27 اقپان استانا قالاسىندا «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ كەزەكتى XVIII سەزى ءوتتى. بۇل سەزد پارتيانىڭ 20 جىلدىعىنا وراي ۇيىمداستىرىلدى. سەزدە پارتيانىڭ 2030 جىلعا دەيىنگى جاڭا باعدارلاماسىن تالقىلاۋ، پارتيا جارعىسىنا وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ، پارتيالىق ورگانداردىڭ ەسەبىن تىڭداۋ جانە پارتيا ساياسي كەڭەسىنىڭ قۇرامىن جاڭارتۋ قاتارلى ماسەلەلەر قارالدى.

ەلدەگى باس پارتيانىڭ باستى جينالىسىنا قاتىسۋ ءۇشىن رەسپۋبليكامىزدىڭ تۇكپىر تۇكپىرىنەن 1 117-نان استام دەلەگاتتار جينالدى. سەزگە كەلگەندەردىڭ بارلىعى دا وسىناۋ ايتۋلى جيىنعا قاتىسۋعا مۇمكىندىك العاندارىنا دəن ريزا ەكەندەرىن ءسوز ەتە كەلىپ، ونداعى قارالاتىن مəسەلەلەردىڭ ەلىمىزدىڭ بۇگىنى مەن ەرتەڭى ءۇشىن وتە ماڭىزدى ەكەنى بارىمىزگە ءمالىم ەكەنىن ايتتى.

«نۇر وتان» پارتياسىنىڭ كەزەكتى XVIII سەزىندە ەلباسى، پارتيا توراعاسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ بىرقاتار ناقتى تاپسىرمالار بەردى. اسىرەسە ەل حالقىنىڭ ەڭسەسىن كوتەرىپ، تۇرمىستىق ورەسىن كوتەرۋ ماقساتىندا العا قويعان ۇسىنىستارى كوپ كوڭىلىنەن شىقتى. اتاپ ايتقاندا، كوپبالالى انالارعا جاعداي جاساۋ ماقساتىندا قولعا الىنعان كوپبالالى وتباسىلاردىڭ جاردەماقىسىن 21 مىڭ تەڭگەگە كوتەرۋدى تاپسىردى.

ەلباسىنىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزدە 340 مىڭنان استام وتباسىندا كەمىندە ءتورت بالا بار. جىل سايىن بالاسى بار وتباسىلاردى قولداۋعا 500 ميلليارد تەڭگە بولىنەدى.

«بۇگىندە ەلىمىزدە شامامەن 340 مىڭ وتباسىدا ءتورت بالا بار. قازىردىڭ وزىندە جىل سايىن كوپبالالى وتباسىلارعا 500 ميلليارد تەڭگەدەن استام قارجى ءبولىنىپ تۇرادى. بىراق اتالعان ساناتتاعى وتباسىلاردىڭ تابىسى ءارتۇرلى. بىرەۋى تابىستى كوپ تابادى، ەندى بىرەۋى از تابادى. سوندىقتان قولداۋ شارالارىن جاساعاندا وسىنى ەسكەرۋ كەرەك. جاقسى تابىسى بارلارعا قولداۋ جاساۋدىڭ قاجەتى قانشا. سول سەبەپتى ەڭ الدىمەن تابىسى تومەن كوپبالالى وتباسىلارعا كومەك بەرگەن ءجون»، - دەدى ن.نازارباەۆ

مەملەكەت  باسشىسى كوپبالالى وتباسىلاردا ءار بالاعا 21 مىڭ تەڭگە تولەۋدى تاپسىردى.

«ۇكىمەتكە الەۋمەتتىك جاعىنان از قامتىلعان ازاماتتاردى، اسىرەسە، كوپبالالى وتباسىلاردى قولداۋ شارالارىن كەڭەيتۋدى تاپسىرامىن. اتالعان كورسەتكىشتى كۇنكورىس دەڭگەيىنىڭ 70 پايىزىنا دەيىن جەتكىزۋىمىز كەرەك. ال اتاۋلى كومەك الىپ وتىرعان كوپبالالى وتباسىلاردىڭ ءاربىر بالاسىنا بەرىلەتىن جاردەماقىنى 21 مىڭ تەڭگەگە دەيىن ءوسىرۋدى تاپسىرامىن. اتالعان كومەكتى بارىنشا جەڭىلدەتۋ كەرەك. حالىق ارى-بەرى شاپقىلاپ جۇرمەسىن. سوسىن ونداي وتباسىلاردىڭ تابىسىن ەسەپتەگەندە باسقا الەۋمەتتىك جاردەماقىلاردى ساناۋدى الىپ تاستاۋ قاجەت. ايتپەسە، سونىڭ ءبارىن ساناعاندا كوپبالالى وتباسىلار باي ازاماتتار بولىپ شىعا كەلەدى»، - دەدى نازارباەۆ.

بۇل تاپسىرما ەل حالقىنىڭ كوڭىلىنەن شىقتى. ەلدەگى 340 مىڭنان استام كوپبالالى وتباسى مەملەكەت تاراپىنان جاسالعالى وتىرعان وسىناۋ كومەككە قول جەتكىزەتىنىن ەستىگەندە توبەسى كوككە جەتتى. كورەگەن شەشىمگە شىن قۋانىپ، شاتتانعان انالاردىڭ سانىندا شەك جوق ەدى.

الايدا، اتالعان كومەكتىك كىمدەرگە، قالاي، قاشان تولەنەتىنى جايلى كوپشىلىك اراسىندا كەيبىر كۇڭگىرت ماسەلەلەر تۇردى. وسى ساۋالداردىڭ ءتۇيىنىن شەشۋ ماقساتىندا پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى ىشكى ساياسات ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ايدا بالاەۆا كوپبالالى وتباسىلارعا اتالعان جاردەماقى قالاي تولەنەتىندىگىن ءتۇسىندىردى.

ايدا بالاەۆا فەيسبۋكتەگى پاراقشاسىندا ەڭ ماڭىزدى الەۋمەتتىك باستامالاردىڭ وسى جىلدان-اق جۇزەگە اسىرىلا باستايتىندىعىن جازدى. ونىڭ ايتۋىنشا، XVIII  سەزد - ەل دامۋىنىڭ جاڭا كەزەڭىنىڭ باستاۋى. ءىس جۇزىندە بۇگىن جاڭا الەۋمەتتىك دوكترينا ۇسىنىلدى دەسەك تە بولادى. ونىڭ باستى باسىمدىقتارى - بۇل ءومىر ساپاسىن ارتتىرۋ جانە حالىقتىڭ از قامتىلعان توبىنا قولداۋ كورسەتۋ ەكەنى ءسوزسىز. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، اعىمداعى جىلدىڭ ءبىرىنشى شىلدەسىنەن بيۋدجەت سالاسىنىڭ ەڭ تومەن جالاقى الاتىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايلىعى 30 پايىزعا (ولار سانيتار جۇمىسشىلار، مەيىربيكەلەر، تەحنيكالىق جۇمىسشىلار جانە ت.ب.); اتقارۋشى ورگانداردىڭ ازاماتتارمەن تىكەلەي جۇمىس ىستەيتىن تومەنگى ساتىداعى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى ورتاشا ەسەپپەن 25 پايىزعا  كوتەرىلەتىن بولادى.

«بۇل ماقساتتارعا شامامەن 980 ملرد تەڭگە بولىنەدى. اكىمنىڭ بۇرىنعى ورىنباسارى رەتىندە بۇل تسيفرلاردىڭ تاساسىندا كوپتەگەن ادامنىڭ ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋعا دەگەن ءۇمىتى تۇرعاندىعىن بىلەمىن. مەملەكەت باسشىسى ايتقانداي، رەفورمانىڭ ناتيجەلەرىن بۇگىننەن-اق ءاربىر قازاقستاندىق وتباسى سەزىنۋى ءتيىس. دەگەنمەن، مەنىڭشە، ەڭ باستىسى بالالارعا ارنالعان تولەمدى كوتەرۋ جونىندەگى شەشىم. كوپشىلىك ءۇشىن تولەم ءتارتىبى قالاي ايقىندالاتىندىعى تۇسىنىكىسىز. تۇسىندىرۋگە تىرىسىپ كورەيىن. قازىرگى ۋاقىتتا اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك جان باسىنا شاققانداعى تابىسى بەكىتىلگەن كەدەيشىلىك شەگىنەن - 14,8 مىڭ تەڭگەدەن نەمەسە كۇنكورىس مينيمۋمىنىڭ 50 پايىزىنان تومەن ازاماتتارعا كورسەتىلەدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس، كەدەيشىلىك شەگى كۇنكورىس مينيمۋمىنىڭ 70 پايىزىنا دەيىن كوتەرىلدى جانە 20 800 تەڭگەنى قۇرايدى. بۇل اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەك الۋشىلاردىڭ ءاربىر بالاسىنا 20 800 تەڭگە اۋدارىلادى دەگەندى بىلدىرەدى. بۇگىنگى كۇنى 4 جانە ودان دا كوپ بالانى تاربيەلەپ وتىرعان وتباسى كوپبالالى سانالادى. ەگەر كوپبالالى وتباسىدا 4 بالا بولسا، وندا جاردەماقىنىڭ جالپى سوماسى 83 مىڭ تەڭگە بولادى. ال ەگەر اناسى ۇيدە وتىرسا، وندا ونىڭ اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەگى قوسىلادى. مۇنداي وتباسىنىڭ جالپى تابىسى شامامەن 103 مىڭ تەڭگە بولادى»، - دەدى ايدا بالاەۆا.

سونىمەن قاتار ول مۇگەدەك بالا تاربيەلەپ وتىرعان اتا-انالارعا، قامقورشىلار مەن وتباسىلارعا جاردەماقى 30 پايىزعا كوتەرىلەتىندىگىن اتاپ ءوتتى.

«از قامتىلعان وتباسىلارعا ارنالعان ارنايى 40 مىڭ جالدامالى پاتەر قۇرىلىسىنا قاتىستى باستاما دا قاتتى قۋانتتى. بۇعان قوسا، تۇرعىنۇيقۇرىلىسجيناق جۇيەسى ارقىلى جىلدىق 2-3 پايىزبەن تۇرعىن ءۇي زاەمدەرىن بەرۋدىڭ جەڭىلدەتىلگەن تەتىگى ازىرلەنەتىن بولادى. بۇل از قامتىلعان وتباسىلاردى باسپانامەن قامتاماسىز ەتۋدە پروبلەماسىن شەشۋدەگى ماڭىزدى قادام دەپ سانايمىن. بۇل جۇمىسقا ءومىر ساپاسىنىڭ جاڭا ستاندارتتارى جالدامالى باسپانا سالۋ، زاماناۋي جەرگىلىكتى جولدار جەلىسىن دامىتۋ، گاز تارتۋ، اۋىز سۋعا قولجەتىمدىلىك سىندى جاڭا ستاندارتتاردى ەنگىزە وتىرىپ، بارلىق ءوڭىر جۇمىلادى»، - دەدى ول.

ءبولىم باسشىسىنىڭ اتاپ وتۋىنشە، ەگەر بۇرىندارى اۆتوباندار مەن رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار جولداردىڭ قۇرىلىسىنا نازار اۋدارىلسا، ەندگى ۋاقىتتا وبلىسارالىق جانە اۋداندىق دەڭگەيدەگى اۆتوموبيل جولدارىنىڭ جەلىسى قارقىندى دامىتىلادى. بۇل وبلىسىشىلىك كولىك قاتىناسىنىڭ دەڭگەيىن جاقسارتىپ، ازاماتتاردىڭ كۇندەلىكتى ساپارلارىن جايلى قىلادى.

«قورىتىندىسىندا بۇل وڭىرلەردىڭ ەكونوميكاسىنا دا، دامۋىنا دا سەپتىگىن تيگىزەدى. بۇگىن ايتىلعان بارلىق باستامالار قازاقستاندىقتاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ارتۋىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوساتىندىعىنا سەنىمىم مول. بۇل رەتتە پارتيا ءرولى - حالىقپەن ءتيىمدى ءوزارا ءىس-قيمىلدى قامتاماسىز ەتۋ جانە مەملەكەت باسشىسى جۇكتەگەن بارلىق مىندەتتەردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن مونيتورينگىلەۋ»، - دەدى ايدا بالاەۆا.

وسى ماسەلەلەردىڭ قولداۋ تاۋىپ، سونىڭ ىشىندە كوپ بالالى وتباسىلارعا اسا نازار اۋدارىلعانى قۋانتادى. كوپبالالى وتباسىداعى ءاربىر بالاعا تولەنەتىن جاردەماقىنىڭ 21 مىڭ تەڭگەگە ءوسۋى، سالىناتىن 40 مىڭ پاتەر، جىل سايىنعى وسى سالاعا بولىنەتىن قاراجاتتىڭ مولشەرى 50 ملرد. بولۋى ءبىراز ماسەلەلەردى شەشەتىنىنە سەنىمدىمىن. ويتكەنى باعانى ورنىقتىرۋ، جاردەماقى مەن جالاقىنى كوتەرۋ حالىقتىڭ تۇرمىسى قيىن توبىنا سەرپىن بەرمەك. وسى ورايدا، ءاربىر كومەككە مۇقتاج وتباسىنىڭ نازاردان تىس قالماۋىنا قالا جانە وبلىس اكىمدەرىنىڭ قوسار ۇلەسى زور.

وسىلايشا، ەلدەگى باس پارتيانىڭ باستى جينالىسى حالىق قالاۋىنان شىقتى. ەلدەگى ءۇش ءجۇز مىڭنان اسا كوپبالالى وتباسىنىڭ العىسىن العان ايتۋلى جينالىستىڭ ارقاسىندا ەل ومىرىندە ۇلكەن وزگەرىس ورىن الدى. الدا ەل حالقىنا بۇدان ۇلكەن قولداۋلار بولادى دەگەن سەنىمىمىز بار.

Abai.kz