ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ “قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋى: تابىس پەن تۇرمىس ساپاسىن ارتتىرۋ” اتتى قازاقستان حالقىنا ارناعان جولداۋىندا جاڭادان قۇرىلعان تۇركىستان وبلىسىنا ەرەكشە ءمان بەرۋ قاجەتتىگىن ەسكەرتكەن بولاتىن. وسى باعىتتا وبلىس اكىمى جانسەيىت تۇيمەباەۆتىڭ باسشىلىعىمەن بىرقاتار جۇمىستار اتقارىلىپ جاتىر.

سولاردىڭ ءبىرى جۋىردا قىزىلجاردا اشىلعان  تۇركىستان ءوڭىرىنىڭ كورىكتى جەرلەرىن ناسيحاتتاۋعا ارنالعان  كورمەنى ايتۋعا بولادى.

ول قازاقستان مەن رەسەيدىڭ ايماقارالىق ىنتىماقتاستىعىنا ارنالعان «قازاقستان مەن رەسەيدە ءتۋريزمدى دامىتۋدىڭ جاڭا تاسىلدەرى مەن تەندەنتسيالارى» تاقىرىبىندا XV فورۋمنىڭ نەگىزىندە ۇيىمداستىرىلعان.
حالىقارالىق شارا اياسىندا «ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورى-مۋزەيىنىڭ «تۇركىستان جاۋھارلارى» اتتى كورمەسى اشىلدى.

كورمە اۋليەلەردىڭ سۇلتانى اتانعان قوجا احمەت ياسcاۋي مۇراسى مەن تۇركىستان وڭىرىندەگى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەرگە ارنالعان. قوجا احمەت ءياcساۋيدىڭ ارتىندا قالعان باعا جەتپەس مۇرالارى — ءحVىىى عاسىرعا ءتان «ديۋاني حيكمەت» كىتابىنىڭ قولجازبا نۇسقاسى، ءحىح عاسىردا قايتا كوشىرىلگەن «ءريسوللا ءدار ادابي تاريقات»، «ناسابناما» شەجىرەسى، ءحىV عاسىردان جەتكەن تۇپنۇسقا كەسەنە كىرپىشتەرى، اسپالى، ايداھار باستى شىراعداندارى، تايقازان، لاۋھا، قاقپا ەسىگى، قوجا احمەت ياسcاۋي كەسەنەسى مەن ءمورىنىڭ ماكەتتەرى، تۇركىستان وڭىرىندەگى قاسيەتتى جەرلەر مەن ساۋلەت ەسكەرتكىشتەردىڭ فوتوسۋرەتتەرى ەكسپوزيتسيادان ورىن الدى.

سونداي-اق، قازاقتىڭ اتاقتى تاۋكە، قايىپ، باراق، ابىلمامبەت، ابىلاي، ابىلفەيىز، كەنەسارى سىندى حاندارىنىڭ رەسەي، قىتاي پاتشالىعىنا ديپلوماتيالىق بايلانىستا جازعان حاتتارى ەكسپوزيتسيادا كورىنىس تاپتى.
قورىندا 25 مىڭعا جۋىق جادىگەرى بار ەلىمىزدەگى ىرگەلى قورىق-مۋزەيدىڭ پەتروپاۆل تورىندە كورمەنى وتكىزۋدەگى ماقساتى — تۇركىستاننىڭ تاريحي ورنىن، ونىڭ مادەني-رۋحاني كەلبەتىن اشىپ كورسەتۋ، تاريحي جادىگەرلەردى ناسيحاتتاۋ، مادەني بايلانىستى كەڭەيتۋ، تۋريستەر تارتۋ بولىپ تابىلادى.

«ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۇراجايى رەسپۋبليكامىزداعى ىرگەلى مۋزەيلەردىڭ ءبىرى. قورىق-مۋزەي اقىن، يسلام ءدىنىنىڭ كورنەكتى جارشىسى، «تۇركىستان ءپىرى» اتانعان عۇلاما قوجا احمەت ياسcاۋي (ازىرەت سۇلتان) قۇرمەتىنە ارناپ حIV عاسىردىڭ سوڭىندا ءامىر تەمىر سالدىرعان كەسەنە نەگىزىندە تۇركىستان قالاسىندا 1978 جىلى 30 قىركۇيەكتە «رەسپۋبليكالىق قوجا احمەت ياcساۋي كەسەنەسى ساۋلەت عيماراتى مۋزەيى» رەتىندە اشىلدى. 1989 جىلى تامىزدىڭ 28 كۇنى قازاق سسر مينيسترلەر كەڭەسىنىڭ №256 قاۋلىسىمەن «ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۋزەيى» بولىپ قۇرىلدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ 24.07.2015 ج. «قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەلەرىن قايتا ۇيىمداستىرۋ تۋرالى» №585 قاۋلىسىمەن «ازىرەت سۇلتان» مەملەكەتتىك تاريحي-مادەني قورىق-مۇراجايى» رمقك بولىپ قايتا قۇرىلدى.
تۇركىستان وڭىرىندەگى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەردى ەسەپكە الۋ، ساقتاۋ، قورعاۋ جۇمىستارى جۇيەلى جولعا قويىلعان. قورىق-مۋزەي اۋماعىندا مەملەكەتتىك اكت الىنعان تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەردىڭ جالپى جەر كولەمى 2306,383 گا. قۇرامىندا 9 تاريحي-مادەني ەسكەرتكىش بار. ولاردىڭ ىشىندەگى 1 حالىقارالىق، 21 رەسپۋبليكالىق، 7 جەرگىلىكتى ماڭىزعا يە.

مۋزەيلەردىڭ ەكسپوزيتسيا الاڭدارىندا جىلىنا ءتۇرلى تاقىرىپتاعى 60-تان استام كورمە ۇيىمداستىرىلادى. رەسپۋبليكا بويىنشا كوشپەلى كورمەلەر ۇيىمداستىرىلىپ، ەلىمىزدىڭ بارلىق وبلىستارى جانە وڭتۇستىك ءونىرىنىڭ اۋداندارى تۇگەل قامتىلىپ كەلەدى.

اتقارىلعان ءىس-شارالار ناتيجەسىندە قورىق-مۋزەي 2015 جىلى حالىقارالىق ICOM وداعىنىڭ «جىل مۋزەيى» ديپلومىنا يە بولسا، 2016 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ۇلتتىق بيزنەس-رەيتينگ باعدارلاماسىنىڭ «ورلەۋ قارقىنى» نوميناتسياسىندا قازاقستان مۋزەيلەرى بويىنشا «سالا كوشباسشىسى» اتاعىنا، «التىن» رەيتينگىسىنە يە بولىپ حالىقارالىق سەرتيفيكاتپەن جانە ارنايى «التىن قىران» مەدالىمەن ماراپاتتالدى.

Abai.kz