زايىرلى مەملەكەت رەتىندە قازاق­ستان بۇگىندە يسلام وركەنيەتىنىڭ اجى­را­ماس ءبىر بولىگى بولىپ تابىلادى. حال­قى­نىڭ سانى جاعىنان ەلىمىز مۇسىلمان الەمىندە 23-ءشى ورىندى يەلەنسە، جەر كولەمى جاعىنان ولاردىڭ اراسىندا ءبىرىنشى ورىندا. ەلىمىزدىڭ تاريحى مەن رۋحاني مادەنيەتى مۇسىلمان الەمىمەن عاسىرلار بويى ساباقتاس بولىپ كەلەدى.

1995 جىلدان بەرى يىۇ-عا مۇشە مەملەكەت رەتىندە قازاقستان بۇل ۇيىم­نىڭ ءىس-شارالارىنا بەلسەنە ارالاسىپ، ونىڭ الەم قاۋىمداستىعى الدىنداعى بەدەلىنىڭ وسۋىنە اتسالىسىپ كەلەدى. ەندەشە، 2011 جىلى وسى بەدەلدى ۇيىمعا باسشىلىقتىڭ قازاقستانعا ءوتۋىن جەر جۇزىندەگى مۇسىلمان قاۋىمداستىعى تا­را­پىنان ءبىزدىڭ ەلگە كورسەتىلگەن ۇلكەن سەنىم مەن قولداۋ دەپ قابىلداعان ءجون. مۇنداي سەنىمدى قاتىناستارعا ەڭ ال­دىمەن ەلىمىزدەگى دىنارالىق جانە ۇلت­ارالىق كەلىسىم نەگىزىندە ورناعان تۇ­راقتىلىق سەبەپ بولىپ وتىر. سون­دىق­تان قازاقستاننىڭ يسلام ىنتىماقتاس­تىعى ۇيىمىنا توراعالىعى ەلىمىزدىڭ ءدىن­ارالىق جانە مادەنيەتارالىق ۇنقا­تى­سۋ مەن كەلىسىم باعىتىنداعى باستا­ما­لارىنا تىڭ سەرپىن بەرەرى ءسوزسىز.

زايىرلى مەملەكەت رەتىندە قازاق­ستان بۇگىندە يسلام وركەنيەتىنىڭ اجى­را­ماس ءبىر بولىگى بولىپ تابىلادى. حال­قى­نىڭ سانى جاعىنان ەلىمىز مۇسىلمان الەمىندە 23-ءشى ورىندى يەلەنسە، جەر كولەمى جاعىنان ولاردىڭ اراسىندا ءبىرىنشى ورىندا. ەلىمىزدىڭ تاريحى مەن رۋحاني مادەنيەتى مۇسىلمان الەمىمەن عاسىرلار بويى ساباقتاس بولىپ كەلەدى.

1995 جىلدان بەرى يىۇ-عا مۇشە مەملەكەت رەتىندە قازاقستان بۇل ۇيىم­نىڭ ءىس-شارالارىنا بەلسەنە ارالاسىپ، ونىڭ الەم قاۋىمداستىعى الدىنداعى بەدەلىنىڭ وسۋىنە اتسالىسىپ كەلەدى. ەندەشە، 2011 جىلى وسى بەدەلدى ۇيىمعا باسشىلىقتىڭ قازاقستانعا ءوتۋىن جەر جۇزىندەگى مۇسىلمان قاۋىمداستىعى تا­را­پىنان ءبىزدىڭ ەلگە كورسەتىلگەن ۇلكەن سەنىم مەن قولداۋ دەپ قابىلداعان ءجون. مۇنداي سەنىمدى قاتىناستارعا ەڭ ال­دىمەن ەلىمىزدەگى دىنارالىق جانە ۇلت­ارالىق كەلىسىم نەگىزىندە ورناعان تۇ­راقتىلىق سەبەپ بولىپ وتىر. سون­دىق­تان قازاقستاننىڭ يسلام ىنتىماقتاس­تىعى ۇيىمىنا توراعالىعى ەلىمىزدىڭ ءدىن­ارالىق جانە مادەنيەتارالىق ۇنقا­تى­سۋ مەن كەلىسىم باعىتىنداعى باستا­ما­لارىنا تىڭ سەرپىن بەرەرى ءسوزسىز.

ۇيىم وزىنە مۇشە ەلدەردىڭ ساياسي پروبلەمالارىمەن قاتار، ولاردىڭ الەۋ­مەتتىك-ەكونوميكالىق، عىلىمي-تەحني­كا­لىق جانە مادەني سالالارىنا قاتىس­تى ءتۇيىندى ماسەلەلەردى شەشۋمەن ۇنەمى اينالىسىپ كەلەدى. ۇيىمنىڭ نەگىزگى ماق­­ساتى - مۇسىلمان ەلدەرىنىڭ ءوزارا قا­رىم-قاتىناستارىن تەرەڭدەتۋ، ولاردىڭ ورتاق تابيعي جانە ادامي باي­لىق­تا­رى­نىڭ سول ەلدەردىڭ ءوز مۇددەلەرىنە ءتيىمدى قىزمەت ەتۋىنە جانە تۇراقتى دامۋىنا ىقپال جاساۋ، ولاردىڭ ءال-اۋقاتتارىنىڭ ارتۋىن قامتاماسىز ەتۋ. كوپتەگەن مۇ­سىلمان ەلدەرى كەدەيشىلىك، حالىق ساۋ­اتسىزدىعى، دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيە­سى­نىڭ تومەندىگى، دەموگرافيالىق جاعداي­دىڭ قيىندىعى، تەررورلىق قاۋىپتەر، ەسىرتكىنىڭ زاڭسىز تاسىمالدانۋى جانە جەمقورلىققا بايلانىستى قيىندىق­تار­دىڭ زاردابىن ءالى كۇنگە تارتىپ كەلەدى. ۇيىمعا مۇشە يسلام مەملە­كەت­تە­رىنىڭ باسشىلارى وسىنداي ماسەلەلەر­دىڭ الدىن الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن ۇت­ىم­دى مەحانيزمدەردى قۇرۋعا شاقىرادى.

ەلىمىز 2010 جىلى بارشاعا بەلگىلى بولعان تاريحي وقيعا ەقىۇ-عا توراعا­لىق­تى ۇلكەن ابىرويمەن اتقاردى. يىۇ مەن ەقىۇ-نىڭ الدىنا قويعان ماقسات­تارى كوپتەگەن سالالاردا ورتاق. ەكى ۇيىم دا حالىقارالىق قاۋىمداستىقتا بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋ، قاۋىپسىزدىك جانە دامۋ ماسەلەلەرىمەن اينالىسادى. مۇ­سىل­مان ەلدەرىنىڭ وكىلدەرى ءبىزدىڭ ەلى­مىزدىڭ 2010 جىلى ەقىۇ-عا توراعالىق ەتۋى تۋرالى شەشىمدى قۋانا قارسى الدى. سەبەبى، ەۋروپالىق ۇيىم تاريحىندا ال­عاشقى رەت توراعالىقتى حالقىنىڭ با­سىمى مۇسىلماندار بولىپ تابىلاتىن مەملەكەت الدى. توراعالىق يىۇ مەن ەقىۇ اراسىندا كەڭ ىنتىماقتاستىق ورناتۋعا بىرەگەي مۇمكىندىك بەردى. ايتا كەتەتىن ءجايت، وسىعان دەيىن ەشبىر ەل الەمدەگى ەڭ ءىرى ەكى ۇيىمعا قاتار باس­شى­لىق جاساماعان.

ءبىزدىڭ ەقىۇ-عا توراعالىق ەتۋ با­رى­سىندا كوتەرگەن باستى ماسەلە­لە­رى­مىز­دىڭ ءبىرى تولەرانتتىلىق جانە حالىقتار مەن وركەنيەتتەر اراسىنداعى ءوزارا ءتۇ­سىنىستىكتى تەرەڭدەتۋ بولدى. قازاقستان يسلام الەمى مەن باتىس، يسلام مەن حريستيان دىندەرى اراسىنداعى ۇنقاتى­سۋ­دىڭ دامۋىنا ەقىۇ-عا توراعالىعى بارىسىندا ءوز ۇلەسىن قوستى. قازاقستان الداعى كەزەڭدە يسلام الەمىنىڭ ەۋرو­پا­لىق قۇرىلىمدارمەن ىنتىماقتاستى­عىن نىعايتۋعا جاردەم ەتۋگە نيەتتى. سون­دىقتان يىۇ مەن ەقىۇ اراس­ىن­داعى ىنتىماقتاستىقتى، اسىرەسە، كسەنوفوبيا جانە يسلاموفوبيامەن، ناسىلدىك كەمسىتۋشىلىكپەن، ناشاقورلىق، تەررور­شىل­دىق جانە ەكسترەميزممەن كۇرەسۋ، مۇسىل­مانداردىڭ باتىستا بەيىمدەلۋ ماسەلە­لەرىنە بايلانىستى سالالاردا كەڭىنەن دامىتۋ قاجەت.

يىۇ-نىڭ باستى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى - دىندەر اراسىنداعى ۇنقاتىسۋدى دا­مىتۋ بولىپ تابىلادى. يىۇ ەرەجە­سى­نىڭ ءى-بابىنىڭ 11 جانە 12-تارماقتا­رىن­دا: «توزىمدىلىككە نەگىزدەلگەن يسلام ىلىمدەرى مەن قۇندىلىقتارىن ساقتاۋ مەن تاراتۋ، يسلام مادەنيەتىن دامىتۋ جانە يسلام مۇرالارىن قورعاۋ»; «يس­لامنىڭ شىنايى بەينەسىن قورعاۋ، ءور­كە­نيەتتەر مەن دىندەر اراسىنداعى ديا­لوگ­تى دامىتۋعا ۇلەس قوسۋ» دەگەن ماق­سات­تار ايقىندالعان. كوپەتنوستى جانە كوپكونفەسسيالى مەملەكەت بولىپ تا­بى­لاتىن قازاقستان وركەنيەتتەر مەن دىندەر اراسىنداعى ۇنقاتىسۋدى دامىتۋعا باعىتتالعان جاھاندىق ۇردىستەردىڭ بار­لىعىنا قولداۋ جاساۋعا مۇددەلى.

مادەنيەتتەر مەن دىندەر ۇنقاتىسۋى - بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ جاندى ماسەلەسى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى سول ءزارۋ ءما­سەلەنى دەر كەزىندە كوتەرىپ، دامىتا ءبىلدى، الەم قاۋىمداستىعىنىڭ نازارىن اۋ­دارتىپ، جاڭا باستامالار كوتەردى. وسى­نىڭ بارلىعى حالقىمىزدىڭ تاعىلىم­دى تاريحىنان تۇيگەن تاجىريبەسى ارقى­لى جۇزەگە اسىپ وتىر. قازاق حالقىنىڭ عاسىرلار سىنىنان سۇرىنبەي وتكەن تو­لىمدى تولەرانتتىلىق تاجىريبەسى بار. تولەرانتتىلىق قاعيدالارىنىڭ ەل سا­نا­سىنا بەرىك ورنىعۋىنا قوجا احمەت ياسساۋي، اباي، شاكارىمگە دەيىنگى يمان­دىلىقتى ۇستىن ەتكەن ويشىلدارىمىز ۇلكەن ۇلەس قوستى. سول تاريحي ءداۋىر­لەر­دە ورنىققان تانىمنىڭ جەمىسى رەتىندە بۇگىندە ەلىمىزدە اتقارىلىپ وتىرعان يگى ءىس-شارالاردىڭ بارلىعى قازاقستاننىڭ عانا ەمەس، الەم حالىقتارىنىڭ وركە­ني­ەتتى دامۋ ۇدەرىسىنە ەلەۋلى ۇلەس بولىپ قوسىلارى ءسوزسىز. قازاقستاندىق ءتاجى­ري­بە­نىڭ دەر كەزىندە الەم جۇرتشىلىعى­نىڭ يگىلىگىنە اينالۋىنا يىۇ-عا ءتور­اعا­لىعىمىز دا ءوز ۇلەسىن قوسارى انىق.

توراعالىق بارىسىندا قازاقستان تا­راپىنان اتقارىلۋعا ءتيىس جۇمىستار اسا اۋقىمدى. ورتالىق ازيا باي تابيعي رەسۋرستارعا، ماڭىزدى گەوستراتەگيالىق جاعدايعا يە بولا وتىرىپ، قازىرگى الەم­دىك ساياساتتىڭ ماڭىزدى بولىگى بولىپ تابىلاتىندىعىن اتاپ وتكەن ءجون. سول سەبەپتى، بۇل ايماقتىڭ تۇراقتىلىعىنا اۋقىمدى ماسشتابتىڭ تۇراقتىلىعى ءتاۋ­­ەلدى بولادى. قىرعىزستان رەسپۋبلي­كا­سىنداعى قايعىلى جاعدايلار قاي­تا­لان­باس ءۇشىن كۇش سالۋ - بارشاعا ورتاق ءمۇد­دە. ورتالىق ازيا قاۋىپسىزدىگىنىڭ ءمۇم­­كىن قاۋىپتەرى اۋعانستانمەن دە باي­لا­نىس­تى. سوندىقتان قازاقستاننىڭ يىۇ-عا توراعالىعى كەزىندە وسى ايماق­تاعى قاق­تىعىستاردى ءارى قاراي رەتتەۋ جوسپارلانۋدا. سونىمەن قاتار، مۇشە مەملە­كەتتەردىڭ يندۋستريالىق-يننوۆا­تسيالىق دامۋىندا قارجىلىق ينستيتۋت­تاردى كوپتەپ تارتۋ ماقساتىندا يسلام بان­كىنىڭ ستراتەگيالىق ماقساتتارىن جا­ڭارتۋ قاجەت. يسلامدىق قارجىلىق ءجۇ­يەنىڭ تۇراقتىلىعى تمد ايماعىندا قازاقستانعا ءبىرىنشى بولىپ زاڭنامالىق بازا مەن يسلامي قارجىلاندىرۋدى دا­مى­­تۋدى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەردى.

اقش پرەزيدەنتى ب.وبامانىڭ 2009 جىلدىڭ ماۋسىمىندا كايردەگى باياندا­ماسىندا ايتىلعانداي، 2001 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە بولعان جارىلىستار با­تىس حالقىندا يسلام الەمىنە قاتىستى تەرىس پىكىرلەردىڭ قالىپتاسۋىنا سەبەپ بولدى. ال وتارشىلدىق ساياسات، قىرعي-قاباق سوعىس سالدارىنان بولعان مۇسىل­مانداردى كەمسىتۋشىلىك، ولاردىڭ تارا­پى­نان باتىسقا دەگەن تەرىس پىكىردىڭ قا­لىپتاسۋىنا اكەلدى. وسىعان وراي، «مۇ­سىلمان الەمى جانە باتىس» پىشىنىندەگى ۇنقاتىسۋدى قۇرۋ، باتىستا يسلاموفو­بيا­لىق كوزقاراسقا جول بەرمەۋ جانە بۇكىل الەم مۇسىلماندارىنىڭ باتىس ەلدەرىنە قاتىستى دۇشپاندىق كوزقاراس­تىڭ پايدا بولۋىن بولدىرماۋ ماسەلە­لەرى الدىڭعى قاتارعا قويىلىپ وتىر. تەررورشىلدىقپەن كۇرەسۋدە حالىق­ارا­لىق ىنتىماقتاستىق نەگىزگى ءرول ات­قار­ماق. ءداستۇرلى دىندەر وكىلدەرى دە وسى باعىتتا كۇش بىرىكتىرۋى ءتيىس. ءبىزدىڭ مەم­لەكەتىمىزدىڭ الدىنا قويعان ماڭىزدى مىندەتتەرىنىڭ تاعى ءبىرى - ەكسترەميزمگە قارسى حالىقارالىق قوزعالىستا ۇلت­ارا­لىق، مادەنيەتارالىق جانە دىنارالىق ۇنقاتىسۋدا بىرىزدىلىكتى قالىپتاستىرۋ. ءبىز بۇل جولدا يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمى يسلام مەن باتىس ۇستا­نىم­دا­رىن جاقىنداستىرىپ، ءوزارا تۇسىنۋشىلىك قالىپتىستىرا الادى دەپ سەنەمىز.

قازاقستان مىڭداعان جىلدان بەرى يسلام الەمىنىڭ ءبىر بولىگى رەتىندە تا­نى­لادى، ال سۋننيتتىك مۇسىلماندىق حا­لىق­تىڭ بولمىسىمەن اجىراماس ءبىرتۇ­تاس رۋحاني جول بولىپ تابىلادى. رۋ­حانيلىقتىڭ، مادەنيەتتىڭ، ءبىلىم مەن عىلىمنىڭ نەگىزگى فاكتورىنا اينالعان يسلام ءدىنى ورنىقتىرعان ىزگىلىكتىڭ كوپ-عاسىرلىق ءداستۇرى بۇگىنگى كۇنى دە ءوز جالعاسىن تابۋدا. قازاقستاندا يسلام ءدىنى مەملەكەت پەن باسقا كونفەسسيالار اراسىنداعى بەيبىت كەلىسىمدى، تولە­رانت­تى­لىقتى، دىنگە ەرىكتىلىكتى قولدايتىن، بارشامەن ورتاق ءتىل تابىسۋعا جەتەلەيتىن ماڭىزدى فاكتورعا اينالىپ وتىر. سوندىقتان، ءبىزدىڭ يسلام ەلدەرىمەن باي­لانىستى جانداندىرا ءتۇسۋىمىز ءبۇ­گىنگى تاڭدا قاي كەزدەگىدەن دە قاجەتتى، ناتيجەلى بولماق. بۇل ورايدا، يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيىمىنا مۇشە 57 مەم­لەكەت اۋماعىندا ورتاق رۋحاني، يدەو­لوگيالىق بازا ورناتۋ باعىتىندا ۇزاق مەرزىمگە جوسپارلانعان كەشەندى ءىس-شارالار جوسپارىن جاساعان ءجون. وسى جوسپاردى جۇزەگە اسىرۋ يسلام ءدىنىنىڭ بىرىكتىرۋشىلىك ءرولىن بۇرىنعىدان دا كۇشەيتە تۇسەرى انىق.

يىۇ-مەن ءبىلىم بەرۋ، مادەنيەت، عى­لىم جانە تەحنولوگيا سالاسىندا ىنتى­ماقتاستىقتى دامىتۋ قازاقستان ءۇشىن ماڭىزدى بولىپ تابىلادى. ءبىلىم بەرۋ، عىلىم جانە مادەنيەت بويىنشا يسلام ۇيىمىمەن (يسەسكو) تىعىز بايلانىس ورناتۋ قازاقستانعا مادەني مۇرا ەس­كەرت­كىشتەرىن قالپىنا كەلتىرۋ مەن ساق­تاۋ، يسلام الەمىنىڭ تاريح جانە مادە­ني­ەت، ءتىل دامىتۋ سالالارىنداعى زەرتتەۋلەرى بويىنشا تاجىريبە الماسۋ سياقتى ۇلتتىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا ءمۇم­كىندىك بەرەدى. بۇل باعىتتا قازاق­ستان ءوزىنىڭ يىۇ-عا توراعالىعى كەزىندە بىرقاتار ءىس-شارالار جۇرگىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. قازىردىڭ وزىندە ۇيىم شەڭ­بەرىندە جوعارى وقۋ ورنىنىڭ وقىتۋ­شى­لارى ءوزارا تاجىريبە الماسۋدا. مەديتسينا سالاسىنداعى، كومپيۋتەر باع­دارلامالارىن دايىنداۋداعى جەتىستىكتەر الماسىلۋدا. يسلام ەلدەرىندە ءدارى-دارمەك ءوندىرۋ، اۋىل شارۋاشىلىعى سا­لالارى دامىتىلىپ، جاڭا زاۋىتتار سا­لىنۋدا، نانوتەحنولوگيالىق ادىستەر قول­دانىسقا ەنۋدە. وسى ورايدا يس­لام­دى قولداپ، قورعاۋ، يسلام مادەنيەتىن جاڭا بەلەسكە كوتەرۋ مۇمكىندىكتەرى دە يىۇ-نىڭ كۇن تارتىبىنەن تۇسپەۋى ءتيىس. ەكىنشى مۇسىلمان رەنەسسانسىنىڭ ال­عى­شارتتارىن جاساۋ مۇمكىندىكتەرىن يىۇ اياسىندا قاراستىرۋعا بولادى.

يسلام ءدىنى - سارقىلماس دانالىق ءىلىمى. زەرتتەۋ نىسانىنا اينالعانىنا ون بەسىنشى عاسىرعا اياق باسقانىنا قا­راماستان، يسلامنىڭ يگەرىلمەگەن قىر­لا­رى ءالى دە كوپ. ءدىن - جاندى قۇبىلىس، سوندىقتان ادامزات تاريحىنىڭ ءون بوي­ىندا ونىڭ نەگىزگى زەرتتەۋ نىساندا­رى­نىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرۋى زاڭدى دا. جاھاندىق جاڭا وزگەرىستەر يسلامنىڭ قىر-سىرىن تەرەڭىرەك تانۋدى كۇن ءتار­تىبىنەن تۇسىرمەي كەلەدى. يسلام ءدىنىن يسلام اتىن جامىلعان اداسقان اعىم­دار­دان اراشالاپ الىپ، تاريحي ادىلەتتى كوزقاراس ورنىقتىرۋ ءۇشىن ورتاق باعا­لاۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرۋدىڭ زور ما­ڭىزى بولماق. بۇل ۇزاق مەرزىمدى ۇدەرىس بولعانىمەن، ونىڭ يسلام الەمىنىڭ ال­داعى دامۋ بولاشاعىندا باسىم باعىت­تار­دىڭ بىرىنە اينالارى انىق. سون­دىق­تان يسلام ەلدەرىنە ورتاق ءدىنتانۋشى-ساراپشى ماماندار قاۋىمداستىعىن قۇ­رۋ قاجەت دەپ بىلەمىز. ورتاق ءدىني گلوسساري، ورتاق تۇسىنىكتەر مەن رۋحاني قۇن­دىلىقتار قالىپتاستىرۋ وسى ۇدە­رىس­تىڭ زاڭدى جالعاسى بولماق.

كونفەسسياارالىق كەلىسىم مەن بەيبىتشىلىك ماسەلەلەرىندە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا.نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن اس­­تانادا مادەنيەتتەر مەن دىندەردىڭ حا­لىقارالىق ورتالىعى قۇرىلدى. ور­تا­لىقتىڭ نەگىزگى ماقساتى - دىندەر مەن وركەنيەتتەر اراسىنداعى ۇنقاتىسۋدى دامىتۋ جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىمدى نىعايتۋدىڭ قازاقستاندىق ءتاجىري­بە­سىن حالىقارالىق دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋ. ورتالىق الەم مادەنيەتتەرىن، وركە­ني­ەت­­ارالىق، ەتنوسارالىق، كونفەسسياارالىق ۇنقاتىسۋدى، توزە الماۋشىلىق، كسەنوفوبيا، ءدىني سەنىمدى قۋدالاۋشىلىققا قارسى ارەكەتتى تۇجىرىمدامالىق نەگىزدە قالىپتاستىرۋدى ازىرلەۋ بويىنشا اۋقىمدى جۇمىستار جۇرگىزەدى. سون­دىق­تان مادەنيەتتەر مەن دىندەردىڭ حا­لىق­ارالىق ورتالىعى جانىنان يسلام مەملەكەتتەرىندەگى تولەرانتتىلىق ماسەلەسى بويىنشا جارىق كورگەن كىتاپتاردىڭ كىتاپحاناسىن اشۋ جۇمىسىن قولعا ال­عان ءجون بولار ەدى.

مادەنيەتتەر مەن دىندەر ۇنقاتىسۋى - بۇگىنگى كۇننىڭ ەڭ جاندى ماسەلەسى. قا­زاقستان رەسپۋبليكاسى سول ءزارۋ ماسە­لەنى دەر كەزىندە كوتەرىپ، دامىتا ءبىلدى، الەم قاۋىمداستىعىنىڭ نازارىن اۋدا­رىپ، جاڭا باستامالار كوتەردى. وسىنىڭ بارلىعى حالقىمىزدىڭ تاعىلىمدى تا­ريحىنان تۇيگەن تاجىريبەسى ارقىلى ءجۇ­زەگە اسىپ وتىر. ەلىمىزدە اتقارىلىپ جاتقان يگى ءىس-شارالاردىڭ بارلىعى قا­زاقستاننىڭ عانا ەمەس، الەم حالىق­تا­رىنىڭ وركەنيەتتى دامۋ ۇدەرىسىنە ەلەۋلى ۇلەس بولىپ قوسىلارى ءسوزسىز.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2011 جى­لى يسلام ىنتىماقتاستىعى ۇيى­مى­­نا توراعالىق ەتۋىنە بايلانىستى ءۇس­تى­­مىز­دەگى جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا «تمد ەلدەرىندەگى يسلامنىڭ ءرولى» اتتى حا­لىقارالىق كونفەرەنتسيا وتكىزۋ جوسپار­ل­انىپ وتىر. كونفەرەنتسيانى قازاق­ستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت مينيسترلىگى مەن بۇكىلالەمدىك يسلام لي­گاسى بىرلەسىپ ۇيىمداستىرماق. كونفەرەنتسيا جۇمىسى يسلام مەملەكەتتەرىنىڭ تاريحي تامىرلاستىعىن، يسلامىشىلىك تاتۋلىق پەن بىرلىكتى، يسلام ءدىنىنىڭ بىرىكتىرۋشىلىك ءرولىن، ونىڭ مادەنيەت­ارا­لىق جانە دىنارالىق كەلىسىم مەن سۇح­باتتى وركەندەتۋدەگى ءمان-ماڭىزىن تال­داپ-تارازىلاۋعا قۇرىلادى.

قازاقستان پرەزيدەنتى ن.ءا. نازارباەۆ: «قازاقستاننىڭ يىۇ-عا توراعالىعى ىزگى ماقساتتارعا قىزمەت ەتەتىن بولادى» دەپ اتاپ كورسەتتى. قازاقستاننىڭ ال­دىن­دا ەكى ماڭىزدى مىندەت تۇر. ءبىرىنشىسى - يسلام ءدىنىنىڭ تىرەگىنە اينالعان گۋمانيستىك يدەيالاردى بۇركەمەلەۋگە تى­رىساتىن ءدىني فۋندامەنتاليزمنىڭ ساياسي يدەولوگياسىنا قارسى تۇرا ءبىلۋ. ەكىنشىسى - باتىس پەن مۇسىلمان الەمى اراسىندا اشىق ءارى شىنايى سۇحباتتىڭ قالىپتاسۋىن قامتاماسىز ەتۋ. وسى با­عىتتاعى ەلەۋلى شارا بولىپ تابىلاتىن كونفەرەنتسيا جۇمىسى ۇلكەن ءناتي­جە­لەر­گە قول جەتكىزەدى دەپ كۇتىلۋدە. سونى­مەن قاتار، توراعالىق اياسىندا قازاق­ستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەن ءدىني ىستەر اگ­ەنتتىگى بىرلەسىپ، 2011 جىلدىڭ 29 قىر­كۇيەگى كۇنى استانا قالاسىندا ءدىنتا­نۋ­شى­لاردىڭ حالىقارالىق فورۋمىن ءوت­كى­زۋدى جوسپارلاۋدا. فورۋمنىڭ ماقسا­تى - ءدىن مەن قوعامنىڭ ءوزارا ارە­كەت­تەسۋىن زەرتتەۋدى تەرەڭدەتۋ ماقساتىندا حالىق­ارالىق عىلىمي قاۋىمداستىقتى بىرىكتىرۋ. ءدىن سالاسىنداعى اقپارات­تىق-سا­راپتامالىق جانە ساراپشىلىق جۇمىس­تاردى قامتاماسىز ەتۋدە مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ بەدەلىن جوعارىلاتۋ جانە بەلسەندى قىزمەت اتقارۋعا ءدىن­تانۋ­شى­لار­دى كوپتەپ تارتۋ دا فو­رۋم­نىڭ نەگىزگى ماقساتتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى.

قازاقستاننىڭ يسلام الەمىمەن قا­رىم-قاتىناسىن، ىنتىماقتاستىعىن دا­مىتا ءتۇسۋ ەلىمىزدىڭ العا قويعان بارلىق سالاداعى مۇددەلەرىنە ساي كەلمەك. ەۋ­روپاداعى جانە يسلام الەمىندەگى اۋ­قىم­دى ۇيىمعا توراعالىق ەتۋدەگى قا­زاق­ستاننىڭ مىندەتى - يسلام ءىلىمى ءور­كەندەگەن ورتالىقتاردىڭ بىرىنە اينالۋ. مۇسىلمان ۇمبەتىنىڭ بەيبىتشىلىك پەن ادىلەتتىلىككە جول باستايتىن ىزگىلىكتى ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتارىن العا باس­تاۋشى، باسقا ءىلىم وكىلدەرىنە تولەرانت­تى­لىقتى، ەركىن تاڭداۋدى كور­سەتۋشى جانە ءتۇر-تۇسىنە نەمەسە سەنىمىنە قارا­ماي، ادامدار اراسىنداعى كەلىسىم مەن ءوزارا قۇرمەتتى نىعايتۋعا ۇم­تى­لۋ­شى قاۋىم ەكەنىن قازاقستان ءوز ۇلگىسى ار­قى­لى كورسەتۋگە ءتيىس. حالىقارالىق دارە­جەدەگى بەدەلدى ۇيىمداردى باسقارۋ ىسىندە وزىندىك تاجىريبە جيناقتاعان قا­زاقستان توراعالىعى يىۇ ءۇشىن دە جەمىستى بولارىنا سەنىمىمىز مول.

ايدار ءابۋوۆ، مادەنيەتتەر مەن دىندەردىڭ حالىقارالىق ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، پروفەسسور. استانا.

http://www.egemen.kz/309970.html