جانارگۇل مۇقاتاي. «كەمونتتىڭ» تىنىسى كەڭەيىپ كەلەدى
بۇل كاسىپورىننىڭ جۇمىسشىلارى وزدەرىنىڭ وسىندا ەڭبەك ەتىپ جاتقاندارىن ماقتان ەتەدى. ەرتەمەن تۇرىپ، ەرتىستىڭ سول جاعالاۋىندا ورنالاسقان جۇمىس ورىندارىنا قاراي اسىققان ولاردىڭ ارقايسىسى ءۇشىن وسى ءبىر شاعىن زاۋىت - وزدەرىنىڭ ەكىنشى ۇيلەرىندەي بولىپ كەتكەن.
جىل وتكەن سايىن جاڭعىرىپ، وركەندەگەن ەل ەكونوميكاسىنىڭ كوش باسىندا تۇرعان شىعىسقازاقستاندىق كاسىپورىنداردىڭ ءبىرى - «كەمونت»اق بۇگىندە ءوندىرىستى ولكەمىزدەگى ەڭ تابىستى ونەركاسىپ ورنى اتانىپ وتىر.
بۇكىلالەمدىك قارجى داعدارىسى شيەلە-نىسكەن تۇس 2009 جىلى زاۋىت ونىمدەرىنىڭ باعا-سىن امالسىزدان تومەندەتۋىمىزگە تۋرا كەلدى. سول ارقىلى سۇرانىستىڭ دەڭگەيىن تۇسىرمەي، ءوندىرىس كولەمىن ساقتاپ قالدىق. كاسىپورىن ءبىراز شىعىن شەكسە دە، ونىمدەردىڭ كوپتەپ ساتىلۋى ەسەبىنەن اينالىم قورىن ارتتىرۋعا كۇش سالدىق. بارلىق مۇمكىندىكتەردى قاراستىرا وتىرىپ، جۇمىسشىلاردىڭ قىسقارۋىنا دا جول بەرگەن جوقپىز، - دەيدى زاۋىتتىڭ وتكەنى مەن بۇگىنى، بولاشاعى جايىندا «كەمونت» اق ديرەكتورىنىڭ ءوندىرىس جونىندەگى ورىنباسارى پول نيكولاەۆ.
بۇل كاسىپورىننىڭ جۇمىسشىلارى وزدەرىنىڭ وسىندا ەڭبەك ەتىپ جاتقاندارىن ماقتان ەتەدى. ەرتەمەن تۇرىپ، ەرتىستىڭ سول جاعالاۋىندا ورنالاسقان جۇمىس ورىندارىنا قاراي اسىققان ولاردىڭ ارقايسىسى ءۇشىن وسى ءبىر شاعىن زاۋىت - وزدەرىنىڭ ەكىنشى ۇيلەرىندەي بولىپ كەتكەن.
جىل وتكەن سايىن جاڭعىرىپ، وركەندەگەن ەل ەكونوميكاسىنىڭ كوش باسىندا تۇرعان شىعىسقازاقستاندىق كاسىپورىنداردىڭ ءبىرى - «كەمونت»اق بۇگىندە ءوندىرىستى ولكەمىزدەگى ەڭ تابىستى ونەركاسىپ ورنى اتانىپ وتىر.
بۇكىلالەمدىك قارجى داعدارىسى شيەلە-نىسكەن تۇس 2009 جىلى زاۋىت ونىمدەرىنىڭ باعا-سىن امالسىزدان تومەندەتۋىمىزگە تۋرا كەلدى. سول ارقىلى سۇرانىستىڭ دەڭگەيىن تۇسىرمەي، ءوندىرىس كولەمىن ساقتاپ قالدىق. كاسىپورىن ءبىراز شىعىن شەكسە دە، ونىمدەردىڭ كوپتەپ ساتىلۋى ەسەبىنەن اينالىم قورىن ارتتىرۋعا كۇش سالدىق. بارلىق مۇمكىندىكتەردى قاراستىرا وتىرىپ، جۇمىسشىلاردىڭ قىسقارۋىنا دا جول بەرگەن جوقپىز، - دەيدى زاۋىتتىڭ وتكەنى مەن بۇگىنى، بولاشاعى جايىندا «كەمونت» اق ديرەكتورىنىڭ ءوندىرىس جونىندەگى ورىنباسارى پول نيكولاەۆ.
بيىل «كەمونت» اق وتكەن جىلعىداي 9 ميلليارد تەڭگەگە جۋىق ەلەكتر جابدىقتارى ءونىمىن ءوندىرىپ، ساتۋدى جوسپارلاپ وتىر. قازىردىڭ وزىندە جارتى جىلعا جەتەتىندەي تاپسىرىس كولەمىمەن الدىن الا قامتىلعان. ءون-دىرىستە Siemens, Alstom, ABB, Shnieder Elektrik سياقتى الەمدىك جەتەكشى كومپانيالاردىڭ تەحنولوگيالارىن پايدالانىپ كەلە جاتقان زاۋىت ونىمدەرىن ءوز ەلىمىزدەگى كاسىپورىندارمەن قاتار رەسەي، موڭعوليا ەلدەرىندەگى ونەركاسىپ ورىندارى دا تۇتىنىپ كەلەدى. رەسەيدە زاۋىتتىڭ ونىمدەرىن ساۋدالايتىن ارنايى ساۋدا ورتالىعى دا بار.
- ەلباسى ونىمدەردى ساتىپ الۋدا قازاقستاندىق قۇرامعا كوڭىل ءبولىپ، ءوزىمىزدىڭ وتاندىق ونىمدەرىمىزدى تۇتىنۋ قاجەتتىگى مىندەتىن العا قويىپ كەلەدى. ءبىز وندىرىسكە پايدالاناتىن ەلەكتروتەحنيكالىق مىس سياقتى قازاقستاندا جوق ەكى-ءۇش شيكىزاتتى وڭتۇستىك كورەيا، فينليانديا ەلدەرىنەن، قالعان ماتەريالداردى ءوزى-مىزدەن الامىز. الايدا ەلىمىزدەگى جاڭا جوبالاردى جۇزەگە اسىرىپ، ءوندىرىسىن قايتا جاڭالاپ جاتقان جەو، سەس، تاعى دا باسقا ءىرى ءوندىرىس نىساندارى ەلەكتر ەنەرگياسى قۇرال-جابدىقتا-رىن كوبىنەسە رەسەيلىك كاسىپورىنداردان ساتىپ الۋدا. ولاردىڭ جوبالاۋ قۇجاتتارىندا وزگە ەلدەردە شىعارىلاتىن ەلەكتر جابدىقتارى كورسەتىلۋدە. نارىق ءوز بيلىگىن جۇرگىزەدى دەسەك تە، مۇنداي نەمكەتتى ارەكەت پەن كوز-قاراس، ارينە، بىزگە وڭاي ءتيىپ وتىرعان جوق. مەملەكەتتىڭ دە قارجىسى شەتكە كەتىپ جاتىر. بولاشاقتا وسى پروبلەما سالا مينيسترلىگى، ۇكىمەت تاراپىنان شەشىمىن تاۋىپ، بىزگە قولداۋ كورسەتىلىپ جاتسا، ءوندىرىس كولەمى بۇگىنگىدەن دە ارتىپ، قازىرگى قارقىنىمىزدان جاڭىلماس ەدىك، - دەپ الداعى ۋاقىتتا كاسىپورىنداعى التى ءوندىرىس تسەحى شەتەلدىك زاماناۋي قۇرال-جابدىقتارمەن ودان ءارى جاڭالانىپ، قايتا جاڭعىرتىلاتىنىن ايتادى زاۋىت ديرەكتورى نيكولاي بەلياەۆ، - جاڭا ءونىم تۇرلەرىن ەنگىزۋ تۋرالى جوبا، جوسپارلار دا بار.
بۇگىنگى تاڭدا «كەمونت» اق-دا 600-گە تارتا ادام ەڭبەك ەتىپ جاتىر. وبلىس بويىنشا ورتا ەڭبەكاقى مولشەرى 80 مىڭ تەڭگە كولەمىندە بولسا، بۇل كاسىپورىندا ودان الدەقايدا كوپ، 135 مىڭ تەڭگە. كاسىپورىندا جۇمىسشىلاردىڭ دەم الىپ، تابىستى ەڭبەك ەتۋىنە بارلىق جاعداي جاسالعان. زاۋىتتىڭ بۇقتىرما جاعالاۋىندا ورنالاسقان ءوز دەمالىس بازاسى بار.
تاسى ورگە دومالاپ تۇرعان كاسىپورىننىڭ وزگەلەردەن تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى - مۇندا جاس مامانداردى دايىنداۋعا ۇلكەن كوڭىل ءبولىنىپ، ستۋدەنتتەردىڭ وندىرىستىك تاجىريبەدەن ءوتىپ، بىلىكتىلىكتەرىن ارتتىرۋعا جاعداي تۋعىزىلىپ كەلە جاتقاندىعى. ءار جىل سايىن بىرنەشە ونداعان جاستى وندىرىستىك تاجىريبەدەن وتكىزىپ، ەڭبەكاقىلارىن تولەپ وتىر. ماماندىعىن، كاسىبىن جەتە مەڭگەرگەن ستۋدەنتتەر وسىندا قالىپ، وزدەرىنىڭ ەڭبەك جولدارىن باستاۋدا. 1949 جىلى نەگىزى قالانىپ، 2004 جىلى «كەمونت» اق بولىپ قايتا قۇرىلعان زاۋىت تاۋەلسىزدىك تاڭىمەن بىرگە تۇلەپ، ەرتەڭگە نىق باسىپ بارادى.
«ديدار» گاەزتى №34, 29-ناۋرىز، 2011 جىل.