سوناۋ جىلدارى ەسىمى ايگىلى ساياساتكەر، رەسەي ۇكىمەتىنىڭ باسشىسى ەۆگەني پريماكوۆ ءبىر كۇنى رەسەيدىڭ ەڭ جوعارعى ءدىنباسى پاتريارح الەكسەيمەن دۋشارلاسىپ قالىپتى. ۇلتى ەۆرەي ە.پريماكوۆتىڭ نەگىزگى ماماندىعى شىعىستانۋشى ءارى اراب ءتىلىن جەتىك مەڭگەرگەن وتە مادەنيەتتى دە سىپايى ادام-تۇعىن. ۇكىمەت ادامىمەن كەزدەسۋگە پاتريارح الەكسي دە ەڭ باستى ءدىني كيىمىن كيىپ كەلىپتى. كيىمنىڭ سىرتىنان موينىنان تومەن قاراي جالپاق قوس اسىرما تاسپا  اسۋلى تۇرادى. پاتريارحتىڭ موينىنداعى اسىرمادا جازىلعان جازۋدى كورگەن پريماكوۆ ءجاي عانا جىميىپ بۇل ماتانى شىركەۋ قايدان الاتىنىن سۇرايدى. الەكسي بۇل وتە قاسيەتتى اسىرما، بۇنى تەك ەڭ جوعارى دەڭگەيلى راسىمدەر كەزىندە موينىمىزعا اسىپ الامىز. بۇل جۇزدەگەن جىلداردان بەرى كەلە جاتقان سالتىمىز دەيدى. سوندا ە.پريماكوۆ جىميىپ: «بۇل قاسيەتتى اسىرمادا نە جازىلعانىن وقۋ ەشقايسىڭىزدىڭ ەسىڭىزگە كەلمەدى مە» دەپ سۇرايدى.  ال پاتريارح بۇل اسىرمادا ەشقانداي دا جازۋ جوق دەگەندەي قىلادى. پريماكوۆتىڭ جىميىپ تۇرىپ ايتىپ بەرگەنىن ەستىگەن الەكسي پاتريارحتىڭ كوزى شاراسىنان شىعا جازداپتى. سويتسە، سيريادان ساتىپ الىنعان پارچا-تاسپادا ادەمى ورنەكتەپ تۇرىپ «ءلا يللاھا يللالاھۋ ۋا مۇحامماد-راسۋلۋللاھ» دەپ جازىلعان ەكەن. پريماكوۆ پاتريارحپەن جىلىشىرايلى قوشتاسىپ شىعىپ باراتىپ تا جىميىپ كۇلىپ بارا جاتىپتى، ال پاتريارح الەكسي كەزدەسۋدەن وسى كۇنگى ءساندى سوزبەن ايتقاندا «شوك الىپ قايتىپتى» دەيدى ەكەن سول كەزدەسۋدە بولعاندار.

وسىندايدا ويعا تۇسەدى-اۋ: رەسەيدى رەسەي قىلعان 1-پەتردىڭ ۇلتى كىم ەكەنى تۋرالى پىكىرتالاس كوپ، ايتەۋىر تازا ورىس ەمەسى انىق. ونىڭ س.پەتەربۋرگتەگى ەسكەرتكىشىنىڭ اۆتورى فالكونە دەگەن فرانتسۋز. ەكاتەرينا پاتشايىم – نەمىس قىزى. اتاقتى قولباسىلار باركلاي دە توللي، باگراتيونداردى ايتپاعاندا كۇنى كەشەگە شەيىنگى اسكەرباسىلارى، گەنەرال-گۋبەرناتورلارى تولعان نەمىس، پۋشكيننىڭ تەگى – اراب، تولستوي – نەمىس، لەرمونتوۆ – شوتلانديالىق، بلوك – نەمىس، ەسەنين – يسەن تاتاردىڭ تۇقىمى ت.س.س. ءدىنباسىلارىنىڭ موينىنا اسقان اسىرماسىنداعى جازۋ اناۋ. وزدەرى «موسكۆا»، «كرەمل» دەگەن سوزدەردىڭ نە ماعىنا بەرەتىنىن بىلمەيدى. ءتىلىنىڭ تەڭ جارتىسى – تيۋركيزم. ءسىرا، ورەكەڭدەر دە ءبىزدىڭ قازەكەڭ سياقتى اڭقاۋلاۋ، اقكوڭىل حالىق پا دەپ قالامىن كەيدە. ولاي دەيىن دەسەم، وزدەرىن «ۆەليكي رۋسسكي نارود» دەيتىنى تاعى بار. ايتەۋىر تۇسىنىكسىز.

مىرزان كەنجەباي

Abai.kz