XXI عاسىر عىلىمي تەحنولوگيانىڭ دامىعان زامانىنا اينالدى. سوعان سايكەس، دامۋدىڭ جاڭا باعىتى - روبوتتار دۇنيەگە كەلە باستادى. روبوتوتەحنيكانىڭ كەڭ ءورىس العانى سونشالىقتى، "ادامنىڭ ورنىن روبوت باستى" دەگەن ناقتى  دەرەكتەردىڭ قاتارى دا ارتتى. شىندىعىندا، ادام بولۋ قولتەمىردىڭ قولىنان كەلەر ءىس پە؟ قاۋىپتىڭ دەڭگەيى قانشالىقتى؟

جەكە باعىتتار مەن بولەك ەكونوميكالىق ماماندىق يەلەرىن روبوتتارمەن الماستىرۋدى قاراستىراتىن زەرتتەۋلەر سانى بۇگىندە جۇزدەن استام. ەكونوميست كارل فرەي مەن مايكل وسبورننىڭ زەرتتەۋلەرىنە جۇگىنسەك، روبوتتاندىرۋ ناتيجەسىندە اقش-تا 2033 جىلعا قاراي بۇگىنگى 47% جۇمىس ورىندارىنىڭ جويىلىپ كەتۋ قاۋپى بار. دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ ەسەپتەۋىنشە، قىتايدا بۇل كورسەتكىش، تىپتەن، 77%-دى قۇرايدى. حالىقارالىق ەڭبەك ۇيىمىنىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، كامبودجا، يندونەزيا، فيليپپين، ۆەتنام، تايلاند جانە قازاقستان سەكىلدى مەملەكەتتەردىڭ وزىندە 56% جۇمىسشىلار "اۆتوماتتاندىرۋدىڭ" قۇربانىنا اينالۋى مۇمكىن. بيىلعى جىلى ەكسپورتتاۋعا ارنالعان الما جيناۋشى روبوتتاردان باستاپ، تۇرعىن ۇيلەردە كۇزەتشى بولىپ جۇرگەن قولتەمىرلەرگە دەيىن ءوز قىزمەتتەرىن باستادى.

ەڭ ماڭىزدىسى، ماماندىق يەلەرىنىڭ ورنىن روبوتتار باساتىن بولسا، ادامدارعا ءبىلىم الۋدىڭ قاجەتى نە؟ جاپوندىق وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن امەريكاندىق پروفەسسور، "نيۋ-يوركتىڭ ەڭ اقىلدى ادامى" اتانعان ميتيو كاكۋ "The New York Times" گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا "ەڭ باستىسى - وقۋ-ءبىلىم الداعى ۋاقىتتا ەستە ساقتاۋعا نەگىزدەلمەيدى. جاقىن ارادا كومپيۋتەرلەر مەن Google Glass كوزىلدىرىكتەرى (Android جۇيەسىندەگى سمارتفوندارعا ارنالعان Google كومپانياسىنىڭ ونەرتابىسى) بارلىق قاجەتتى مالىمەتتەردى جۇكتەۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن شاعىن لينزا تۇرىندە شىعارىلا باستايدى" دەگەن بولاتىن. قازىرگى ۋاقىتتىڭ وزىندە بۇل كوزىلدىرىكتەر كوپتەگەن مەملەكەتتەردە ساتىلىمعا قويىلعان، قازاقستاندا Google Glass-تىڭ باعاسى 200 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. دەمەك، ادامدار كومپيۋتەر سەكىلدى ويلانسا، ولاردىڭ ءبىلىم دەڭگەيى دە ءبىر كوزىلدىرىكپەن ولشەنبەك.

مامانداردىڭ ايتۋىنشا، روبوتتاندىرۋ ناتيجەسىندە 57 ماماندىق ادامداردى قاجەت ەتپەۋى مۇمكىن. ولاردىڭ ىشىندە ەسەپشىلەر، ساراپشىلار، زاڭگەرلەر مەن جۋرناليستەردىڭ قىزمەتكە قاجەتتىلىگى قاراپايىم قويما قىزمەتشىسىنە قاراعاندا الدەقايدا تومەن. 2018 جىلى وتكەن Superjob ساۋالناماسىنىڭ ناتيجەسى بويىنشا، call-ورتالىقتاردىڭ وپەراتورلارى، ناۋبايحاناشىلار مەن تۋريزم مەنەدجەرلەرىنىڭ جارتىسىنان استامى الداعى 10 جىلدا ولاردىڭ قىزمەتىن تولىقتاي نەمەسە جارتىلاي فورمادا روبوتتار اتقاراتىنىنا سەنىمدى. ەگەر ماماندىققا قاۋىپ تونسە، تىعىرىقتان شىعۋدىڭ ەكى جولى بار - ماماندىق دەڭگەيىن ارتتىرۋ (مىسالى، قىزمەتشى بۋحگالتەردەن باس بۋحگالتەر دەڭگەيىنە كوتەرىلۋ) نەمەسە جاڭا ماماندىقتاردى مەڭگەرۋ.

اۆتوماتتاندىرىلعان قوعامدا ابىرويلى ءارى تابىستى تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟ پروفەسسور ميتيو كاكۋدىڭ پىكىرىنشە، ول ءۇشىن روبوتتارعا قولجەتىمسىز قابىلەتتەردى دامىتۋ قاجەت ەكەن. سوعان سايكەس، ادامداردىڭ ەندىگى جۇمىسى ينتەللەكتۋالدى، شىعارماشىلىق باعىتتاردى شىڭداۋ بولماق. سەبەبى، ەشقانداي جاساندى ينتەللەكت ادام ينتەللەكتىسىنىڭ ورنىن باسا المايدى.

قورىتا ايتقاندا، روبوت پسيحولوگ، مۋزىكانت، سۋرەتشى نەمەسە ءانشى بولا المايدى. "مەن، روبوت" فيلمىندەگى باس كەيىپكەر ۋيلل سميت «روبوت سيمفونيا جازىپ، كوركەم تۋىندىنى قۇراستىرا الا ما؟» - دەگەن سۇراق قويعان ەدى. جاۋابى دا بەلگىلى - بۇل مۇمكىن ەمەس. "تەحنيكا قانشاما جەتىلگەنمەن، دامىعانىمەن، ءبارىبىر كۇرەستىڭ قۇرالى رەتىندە قالادى. ادامنىڭ جان-دۇنيەسى – ۇرىستا ەڭ قاتەرلى، كوزگە كورىنبەيتىن قارۋ. جان دۇنيەسىنە زاڭ بويىنشا ءبىرىنشى ورىن تيەسىلى، وعان كۇش-قۋاتى جاعىنان تەڭەسەر كۇرەس قۇرالى جوق جانە بولمايدى دا" - دەگەن باۋىرجان مومىشۇلىنىڭ دانالىق ءسوزى ادامنىڭ قايتالانباس جاراتىلىس ەكەندىگىنىڭ ناقتى ايعاعى دەسەك ارتىق بولماس.

شىنار تولەۋحان

Abai.kz