جاپون ەلىنىڭ حح عاسىرداعى كلاسسيك جازۋشىسى ابە كوبو (1924-1993) مەديتسينالىق ءبىلىم العانىمەن، ادەبي سالانى تاڭداعان تابيعي دارىن يەسى. ونىڭ قالامىنان تۋعان ونداعان رومان، پەسا، اڭگىمەلەرى ارقىلى جاپونداردىڭ عانا ەمەس، ادامزات ءۇشىن وزەكتى پروبلەمالاردى العا شىعاردى. وسى بولمىسىمەن ول جاپون ادەبيەتىن وزگەدەن مۇلدە بولەك، دەربەس ءارى بەيتاراپ سيپاتتاعى تۋىندى دەپ قارالىپ كەلگەن قاساڭ ۇعىمنىڭ تاس-تالقانىن شىعاردى. بۇل الەم ادەبيەتى تاريحىندا جاسالعان تىڭ قادام بولدى جانە وسى ارەكەتىمەن ول ءوز اتى-ءجونىن ماڭگى وشپەستەي ەتىپ، التىن ارىپپەن جازدىردى.

ابە كوبونىڭ اتاعىن اسپانداتىپ، الەم ادەبيەتىنىڭ بيىك تۇعىرىنا الىپ شىققان بىردەن ءبىر تۋىندىسى - “قۇمداعى ايەل” رومانى (1962). (2006 جىلى "مادەني مۇرا" باعدارلاما اياسىندا باسىلعان كىتاپتاردىڭ تىزىمىندە ونى "قۇم قۇرساۋىنداعى ايەل" دەپ اۋدارعان ەكەن).

بۇل دۇنيەگە اۋىر تاعدىرىن ارقالاپ كەلەتىن ايەل ادام ءۇشىن تۋمىسىنان ازاتتىقتى عانا بارىنەن ارتىق كورەتىن ەركەك كىندىكتىمەن جۇپتاسۋى ءبىر شەتىنەن ازاپتى تىرلىك ىسپەتتى. تىرلىكتىڭ ءار تاۋلىگى مەن كەزەكپەن الماسىپ وتىراتىن كۇندەرى قۇمداي سىرعىپ ءوتىپ جاتادى. شىن مانىندە، ماحاببات پەن ايەل عانا ادامزاتتى قۇتقارۋشى زور كۇش. كولەمى جاعىنان كەلگەندە، شاعىن عانا وسى روماندا جازۋشى تەرەڭ ويلار ايتادى.

ەۋروپا جۇرتى كوبو ابەنى «جاپوندىق كافكا» دەپ اتاپ كەتكەن. مۇنىڭ دا ءوز شىندىعى بار. ءمان-ماعىناسىز قاربالاس تىرلىك، ماقساتسىز ءومىردىڭ ماشاقاتى - اۆتور تۋىندىلارىنا ارقاۋ بولاتىن نەگىزگى تاقىرىپتار. الايدا، جازۋشى سومداعان كەيىپكەرلەردىڭ باقىتتى بولۋعا مۇمكىندىكتەرى دە زور.

ابە كوبو 1924 جىلى توكيو قالاسىندا دۇنيەگە كەلىپ، بالالىق شاعىن مانجچۋريا يمپەرياسىندا وتكىزگەن. توكيو ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەديتسينا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن. 1951 جىلى “قابىرعا” اتتى شىعارماسىمەن اكۇتاگاۆا اتىنداعى سىيلىعىن الدى.

1962 جىلى “قۇمداعى ايەل” رومانى ءۇشىن وعان ء“يووميۇري” گازەتىنىڭ اتىنداعى مارتەبەلى سىيلىق بەرىلگەن جانە فرانتسيا مەملەكەتىنىڭ “ەڭ ۇزدىك شەتەل ادەبيەتى” رەتىندە تانىلىپ، ارنايى ماراپاتىن جەڭىپ العان.

سونداي-اق، “دوس” تۋىندىسىنا تانيزاكيگيدىڭ، “جاسىل ءتۇستى كولگوتكي” شىعارماسىنا ء“يووميۇري” گازەتىنىڭ سىيلىعى ەكىنشى مارتە بەرىلگەن.

شەتەلدەرگە اسا سىيلى جازۋشى 1992 جىلى اقش كوركەم سۋرەت جانە عىلىم اكادەمياسى قۇرمەتتى دوكتور دارەجەسىن بەرگەن. 1993 جىلى كوركەم ادەبيەت بويىنشا الفرەيد نوبەل سىيلىعىنا ۇسىنىلعان ساتىندە جۇرەك تالماسىنان كوز جۇمدى.

قۋاندىق شاماحايۇلىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان

Abai.kz