ەلباسىمىز نازارباەۆ پارتيالاستارىنا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ XVIII سەزىندە «ءبىز قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرماي، جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك. ءار وبلىستا، ءار قالادا، ءار اۋداندا فيليالدار بار. سىزدەر پارتيا مۇشەسى ەكەندەرىڭىزدى ايتىپ، قول قۋسىرىپ وتىراتىن بولساڭىزدار، ءبىز جاقسى پارتيا بولا المايمىز. الدا پارلامەنتتىك سايلاۋ، پرەزيدەنت سايلاۋى كەلە جاتىر. وسىدان ءوتۋ ءۇشىن ءبىز حالىقتىڭ سەنىمىن اقتاۋىمىز قاجەت»، - دەدى.

80 پايىز مۇسىلمان ءدىلدى، قازاق ءتىلدى حالىقتىڭ سەنىمىن اقتاۋ ءۇشىن «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ وسى جولى بۇرىنعىداي كۇشكە سالماي، مەملەكەتتىك ءتىل سالتانات قۇرعان ءادىل سايلاۋ وتكىزۋى كەرەك.

ءيا، سايلاۋ كەلە جاتىر. بىراق وسى جولعا سايلاۋ قازاق ءتىلدى بولىپ وتە مە، وتپەي مە، ءبار گاپ وسىندا جاتىر. ۇلتتىڭ بار ءۇمىتى رەسمي بيلىك تىركەلۋىنە رۇقسات بەرگەن «اق جول» مەن «اۋىل» پارتيالارىنىڭ رەسپۋبليكا تاريحىندا ءبىرىنشى رەت قازاق ءتىلدى سايلاۋ وتكىزۋگە مۇرىندىق بولۋىندا. وسى ۋاقىتقا دەيىن قازاق ءتىلىن بىلمەسە دە، ەل اتىنان سويلەۋشى دەپۋتاتتاردان ابدەن زاتتە بولعانىمىز جاسىرىن ەمەس. ەندى ەلىمىزدىڭ «سايلاۋ تۋرالى» زاڭىنا وزگەرىستەر ەنگىزىپ، مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرمەگەن ازاماتتار «اۋداندىق، قالالىق، وبلىستىق جانە رەسپۋبليكالىق» ماسليحاتقا دەپۋتات بولىپ سايلانا المايدى دەگەن تارماق قوسىلۋى قاجەت. ويتپەسەك، ءتۇرلى دەڭگەيدەگى ءماسليحات پەن پارلامەنتىمىزدىڭ ورىسشا سايراعانى ەش تىيىلمايدى.

قۇتتىقتايمىندى – «قىتىقتايمىن»، وسىرەدىنى – «وسىرادى» دەيتىندەر اياعىن بايقاپ باساتىن بولادى. دەپۋتات بولامىن دەيتىن ازامات سول ەلدىڭ ءتىلىن بىلمەي، «تىلدىك ورتا» جوق دەگەن سىلتاۋدى العا تارتپاي، ءداستۇرىن قۇرمەتتەمەي تورگە وزباۋعا ءتيىس. ولار باشقۇرتستاندىق قازاق ءتىلدى «سارى كىز» يۋتۋب كانالىن (https://youtu.be/RoyNTbhpVnE) جۇرگىزۋشى بلوگەر ۋفا مەملەكەتتىك اۆياتسيالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ستۋدەنتى  ۆەرونيكا سانداكوۆادان نەمەسە ارميان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ  اسپيرانت قىزى شۋشان حاچاتريانداردان ۇلگى السا دەگىمىز كەلەدى.

باسقا ەلدە تۇرىپ، قازاق ءتىلىن جەتە مەڭگەرگەندەر سانى جەتىپ ارتىلادى. ال، ەلىمىزدە تۇرىپ، قازاقشا ءبىراۋىز بىلمەي، دەپۋتات بولام دەگەندەرگە جول جابىلاتىن ۋاقىت جەتتى. ءارى سايلاۋ شاراسى تەك قازاق تىلىندە ءوتۋىن ەل بولىپ تالاپ ەتۋىمىز ازاماتتىق پارىزىمىز ءام كونستيتۋتسيالىق قۇقىعىمىز. وعان ەلباسىمىزدىڭ «سىزدەر پارتيا مۇشەسى ەكەندەرىڭىزدى ايتىپ، قول قۋسىرىپ وتىراتىن بولساڭىزدار، ءبىز جاقسى پارتيا بولا المايمىز. الدا پارلامەنتتىك سايلاۋ، پرەزيدەنت سايلاۋى كەلە جاتىر. وسىدان ءوتۋ ءۇشىن ءبىز حالىقتىڭ سەنىمىن اقتاۋىمىز قاجەت»، - دەگەن ءسوزى كۋا.

ەل تاريحىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قولجاۋلىق قىلمايتىن قازاق ءتىلدى دەپۋتاتتىق كورپۋس قالىپتاستىراتىن ۋاقىت جەتتى. ءارى اسسامبلەيادان سايلاناتىن دەپۋتاتتاردا انا ءتىلىمىزدى بىلگەنىن تالاپ ەتۋىمىز كەرەك. بۇعان ەلدى سوڭىنا ەرتىپ، جارقىن دەربەس تىلدىك تاۋەلسىزدىككە جەتەلەيتىن حالىقارالىق «قازاق ءتىلى» قوعامىنىڭ بەلسەندىلىگى قاجەت. بۇل ۇلتتىق زور شارادان ءار قازاق تىس قالمايدى دەگەن ويدامىز.

قاي تىلدە بەلگىلى ءبىر مەملەكەتتىك ورگانعا شاعىنۋ ءار ازاماتتىق جەكە باستىق ءىسى. ال، وزگە ءتىلدى، ياعني، بۇرىنعى وتارشىلار ءتىلىن ارالاستىرماي، تەك مەملەكەتتىك تىلدە ساياسات جۇرگىزۋ، بيلىك ەتۋ، جۇرتتى باسقارۋ بۇكىل قازاق ەلىنىڭ مۇراتى. «ورىس ءتىلىنسىز قازاقستاننىڭ»  زامانى تۋدى. وزگە تىلدىلەر مەملەكەتتىك ءتىلىمىز بار ەكەنىن ۇعىندى. ءبىر اتقا ەكى ەر سالىنبايدى.

«كوپ قورقىتادى، تەرەڭ باتىرادى» دەگەن حالىق دانالىعى وسى سايلاۋدى وتكىزگەلى وتىرعان ورىس ءتىلدى بيلىكتى، انا ءتىلدى بۇقاراعا قاراي بەت بۇرعىزۋى – ۋاقىتتى جەتكەن مەزەت. وزگە ءتىل ارالاسقان سايلاۋعا ءام ماسليحاتقا نۇكتە قوياتىن ۋاقىت جەتكەنىن ەل تاريحى ءوزى بىزگە سەزدىرىپ وتىرعان جايى بار. وسى سىن ساعاتتا بيلىك «ۇلتتىڭ ساعىن تاعى سىندىرا ما، سىندىرماي ما!؟» دەگەن كوڭىلدى كۇپتى ەتەر ساۋال سانانى مازالايدى!؟

ءابىل-سەرىك الياكپار

Abai.kz