"مەملەكەت دەگەن مەن!"
- دەپ ايتىپتى مىس، فرانسيا كورولى ليۋدوۆيك 14.
فرانتسيانى 72 جىل (1643-1715) بيلەگەن بۇل مونارح ءوز بيلىگى كەزىندە فرانتسيا حالقىن بىرىكتىرىپ، مەملەكەتتىڭ اسكەري قۋاتىن ەسەلەپ ارتتىردى. الىس-جاقىنعا فرانتسيانىڭ ساياسي بەدەلىن كوتەردى، فرانتسيا مادەنيەتىن وركەندەتىپ، ءوز ەلىن "ينتەللەكتۋالدى ورتالىق" رەتىندە سىرتقا تانىتتى.
ونىڭ ەل بيلەگەن عاسىرى - فرانتسيانىڭ "التىن عاسىرى" رەتىندە تاريحقا ەندى.
... شىنىندا دا، ءدال وسىنداي مونارح، اۆتوريتەت، ەل بيلەسە، مەملەكەتتى وسىنداي جەتىستىككە جەتكىزسە - وندا ونىڭ حالقى دا مونارحتىڭ ەلدى 72 جىل ەمەس، 100 جىل بيلەگەنىن قالار ەدى...
ليۋدوۆيكتىڭ "مەملەكەت دەگەن مەن!" دەگەن استامشىل ءسوزى ونىڭ ءىس ارەكەتىمەن قابىسىپ جاتتى!
ول مۇنداي "استام ءسوزدى" ماڭايىنداعى جاعىمپازدارعا تويتارىس رەتىندە ايتىپتى دەسەك تە، ول بۇل ءسوزىن حالقىنا ارناپ ايتقانى انىق!!!
سەبەبى، ليۋدوۆيك ءوزىنىڭ "كۇشتى مەملەكەت قۇرۋ جونىندەگى" وزىق ويلارىن فرانتسيا حالقىمەن بىرلىكتە جۇزەگە اسىرا الدى!
سەبەبى، ليۋدوۆيك تە، ول بيلەگەن مەملەكەتتىڭ حالقى دا "مەملەكەت" دەگەندى "دانا بيلىك پەن ارەكەتشىل ءبىرتۇتاس حالىق" دەپ ۇعىپ، - كورول مەن حالىقتىڭ ويى ءبىر ارنادا توعىسا الدى!
ال، بىراق، ەل بيلەۋشى ونداي استام ءسوزدى ماڭايىنداعى جاعىمپازدارعا عانا ارناپ ايتقان بولسا، وندا ونىڭ بۇل ءسوزىنىڭ ماعىناسى وزگەرىپ، تىپتەن باسقاشا بولىپ شىعار ەدى...
وندا بۇل ءسوز، شامامەن:
"مەنىڭ جاقىندارىم جانە جاعىمپازدارىم!
وتىرىك-شىن ماداقتاۋشىلارىم!
مەن بۇگىننەن باستاپ سەندەرگە حالىق پەن مەملەكەتتى اشىق توناۋعا رۇقساتىمدى بەردىم!
ەندى ونىڭ كەپىلى مەن!
سوندىقتان سەندەر ماعان ادال بولىڭدار!
بولماسا..."" - دەگەن ءسوز بولىپ شىعار ەدى...
وكىنىشكە وراي، تاريحتا مۇنداي رەگرەسستى (كۇيرەۋشى) جاعدايلار از بولماعان...
ءابدىراشيت باكىرۇلىنىڭ پاراقشاسىنان
Abai.kz
