ۇزاق ۋاقىت بويى الەكساندر ديۋما ەڭ كوپ شىعارما جازعان سۋرەتكەر بولىپ سانالىپ كەلدى. ونىڭ كىتاپتارىنىڭ ناقتى سانىن ءالى كۇنگە دەيىن ەشكىم انىقتاعان جوق. جازۋشىنىڭ ءوزى ءبىر سوزىندە 400 رومان مەن 75 پەساسى بار ەكەنىن ايتىپتى. الايدا، اندرە مورۋانىڭ ۇلى قالامگەر تۋرالى كىتابىندا ديۋمانىڭ ارتىندا 600 تومعا جۋىق ادەبي مۇراسى قالعانى تۋرالى دەرەك كەزدەسەدى. ۇلى جازۋشىنىڭ 1860 جىلى جارىق كورگەن تولىق شىعارمالار جيناعى 301 تومدى قۇرايدى. دەي تۇرساق تا ەڭبەكقور قالامگەردىڭ «ءۇش نويان» مەن «گراف مونتو-كريستو» روماندارىنان باسقا شىعارمالارى ادەبيەت تاريحىندا قالعان جوق.

فرانتسۋزداردىڭ تاعى ءبىر ۇلى جازۋشىسى جورج سيمەنون – 400-دەن استام روماننىڭ اۆتورى. نەگىزىنەن ول دەتەكتيۆ جانرىنىڭ قامشى سالدىرماعان جورعاسى، شىعارمالارىنىڭ باستى كەيىپكەرى تەرگەۋشى مەگرە ەكەنىن جۇرت جاقسى بىلەدى. ايگىلى قالامگەر دەتەكتيۆ جانرىنا جاتپايتىن شىعارمالار دا جازعانىمەن، ولاردىڭ ەشقايسىسى دا وقىرمان كوڭىلىنەن شىققان جوق. كەزەكتى كىتابىن جازارىنىڭ الدىندا سيمەنون ەسىگىنىڭ الدىنا «بوگەت جاساماۋلارىڭىزدى سۇرايمىن!» دەگەن تاقتايشانى ءىلىپ قويىپ، قاتارىنان التى ترۋبكانى تەمەكىگە تولتىرىپ، ولاردى شەگىپ بىتكەنشە جازۋىن توقتاتپاعان. رينگكە شىعاتىن بوكسشىلارداي ءار كىتابىن جازۋعا كىرىسكەندە جانە اياقتاعاندا قانشالىقتى ارىقتاعانىن ءبىلۋ ءۇشىن سالماعىن ولشەپ تۇرعان.

شىعارما جازۋدىڭ تاعى ءبىر چەمپيونى امەريكاندىق فانتاست-جازۋشى - ايزەك ازيموۆ. قالامگەردىڭ 500-دەن استام كىتابى جارىق كوردى. ازيموۆ ءوز تۋىندىلارىن جازۋ ماشينكاسىندا مينۋتىنا 90 ءسوز باساتىن جىلدامدىقپەن جازعان، كۇنىنە 12 ساعات جۇمىس ىستەپ، وتە از دەمالعان. ءبىر سۇحباتىندا ول گازەت ءتىلشىسىنىڭ «ەگەر ءسىز جارتى جىل عانا ءومىر سۇرەتىن ۋاقىتىڭىز قالعانىن بىلسەڭىز نە ىستەر ەدىڭىز؟» دەگەن سۇراعىنا «مەن ءوز شىعارمالارىمدى بۇرىنعىدان تەز جىلدامدىقپەن باسۋعا كىرىسەر ەدىم» دەپ جاۋاپ بەرىپتى.
دەگەنمەن، ەسىمى گيننەستەر رەكوردىنا ەنگەن برازيليالىق قالامگەر ريوكي ينوەۋدەن كىتاپ جازۋ جاعىنان ازىرگە وزىپ كەتكەن قالامگەردىڭ قاراسى كورىنبەيدى. شىققان تەگى جاعىنان جارتىلاي جاپوندىقتىڭ ماماندىعى حيرۋرگ بولعانىمەن، ول 1986 جىلى ءوزىنىڭ كاسىبي ماماندىعىن تاستاپ، جازۋشىلىق جولدى تاڭدادى. سودان بەرگى ۋاقىتتا ول 39 بۇركەنشىك اتپەن 1110 كىتاپ جازدى. نەگىزىنەن ونىڭ قالامىنان شىققان تۋىندىلار شىتىرمان وقيعالى شىعارمالار، دەتەكتيۆ پەن ماحاببات روماندارى. قالامگەر ءوز تۋىندىلارىن جازىپ بولعاننان كەيىن قايتالاپ وقىمايتىنىن اشىق مويىنداپتى. نەگىزىنەن ول قاتىپ قالعان شابلونداردى پايدالانادى: ول بويىنشا كىتاپتا ادام ءولتىرۋ وقيعاسى بەسەۋدەن، ماحاببات كورىنىسى ەكەۋدەن، ال، كەيىپكەرلەر سانى ون ەكىدەن اسپاۋى ءتيىس.

تەاتر سالاسىندا ازىرگە يسپان دراماتۋرگى لوپە دە ۆەگادان اسىپ تۇسكەن ەشكىم جوق. ادەبيەت زەرتتەۋشىلەرىنىڭ ايتۋىنشا، ول 1800 پەساسىنىڭ ءبارىن ولەڭمەن جازعان. ءبىر پەساسىن جازۋعا ءۇش كۇننەن ارتىق ۋاقىت كەتىرمەگەن.

امانگەلدى كەڭشىلىكتىڭ

Facebook-تەگى جازباسى

Abai.kz