدى ەمەس پە؟

— بىزدەگى وقۋلىقتاعى قاتەلىكتەر ەشقاشان تۇزەتىلمەيدى. سەبەبى، بىزدە وقۋلىقتىڭ دايىندالۋ جۇيەسى قاتە. وقۋلىقتىڭ جازۋ قۇقى، اۆتوردى تاعايىنداۋ قۇقى تولىقتاي باسپالاردىڭ قولىندا. وسىدان بارىپ ءبىر وقۋلىققا ءتورت-بەس مەكەمە جاۋاپ بەرەدى. ال قاتە شىقسا كىنالىنى تابۋ مۇمكىن ەمەس. بۇدان دا ماڭىزدىسى وقۋلىق اۆتورلارى بۇكىل زەيىن-زەردەسىن وقۋلىق جازۋعا ارناي المايدى. باسقاشا ايتقاندا وقۋلىق جازۋمەن قوسىمشا جۇمىس رەتىندە اينالىسادى. ولار مەكتەپتە، ۋنيۆەرسيتەتتە ساباق بەرە ءجۇرىپ وقۋلىق جازادى. وقۋلىق قاتەسىز بولسىن دەسەك، اۆتور باسقا جۇمىستى قايىرىپ قويىپ، جىل ون ەكى اي وقۋلىق جازىپ وتىرۋ كەرەك. الايدا ءبىزدىڭ اۆتورلاردا ونداي مۇمكىندىك جوق. امالسىز وقۋلىق جازۋدى قوسىمشا قولعا الادى.

ەندىگى ءبىر ءۇمىت جاڭا تەحنولوگيادا تۇر. ەگەر الداعى ۋاقىتتا ءبىلىم سالاسى جاڭا عاسىردىڭ جۇرىسىنە ىلەسىپ، مەكتەپتەردىڭ ينتەرنەتپەن جابدىقتالۋى قامتاماسىز ەتىلسە وقۋلىق كەرەك بولماي قالاتىن دەڭگەيگە جەتەتىن بولامىز. ويتكەنى، قازىرگى كەزدە كەز-كەلگەن وقۋلىقتىڭ ەلەكتروندى نۇسقاسىن تابۋعا بولادى. ءبىز بىراق ول مۇمكىندىككە ءالى جەتە المادىق.

— سىزدەردىڭ ورتالىقتارىڭىزدا وسى باعىتتا قانداي جۇمىس ىستەلىپ جاتىر؟

— بۇگىندە دامىعان ءبىراز ەل قاشىقتىقتان وقىتىپ ديپلوم بەرىپ، ساپالى مامان تاربيەلەۋگە كوشتى. وزگە ءتىلدى ينتەرنەت كەڭىستىگىن ورتا ءبىلىم مەن جوعارى ءبىلىمنىڭ لەكتسيالارىن ۇيدە جاتىپ-اق تىڭداپ، ىزدەنىسىڭ بولسا، ءبىلىمنىڭ شىڭىنا شىعا الاسىز. ال بىزدە شە؟ ونلاين دەگەن بىزدىكىلەر ءۇشىن تەك فورمالدى ەسەپ بەرۋ جولى، بار كابينەتتەر مۇراجاي بولىپ تۇر، ال قازاق ءتىلدى ينتەرنەت كەڭىستىگىمىز بىلىممەن ەمەس، ارزان ويىن-كۇلكى شوۋمەن تولىپ تۇر.

بىزگە سوڭعى كەزدەرى شالعاي اۋىلداردان، وبلىستاردان، قالاعا كەلىپ وقۋى قيىن اۋىلداردان حابارلاساتىن وقۋشىلار مەن اتا-انالار كوبەيىپ كەتتى. مەكتەپتەن سۇرانىپ ءبىر اپتاعا، ەكى اپتاعا كەلىپ كەتەتىندەرى دە بار. وسى كۇردەلى ءتۇيىندى شەشۋ ءۇشىن، مەكتەپ باعدارلاماسىنداعى ۇبت-دا كەلەتىن، جۇرت قينالاتىن ءبىراز تاقىرىپتاردى ۆيدەوعا ءتۇسىرىپ الىپ، كوپتىڭ كەرەگىنە بەرسەك دەگەن ماقساتتا ۆيدەوساباقتار ءتۇسىرۋدى باستاپ، تۇسىرىلگەن ساباقتاردى ورتالىقتىڭ ارنايى YOUTUBE الەۋمەتتىك جەللىسىندەگى QAZBILIMTV ارناسىنان كورسەتە باستادىق.

وسى ۇستانىمدا قانشاما جۇمىس اتقاردىق، وتكەن ءبىر جىلدا youtube جەلىسىندە 70-تەن استام ساعاتتىق ساباق جاريالادىق. (وسىعان بايلانىستى ايتا كەتەيىن، وتكەن جىلى بيولوگيا پانىنەن “كوز” – دەگەن تاقىرىپقا ساباق تۇسىرگىمىز كەپ، وسى تاقىرىپتا youtube-تە نە بار ەكەن دەپ اقتاردىق، ءدال وسى تاقىرىپقا ورىسشا 78 ساباق، ال اعىلشىنشا 312 ساباق بار ەكەن، بىراق، قازاقشا بىردە ءبىر ساباق جوق. وكىنىشتى ارينە، بۇل دەگەن ينتەرنەتتە قازاقتىڭ كوزى جوق دەگەن ءسوزدى بىلدىرەدى.) مىنە، ءبىزدىڭ ەلدىڭ ءبىلىم كەڭىستىگىمىز بوس، سول ءۇشىن دە ۇرپاعىمىز وزگەلەردىڭ دۇنيەسىمەن سۋسىنداپ ءجۇر.

بيىل جىل سوڭىنا دەيىن 100 ساباق تۇسىرسەك دەگەن نيەتپەن باستاعان ساباعىمىزدىڭ قازىر تەڭ جارتىسىن ءتۇسىرىپ، تالاپكەرلەردىڭ نازارىنا ۇسىندىق، العاش تۇسىرگەن ساباعىمىزدى 27 مىڭ تۇلەك كورسە، سوڭعى ساباقتارىمىزدى مىڭنان استام تۇلەك ءوز پايداسىنا جاراتتى. تەگىن ءھام ساپالى ونلاين كۋرستار الداعى وقۋ جىلىندا بۇدان دا كوبەيەدى دەگەن سەنىم بار.

— كەيبىر تالاپكەردىڭ ۇبت-دا ءسال تومەن ناتيجە كورسەتۋىنە نە سەبەپ بولادى دەپ ويلايسىز؟ 

— بۇعان ءارتۇرلى جاعداي سەبەپ بولادى. كەيدە ءتىپتى تەستكە 100% دايىن بالانىڭ ءوزى ءساتسىز ناتيجە كورسەتىپ جاتادى. كەيبىرىنە كوڭىل-كۇي ماسەلەسى، كەيبىرىنە دەنساۋلىق ماسەلەسى اسەر ەتەدى. كەيدە بالالاردىڭ ءوزى تەلەفون، شپارگالكا سەكىلدى كەرەكسىز زاتتارعا سەنىپ جازا باسىپ جاتادى. سول ءۇشىن بالالار تەستكە پسيحولوگيالىق جاقتان دا دايىن بولۋ كەرەك. اتا-انالار بالالارىن ۇبت-عا ءبىر كۇن قالعاندا نەمەسە ۇبت-دان كەيىن پسيحولگتارعا اپارىپ جاتادى. مەنشە بۇل ءسال ەرتەرەك جاسالۋى كەرەك جۇمىس. بالانى جان-جاقتى دايىنداۋ كەرەك. ءبىز وقۋشىلارمەن پسيحولگيالىق جۇمىس ىستەۋ باعىتىندا ورتالىقتا تۇراقتى تۇردە اي سايىن «ماماندىق تاڭداۋ جانە بولاشاق»، «ىزدەنىس ءھام ناتيجە»، «ۇبت-دا جاقسى ناتيجەگە جەتۋدىڭ 7 جولى» جانە تاعى باسقا تاقىرىپتا تەگىن موتيۆاتسيالىق سەمينار-ترەنينگ وتكىزىپ تۇرامىز. بۇل موتيۆاتسيالىق سەمينار-ترەنينگتەر وڭىرلەرگە ءىس-ساپار بارىسىندا دا مىندەتتى تۇردە وتكىزىلىپ، بۇگىندە اتا-انالارمەن وقۋشىلاردىڭ العىسىنا بولەنىپ ءجۇر. بۇل سەمينار-ترەنينگتەر بيىلعى وقۋ جىلىندا دا نەشە مارتە وتكىزىلدى.

— سىزشە مۇلدە ساباق ۇقپايتىن بالا بولا ما؟

— نەگىزى مۇلدە ساباق ۇقپايتىن بالا بولمايدى. مەن ۇنەمى «قازاقتىڭ ءار بالاسى دارىندى، دۇرىس باعىت بەرۋ بىزگە پارىز» دەگەندى ايتىپ جۇرەمىن. بىراق، ادام بولعان سوڭ شىنىمەن شاماسى جەتپەيتىن بالالار بولادى. بۇنىڭ باستى سەبەبى وقۋشى ءبىلىمىنىڭ باستاپقى فۋندامەنتى دۇرىس قويىلماۋىندا. باستاۋىش كەزىندە اۋىرىپ، كوپ ساباق قالدىرۋى مۇمكىن نەمەسە سول باستاۋىشتا بەلگىلى اۋىتقۋلار بولىپ دۇرىس ءبىلىم الا الماعان بولۋى مۇمكىن. نەگىزى 1-6- سىنىپ كەزىندە دۇرىس ءبىلىم العان بالا كەز-كەلگەن ۋاقىتتا جۇرىسىنەن جاڭىلمايدى. بالا پسيحيكاسى باسەكەگە قالىپتاسقان، بالا باسەكەنى جاقسى كورەدى. ەگەر بالا كىشى سىنىپتاردا ۇندەمەي ەڭ ارتتا وتىراتىن جاعدايعا ءتۇسىپ قالسا، وندا بالا باسىلىپ قالادى. سول ءۇشىن بالاعا اسىرەسە باستاۋىش سىنىپتاردا كوپ كوڭىل ءبولىنۋى كەرەك.

باستاۋىش وقۋشىلارىنا باسىمدىلىقتى ارتتىرعان تاعى ءبىر ماسەلە — اتا-انالاردىڭ شوۋ قۇمارلىعى بولىپ وتىر. باستاۋىشتا وقيتىن بالالاردىڭ كۇندەلىكتى كەستەسىن كورسەڭىز جانىڭىز اشيدى. بالا ونەردىڭ ءار سالاسىنا، سپورتتىڭ ءار سالاسىنا جازىلعان. ونىڭ سىرتىندا مەكتەپتە وقۋى بار. ءسويتىپ، تاڭەرتەڭ سەگىزدە ۇيدەن شىققان وقۋشى كەشكى سەگىزدە ۇيىنە جەتە المايدى. ال بۇعان وقۋشى فيزيكالىق تۇرعىدان ۇلگەرۋى مۇمكىن ەمەس. سودان ساباقتى دا تولىق يگەرە المايدى. سول ءۇشىن بالانى قالىپتان تىس شارشاتۋعا بولمايدى.

— ءبىزدىڭ ەلدە ونەر مەن سپورت بىلىمنەن ءالى ماڭىزدى. سىزشە ءبىلىم قاشان ءبىرىنشى ورىنعا شىعادى؟

— بۇعان ەندى سىزدەر، اقپارات قۇرالدارى، كىنالىسىزدەر. جالپى باق سپورت پەن ونەردىڭ ماڭىنان شىعا الماسا ءبىلىمنىڭ ەكىنشى ورىندا تۇرعانى تۇرعان. قازاقستاندا ءانشى-ءبيشى، سپورتشىدان وتكەن جۇلدىز جوق. بۇكىل اقپارات قۇرالدارى سولاردى جارنامالايدى. الەمدىك ءبىلىم سايىستارىندا جۇلدە العان جەتكىنشەكتەرىمىز تولىپ جاتىر. الايدا سولاردىڭ بىردە-ءبىر سۇحباتى، جەتىستىگى، ءومىر جولى جايلى جازبا تاپپايسىز. وسىنى كورىپ العان اتا-انا ادام بولۋدىڭ جولى وسى دەپ بالاسىن ونەرگە، سپورتقا سۇيرەيدى. ەگەر الەمدىك سىندا جۇلدە العان ءبىر وقۋشىنى، سونىڭ مۇعالىمىن وليمپيادا دا التىن العان بوكسشى مەن باپكەرىندەي باعالاسا ءبىلىم مەن مۇعالىمنىڭ دە مارتەبەسى وسەر ەدى.

— بيىلعى جولداۋىندا ەلباسى مۇعالىم مارتەبەسى تۋرالى زاڭ ازىرلەۋدى تاپسىردى. سىزشە بۇل زاڭ قوعامداعى ۇستاز بەدەلىن ارتتىرا الا ما؟

— مۇعالىم مارتەبەسى تۋرالى زاڭ قابىلداۋدى ءبىز بەس جىل بويى ايتىپ كەلگەن بولاتىنبىز. ەلباسىنىڭ ءوزى وسىنداي تاپسىرما بەرگەندە ءبارىمىز قۋاندىق. ەندىگى ماسەلە زاڭنىڭ قابىلدانۋى مەن زاڭدى كىمدەر جاساۋىندا تۇر. جانە اتالعان زاڭنىڭ ورىندالۋ تەتىكتەرى تولىق كورسەتىلە مە دەگەن سۇراق تا بار. ەگەر بۇل بۇرىنعى كەيبىر ورىندالمايتىن زاڭدار قاتارىندا بولسا، وندا ەرتە قۋانعان بولۋىمىز دا مۇمكىن. بۇل زاڭدا بۇگىنگى قوعامداعى ۇستاز بەدەلىن ءتۇسىرىپ جاتقان ىستەردىڭ ءبارى ەسكەرىلۋى كەرەك. سوندىقتان مۇعالىم مارتەبەسى تۋرالى زاڭدى جاساۋعا قاتارداعى قاراپايىم ۇستازدار تارتىلۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن.

— ەلىمىزدەگى مۇعالىمدەر قوسىنىنا قالاي باعا بەرەسىز، قوعامداعى ۇستاز بەدەلىنىڭ تۇسۋىنە كەيبىر وقىتۋشىلاردىڭ ءوزى اسەر ەتىپ جۇرگەن جوق پا؟

— كوپكە توپىراق شاشۋعا بولمايدى. بىراق، ارىپتەستەرىم ايىپ ەتپەسىن، وكىنىشكە وراي ءبىلىم سالاسىنداعى وقىتۋشىلار قوسىنىنا كوڭىلىم تولمايدى. ۇستاز بەدەلىنىڭ تومەندەۋىنە ساپاسىز وقىتۋشىلاردىڭ اسەرى بار ەكەنى دە شىن. الايدا مۇعالىمدەر قوسىنىنىڭ دەڭگەيى تومەندەۋىنە نە سەبەپ؟ مۇعالىمدەر جالاقىسىنىڭ سونشا جىل تومەن بولۋى، مۇعالىمدەر ستاتۋسىنىڭ سونشا جىل تومەن بولۋى مۇعالىمدىك ماماندىققا باراتىنداردىڭ ساپاسىن قاشىرىپ جىبەردى. مۇعالىمدىك ماماندىققا باراتىندار ساپاسى تومەندەدى دەگەن ءسوز مۇعالىمدەر قوسىنىنىڭ ساپاسى ءتۇستى دەگەندى بىلدىرەدى. شىنىن ايتۋ كەرەك، كەيبىر وڭىرلەردە مەكتەپتەگى كەشەگى تازالىقشى، كەشەگى كۇزەتشى سىرتتاي وقىپ ديپلوم الىپ مۇعالىم بولىپ كەتتى. وسىنداي جاعدايلار ورىن الىپ جاتقان كەزدە مۇعالىم بەدەلىن كوتەرۋ شىنىندا قيىن.

مەن ۇنەمى مۇعالىم بەدەلىن كوتەرۋ ءۇشىن كەشەندى جۇمىس ىستەلۋى كەرەك ەكەنىن ايتىپ ءجۇرمىن. بۇل مۇعالىم ماماندىعىنا كەلەتىن تالاپكەرلەردى ىرىكتەۋدەن باستالىپ، بىلىمىنە قاراي جالاقى تولەۋ، مۇعالىمدەردى قايتا دايىنداۋدان وتكىزۋ، كەيبىر شىنىمەن ۇستازدىق ستاتۋسقا تولمايتىندارىن قىسقارتۋعا دەيىن قامتيدى. اسىرەسە، مۇعالىمدىك ماماندىققا جوعارى دەڭگەيدەگى وقۋشىلاردى تارتۋ كەرەك. ول ءۇشىن بۇل تالاپكەرلەرگە قوسىمشا ستيپەنديا تاعايىنداۋ كەرەك شىعار. سوندا قوسىمشا سىياقى الىپ وقىعانى ءۇشىن ۋنيۆەرسيتەت بىتىرگەن ءبىلىمدى تۇلەكتەر مۇعالىمدىك سالادا جۇمىس ىستەۋگە مىندەتتى بولادى. قازىرگى كەزدە باسقا ماماندىققا تۇسە الماعاندار پەداگوگيكالىق ماماندىققا تۇسەدى، ءتىپتى ۋنيۆەرسيتەتتە جاقسى وقىعان مۇعالىمدىك ماماندىق يەلەرىنىڭ ءوزى مەكتەپكە بارماي تاعى قاشادى.

— بيىل كەيبىر تالاپكەرلەردىڭ قاڭتار ايىندا ۇبت تاپسىراتىنى ايتىلۋدا.

— قاڭتار ايىندا وتەتىن تەستىلەۋدەن كەيىن تالاپكەر جوو-دا تەك اقىلى نەگىزدە وقي الادى. بۇل ەندى ءبىلىم جۇيەسىن تولىق بيزنەستەندىرۋ دەپ ويلايمىن. مەنىڭ ويىمشا، مەملەكەتتىك ەمتيحان وتە قاتاڭ دەڭگەيدە، ءادىل تۇردە ءبىر-اق رەت ءوتۋ كەرەك. كەرەك بولسا ۇبت مەن كەشەندى تەستىلەۋدى دە بىرىكتىرىپ، ءار وقۋشىنىڭ ءادىل ءوز باعاسىن الۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك. ايتپەسە، اركىم ءارتۇرلى ۋاقىتتا تاپسىرىپ، بىرەۋى كوشىرىپ، بىرەۋى ساتىپ الىپ جينايتىن بالل ءبىزدىڭ تۇبىمىزگە جەتەدى. سول ءۇشىن ەمتيحاندى بارىنشا قاتاڭ وتكىزۋ كەرەك.

— ءسوز سوڭىندا «QAZBILIM» ورتالىعىنىڭ وبلىس ورتالىقتارىنا قانات جايۋ جوسپارى جايلى ايتا كەتسەڭىز.

— مەن ساندى ارتتىرىپ، ساپانى جويىپ الۋدان وتە قورقامىن. ساپاسىز جۇمىس ىستەۋ وزىمە سىن كورىنەدى. سول ءۇشىن ءدال قازىر وزگە وڭىرلەردە ورتالىق اشۋ جوسپاردا جوق. ەگەر الداعى ۋاقىتتا مەنىڭ كادرلار قوسىنىم استانا مەن الماتىنى تولىق قامتىپ، دەڭگەيى ودان اسقان كەزدە عانا كەلەسى ءبىر وبلىس جايلى ويلانامىز. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىگى، ءبىز قازىر تەك استانا مەن الماتىدا عانا ورنالاسقانىمىزبەن، وزگە وڭىرلەردەن دە كەلىپ وقىپ جاتقان وقۋشىلارىمىز از ەمەس. ءسوز سوڭىندا ءبىزدىڭ ءبىر عانا ماقساتىمىز — وقۋشىلارعا ساپالى ءبىلىم بەرۋ ەكەنىن ەسكە سالامىن.

اڭگىمەلەسكەن: قۋانىش قاپپاس

Abai.kz