بۇگىن قازاقستانداعى جالعىز وپپوزيتسيالىق پارتيا - جالپىۇلتتىق سوتسيال-دەموكراتيالىق پارتيانىڭ (جسدپ) ساياسي كەڭەسى جيىن وتكىزدى. قۇرىلتاي وتكىزەتىن بولىپ كەلىستى. قۇرىلتاي 26 ءساۋىر كۇنى وتەدى. 

جسدپ ساياسي كەڭەسى الداعى وتەتىن پرەزيدەنت سايلاۋىنا پارتيا اتىنان كانديدات ۇسىنۋ تۋرالى شەشىمگە كەلگەن سەكىلدى. سايلاۋ دوداسىنا اعا جۋرناليست، "دات" جوباسىنىڭ جەتەكشىسى، بەلگىلى قوعام قايراتكەرى ەرمۇرات باپيدىڭ كانديداتۋراسىن ۇسىنىپتى. بۇل تۋرالى پارتيا وكىلى تازابەك سامبەتباي ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى جەكە پاراقشاسىندا حابارلادى.

جالپى وسىعان دەيىن پارلامەنتتەگى ءۇش پارتيا مەن سەناتور ءالي بەكتاەۆ جەتەكشىلىك ەتەتىن "اۋىل" پارتياسى سايلاۋعا ساقاداي ساي ەكەندىكتەرىن ءبىلدىردى. ال وپپوزيتسيالىق جسدپ پارتياسى سايلاۋعا قاتىسۋى، يا قاتىسپاۋى تۋرالى سوڭعى شەشىمدى جاريالاعان جوق. بۇل تۋرالى پارتيا جەتەكشىسى جارماحان تۇياقباي باسپاسوزگە بەرگەن سۇحباتىندا ايتتى. "بۇل ساياسي ناۋقانعا ارالاسۋ پارتيا ءۇشىن ديلەمما" دەدى.

وسىعان دەيىن بەلگىلى ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆ تا سايلاۋعا تۇسۋگە نيەتتى ەكەنىن جەتكىزگەن. ەگەر وپپوزيتسيالىق كۇشتەر بىرىگىپ ورتاق كانديدات ۇسىنار بولسا، ول تاڭداۋدى ءسوزسىز قولدايتىنىن، ەگەر ارىپتەستەرى ءوز كانديداتۋراسىن ۇسىنسا، ول شەشىمدى دە قابىل الاتىنىن ايتقان.

بۇگىن جسدپ  ساياسي كەڭەسى كانديداتتىققا ەرمۇرات باپيدى ۇسىندى. وسى رەتتە ءبىز ەرمۇرات باپي مىرزانىڭ وزىنە حابارلاسىپ، پارتيا شەشىمىنە دەگەن كوزقاراسىن سۇراپ بىلدىك.

- ەراعا، جسدپ الداعى سايلاۋعا ءسىزدىڭ كانديداتۋراڭىزدى ۇسىندى. ساياسي كەڭەس وسىنداي شەشىم قابىلداپتى. جالپى ءسىز پارتيانىڭ كەڭەسىندە مۇشەلىكتە بارسىز عوي...

- ءيا، مەن جسدپ-نىڭ ساياسي كەڭەسىنىڭ جانە تورالقاسىنىڭ مۇشەسىمىن. ساياسي كەڭەس بۇگىن ساعات 11-دە ءوتتى. بۇكىل ايماقتاردىڭ جەتەكشىلەرى قاتىستى. الىس ايماقتاعىلار بەينەكونفەرەنتسيا ارقىلى قاتىستى. مەن دە بۇل جيىنعا بەينەكونفەرەنتسيا ارقىلى ارالاسىپ وتىردىم. سەبەبى، گازەتتىڭ جۇمىستارىمان قاۋىرت بولىپ جاتتىم.

- ءسىزدىڭ كانديداتۋراڭىزدى ءبىراۋىزدان ۇسىندى ما؟

- ۇسىنىس بولدى. ساياسي كەڭەستىڭ وتىرىسى ءبىراۋىزدان قولداپ جاتىر. بارلىعىنىڭ پىكىرى ءبىر جەردەن شىقتى. بۇل ەندى ءالى ويلاناتىن ماسەلە. پارتيا ارينە، ءوزىنىڭ ماسەلەسىن سەزدە شەشەتىن شىعار. بۇل ازىرگە ساياسي كەڭەستىڭ عانا ۇسىنىسى. ال سەزدىڭ كەزىندە ايماقتاردىڭ تاراپىنان باسقا دا ۇسىنىستار بولىپ قالۋى مۇمكىن. قۇرىلتاي وسى ۇسىنىستى قابىلداماي ما، الدە ءۇشىنشى ءبىر باعىت پايدا بولا ما، ول ازىرگە بەلگىسىز.

- پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا تۇسۋگە دايىنسىز با؟

- بارلىعى ءبىر اۋىزدان ۇسىنىپ جاتقاندىقتان، مەن سەزگە دەيىن بۇل ۇسىنىستى قابىلدادىم. مەن دايىنمىن دەپ ايتقان جوقپىن. قابىلدادىم. ونى ءالى سەزدە تالقىلاۋ كەرەك.

دايىنمىن دەپ ايتۋ ءۇشىن، بۇل ۇسىنىس سەزدە ماقۇلدانۋى كەرەك. ال سەزدە قانداي شەشىم قابىلداناتىنى بەلگىسىز عوي. ءتىپتى، سەز سايلاۋعا قاتىسپايمىز دەۋى دە مۇمكىن. سوندىقتان، "مەن دايىنمىن، ماعان داۋىس بەرىڭدەر. مەن بارىپ ءبارىنىڭ ويران-توپىرىن شىعارامىن" دەي المايمىن. مەنىڭ ونداي ساياسي ارىنىم جوق.  ءالى ارىپتەستەرىممەن، قوعام مۇشەلەرىمەن بىرگە تالقىلاپ، كونسۋلتاتسيا جاساپ، شەشىم قابىلداۋىم كەرەك. سەزگە دەيىن ءالى ۋاقىت بار.

- جسدپ قازاقستانداعى جالعىز تىركەلگەن وپپوزيتسيالىق پارتيا. وتكەندە ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆ وپپوزيتسيالىق ۇيىمدار بىرىگىپ، ورتاق كانديدات ۇسىنۋى كەرەك دەپ قالدى...

- جالپى سايلاۋدىڭ كەزىندە وپپوزيتسيالىق ۇيىمدار ورتاق كانديدات ۇسىنۋ تۋرالى شەشىمگە كەلەتىن بولسا، بۇل وتە دۇرىس شەشىم بولار ەدى. 2005 جىلى ءبىز ونداي تاجىربيەدەن وتكەنبىز. بىرەگەي كانديدات جارماحان تۇياقباي مىرزا بولعان. بىزدە ول جاعىنان تاجىربيە بار.

بىراق مۇنىڭ سىرتىندا ەكى ماسەلە بار. بىرىنشىدەن، قازىر قازاقستاندا جۇيەلى وپپوزيتسيالىق ۇيىمدار قالعان جوق. ونىڭ بارلىعىن بيلىك قيراتتى، تالقاندادى، تاراتتى، جاپتى. مىسالى، كوممۋنيستىك پارتيا، "العا" پارتياسى جابىلدى. "ازات" پەن "جسدپ-نى" بىرىكتىرمەي قويدى. سول سەكىلدى پروتسەسستەر بولدى. قوعامدا جۇيەلى وپپوزيتسيا جوق. ارينە، جەكەلەگەن تۇلعالار بار. وپپوزيتسيالىق كوزقاراسى بار، بيلىكتى سىناپ جۇرگەن، بيلىكتىڭ ساياسي ءىس-ارەكەتىنە قاتىستى وزدەرىنىڭ التەرناتيۆتى ويلارىن ايتىپ جۇرگەن ازاماتتار جەتەرلىك. ەگەر قوعامداعى  وسى جەكەلەگەن ازاماتتار بىرىگىپ، ورتاق شەشىمگە كەلە الاتىن بولسا، ارينە مەن ونى قولدايمىن. ول ءامىرجاندى ۇسىنا ما، الدە مەنى ۇسىنا ما، جوق باسقا ءبىر ادامدى ۇسىنا ما، ول جاعىن بىلمەيمىن.

- جالپى پرەزيدەنتتىككە كانديدات ۇسىنۋ تۋرالى تالاپتاردىڭ ءبىرى - مەمقىزمەتتە كەمى 5 جىل ەڭبەك ءوتىلى بولۋى مىندەت. ءسىز قاجىگەلدين ۇكىمەتتى باسقارعان تۇستا مەمقىزمەتتە بولدىڭىز. سول ءوتىلىڭىز جاراي ما؟ 

- مەن ەندى مينيسترلەر كابينەتىندەگى جۇمىسىم 5 جىل ەمەس، 3,5 جىلدىڭ ماڭايىنداعى ءوتىل. وعان دەيىنگى قازاق راديوسىنداعى باس ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى بولعانىم، ونان كەيىن ەگەمەن قازاقستان گازەتىندە بولعانىم جاراسا، ارينە. ونى قالاي ەسەپتەيتىنىن بىلمەيمىن. ول باسقا اڭگىمە. ەگەر بيلىك تاراپىنان قاتاڭ ينسترۋكتسيالار بولاتىن بولسا، وندا قابىلدانباي قالۋى مۇمكىن.

- وسى مەملەكەتتىك قىزمەتتە كەمى 5 جىل تاجىربيەسى بولۋى مىندەت دەگەن تالاپ قانشالىقتى قاجەت؟

- ول ەندى قوعامدى ساياسي-الەۋمەتتىك تۇرعىدا الالاۋدىڭ فورماسى عوي. قوعامداعى ازاماتتاردىڭ قۇقىن الەۋمەتتىك-ساياسي توپتارعا ءبولىپ تاستاۋدىڭ ءتاسىلى. جاڭاعى مەملەكەتتىك قىزمەتتە بولماعان ازاماتتاردىڭ پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا تۇسە الماۋى، بۇل ارينە قوعامداعى الەۋمەتتىك الاۋىزدىقتى قوزدىرۋشى نەگىزگى فاكتورلاردىڭ ءبىرى دەپ ەسەپتەيمىن.  بۇنداي تالاپ الەمنىڭ ەشبىر ەلىندە جوق شىعار...

- ەراعا، سىزگە كوپ راحمەت. ىسكە ءسات!

- سىزدەرگە دە راحمەت!

پىكىرلەسكەن نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz