جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
قاۋىپ ەتكەننەن ايتامىن 5539 18 پىكىر 24 ماۋسىم, 2019 ساعات 17:03

اقش پەن يران اراسىنداعى شيەلەنىس كۇردەلەنە ءتۇستى

قازىرگى ۋاقىتتا تاياۋ شىعىستاعى يران توڭىرەگىندە قالىپتاسقان احۋالدى تالداۋ وسى وڭىردەگى تۇراقسىزدىقتىڭ كۇردەلى سيپات الىپ وتىرعانىن كورسەتۋدە.

سوڭعى كۇندەرى اقش پەن يران اراسىنداعى شيەلەنىس كۇردەلەنە ءتۇستى. يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ اسكەريلەرى قۇراما شتاتتاردىڭ ۇشقىشسىز اپپاراتىن 20 ماۋسىمدا اتىپ قۇلاتقاننان كەيىن بۇل قادامدى «اسا ۇلكەن قاتەلىك» دەپ باعالاعان د.ترامپ دەرەۋ ير-ءدىڭ ءۇش بىردەي نىسانىنا قارىمتا شابۋىل جاساۋعا ءامىر بەردى. بىراق، ول شابۋىلدى باستاۋعا 10 مينۋت قالعاندا رايىنان قايتتى. وسى ارالىقتا كۇللى جاھان ىشتەن تىنىپ، شيەلەنىستىڭ سوڭى ۋشىعىپ كەتپەي مە دەپ قاتتى الاڭداپ وتىردى. رەسەي پرەزيدەنتى ۆ.پۋتين كەز كەلگەن شيەلەنىسكە ارالاستىنداي ماسكەۋدىڭ «ءورت سوندىرەتىن توپ ەمەس» ەكەنىن، دەگەنمەن سوعىستى باستاۋ كەم دەگەندە وڭىرلىك اپاتقا اكەپ سوعاتىنىن ەسكەرتتى. شىنىندا دا، بۇل وڭىردەگى وقيعا وق-دارىگە تولى قويماعا جاقىن اراعا نايزاعاي ۇشقىنى ءتۇسىپ، تۇتانۋعا شاق قالعانداي اسەر قالدىردى.

يراندىق اسكەريلەر ەلدىڭ اۋە كەڭىستىگىنە ەنگەن امەريكالىق ۇشقىشسىز اپپاراتتى نىساناعا الار الدىندا وعان ەسكەرتۋ جولداعانىن، الايدا ءتيىستى جاۋاپ الىنباعانىن، سونداي-اق اپپارات قاسىندا ۇشىپ كەلگەن وتىز شاقتى ادام تيەلگەن ۇشاقتى اتپاعانىن حابارلادى. امەريكالىقتار يراندىقتاردىڭ سوڭعى اتالعان شەشىمىن قۇپتاپ، قاپەرىنە العانداي سىڭاي تانىتتى.

دەگەنمەن، اقش پرەزيدەنتى د.ترامپ پەن مەملەكەتتىك حاتشى م.پومپەو 25 ماۋسىمدا يرانعا جاڭا سانكتسيا تۇرلەرى سالىنىپ، قىسىم ودان ءارى كۇشەيتىلەتىنىن جارىسا مالىمدەدى.

اقش پرەزيدەنتى د.ترامپتىڭ باستاماسىمەن بىلتىر قۇراما شتاتتاردىڭ تەگەران مەن الپاۋىت ەلدەر اراسىندا يران يادرولىق ءىسى جونىندە 2015 جىلى جاساسىلعان جان-جاقتى قامتىلعان بىرلەسكەن ءىس-قيمىل جوسپارىنان (جقبىج) بىرجاقتى شىعۋى، ودان كەيىن يرانعا سانكتسيالىق قىسىمدى كۇشەيتۋى، بيىل ير-ءدى كەلىسسوز ۇستەلىنە وتىرعىزۋ ماقساتىندا ومان شىعاناعىنا اسكەري كۇشتەرىن جىبەرۋى وڭىردەگى ونسىز دا تۇراقسىز جاعدايدى شيەلەنىستىرە ءتۇستى. ۆاشينگتوننىڭ اتالعان كوپجاقتى شارتتان شىعۋىنا قاتىستى تەگەران اقش-تى ءوزى قابىلداعان مىندەتتەمەلەرىن ورىندامادى دەپ ايىپتادى. د.ترامپ بۇل شارتتى تاريحي قاتەلىك دەپ باعالاپ، وعان قاتىسۋشى وزگە دە مەملەكەتتەرگە جقبىج-دەن شىعۋعا كەڭەس بەردى. ەۋروپا ەلدەرى كوپ جىلدار بويى تاباندى كەلىسسوزدەر ارقاسىندا (امەريكانىڭ دا قاتىسۋىمەن) قول جەتكىزىلگەن حالىقارالىق قۇجاتتان شىعۋدىڭ دۇرىس بولا قويمايتىنىن جەتكىزىپ، ءوزىنىڭ ۆاشينگتوننىڭ ىقپالىنسىز، دەربەس ساياسات جۇرگىزەتىنىن كورسەتكىسى كەلدى.

دەگەنمەن، ۆاشينگتون ير مۇنايىن يمپورتتاۋعا قاتاڭ تىيىم سالىپ، ونىڭ ارىپتەستەرىنە وسى ەلمەن ساۋدا جاساسپاۋ كەرەكتىگى بويىنشا شەكتەۋلەر ەنگىزدى. تەگەران بۇل قىسىمداردى «ەكونوميكالىق سوعىس» نەمەسە «ەكونوميكالىق تەرروريزم» دەپ اتاپ، ولارعا وراي تيىسىنشە قارىمتا جاۋاپ بەرىلەتىنىن اشىپ ايتتى.

جقبىج-گە دەيىن يراننىڭ سانكتسيالاردى اينالىپ ءوتۋ تەتىكتەرى بار ەدى، ال سوڭعى سانكتسيانىڭ تەگەۋرىنى قاتتى سەزىلدى. الدىڭعى سانكتسيالار تۇسىندا الەمدەگى ءنومىرى ءبىرىنشى ەكونوميكا ەلىنىڭ تالابىنا ونشا قۇلاق اسا قويماي، يرانمەن اشىق، كەيدە جاسىرىن ساۋدا جاساسۋىن توقتاتپاعان بەيجىڭ بۇل جولى ۇستامدى كەيىپكە كوشتى. البەتتە، قىتاي يرانمەن اراداعى شامامەن 35-40 ميلليارد دوللار بولاتىن ساۋدادان گورى اقش-پەن اراداعى كولەمى 600 ميلليارد دوللارعا جۋىق ساۋدانى ساقتاۋ جاعىنا تاڭداۋ جاسايتىنى ايقىن.

ناتيجەسىندە، ير-ءدىڭ مۇناي ەكسپورتىنان تۇسەتىن تابىستىڭ كۇرت ازايۋى سالدارىنان يراننىڭ ىشكى ساياسي-الەۋمەتتىك جاعدايى قۇلدىراي ءتۇستى. ەل پرەزيدەنتى ح.رۋحاني سانكتسيا كەسىرىنەن ەلدەگى جاعدايدىڭ يران-يراك سوعىسى كەزىندەگى احۋالدان دا قيىنداعانىن اشىق مويىندادى. اقشانىڭ قۇنسىزدانۋى رەكوردتىق دەڭگەيگە جەتىپ، تۇتىنۋ زاتتارىنىڭ باعاسى ءجۇز پايىزعا دەيىن شارىقتادى.

وسىنداي قىسىلتاياڭ ۋاقىتتا اقش ءوز قىسىمىنا ەكپىن قوسۋ، يران تاراپىنان بولادى-مىس دەلىنگەن قاۋىپتى سەيىلتۋ، وڭىردەگى تۇراقتىلىقتى ساقتاپ تۇرۋ ماقساتىندا تاياۋ شىعىس وڭىرىنە اسكەري كۇشتەرىن جىبەردى. الايدا، اقش كۇشتەرى ومان شىعاناعىنا كەلگەلى وڭىردەگى تۇراقتىلىق شايقالا ءتۇستى. سوڭعى كەزدە نورۆەگيا مەن جاپونيانىڭ تانكەرلەرىنە جاسالعان شابۋىلعا اقش يراندى كىنالادى. ال، يران مۇنى بىردەن جوققا شىعارىپ، وقيعانى «كۇماندى» دەپ باعالادى ءارى بۇل ارەكەتتى اقش جانە ونىڭ وداقتاستارى تاراپىنان جاسالعان ارانداتۋ دەپ مالىمدەدى. بريتانيا، ساۋد ارابياسى باستاعان كەيبىر ەلدەر بۇل ىسكە تەگەران كىنالى دەسە، ەۋروپا وداعى، ونىڭ ىشىندە گەرمانيا، سونداي-اق رەسەي، قىتاي ونى كىنالاۋعا دالەلدەردىڭ جەتكىلىكسىز ەكەنىن العا تارتىپ، ءمان-جايدى ءالى دە زەردەلەي ءتۇسۋ كەرەك دەگەن پىكىر ءبىلدىردى. تانكەرلەرگە يە ەلدەر يرانعا ەشقانداي ايىپ تاقپادى. كەيبىر ساراپشىلار تانكەرلەرگە شابۋىل جاسالۋىنا ساقتاندىرۋ قورلارىنان اقشا ءوندىرىپ الۋ ءۇشىن تانكەرلەر يەلەرىنىڭ وزدەرى دە مۇددەلى ەدى دەگەن وي ءبىلدىردى. مۇنداي ارەكەت حالىقارالىق ساۋدادا كەزدەسىپ تۇرادى.

سونىمەن قاتار، وسى وقيعاعا اقش-تىڭ تىكەلەي قاتىسى بار بولۋى مۇمكىن دەگەن پىكىرلەر دە بوي كورسەتۋدە. بۇل ءسوزدىڭ جانى جوق دەۋگە بولمايدى. تەگەران سەس كورسەتكەندەي، ھورمۋز بۇعازى جابىلعان جاعدايدا مۇناي باعاسى شارىقتاي تۇسەدى. بۇل قاتپارلى مۇناي ەكسپورتتايتىن اقش ءۇشىن قولايلى جاعداي بولعاندىقتان، اقۇي ءتۇرلى تاسىلدەرمەن ير-ءدى بۇعازدى جابۋعا يتەرمەلەگىسى كەلەدى. اقش و باستان وسى وڭىردە يزرايل مۇددەسى تۇرعىسىنان ارەكەت ەتەتىنى ەشكىمگە جاسىرىن ەمەس. يراننىڭ ۇلكەن كۇشكە يە بولۋى ەڭ الدىمەن يزرايل مۇددەسىنە كەرەعار. مۇنىڭ، حالىقارالىق قاتىناستار سالاسىنداعى تالداۋشىلاردىڭ پىكىرىنشە، بىرقاتار سەبەپتەرى بار. بىرىنشىدەن، يران – يسلام رەسپۋبليكاسى. يزرايل پالەستينادا تۇرعىنداردى جاپپاي قىرعىنعا ۇشىراتىپ، ۇلكەن قىلمىس جاساپ وتىر دەپ تەگەراننىڭ اشىق تۇردە دۇركىن-دۇركىن ايىپتاۋى دۇنيەجۇزىندە ءيزرايلدىڭ بەدەلىنە نۇسقان كەلتىرەدى. يراندىق ساراپشىلاردىڭ پايىمداۋىنشا، يزرايلدىقتار بۇعان قارسى يسلامدى جامان اتتى كورسەتۋ باستاماسىن قولعا العان. يسلام اتاۋىمەن تەرروريستىك يليم-ءنىڭ (دايش) قۇرىلۋى، ونىڭ سەركەسى ياھۋدي بولۋى، سيرياداعى جارالى يليم سودىرلارىنا يزرايلدىڭ كومەكتەسۋى، ءتىپتى قارۋ-جاراقپەن قامتاماسىز ەتۋى، كۇماندى توپقا قارسى جۇرگىزىلگەن سوعىسقا الپاۋىت ەلدەر ارالاسقانىنا قاراماي، ۇزاققا سوزىلۋى، توز-توزى شىققان تەرروريستەر سەركەلەرىنىڭ قولعا تۇسپەۋى، جازالانباۋى سياقتى «كۇمان تۋدىراتىن» دەرەكتەر ير باق-تارىندا ءجيى-ءجيى ايتىلادى. ەكىنشىدەن، كىشكەنتاي مەملەكەتتىڭ وڭىردە ۇستەمدىككە قول جەتكىزۋى ءۇشىن ءىرى مۇسىلمان ەلدەرىنىڭ جىك-جىككە ءبولىنىپ، قىرقىسقانى «ءتيىمدى». مۇنداي جوسپار ناتيجەسىز دە ەمەس. بۇل رەتتە، رەسمي تەگەران ەر-ريادتى تەل-اۆيۆ مۇددەسىن كوزدەيدى دەپ ءجيى ايىپتايدى. ۇشىنشىدەن، پالەستينانى تولىققاندى مەملەكەت ەتىپ قۇرۋعا جول بەرمەۋ جونىندە يزرايلدىڭ مۇددەسى بار. وسى تۇرعىدا، ليۆانداعى يران قولداۋ كورسەتىپ كەلە جاتقان «حەزبوللا» قوزعالىسى - يزرايلدىڭ باستى جاۋلارىنىڭ ءبىرى. تورتىنشىدەن، يراننىڭ وڭىردەگى ستراتەگيالىق وداقتاسى – سيريانىڭ قازىرگى رەجيمىن قۇلاتۋ جونىندەگى اقش باستاعان باتىس ەلدەرىنىڭ تالپىنىسى ءساتسىز اياقتالعانى ءمالىم. ەسەسىنە ماسكەۋمەن وداقتاسىپ سوعىسقا قاتىسقان يران مارتەبەسى ءبىرشاما كوتەرىلە ءتۇستى. بۇل دا – سيريانىڭ ىرگەسىندەگى يزرايلعا ءتيىمسىز جاعداي.

قالاي بولعاندا دا، تانكەرلەرگە جاسالعان شابۋىل اقۇي ءۇشىن ءوز «جەمىسىن» بەردى دەپ ايتۋعا بولادى. وقيعا سالدارىنان تانكەرلەردى ساقتاندىرۋ باعاسى ارتتى. ناتيجەسىندە مۇناي باعاسى ەداۋىر كوتەرىلدى.

شيەلەنىستى قولدان جاساي وتىرىپ ءارى ونى سىلتاۋراتىپ، اقش وڭىردە اسكەري كۇشتەرىن نىعايتۋعا مۇرسات الادى. بۇل ءوز كەزەگىندە مىناداي بىرقاتار مۇمكىندىكتەر مەن باسىمدىقتارعا جول اشادى:

1. وڭىردەگى جاعدايدى باقىلاۋعا الادى. بۇل – ءوز مۇددەلەرىنە ساي وقيعانى ءتۇرلى ستسەناريلەر بويىنشا قالاۋىنشا وزگەرتە الادى دەگەن ءسوز.

2. وڭىردەگى مۇناي تاسىمالىنا باقىلاۋ جاسايدى. جاسىرىن مۇناي ساۋداسىنا كەدەرگى كەلتىرەدى. بۇل مۇناي ەكسپورتىنا تاۋەلدى ءارى اقش سانكتسيالارىن اينالىپ وتكىسى كەلەتىن يران ەكونوميكاسىنا اجەپتەۋىر سوققى بولماق.

3. وڭىردەگى جاعدايدىڭ ۋشىعۋىنا وراي اراب ەلدەرى اقش قارۋىن ساتىپ الۋعا مۇددەلى بولادى ءارى امەريكالىق اسكەري ماماندارعا سۇرانىس ارتادى. وسىلايشا، ۆاشينگتون وڭىردەگى قارۋ-جاراق نارىعىن ءوز قولىنا الىپ، رەسەي، قىتاي سياقتى باسەكەلەستەرىنىڭ الدىن ورايدى.

ەندى جاھان جۇرشىلىعى امەريكا يرانعا قارسى سوعىستى باستاي ما دەپ الاڭداپ وتىر. وسى ورايدا، يراك، ومان سياقتى ەلدەر ۆاشينگتون مەن تەگەران اراسىندا مەدياتورلىق قىزمەت اتقارۋعا تىرىسۋدا. سونىمەن بىرگە، وتكەن اپتادا جاپونيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى س.ابە تەگەرانعا ساپارى كەزىندە اقش پەن ير-ءدىڭ كەلىسسوز جۇرگىزۋى ءۇشىن ارااعايىندىق جاساۋعا ءازىر ەكەنىن جەتكىزدى. ير ليدەرى بۇعان ىڭعاي تانىتپادى. س.ابەمەن كەزدەسۋ بارىسىندا ير پرەزيدەنتى ح.رۋحاني يراننىڭ ەشبىر ەلگە سوعىس باستامايتىنىن، ەگەر باسقا ءبىر مەملەكەت يرانعا سوقتىقسا، تيىسىنشە تويتارىس بەرەتىنىن ايتتى. وسى تۇستا اقش باسشىلىعى دا يرانعا قارسى سوعىس اشپايتىنىن مالىمدەدى.

شىندىعىندا دا، اقش ءۇشىن ءدال قازىر يرانعا قارسى سوعىس وتىن تۇتاتۋ بىرنەشە سەبەپتەر بويىنشا ءتيىمسىز. بىرىنشىدەن، تاياۋ شىعىستا سوعىس بولۋى پالەستينا-يزرايل قاتىناسىنداعى ءبىرشاما ماسەلەلەردىڭ تەل-اۆيۆ مۇددەسى تۇرعىسىنان شەشىلۋىن قيىنداتادى. ەكىنشىدەن، اقش-تىڭ وڭىردەگى اسكەري كۇشتەرى جانە ستراتەگيالىق وداقتاستارى يران زىمىراندارى جەتەتىن ايماقتاردا ورنالاسقان. شابۋىل بولعان جاعدايدا ولاردى قورعاۋدى تولىقتاي قامتاماسىز ەتۋ ازىرشە مۇمكىن بولمايدى. ۇشىنشىدەن، يران اسكەري قۋاتى جاعىنان اقش-تان الدەقايدا كەم تۇسسە دە، شابۋىلعا تويتارىس بەرۋگە ايتارلىقتاي قاۋقارى بار ەل دەپ باعالانۋدا. ءتىپتى، سوعىس ەل بىرلىگىن ارتتىراتىن فاكتورعا اينالىپ، كەرى اسەرگە الىپ كەلۋى ىقتيمال. ير-گە شابۋىل جاسالعان جاعدايدا، ەل رەجيمىن اۋىستىرۋعا حالىقتىڭ قولداۋ كورسەتەتىنىنە ۆاشينگتوننىڭ تاپ قازىر كوزى انىق جەتپەي وتىر. وسىعان قاراماستان، «قىزۋقاندى» د.ترامپتان كەز كەلگەن ارەكەتتى كۇتۋگە بولاتىنىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى. ساراپشىلاردىڭ پايىمداۋىنشا، قازىر اقش پرەزيدەنتى اينالاسىندا يسلامعا، ونىڭ ىشىندە يرانعا قارسى توپ (پرەزيدەنت كەڭەسشىسى دج.بولتون، ورتالىق بارلاۋ باسقارماسىنىڭ يران جونىندەگى وپەراتيۆتىك ورتالىعىنىڭ باسشىسى م.د'اندرەا جانە ت.ب.) جينالعان. ولار قايتكەندە دە يسلام رەسپۋبليكاسىنا كەشىكتىرمەي سوعىس باستاۋعا قۇشتار. بىراق، بۇل ءىس تىڭعىلىقتى دايىندىقتى قاجەت ەتەدى. سەبەبى، قۇراما شتاتتار ءدال قازىر شابۋىل جاساعان جاعدايدا، يراننىڭ قارىمتا شابۋىلىنان اقش-تىڭ وڭىردەگى اسكەري بازالارى مەن وداقتاستارى زارداپ شەگەر ەدى. وسى ورايدا، بەيرەسمي دەرەكتەر بويىنشا، امەريكالىقتار يراننىڭ كومپيۋتەرلىك قورعانىس جۇيەسىن ىستەن شىعارۋ ماقساتىندا كيبەرشابۋىل جاساۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋدا.

اقش يراننىڭ قيتىعىنا تيۋ ءۇشىن ءتۇرلى امالدارعا بارۋدان تايىنبايتىنىن بايقاتۋدا. اقش-پەن كەلىسسوزگە وتىرىپ، اراقاتىناس ماسەلەلەرىن تالقىلاۋعا يراننىڭ ليدەرى ا.حامەنەيدىڭ شەشىمىن كۇتۋ قاجەت بولادى. ازىرگە ونداي ىڭعاي بايقالماي وتىر.

قازىرشە اقش قىسىم ارقىلى سولتۇستىك كورەيا كوسەمىن كەلىسسوزگە كەلۋگە يتەرمەلەگەندەي ءتاسىلدى تەگەرانعا دا قولدانعىسى كەلەدى. الايدا، «سوزىندە تۇرمايتىن» اقش-پەن كەلىسسوز جۇرگىزبەيتىنىن مالىمدەگەن ير سولتۇستىك كورەياعا قاراعاندا ساق ءارى ساۋاتتى ساياسات جۇرگىزىپ وتىر.

بۇدان باسقا، ۆاشينگتون ءتۇرلى قىسىم جاساۋ ارقىلى تەگەراندى جقبىج-دەن شىعۋعا يتەرمەلەيدى. يران اتالعان شارتتان شىققان جاعدايدا، ونى «ءوز مىندەتتەمەلەرىن ورىندامادى، يادرولىق قارۋ جاساۋعا نيەتتى» دەگەن ايىپپەن وزگە دە قىسىم شارالارىن قولدانۋعا كەڭ مۇمكىندىك تۋادى.

وسى رەتتە، ير شارت شەڭبەرىنەن شىعاتىن العاشقى قادامىن جاساي باستادى. 18 ماۋسىمدا ير اتوم قۋاتى ۇيىمىنىڭ وكىلى ب.كامالۆاندي 27 ماۋسىمدا ەل اۋماعىنداعى بايىتىلعان ۋران قورىن 300 كگ.-عا ارتتىرىپ، شارت شەكتەۋلەرىنەن شىعاتىنىن مالىمدەدى. ول ەگەر شارت تاراپتارى (فرانتسيا، بريتانيا، گەرمانيا) امەريكالىق سانكتسيالاردى ورىنداۋدان باس تارتسا، ءوز مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋعا ورالۋى مۇمكىن ەكەنىن جوققا شىعارمادى. بۇدان الدا تاراپتار الدىندا وراسان زور اۋقىمدى ديپلوماتيالىق كەلىسسوزدەر تۇرعانىن اڭدايمىز. ەو-نىڭ ءدال وسى باعىتتا تاۋەلسىز ساياسات جۇرگىزۋى ەكىتالاي ەكەنىن ەسكەرسەك، كوپ جاعداي اقش-قا بايلانىستى بولماق. ال، اقش قىسىم شەڭبەرىن بارىنشا تارىلتۋدى قالايدى.

امەريكاداعى 2020 جىلعى سايلاۋدان كەيىن ترامپتىڭ بيلىكتەن كەتۋى قازىرگى قالىپتاسقان تىعىرىقتان شىعۋعا جول اشادى دەگەن بولجام بار. بۇل ەندى وسى الپاۋىت ەلدىڭ تىزگىنىن قانداي ساياساتكەر ۇستايتىنىنا بايلانىستى بولماق. ايتپەسە، ەگەر د.ترامپ قايتادان پرەزيدەنت بولىپ قالسا نەمەسە سول تيپتەگى شالت قيمىل جاساۋدان تايىنبايتىن ساياساتكەرلەردىڭ ءبىرى بيلىككە كەلسە، وندا تاياۋ شىعىستاعى اقش پەن ير اراسىنداعى تەكەتىرەس ۇزاققا سوزىلۋى مۇمكىن دەپ بولجام جاساۋعا بولادى. بۇل رەتتە، اقش يرانعا قىسىمىن كۇشەيتۋ ارقىلى ساياسي-الەۋمەتتىك جاعدايدىڭ ناشارلاۋىنان تۋىندايتىن ىشكى تولقۋلارعا يەك ارتادى. كەيبىر ساراپشىلار يران بيلىگىنىڭ ىشكى قارسىلاستارى (ولار ءار جىلدارى جاپپاي شەرۋ ۇيىمداستىرۋ ارقىلى وزدەرىنىڭ بار ەكەنىن كورسەتتى) قازىرگى جاعدايدى پايدالانىپ، جەڭىسكە جەتكەن جاعدايدا ءوڭىردىڭ وركەندەۋى ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىك اشىلادى دەگەن پىكىر بىلدىرۋدە.

دەگەنمەن، ورتا ازيا ەلدەرى، سونىڭ ىشىندە قازاقستان قۇرلىق ورتاسىندا ورنالاسقان ءوز اۋماعى ءۇشىن اشىق مۇحيتتاعى حالىقارالىق ساۋدا جولىنا شىعاتىن ەڭ جاقىن باعىت رەتىندە قالىپ وتىرعان يران مەن ونىڭ توڭىرەگىندەگى احۋالدىڭ تۇراقتى بولۋىنا ارقاشان مۇددەلى ەكەندىگى كامىل.

داۋىربەك دۇيسەباي، شىعىستانۋشى

Abai.kz

18 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1491
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3259
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5576