ءدال وسىدان 12 جىل بۇرىن «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە ءبىز «اۋ، زەملياكي...» ول كىمدى نەگە شاقىرىپ «ۇليدى؟» دەگەن ماقالا جازىپ، جۋرناليست كرينيتسيانوۆتىڭ قازاقستان تاۋەلسىزدىگى مەن ونىڭ كىندىك ۇلتى  قازاقتىڭ تىلىنە بايلانىستى وي-پىكىرلەرىن بىلدىرگەن ماقالاسىنا ءوز نارازىلىعىمىزدى بىلدىرگەن بولاتىنبىز. مىنە، سول يۋري مىرزا باياعى جاراپازانىنان جاڭىلماي، تاعى دا ءبىر داۋلى ماسەلەنىڭ باسىن كوتەرىپ وتىر.

ءدال وسىدان 12 جىل بۇرىن «قازاق ادەبيەتى» گازەتىندە ءبىز «اۋ، زەملياكي...» ول كىمدى نەگە شاقىرىپ «ۇليدى؟» دەگەن ماقالا جازىپ، جۋرناليست كرينيتسيانوۆتىڭ قازاقستان تاۋەلسىزدىگى مەن ونىڭ كىندىك ۇلتى  قازاقتىڭ تىلىنە بايلانىستى وي-پىكىرلەرىن بىلدىرگەن ماقالاسىنا ءوز نارازىلىعىمىزدى بىلدىرگەن بولاتىنبىز. مىنە، سول يۋري مىرزا باياعى جاراپازانىنان جاڭىلماي، تاعى دا ءبىر داۋلى ماسەلەنىڭ باسىن كوتەرىپ وتىر.

ول وعان جۇققان دەرت سياقتى. بۇل جولى ول مىرزا باياعى جاراپازانىنا ءوزىن فيلوسوف، اقىن، مادەنيەتتانۋشى سانايتىن اۋەزحان قوداردى تارتقان. ەكى بىلگىر وزدەرىنىڭ سۇحباتتارىن «داۆاي پوگوۆوريم س توبويۋ، برات» دەپ اتاپتى. سۇحبات «ارگۋمەنتى ي فاكتى» گازەتىندە جاريالانعان. شىنىندا دا، 2 بەتتى ايقارا الىپ جاتقان اڭگىمە اعايىندى ەكەۋدىڭ جۇرەكجاردى سىرلارى ەكەنىندە داۋ جوق. ءبىر-ءبىرىن قولداپ، ماقۇلداسقان كوڭىلدەر جاپ-جاقسى-اق تابىسقان. الدىمەن، وسىدان 12 جىل بۇرىن ءبىز كرينيتسيانوۆ تۋرالى نە جازعان ەدىك، سوعان توقتالايىق. ويتكەنى، بۇگىنگى تىلگە تيەك ەتىپ وتىرعان تاقىرىبىمىز ونسىز تولىققاندى ماقالا بولمايدى. سونىمەن، ءبىز جوعارىداعى كەلتىرگەن «اۋ، زەملياكي...» ول كىمدى نەگە شاقىرىپ «ۇليدى؟» اتتى ماقالامىزدا: «...ۆ تاكوي سترانە ۋ پودراستايۋششەگو پوكولەنيا نەت بۋدۋششەگو. (قازاقستانداعى مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جاقسى جولعا قويىلۋىنا قارسى ايتقان ويى- ا.ءا.) يۋري كيرينيتسيانوۆ، سوبستۆەننىي كوررەسپوندەنت «روسسيسكوي گازەتى». ۋروجەنەتس گ. سەميپالاتينسكا پروجيل ۆ گورودە 14 لەت س 1949 پو 1963 گگ. (451⁰ پو فارەنگەيتۋ، № 8. 1999 گ.), ...ۆرياد لي سۋششەستۆۋەت كاكايا-تو وسوبايا كازاحسكايا ەكونوميكا. كاك نەت كازاحسكوي گەومەتري ي الگەبرى... ون كاك-تو پوزابىل پرو ماسسوۆۋيۋ ەميگراتسيۋ. سترانا، كوتورايا پوتەريالا پولتورا ميلليونا نە سامىح گلۋپىح، نە سامىح بەزدارنىح سووتەچەستۆەننيكوۆ، نا چتو ونا موجەت راسسچيتىۆات، كرومە كاك نا تو، چتو يمەەت. ...ۋۆەرەن، ناشليس بى ي ۆ كازاحستانە ليدەرى، كوتورىە پوۆەلي بى نارود پود پانيسلاميستسكيمي، ۋلتراراديكالنىمي لوزۋنگامي - پروتيۆ رۋسسكيح، پروتيۆ «ينوۆەرتسەۆ». يۋري كيرينيتسيانوۆ، سوبستۆەننىي كوررەسپوندەنت «روسسيسكوي گازەتى» دليا «451⁰ پو فارەنگەيتۋ». № 11, 1999 گ.

... كازاحستانسكيە ۆلاستي سدەلالي تاك مالو، چتوب پريوستانوۆيت رۋسسكۋيۋ ەميگراتسيۋ. پولتورا ميلليونا بىۆشيح كازاحستانتسەۆ - ەتو،

بەزۋسلوۆنو، مينۋس دليا رەسپۋبليكي. يۋري كيرينيتسيانوۆ. «ترۋد»، 3 فەۆرال، 2000 گ.

تاعى دا كيرينيتسيانوۆ.

ءيا، تاعى دا سول - يۋري كيرينيتسيانوۆ. بۇل جوعارىداعى سوزدەر قازاق، قازاقستاندىقتاردىڭ باسىنا قۇيىلار جۋىندى مەن ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ باستى قۇندىلىعى - تىنىشتىعىمىزدىڭ بەتىنە شىركەۋ، اتىنا جاعىلار كۇيەنىڭ جۇعىندىسى عانا. ىرگەلەس رەسەي ساياساتىنىڭ قازىرگى شىم-شىتىرىق قايشىلىعى - تىرناق استىنان كىر ىزدەپ، ونىڭ كارتاسىن ارالاستىرۋشىلار ءۇشىن تاپتىرماس ىلىك. وسى تۇستاعى ولاردىڭ ماقساتى - كىندىك ۇلت پەن ونىڭ اينالاسىنداعى ايرانداي ۇيىعان ۇلىستار دوستىعىنا ىرىتكى سالۋ. وسى تۇستا نوبەل سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، يسپان جازۋشىسى كاميلو حوسە سەلانىڭ «جۋرناليستيكا - كوكتەن تۇسكەن نەمەسە ادامدى قىڭىر-قيسىق ەتىپ كورسەتەتىن مۇراجايداعى قۇبىجىق بولمەسى ەمەس» دەي كەلىپ، «جۋرناليستەر وزدەرىنىڭ وقيعا يىرىمىندە «ويناعان» ارتىستەر ەمەس ەكەندىگىن ۇمىتپاۋى كەرەك» دەگەنىن اتاپ وتسەك، ارتىق بولماس.

بۇل ءاربىر تاۋەلسىزدىك تەرىسىن جامىلعان الدەكىمدەرگە تاۋەلدى باسىلىمدارعا دا، ونىڭ بەلدى-بەلدى كىزمەتكەرلەرىنە دە ساباق بولسا يگى.

مىنە، تاعى ءبىر توقتالماي كەتۋگە بولمايتىن جاي، بىزدەگى ورىس پۋبليتسيستەرىنىڭ، كەيبىر باسىلىمداردىڭ باستى كەمشىلىگى - سىرتقا قاراپ ۇلۋلارىن بىلاي قويعاندا، ءوز بەتتەرىندە يۋري كيرينيتسيانوۆ سەكىلدى جالدامالى جۋرناليستەردىڭ سىرت كوزگە ۇشپا پىكىرلەرىمەن ساناسىپ، سول ارقىلى قوعامدىق پىكىر قالىپتاستىرۋى.

ول سوسىن «ك پرازدنيكام - دنيۋ رەسپۋبليكي. دنيۋ نەزاۆيسيموستي -گازەتى پۋبليكۋيۋت دليننىە سپيسكي ناگراجدەننىح. رۋسسكيح فاميلي زدەس, پراكتيچەسكي نەت» دەپ كولگىرسيدى. اۋ، يۋري مىرزا، سوندا قازاق جۋرناليستەرىنەن دە بۇرىن پرەزيدەنت سىيلىعىن العان ءوز قانداسىڭىز، ءارى ارىپتەسىڭىز جۋرناليست ۋستيۋگوۆتى قايدا قوياسىز؟ مۇنداي مىسالداردى جۇزدەپ كەلتىرۋگە بولادى. بۇرىن ءبىر عانا الماتى قالاسىنىڭ اكىمى حراپۋنوۆتىڭ قولىنان سىي-سياپات كورىپ جاتقان ورىس، تاعى دا باسقا ۇلت وكىلدەرى قانشاما ەدى؟

جالپى، قازاقستاندىقتار، سونان سوڭ قازاقستاننىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگى ءۇشىن قازىرگى باستى قاتەر، ءارى سيندروم - ول قوعامدىق تىنىشتىقتى قوزدىرىپ، قاسيەتتى قۇندىلىعىمىز - حالىقتىڭ رۋحىن ازدىرۋ ءۇشىن جۇرگىزىلىپ جاتقان ىشكى-سىرتقى اقپاراتتىق ەكسپانسيا. ولار قازاقستاندىقتاردىڭ ەڭ ءالسىز، قورعاۋسىز دا قورعانسىز سەزىمدەرىمەن وينايدى. سونىڭ ءبىرى، ءبىرى بولعاندا بىرەگەيى - «ايرىقشا جاعداي جاسالىپ جاتقان قازاق»، «شەكتەن تىس قىسىم كورىپ جاتقان ورىس» ماسەلەسى. نە ەكەنىن قايدام، وسى اقپاراتتاردىڭ دابىرايتىپ كورسەتىلىپ، ءتىپتى، جالعان ايتىلاتىندىعىنا قازاق باسىلىمدارى مەن قازاق جۋرناليستەرىنىڭ باسى اۋرۋى كەرەك تە، ال، ورىس جۋرناليستەرى مەن باسىلىمدارى ءۇشىن بۇل ماسەلە شەشىلىپ قويعان سەكىلدى. بۇل ماسەلەدە ولار كيرينيتسيانوۆتاردى قولداعانداي ءۇنسىز قالادى. سوندىقتان دا، قوعامدى اقپاراتتاندىرۋ مەن اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ دامۋىنا بايلانىستى، ءبىز قازىر سىرتتان كەلەتىن سول تاقىلەتتەس كۇشتەردىڭ مۇمكىندىكتەرىمەن بارىنشا ساناسۋعا ءتيىسپىز. جانە وعان قارسى تۇرا الاتىن سول سەكىلدى ءىس-ارەكەتتەر مەن  شارالاردىڭ كوزىن كەڭەيتپەسەك تاعى بولمايدى. ول ءالى دە از ەمەس. مىسالى، بىزدەن قانشاما ىلگەرى كەتكەن اقش-تىڭ ءوزى سوڭعى 15 جىلدىڭ ىشىندە اقپاراتتىق كەڭىستىكتى يگەرۋ ءۇشىن سوعان اسا قاجەتتى قۇرال-جابدىقتاردى  الۋعا، ونى دامىتۋعا بولىنەتىن قارجىنى ءتورت ەسە وسىرگەن. قازىر سىرتتان كەلەتىن، سونداي-اق سىرتتان تەلىنىپ  وزىمىزدە ەتەك العان باسىلىمدار مەن تەلەراديو ارنالارى ءبىزدىڭ اقپاراتتىق كەڭىستىگىمىزدە وزدەرىنىڭ ساياسي-الەۋمەتتىك قۇرىلىمىن، نەسيە-قارجىلىق جۇيەسىن قالىپتاستىرىپ، ءبىزدىڭ مادەني-ونەگەلىلىگىمىز بەن ار-وجدان، ۇلتتىق    قۇندىلىقتارىمىزدىڭ قاسيەتتەرىن كەتىرۋدە.

يۋري كيرينيتسيانوۆ مىرزا سول اتالعان ماقالاسىندا ءتىل ماسەلەسىن دە شەت قالدىرماعان. ول: «ۋۆەرەن، چتو بەز «وبيازالوۆكي» دەتي بىسترەە ستانۋت گوۆوريت نا دۆۋح يازىكاح», - دەيدى. سوندا  جەرگىلىكتى كىندىك ۇلتتىڭ مەملەكەتتىك ءتىلىن ۇيرەن، وقى دەگەندە نە «وبيازالوۆكا» تۇر؟ بىزدە    قازاقستاندا قاي ۇلتتىڭ بولماسىن ءدىن، ءتىل ماسەلەسى كونستيتۋتسيا بويىنشا قورعالماي ما؟

ەندەشە، اتالعان ماقالاداعى گالينا زاەۆانىڭ: «كازاحي حوتيات پوسترويت سۆوە گوسۋدارستۆو، نە نادو يم مەشات...» دەگەنىنە ءبارىمىز قول قويىپ، قازاق، ورىس، ۋكراين، ۇيعىر، كارىس، تاعى باسقا ۇلتتار بىرگەلىكتە وركەنيەتتى دە قۇقىقتىق مەملەكەت قۇرايىق. ەسكەرەتىن جاي، قازىرگى جاعدايدا يۋري كيرينيتسيانوۆ سەكىلدى جازعىشتاردىڭ      «پۋبليتسيستيكالىك-رەكەتتىك» شارا-شامالارىنىڭ «ساياسي-رەكەتتىك» ءىس-ارەكەتتەرگە اينالىپ كەتپەۋىن قازاقستاندىقتار تۇتاس  قاداعالاپ، ءتيىستى  جاۋاپ بەرىپ وتىرۋ - مىندەتىمىز»، - دەپ جازعان ەدىك بۇرىن. كريۆينيتسيانوۆ مىرزا ءبىز تىلگە تيەك ەتىپ وتىرعان سۇحباتىندا دا وسى پىكىرىن قايتالايدى جانە ونى سوزبە-ءسوز ايتاتىنىن قايتەرسىز. مىسالى، يۋري مىرزا اۋەزحان قودارمەن سۇحباتىندا: «ۆ دني بولشيح گوسۋدارستۆەننىح پرازدنيكوۆ ناگراجدايۋت وسوبو وتليچيۆشيحسيا گراجدان. ۆو ۆنۋشيتەلنوم سپيسكە، كاك پراۆيلو، ودنو-دۆە سلاۆيانسكيە فاميلي. ا تو ي ني ودنوي. كاك گوۆوريلي رانشە ۆ وچەرەدياح: ۆاس تۋت نە ستويالو...» دەيدى. 2000 جىلعى ماقالاسىندا دا ول ءدال وسى وكپەسىن ايتقان ەدى. وسىعان قاراعاندا، كەلەسى جىلعى مەيرامداردىڭ بىرىندە كريۆينيتسيانوۆكە سىيلىق بەرىپ قۇتىلامىز-اۋ، ءسىرا. ءتىل ماسەلەسىنە كەلگەندە ەكەۋى دە كوسىلە جونەلەدى دە، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قازىرگى شالا-جانسار كۇيىن ەلەپ-ەسكەرمەي، ونى ناسيحاتتاۋدا «بىرجاقتىلىق» بارلىعىن العا تارتادى. بۇل ماسەلەگە كەلگەندە اۋەسحان قودار كيرينيتسيانوۆتىڭ سۇراعىنا وراي: «دا، پو كونستيتۋتسي مى ياۆلياەمسيا دەموكراتيچەسكيم گوسۋداستۆوم، ۆسە گراجدانە ۆ نەم وبلادايۋت راۆنىمي پراۆامي. نو ەسلي گوۆوريت چەستنو، تو كازاحي وكازاليس ۆ بولەە پريۆيليگيروۆاننوم پولوجەني. پوشەل پروتسەسس، كوتورىي يا نازىۆايۋ «ناتسيەسترويتەلستۆو». پرەدستاۆيتەلەي درۋگيح ەتنوسوۆ نە تو چتوبى ديسكريمينيروۆالي. يح پروستو ۆەسما تەحنيچنو وتتەسنيلي نا زادۆوركي ي پوليتيچەسكوي وبششەستۆەننوي ي كۋلتۋرنوي جيزني. رۋسسكيح كراينە مالو ۆ «كوريدوراح ۆلاستي». كوليچەستۆو شكول س پرەپوداۆانيەم نا رۋسسكوم يازىكە پوستوياننو سوكراششاەتسيا. دۆا ميلليونا ميگرانتوۆ، ۆ وسنوۆنوم رۋسسكيح، پوكينۋۆشيح سترانۋ ۆسەرەدينە دەۆيانوستىح، - ەتو نەۆوسپولنيمايا پوتەريا»، - دەيدى. وسىنداعى سويلەم سوڭىنداعى وكىنىشتىڭ ەش ءجونى جوق-اق. ەشكىم ەشكىمدى زورلاپ ۇستاپ تۇرا المايدى. قاشاندا دا سىرتقا الاڭداپ تۇرعاندار، ءارى جاعدايى بارلار ءوز ەرىكتەرىمەن وزدەرىنىڭ اتا-قونىستارىنا كوشىپ جاتسا، وندا تۇرعان نە ەرسىلىك بار؟ ءوز ەرىكتەرىمەن كەتتى. قودار مىرزانىڭ وكىنەتىندەي ءجونى جوق. جەمە-جەمگە كەلگەندە قازىر قازاقستاندا كىرمە ۇلتتاردىڭ ەمەس، جەرگىلىكتى قازاقتىڭ جاعدايى الدەقايدا قيىن. ءبىر عانا مىسال، قازىرگى «شاڭىراق» پەن «باقاي» سياقتى گەتتولاردا تۇرىپ جاتقاندار قازاقتار ەمەس پە؟ ەڭسەسى ءتۇسىپ، ەتەگى اشىلعان اۋىلداردان قالاعا كوشىپ، جۇمىسسىز جۇرگەندەردىڭ ۇزىن-ىرعاسى كىمدەر، ارينە، قازاقتار. سەنبەسەڭىز، سەيفۋللين كوشەسىنىڭ بويىنا شىعىپ كورىڭىز. ماڭعىستاۋ مەن اقتوبەدەگى مۇناي جانە كەن ورىندارىندا قارا جۇمىس ىستەپ، جالاقىعا جارىماي جۇرگەندەر كىمدەر؟ تاعى دا سول قازاقتار. الماتى قالاسىندا 181 ورتا مەكتەپ بار دەسەك، سونىڭ 48-ءى عانا قازاق مەكتەبى ەكەن. تىلدىك قىسىم كورىپ جاتقان سوندا كىم؟ قازاق پا، ورىس پا؟ جۋرناليست مىرزا بولسا، حابارلاندىرۋلار مەن كەيبىر مەكەمەلەردەگى اتى-جوندەردىڭ قازاقشا جازىلاتىندىعىن العا تارتادى. ول ورىس ءتىلىنىڭ شەتكە ىسىرىلعانى سونشالىقتى، ءتىپتى قازاقتىڭ ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندەگى ستۋدەنتتەر ورىسشا سويلەي المايدى دەيدى. نە دەگەن بىلمەستىك؟

وسىنى ءبىلىپ-كورىپ جۇرگەن اۋەزحان قودار بولسا: «ۋ ناس پوياۆيلاس ي پروتسۆەتاەت كوگورتا پروفەسسيونالنىح «پلاكالششيكوۆ» و كازاحسكوم يازىكە»، - دەيدى. ول مىرزا بىلسە، رەسەيدەگى ورىستاردىڭ ءوزى «ءتىلىمىز قۇرىپ بارا جاتىر» دەپ جىلاپ، پرەزيدەنت مەدۆەدەۆكە اشىق حاتتار جازىپ جاتقان جوق پا؟ ونىڭ قاسىندا ءبىزدىڭ «پلاكالششيكتەر» اينالايىن عوي. ءتىلىن جوقتاپ، تۋعان جەرىنىڭ مۇددەسىن كوزدەگەندەردى «جىلاۋىقتار» دەۋ قايبىر ازاماتتىققا ءتان قاسيەت دەيسىڭ.

قۇزىرلى مەكەمەلەردە، مەملەكەتتىك قىزمەت ورىندارىندا ورىس تىلىندە ءىس-قاعازدارىنىڭ ءجۇرۋى بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ازايماي وتىر. ونى كۇندەلىكتى تەلە-راديو ارنالارىنان كورىپ تە، ەستىپ تە ءجۇرمىز. ءتىپتى، كۇندەلىكتى تىرشىلىكتە الماتىداعى كەز كەلگەن مەملەكەتتىك مەكەمەگە بارىڭىزشى، سىزگە تەك ورىس تىلىندە عانا قىزمەت ىستەيدى. سوندا كريۆينيتسيانوۆ ايتىپ وتىرعان «ستاحانوۆشىلدىق» قايدا قالعان؟ ال، اۋەزحان قودار بولسا: «كازاحسكي يازىك ستالي ۆنەدريات «ستاحانوۆسكيمي» مەتودامي، چتو نە موگلو نە ۆىزۆات گلۋحوگو نەپرياتيا وسنوۆنوي ماسسى رۋسسكويازىچنىح سووتەچەستۆەننيكوۆ»، - دەيدى. مۇنداي ورىسشىلدىقتى العاش كورىپ-ءبىلىپ وتىرعاندىعىمىز وسى. ايتپەسە، ول قازىرگى قازاق ءتىلىنىڭ تاعدىرىن بىلمەيدى دەيسىز بە، بىلگەندە قانداي؟ بۇل جاعىمپازدىقتىڭ ءبىر ءتۇرى عانا. سودان سوڭ فيلوسوف مىرزا ايتقانداي، ەشكىم دە، ەش قازاق ورىس تىلىنەن باس تارتقان ەمەس. جالپى، ورتا ازياداعى ورىس تىلىندە تازا سويلەيتىن ۇلتتار قاتارىنا بىزدەر قازاقتار جاتساق كەرەك. ەندەشە، ول مىرزانىڭ: «وتكازىۆاياس وت رۋسسكوگو يازىكا، مى ۆوزدۆيگاەم كاكيە-تو نەلەپىە ي يسكۋسستۆەننىە پەرەگورودكي»... دەي كەلىپ: «نو كيچيتسيا سۆوەي ناتسيونالنوي پرينادلەجنوستيۋ - گلۋپو. تاك جە نەلەپو كاك گورديتسيا تەم، چتو تى بريۋنەت يلي ۋ تەبيا سۆەتلىە ۆولوسى» - دەۋىنە نە جورىق. ءوزىنىڭ ۇلتىن ماقتانىش ەتكەن ادامدى اۋەزحان قودار جەك كورسە، وندا پۋشكين مەن تۋرگەنەۆتى جەك كورسىن. ولار وزدەرىنىڭ ورىس بوپ تۋعانىن ماقتانىش ەتكەن. ءبىزدىڭ جۇبان مولداعايەۆ پەن قۋاندىق شاڭعىتباەۆ «مەن قازاقپىن» دەپ ماساتتانادى. ەندەشە، ءوز ۇلتىن ماقتانىش ەتۋ ەشقانداي دا ەرسى ەمەس ەكەن. ال، اۋەزحان قودار بولسا، ونى كەرىسىنشە تۇسىنەدى. قايتەمىز، ونىڭ پەشەنەسىنە جازىلعانى سول دا.

ەندى بىردە، اتالعان سۇحباتتا جۋرناليست كريۆينيتسياوۆ قىزدى-قىزدىمەن: «يا گلۋبوكو ۋۆاجايۋ پرەزيدەنتا. ون منوگو سدەلال دليا سترانى. نو نە پونيمايۋ ەگو، كوگدا ون ۆىدۆيگاەت ديرەكتيۆۋ: ك 2020 گودۋ 95 پروتسەنتوۆ ناسەلەنيا سترانى دولجنى گوۆوريت پو-كازاحسكي. كاك-تو ۆسە ەتو ناپوپيناەت كوممۋنيزم ك 1980 گودۋ...»  - دەپ جىبەرگەن. وندا تۇرعان نە بار؟ جاقىندا رەسەي پرەزيدەنتى مەدۆەدەۆ رەسەي ورىستاردىڭ جەرى، وندا ورىس ءتىلى جەتەكشى ءرول اتقارۋى كەرەك دەگەنگە ساياتىن وي ايتا كەلىپ، ورىس ءتىلىنىڭ بولاشاعى نۇرلى بولاتىندىعىن العا تارتتى ەمەس پە؟ سوسىن، ەگەر دە قازاقستانداعى وزگە ۇلت دياسپورالارى قازاقشا سويلەپ جاتسا جامان با؟ ول قايتا ادامنىڭ مادەنيەتتىلىگى مەن ءوزى تۇرىپ جاتقان جەردى سىيلاۋدان تۋعان ءپاتريوتيزمنىڭ كورىنىسى ەمەس پە؟ كيرينيتسيانوۆقا ول دا جاقپايدى. ەگەر يۋري مىرزاعا قازاق ءتىلى جاقپاسا، وندا تىلدىك قارىم-قاتىناستاعى مىندەتى جاپپاي ارتىپ تۇرعان، دەربەستىككە  يە رەسەيگە كوشىپ كەتسە ەشكىم دە وعان رەنجىمەيدى. ونى كەۋدەسىنەن قاعىپ، كەت دەپ جاتقان دا ەشكىم جوق. ونىڭ «زاستەنچيۆىم ناتسيوناليزموم» دەپ وتىرعاندىعى قاي ۇلتشىلدىق؟

بىزدىڭشە، اۋەزحان قودار قازاقستاندىق حالىقتىڭ جاپپاي مەملەكەتتىك تىلدە سويلەپ كەتۋىنەن قورقادى. ءسويتىپ، 90-شى جىلدارداعى 2 ميلليون ورىستىڭ وتانىنا كەتكەندىگىن العا تارتىپ، وكىنىش بىلدىرەدى. كوشى-قون تىرشىلىگى اركىمنىڭ ءوز ەركىندەگى ماسەلە. وعان اۋەزحاننىڭ دا، مەنىڭ دە قول سۇعۋعا قۇقىعىمىز جوق. بۇل ماسەلەدە اۋەزحاندىكى جالعان نامىسىن جىرتۋشىلىق. ونى ورىستار «پوكازۋحا» دەيدى. ءبىر وكىنىشتىسى، قوداردىڭ: «نو كوگدا ۆەس مير گوۆوريت «اەروپورت»، ستويت لي پريدۋمىۆات «اۋەجاي»؟  - دەۋىنە نە جورىق؟ ەگەر دە، اۋدارىلۋعا كەلىپ، ونىڭ اۋدارماسى كوپشىلىك كوڭىلىنەن شىعىپ جاتسا، نەگە اۋدارماسقا؟ ول جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ءوز ەركىندەگى تىلدىك قارىم-قاتىناستىڭ ءبىر كورىنىسى، ءارى ءتىلدى بايىتىپ-دامىتۋدىڭ جاقسى نىشانى. «موروجەننوەنى» «بالمۇزداق» دەپ اۋدارعاندا، قازاق ءتىلى ۇتپاسا، ۇتىلعان جوق. «ساياجاي» شە، قانداي كەرەمەت، سۇلۋ اتاۋ ەمەس پە؟ ەگەر ءاربىر اۋدارماشىمىز سولاردى اۋدارعان يسلام جارىلعاپوۆ بولىپ جاتسا كانەكي.

سونىمەن، ەلگە بەرەرى شامالى، ورىس پەن قازاق اراسىنداعى قارىم-قاتىناسقا سەلكەۋ تۇسىرەتىن كريۆينيتسيانوۆ پەن اۋەزحان قودار سياقتى «اعالى-ءىنىلىنىڭ» سۇحباتتارى وتە ءساتسىز شىققان.  ەكەۋىنىڭ دە ورىس پەن قازاققا دەگەن جالعان جاناشىرلىعى اۋىل اراسىنداعى پىش-پىش اڭگىمەدەن ارى اسا الماي قالعان. ەگەر دە، مۇنداي پىكىر-تۇجىرىمدارمەن ەلىمىزدەگى ۇلتتار مەن ۇلىس دياسپورالارى ساناسىپ، ولاردىڭ ۇشپا سوزدەرىنە جەلىكسە، وندا كوپ جىلداردان بەرى كەلە جاتقان حالىقتار دوستىعىنا شي جۇگىرەدى. ال، بىزگە ول قاجەت ەمەس.

«زاڭ» گازەتى