ماحابباتپەن جاراتقان ادامزاتتى،

سەن دە ءسۇي ول اللانى جاننان ءتاتتى.

اباي

ادام موينىندا اۋەلدە ادامدىق بورىش، قۇلدىق بورىش، ازاماتتىق بورىش بولادى. ادام دۇنيەگە شىر ەتىپ كەلگەننەن اتا-اناسى، اعا-اكپەسى، مۇعالىمى، دوستارى، اينالاسى، تەلەجاشىك ت.ب ەستىگەنى، كورگەنى، سەزگەنى، تۇيگەنى بويىنشا ادامدىق جولدى ۇيرەنەدى.

كۇندەر زۋلاپ، ايلار سىرعىپ، جىلدار جىلىستاپ، ۇركەك، قورقاق كەزى كەتىپ، قارا تانىپ، باتىلدانىپ، سەزىمدىك تانىمنان اقىلدىق تانىمعا وتە باستايدى. اتا-اناسىن، ۇستازىن، دوستارىن، ۇلتىن، ءتىلىن، ءدىلىن سيلاپ قۇرمەتتەيدى، ۇياتتى بىلەدى. ادامدىق بورىشىن سەزىنەدى. ادام تال بەسىكتەن جەر بەسىككە دەيىن ءوز بەيىمدىگى بويىنشا تاۋسىلمايتىن مىندەتتەرىن وتەۋگە باستايدى. توپشىسى جەتىلىپ ۇيادان ۇشىپ، قوعام اتتى ۇلكەن تەڭىزدە ءوز ەسكەگىن ەسەدى....كەمەسىنىڭ ەسكەگىن جەل شايقاماۋى ءۇشىن بىردەڭە كەرەك بولادى، ول قۇلدىق بورىش. ادام ءوزىن ءبىر تامشى لات سۇيىقتىقتان ۇيىعان قانعا اينالدىرىپ، وكپەسىن  سوقتىرىپ، جۇرەگىنە جان سالعان جاراتۋشىسىن تانىماسا، باسقا ءبىر نارسەگە قۇل بولىپ كەتەدى. نە پۇتقا، نە سيرعا، نە اقشاعا، نە ايەلگە، نە بيلىككە، سۇلۋلىققا، نە ماشيناعا ت.ب.

اقىلى بار ادام وزىنە جانە جاراتىلۋ بارىسىنا ءبىر ءسات زەر سالسا جاراتۋشىسىن تەز تانيدى. ادام يماننىڭ التى شارتىنا (اللاعا، پەرىشتەلەرگە، كىتاپتارعا، پايعامبارلارعا، تاعدىرعا، اقىرەت كۇنىنە) تولىق سەنگەندە مۇسىلمان بولادى. قازاقتىڭ كەمەڭگەرى ابايدىڭ اقىلدى ادامعا يمان پارىز، يماندى جانعا عيبادات پارىز دەگەنى ەسكە تۇسەدى. اللا الدىندا قۇلدىق پارىزدار وتە كوپ. سونىڭ ىشىندە 54 پارىز عىلىمحال كىتاپتارىندا ايتىلادى. ال بەس پارىزبەن شەكتەلسەك قاتەلەسەمىز، الايدا بەس پارىز يسلامنىڭ وزەگى، نەگىزگى شارتى بولماق. پارىزدان بولەك سۇننەت، ءناپىل قۇلشىلىقتار جەتىپ ارتىلادى. الايدا كۇنامەن ءناپىل قۇلشىلىق قاتار كەلگەندە كۇنادان تيىلۋ ابزال بولماق. ادام ءوز جۇمىسىن تىندىرىمدى ىستەپ، بەس نامازىن وقىپ، ادال جولمەن ىرىزىق تاپسا، ودان وتكەن ۇلكەن قۇلشىلىق بولمايدى. قۇلدىق بورىش اللا مەن قۇل اراسىنداعى وتە جىڭىشكە سىر بولىپ، ەشكىمگە ماقتان ەتىلمەيدى. قۇلدىق ول ەشقاشان تاركى دۇنيە ەمەس، كەرىسىنشە ەلدەن بۇرىن تۇرىپ ەڭبەگىن ەرتە باستايدى. ءبىلىم الادى.

قاسيەتتى قۇراندا قايتا-قايتا ماداقتالاتىن از ءسوزدى، كوركەم مىنەزدى تاقۋالار ءتۇن جارىمدا ساجدەدە جاتىپ كوزدەرى بال-بۇل جانىپ، كوكىرەك كوزى اشىلىپ، كوڭىلى بوسايدى، ءوزىنىڭ وتە ءالسىز ەكەنىن سەزىنەدى. سوندىقتان اللا ولاردىڭ دارەجەسىن ەڭ بيىك ەتتى.

ان­فال ءسۇ­رەسىنىڭ 29-aياتىندa: «ەي، ءمۇ­مىن­دەر! اللaدaن قور­قىڭدaر، وعaن قۇل­شى­لىق جaسaڭدaر، تaقۋa بو­لىڭدaر، سوندa اللa سەن­دەر­گە ەرەك­شە قaبى­لەت بە­رىپ، جaقسى مەن جaمaندى، aقيقaت پەن جaلعaندى aيىرaتىن قۇش بە­رە­دى. كۇ­نالaرىڭدى كە­شى­رە­دى، سەن­دەر­دى جaرىلقaيدى. اللa قaمقور­شى، aسقaن جومaرت». (8:29)

حۋجۋ­رات ءسۇ­رە­سى­نىڭ 13-aياتىندa: «اللa ءبا­رىن كو­رىپ تۇر. اللa aلدىندa ەڭ aردaقتى بولعaندaرىڭ بۇل ءدۇ­نيەدە تaقۋa بولعaندaرىڭ. اللa شەك­سىز ءبىل­گىر، ءبا­رى­نەن حaبaردaر».(49:13)

انى­عىندa, سەن­دەر­دىڭ رaببىلaرىڭ ءبى­رەۋ عaنa. اكە­لە­رىڭ دە ءبى­رەۋ، سەن­دەر­دىڭ ءدىن­دە­رىڭ دە ءبى­رەۋ، پaيعaمبaرلaرىڭ دa ءبى­رەۋ. ارaب ۇل­تى ءوز­گە ۇلتتaردaن ەرەك­شە ەمەس، بaسقaلaر دa ارaبتaردaن قaدىر­لى ەمەس. اق aدaم قaرa aدaمنaن قaستەر­لى ەمەس، قaرa aدaمدaر دa قى­زىل aدaمنaن جaقسى ەمەس. ولaردىڭ ەڭ قaدىر­لى­سى – تaقۋaلaرىڭ. [مۇحaممەد مۇستaفa (س.ع.س.)]

ادام ءارى تاقۋا، ءارى عالىم، ءارى باستىق، ءارى باي بولسا قانداي كەرەمەت. تاقۋالىقتى ۇستانعان ءوز ءىسىنىڭ مامانى، مىنە سولار ەڭ سىيلى ادام بولماق.

قۇلدىق پارىزدىڭ شەڭبەرىن تارىلتاي، جاقسى تسىنگەن وزىق ويلى ادام تولىق ادام بولادى. ادامدىق بورىشپەن قۇلدىق بورىش ءبىرىن-ءبىرى تولىقتىرادى. قوعامدا ادام رەتىندە اينالاسىنا ءسىڭىمدى بولادى. سوسىن ادام ازاماتتىق قارىزىن وتەيدى. جالپى، وت باسىنا، تۋىس-تۋعانىنا، وتانىنا، ۇلتىنا، ادامزاتقا ءوز شاراپاتىن تيگىزە باستايدى. العاشى ەكەۋى بولماي سوڭعىسى بولمايدى، بولسادا ول وزىنە قايرسىز بولادى....انىعىن اللا بىلەدى. جاراتۋشىسىن تانىماي، ەشكىمدە كەمەل ادام بولا المايدى. اللاعا يەك ارتقاندا عانا ادام ۇلكەن جەتىستىككە جەتەدى. ءبىز ادامدىق ساناعا يە بولىپ، قۇلدىق بورىشىمىزدى سەزىنىپ، ازامات بولامىز. سوندا عانا جاقسى اكە، ادال جار، جاقسى مامان بولامىز. ويشىل اقىن قادىر: «ادام بولۋ بورىشىڭ، ازامات بولۋ ءوز ءىسىڭ» - دەپ جىرلاعانداي شامامىز جەتسە ازاماتتىق پارىزدى وتەيمىز. قازاق تاريحىندا ادامدىق، قۇلدىق، ازاماتتىق پارىزدارىن تولىق ورىنداعان تاۋ تۇلعالار جەتىپ ارتىلادى.

ادام دارەجەسى تۋرالى اللا تاعالا قۇراندا بىلاي بولەدى: ەي، ادامدار دەپ اللا تاعال جالپى ادامزاتقا نەنىڭ جاقسى، نەنىڭ جامان ەكەنىن ەسكەرتەدى. ەي، اقىل يەلەرى دەپ اقىلى بار ادامدارعا ويلانۋعا، جان-جاعىنا اقىل كوزىمەن قاراۋعا، اسپانعا زەر سالۋعا كەڭەس بەرىپ، ويلانعان ادامعا كوپ ساباق بار دەيدى. قيساداعى حيكىمەتكە ۇڭىلدىرەدى، پايدالى نارسەگە يشارا جاسايدى. ەي، يمان ەتكەندەر دەگەن قاراتپا ءسوز ارقىلى وتكەن كوپ تاريح پەن كەلەشەك جايلاردان حابار بەرە، كۇنادان ساقتاندىرادى، جامان مىنەزدەن ارىلۋعا شاقىرادى. ەندى ەي، مۇسىلماندار دەپ تيىمدار مەن ەسكە ۇستايتىن نارسەنى ايتا وتىرىپ، اقىرەتتىڭ ەگىنى وسى دۇنيە ەكەنىن، توزاڭداي جاقسىلىق جاساڭ وزىڭە، توزاڭداي جاماندىق جاساڭ وزىڭە دەپ ەركىڭە بەرەدى. تاعى بىردە ەي، مۇمىندەر دەپ تولىق مۇمىندىكتىڭ ون شارتىن اتاپ كورسەتەدى، ولاردى قۋاندرادى. ەي، تاقۋالار دەپ ولارعا ەشبىر جاندى سوزبەن، ىسپەن، قول-اياقپەن زيان تيگىزبەۋدى ايتىپ، ادامدىقتىڭ بيىك شىڭىن نۇسقايدى. ەي، عالىمدار سەندەر مەنەن ەڭ قاتتى قورقاسىڭدار، سەندەر جاقسى بىلەسىڭدەر اق پەن قارانى دەپ حيكمەت سىرلاردى سولاردىڭ تىلىمەن تۇسىندىرەدى، سوندىقتان دا ءجاي ادامدار قۇراندى تولىق تۇسىنە الماۋىنىڭ سىرىدا وسىندا جاتسا كەرەك. ەندى ەي، اللانىڭ دوستارى اۋليە قۇلدارىم دەپ اقىلعا سىيماس، اقىل كوكجيەگىنەن بيك تۇرعان عارىشتىق ىلىمنەن سىر شەرتەدى، شەكسىزدىگىن، ۇلىلىعىن اللا تاعالا كورسەتەدى، سوندىقتتان دا قۇران قيامەتكە دەيىن سىرى تولىق اشىلمايتىن تىلسىم قاسيەتتى كىتاپ.

ەي، پايعامبارلارىم دەپ پايعامبارلارعا ءتىل قاتادى. ولاردى ءار قاۋىمعا جىبەردى. قۇراندا اتالعان دارەجەسى ەڭ بيىك پايعمبارلار نۇح(ا.س), يبراھيم(ا.س), مۋسا(ا.س),  يسا(ا.س), مۇحاممەد(س.ع.ۋ)پايعامبارلار تۋرالى بولەك ءسوز قوزعايدى. ادام اقىلى جەتپەس ۇلكەن حيكمەت سىرلار ايتىلادى. پايعامبارلار ءنابي جانە راسۋل دەپ بولىنەدى. راسۋلعا كىتاپ نە پاراقتار تۇسكەن. نابيلەر سول كىتاپ نە پاراقتار نەگىزىندە قاۋىمدارىن جاماندىقتان قايتارادى.

ال قۇران پايعامبارىمىزعا بەرىلگەن ەڭ ۇلكەن مۇعجيزا «مۇحاممەد (س.ع.ۋ) ءبىز سەنى بۇكىل الەمگە راحىم ەتىپ جىبەردىك» (21 ءانبيا-107)

«سەنى جالپى ادام بالاسىنا قۋاندىرۋشى، قورقىتۋشى ەتىپ قانا جىبەردىك. بىراق ادامداردىڭ كوبى تۇسىنبەيدى. (34 ءسابا-28) مۇحاممەد (س.ع.ۋ) ادامزاتپەن جىندارعا پايعامبار ەتىپ جىبەرىلگەن. كىمنىڭ اللاعا ەڭ جاقىن ەكەنى وسى جەردەن انىق كورىنەدى.

جارتۋشىعا ەڭ جاقىن، ون سەگىز مىڭ عالامنىڭ مىرزاسى، ەكى دۇنيە ساردارى، كوزىمىزدىڭ نۇرى، باسىمىزدىڭ ءتاجى، ەكى دۇنيە سۇلتانى، ادامزاتتىڭ ەڭ اسىلى مۇحاممەد (س.ع.ۋ). بارلىق نارسەنىڭ انىعىن تەك اللا ءبىلۋشى.

نۇرحالىق ابدىراقىن

Abai.kz