اۋىت مۇقيبەكۇلى. حاتتار يەسىن قاشان تابادى؟ (قىتايدان كەلەتىن قازاق كوشى وسى بەتى توقتاي ما؟)
تاعى دا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى
نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ
جانە
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى
كارىم ءماسىموۆتىڭ،
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر ءمينيسترى
ق. قاسىموۆتىڭ نازارىنا
كەش قالىپ جەتكەن كوشتەيمىن،
قارت ەمەن،
كەشىر، جاس شىبىق.
«ديرەكتور – توپاس».
نە ىستەيمىن؟
مەن ەمەس قويعان باسشى عىپ.
ەسەنعالي راۋشانوۆ
عالامتور ابدەن دامىعان مىنا زاماندا قاعاز بەتىن شيمايلاپ، حات جازىپ وتىرۋ، ونى اپارىپ پوچتا ارقىلى جىبەرۋ ەل جونىنەن العاندا ەسكىرىڭكىرەگەن ءداستۇر بولعانىمەن، مەن ءۇشىن ونىڭ ماڭىزى ءالى دە اسا زور بولىپ تۇر. قازاقستانعا كەلگەننەن بەرگى ۋاقىتىمنىڭ وسى سوڭعى ەكى-ءۇش جىلىندا سول اق كوگەرشىن حاتتار مەنىڭ ادرەسىمنەن استانا جاقتى بەتكە الىپ، دامىلسىز قانات قاعىپ جاتتى.
تاعى دا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى
نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ
جانە
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى
كارىم ءماسىموۆتىڭ،
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر ءمينيسترى
ق. قاسىموۆتىڭ نازارىنا
كەش قالىپ جەتكەن كوشتەيمىن،
قارت ەمەن،
كەشىر، جاس شىبىق.
«ديرەكتور – توپاس».
نە ىستەيمىن؟
مەن ەمەس قويعان باسشى عىپ.
ەسەنعالي راۋشانوۆ
عالامتور ابدەن دامىعان مىنا زاماندا قاعاز بەتىن شيمايلاپ، حات جازىپ وتىرۋ، ونى اپارىپ پوچتا ارقىلى جىبەرۋ ەل جونىنەن العاندا ەسكىرىڭكىرەگەن ءداستۇر بولعانىمەن، مەن ءۇشىن ونىڭ ماڭىزى ءالى دە اسا زور بولىپ تۇر. قازاقستانعا كەلگەننەن بەرگى ۋاقىتىمنىڭ وسى سوڭعى ەكى-ءۇش جىلىندا سول اق كوگەرشىن حاتتار مەنىڭ ادرەسىمنەن استانا جاقتى بەتكە الىپ، دامىلسىز قانات قاعىپ جاتتى.
قانشا حات جازسام دا تەمەسى بىرەۋ-اق - بەس-التى جىلدان بەرى توقتاپ قالعان قىتايداعى قانداستارىمىزدىڭ كوشىنىڭ تاعدىرى. قازاقستانعا كوشىپ كەلسەك دەگەن 138 وتباسىنىڭ (600 ادامنىڭ) تىزىمدىگى مەن قالاي، قاشان، كىم ارقىلى قانداي بۇيرىقپەن توقتاتىلعانى بەلگىسىز بۇرىنعى «كوشى-قون شاقىرتۋىنىڭ» ۇلگىسىنىڭ كوشىرمەسىن، كونۆەرتكە سالىپ، قوسا جىبەرىپ وتىردىم. وسى ۇلگىمەن اتالعان وتباسىلاردىڭ شاقىرتۋىن جاساۋعا، توقتاپ قالعان كوشتى قايتا جالعاۋعا ىقپال ەتىڭىز، كومەكتەسىڭىز دەپ جوعارىدا، بيلىك تۇتقاسىن ۇستاپ وتىرعان كوكەلەرىمە جاتىپ كەپ جالىندىم. قىتاي ازاماتتارىنىڭ قولىندا شەتەلگە شىعاتىن تولقۇجات بولمايدى، ولار تەك كۋالىكپەن عانا جۇرەدى. سول ءۇشىن وسىندا تۇراتىن تۋىسى باسپانامەن، جۇمىسپەن، بالالارىن وقۋمەن، دارىگەرلىك كومەكپەن قامتاماسىز ەتەم دەپ كەپىلدىك بەرىپ، قۇزىرلى ورىن «كەلۋىنە قارسى ەمەسپىز» دەگەن كەلىسىممەن ءمور باسقان ءبىزدىڭ ەلدىڭ زاڭدى شاقىرتۋىنىڭ كەرەك ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ باقتىم.
«شەتەلدىك ازاماتتاردىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا كەلۋ جانە وندا بولۋ، سونداي-اق قازاقستان رەسپۋبليكاسىنان كەتۋ تارتىپتەرىن رەتتەيتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى ىستەر ءمينيسترىنىڭ 2004 جىلعى 9 ساۋىردەگى №215, قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر ءمينيسترىنىڭ 2004 جىلعى 14 ساۋىردەگى №08-1/93 جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
كوشى-قون جانە دەموگرافيا جونىندەگى اگەنتتىگى توراعاسىنىڭ 2004 جىلعى 14 ساۋىردەگى №35-پ بىرلەسكەن بۇيرىعىندا» وسى كوشى-قون شاقىرتۋىنىڭ قامتىلماعانىن، تەك جەكە ساپاردىڭ شاقىرتۋى عانا قاراستىرىلعانىن قارا ارىپپەن تەرىپ وتىرىپ، انىقتاپ كورسەتتىم. جەكە ساپاردىڭ شاقىرتۋىنا دا تولقۇجات بەرگەنىمەن، قىتاي جاعى قانداستارىمىزدىڭ وقۋ جاسىنداعى بالالارىن جىبەرمەيتىنىن، ونىڭ ۇستىنە ول كىسى قازاقستانعا وتكەن جاعدايدا ءوزىمىزدىڭ كەدەننەن 50 كگ-نان ارتىق جۇك الىپ وتە المايتىنىن سان قايتالاپ ايتتىم. شەتتەگى اعايىننىڭ جيعان مۇلكىن قويشى، ەڭ باستىسى وقۋ جاسىنداعى باۋىر ەتى بالالارىن دا كامەلەتكە تولعانشا جۇرقا تاستاپ كەتۋگە ءماجبۇر ەكەنىن دە ۇمىت قالدىرمادىم. كوشى-قون جانە دەموگرافيا جونىندەگى اگەنتتىك باياعىدا-اق تاراتىلعان، ەندى وسى 2004 جىلى شىققان «بىرلەسكەن بۇيرىق» ەسكىردى، ونى وزگەرتۋ كەرەك دەدىم. ءبىرىنىڭ قولىنا تيمەسە، ەكىنشىسىنىڭ الدىنا جەتەر دەپ بىرنەشەۋىنە قاتارىنان جازدىم. الماتىنىڭ باس پوچتاسىنا اپارىپ، ەل ورداسى استاناعا ارت-ارتىنان جونەلتىپ وتىردىم. سوسىن ەلەڭدەپ، ەكى كوزىم ءتورت بولىپ، توسىپ ءجۇردىم. ۇيدەن كىرىپ-شىققان سايىن حات ساندىقتى اشىپ، مازام كەتتى. ءبىر جاقسىسى، ەكى اپتا وتپەي، ءبىر جاۋابى كەلىپ تۇردى.
مەن وسىنداي تۇڭعىش حاتتى بيسميللاھ دەپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە قارايتىن بۇرىنعى كوشى-قون كوميتەتىنىڭ توراعاسى حابىلسايات ابىشەۆ مىرزاعا جىبەردىم. راس، حات جازباس بۇرىن ول كىسىنىڭ وزىمەن كەڭسەسىندە بەتپە-بەت كەزدەستىم. مەنى پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى بەكبولات تىلەۋحان ەرتىپ باردى. ۇمىتپاسام، قاسىمىزدا ءانشى قىدىرالى بولمانوۆ تا بىرگە بولدى. كەمىندە ءتورت ساعات وتىردىق توراعانىڭ الدىندا. قابىلسايات بىزگە سول كەزدەگى كوشى-قوننىڭ جالپى جاعدايىن بۇگە-شىگەسىنە دەيىن تاپتەشتەپ وتىرىپ ءتۇسىندىردى. «نۇرلى كوش» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا كەرەمەت ۇيلەردىڭ كوپتەپ سالىنىپ جاتقانىن، وعان قىتاي جاعىنان كەلىپ كىرگەن قانداستارىمىزدىڭ تىم از ەكەنىن، ءتىپتى جوقتىعىن ايتىپ، الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى. سونىمەن، نە كەرەك، مەن اكەلسەم دەپ جۇرگەن وتباسىلارعا تابان استىندا شاقىرتۋ جىبەرەتىن بولدى. بەكبولات قانايۇلى ەكەۋى سول جىلى قىتايدان، از دەگەندە، 2000 وتباسى كوشىرىپ اكەلەتىن بولىپ كەلىستى. مەن قۋانىشىم قوينىما سىيماي، ەكى تاناۋىم جەلبىرەپ شىقتىم كوشى-قون كوميتەتىنەن. بۇل 2009 جىلدىڭ سوڭعى كۇندەرى بولاتىن.
كوپ ۇزاماي حابىلسايات ابىشەۆ ءوز قولى قويىلعان، كوشى-قون كوميتەتىنىڭ ءمورى باسىلعان،
«23.04.10. №12-2-9/222.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى
سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى
كونسۋلدىق قىزمەت دەپارتامەنتىنە
كوشى-قون كوميتەتىنىڭ شاقىرتۋى
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇكىمەتىنىڭ «2009-2011 جىلدارعا ارنالعان «نۇرلى-كوش» 2008 جىلعى 2 جەلتوقسانداعى №1126 قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن باعدارلامانى ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا 2010 جىلى اقمولا وبلسى كوكشەتاۋ قالاسى كراسنىي يار ەلدى مەكەنى مەن ستەپنوگورسك قالاسىندا، قوستاناي وبلىسى قوستاناي اۋدانى زارەچنىي اۋىلىندا، شىعىس قازاقستان وبلىسى وسكەمەن، كۋرچاتوۆ قالالارىندا، اقتوبە وبلىسى حرومتاۋ اۋدانى قوكتاۋ سەلوسىندا، سولتۇستىك قازاقستان وبلىسى قىزىلجار اۋدانى بايتەرەك سەلوسىندا پيلوتتىق جوبالار بويىنشا ورالمانداردى قابىلداپ، ۇيمەن جانە جۇمىسپەن قامتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
اتالعان جوبالارعا قاتىناسۋعا قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ شىنجاڭ ۇيعىر اۆتونوميالىق رايونىنان قازاق دياسپوراسى وتباسىلارى ءوتىنىش ءبىلدىرىپ وتىر.
كوشى-قون كوميتەتىنىڭ اۋماقتىق دەپارتامەنتتەرى اتالعان باعدارلاما اياسىندا قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان قازاقستانعا تۇراقتى كوشىپ كەلگەن جاعدايدا 68 وتباسىن (باسىندا 68 وتباسى بولاتىن. كەيىن 138 گە كوبەيدى. ا. مۇقيبەك) قابىلداپ باسپانا جانە جۇمىسپەن قامتۋدى ءوز مىندەتتەرىنە الاتىن بولادى.
ديپلوماتيالىق جولدارمەن قىتاي جاعىنا وسى اتالعان شاقىرتۋدى جولداپ بەرۋلەرىڭىزدى سۇرايمىز.
ءتىزىم قوسىمشا 17 بەتتە تىركەلدى.
توراعا (قولى) ح. ابىشەۆ
ورىن. م. توقسامباەۆ
تەل: 74 34 80» دەگەن، قىتايعا قازاقستان رەسپۋبليكاسى، سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى، كونسۋلدىق قىزمەت دەپارتامەنتى ارقىلى جىبەرگەن العاشقى حاتىنىڭ كوشىرمەسىن ماعان بەردى. ەكى اپتا وتكەن سوڭ،
«2010ج «05» مامىر
№13-8172/4625
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك
قورعاۋ مينيسترلىگى
كوشى-قون كوميتەتى
2010 جىلعى 23 ساۋىردەگى №12-2-9/222 حاتقا وراي
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ 2010 جىلعى 23 ساۋىردەگى حاتى ۇستىمىزدەگى جىلعى «5» مامىردا №11-2/4624 حات ارقىلى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇزىرەتتى ورگاندارىنا جولداۋ ءۇشىن ەلىمىزدىڭ پەكين قالاسىنداعى ەلشىلىگىنە جىبەرىلگەنىن حابارلايمىز
ديرەكتور (قولى) س.جاڭاباي»
ورىند. م. ناكەنوۆ
تەل: 72 05 49» دەپ جازىلعان ەكىنشى حاتتىڭ كوشىرمەسى مەنىڭ قولىما تاعى ءتيدى. دەمەك، حابىلسايات ءازىمبايۇلىنىڭ ۋادەسىندە تۇرىپ، قىتايداعى تۋىستارىما «شاقىرتۋ» جىبەرىلگەنى راس بولدى. بىراق، بۇل زاڭدى شاقىرتۋ ەمەس، جاي حات قانا ەدى. وعان قىتاي ۇكىمكتى ءوز قارماعىنداعى قازاقتاردى مالشا ساناپ وتكىزىپ بەرە سالمايدى عوي. ءار وتباسىعا، جوعارىدا ايتقانىمىزداي، مۇنداعى تۋىسىنان جەكە-جەكە كوشى-قون شاقىرتۋى بارۋى كەرەك. سول شاقىرتۋمەن ولار شەتەلگە شىعاتىن تولقۇجاتىن قولىنا العان سوڭ ەلىمىز سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ قىتايدىڭ ءۇرىمجى قالاسىنداعى پاسپورتتىق-ۆيزالىق قىزمەتىنەن قازاقستانعا تۇراقتى تۇرۋ ۆيزاسىن راسىمدەتەدى. سودان كەيىن بارىپ، شەگارادان دۇنيە-مۇلكىن، بالا-شاعاسىن الىپ، سالتاناتپەن كوشىپ وتەدى. ەلىمىز كوشى-قون ساياساتىن جولعا قويعاننان بەرىگى قالىپتاسقان ءتارتىپ سولاي. الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرى دە وسى ءۇردىستى ۇستانادى. بۇرىن ءبىزدىڭ كوپتەگەن تۋىستارىمىز دا ءدال وسى جولمەن ەلگە ورالعان بولاتىن. كوشى-قون كوميەتىن باسقارعان حابىلسايات ابىشەۆ مىرزانىڭ سونشاما ادامدى «سالەم حات» ارقىلى كوشىرىپ الماق بولعانى، ۇيات تا بولسا ايتايىن، بارىپ تۇرعان ساۋاتسىزدىق ەدى. ءمۇنى كەيىنىرەك ول كىسىنىڭ «بۇلاي ىستەۋ ءبىر ەلدىڭ ىشكى ىسىنە قول سۇعۋ بولىپ تابىلاتىن زاڭسىزدىق ەكەن» دەپ ءوزى دە مويىندادى مەن ءبىر تەلەفون سوققاندا. اۋەلى بۇرىنعى قولدانىستا بولعان «كوشى-قون شاقىرتۋىن» قالپىنا كەلتىرۋدىڭ نە سوعان بارابار زاڭدى شاقىرتۋدىڭ ۇلگىسىن جاساپ، قۇزىرلى ورگانعا بەكىتتىرۋدىڭ، سول ارقىلى ارعى بەتتەگى قانداستاردىڭ اتامەكەنگە ورالۋىنا جول اشۋدىڭ ورنىنا «...وسىدان بiرنەشە جىل بۇرىن قازاقستاندا ونداي شاقىرۋدىڭ بولعانى بەلگiلi. سول ارقىلى قىتايدان بiراز قازاقتىڭ قونىس اۋدارعانى دا ءمالiم. 2000 جىلداردىڭ باسىندا سىرتقى iستەر مينيسترلiگiنiڭ بiراز قىزمەتكەرi, ولاردىڭ iشiندە قوڭىرباەۆ ءۋاليحان بار كوشi-قون شاقىرۋىن ۇيىمداستىرىپ، وعان مەملەكەتتiك ءموردi باساتىن بولعان ەكەن. بiراق بۇل ەشقانداي قۇجاتپەن رەتتەلمەگەن. تەك پاتريوتتىق سەزiمنiڭ جەتەگiنەن تۋىنداعان. ول كەلiسiم ارقىلى بiرەۋ قىتايدان تۋىسقانىن شاقىرسا، مەملەكەت وعان كەلiسiمiن بەرەمiز دەگەن ءمور باسىپ بەرiپ وتىرعان. بۇل حالىقارالىق ساياساتقا ساي بولماعاندىقتان وزiنەن-ءوزi توقتاعان" ("تۇركiستان" گازەتi, №09 (03.03.2011) دەپ «ءوزى سۋ ىشكەن قۇدىعىنا ءوزى تۇكىرىپ» كەتكەنىن قايتەرسىڭ. كوميتەت كرەسلوسىندا نەشە جىل وتىرعانىن بىلمەيمىن، كوشى-قون كوميتەتى ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنە بىرىكتىرىلگەندە، قىتايدان ەكى مىڭ تۇرماق، ەكى وتباسىن دا كوشىرىپ اكەلۋگە دارمەنى جەتپەگەن حابەكەڭ قر باس پروكۋرورىنىڭ ارنايى تاپسىرمالار جونىندەگى اعا كومەكشىسى بولىپ قايقايىپ كەتە باردى. اۋزى اڭقايىپ، ارعى بەتتەگى ەل قالدى. مىنە، كونستيتۋتسيالىق كەڭەستىڭ بۇرىنعى مۇشەسى بولعان كىسىنىڭ اتقارعان شارۋاسىنىڭ سيقى.
قابىلساياتتان قايىر كەتكەن سوڭ، وسى حاتتى مەن الماتىداعى كوشى-قون دەپارتامەنتىندەگى بولعان كەزدەسۋدە قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى گ. ابدىحالىقوۆانىڭ ءوز قولىنا ۇستاتتىم. ءمان-جايدى باستان اقىر تاعى ءتۇسىندىردىم. باسقوسۋدا راحىم ايىپۇلى، قايرات بوداۋحان، تالعات مامىر، فاريدا مەرحاميتقىزى، ەسەنگۇل كاپ، باھارگۇل تولەگەن، جۇقامىر شوكەلەر بولدى. جينالىس سوڭىندا گۇلشارا حانىمنىڭ «وسى كوشى-قون، نۇرلى-كوش جونىندە باق-تا كوپ دۋىلداتا بەرمەسەڭىزدەر، ايعاي-شۋى كوپ جۇمىس ەكەن دەپ، ۇكىمەت بۇل باعدارلامانى قىسقارتا سالۋى مۇمكىن» دەگەنى ەسىمدە. سودان قايتىپ ەلباسىمىز نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ دۇنيە ءجۇزى قازاقتارىنىڭ ءتورتىنشى قۇرىلتايىندا «...ءبىز «نۇرلى كوش» باعدارلاماسىنىڭ 2-ءشى كەزەڭىنىڭ جوباسىن قولعا الۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بۇل كەزەڭدە قانداستاردى جاڭا ءوندىرىستى وڭىرلەر مەن اۋىل شارۋاشىلىعىنا كەڭىنەن تارتۋدىڭ جولدارى سارالاناتىن بولادى» دەگەنگە دەيىن دىمىمىزدى شىعارماي، ءتىلىمىزدى تىستەپ كەلدىك.
سودان سوڭ دا مەن بۇل جونىندەگى ىزدەنىسىمدى ءبىر ساتكە دە توقتاتقان جوقپىن. قازاق كوشىنە قامقورلىق جاسار دەگەن ۇمىتپەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنىڭ سول كەزدەگى سپيكەرى قاسىم-جومارت توقاەۆقۆا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ توراعاسى ورال مۇحامەتجانوۆقا، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى كارىم ماسىموۆكە، پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ جەتەكشىسى اسىلان مۋسينگە، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى، سىرتقى ىستەر ءمينيسترى قانات ساۋداباەۆقا، "نۇر وتان" حدپ توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى نۇرلان نىعماتۋلينگە جەكە-جەكە حات جولدادىم.
گۇلشارا بارعان بەتى حاتتى ءىزىن سۋىتپاي، ءوز قۇزىرىنداعى كوشى-قون كوميتەتىنە بەرىپتى. جاۋاپ رەتىندە:
«03.06.10. №-3407
الماتى قالاسى
اباي داڭعىلى، 143
531 بولمە
«بالدىرعان»
جۋرنالىنىڭ رەداكتسياسى
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ كوشى-قون كوميتەتى ءسىزدىڭ مينيستر گ. ابدىقالىقوۆانىڭ اتىنا جولداعان (نەگىزىندە قولىنا ۇستاتقان. ا. مۇقيبەك) حاتىڭىزدى قاراپ، كەلەسىنى حابارلايدى.
قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان تۇراقتى كوشىپ كەلىپ «نۇرلى-كوش» باعدارلاماسى اياسىندا ىسكە اسىرىلىپ جاتقان پيلوتتىق جوبالارعا قاتىسۋعا نيەت ءبىلدىرىپ وتىرعان 68 وتباسىنا كوشى-قون كوميتەتىنىڭ شاقىرتۋى قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كونسۋلدىق قىزمەت دەپارتامەنتى ارقىلى قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ قۇزىرەتتى ورگاندارىنا جولداۋ ءۇشىن ەلىمىزدىڭ پەكين قالاسىنداعى ەلشىلىگىنە جىبەرىلگەنىن حابارلايمىز.
قوسىمشا: 2 بەتتە.
توراعا (قولى) ح. ابىشەۆ»
ورىن. اقپانبەت ا.ب.
ت. 74 34 80» دەگەن حابارشى حاتى تاعى كەلدى توراعانىڭ.
قاسىم-جومارت كەمەلۇلى دا، بەتىن اشپاستان، ءداستۇرلى جوسىنمەن باياعى مەكەن كوشى-قون كوميتەتىنە سىلتەپتى.
«02.11.2010. ا-72-36,4
الماتى قالاسى
اباي داڭعىلى، 143 ءۇي
531 بولمە
اۋىت مۇقيبەككە
ءسىزدىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى سەناتىنا جولداعان حاتىڭىزدى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ كوشى-قون كوميتەتى قاراپ، تومەندەگىنى حابارلايدى.
كوشى-قون كوميتەتى سىزگە قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا قىتايدا تۇراتىن باۋىرلارىمىزدى ەلگە «نۇرلى-كوش» باعدارلاماسى اياسىندا شاقىرۋ جاساپ قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كونسۋلدىق قىزمەت دەپارتامەنتىنە حات جىبەرىلگەن بولاتىن.
بۇگىنگى كۇندە قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كونسۋلدىق قىزمەتىنىڭ اقپاراتى بويىنشا قازاقستان قىتايداعى مەكەمەلەرىنە ءسىزدىن وتىنىشىڭىزدە كورسەتىلگەن ماسەلەلەرگە بايلانىستى قىتاي تاراپىمەن ءتيىستى پىسىقتاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ جونىندە تاپسىرما بەرىلگەنىن حابارلايمىز.
توراعانىڭ ورىنباسارى (قولى) ا. قارجاۋباەۆ»
ورىن. اقپانبەت ا.ب.
تەل. 74 34 80». بۇل كوشى-قون كوميتەتىنىڭ ماعان كەلگەن ءۇشىنشى حاتى. سەنات توراعاسىن اينالىپ كەلگەن حاتىما بەرگەن جاۋابىنىڭ ءتۇرى وزىنشە. جالىقتى ما، ۇيالدى ما، ايتەۋ، بۇل جولى ورىنباسارىنا قول قويعىزىپتى ح. ابىشەۆ.
وسىعان ىركەس-تىركەس استانادان جاۋاپ دەگەنىڭ جاڭبىرشا جاۋدى:
«كىمگە: ا. مۇقيبەككە
قايدا: الماتى قالاسى اباي داڭعىلى 143-ءۇي 531-بولمە تەل حح-حح-ححح سوت 8-ححح-ححح-حح-حح
گ. الماتى
قازاقستان
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەر-ءمينيسترىنىڭ كەڭسەسىنە 2010ج.24 قىركۇيەك م-1584 كەلىپ تۇسكەن ارىزىڭىز قابىلدانعان شەشىم تۋرالى سىزگە حابارلاۋ ءۇشىن قاراۋعا قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە جىبەرىلدى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى كەڭسەسىنىڭ
قىزمەتتىك حات-حابار سەكتورى
استانا ق-سى، ۇكىمەت ءۇيى»
***
«كىمگە: ا. مۇقيبەككە
قايدا: اباي د-لى 143-ءۇي 531-بولمە
الماتى قالاسى
050000
ءسىزدىڭ 2010 جىلعى 24 قىركۇيەكتەگى №جت-ا-12973,1
قر پرەزيدەنتىنىڭ اكىمشىلىگىنە جولداعان ارىزىڭىزدى قاراپ، ناتيجەسى تۋرالى وزىڭىزگە جاۋاپ قايتارۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە جولداعانىمىزدى حابارلايمىز.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ جالپى ءبولىمى
010000 استانا قالاسى، ۇكىمەت ءۇيى»
بۇل حاتتاردىڭ دا كىمدەردىڭ ەسىكتەرىنەن قايتقانىن ايتۋ ماعان باسى ارتىق جۇمىس. كوز-كاراقتى، وقىرمان، وزدەرىڭىز دە كورىپ، ءبىلىپ وتىرسىزدار. قانات ساۋداباەۆ پەن ورال مۇحامەتجانوۆتان ءلام-ليم بولعان جوق. قانات بەكمىرزاۇلىنىڭ ول كەزدە بيلىكتىڭ ەكى تىزگىنىمەن قوسا ۇستاۋمەن بىرگە، ەقىۇ-نىڭ دا باسشىسى كەزى. مىناداي «ۇساق» ىسكە قولى تيمەگەن بولۋى دا مۇمكىن. ال، مەنىڭ اسا ءبىر ءۇمىت ارتقان كىسىم وسى ورال اعا ەدى. پارلامەنتتىڭ تورىندە وتىرعانداعى قالپى قاتتى ۇنايتىن وزىمە. قازاقى بولىمىسى، سويلەۋ مانەرى دە ەرەكشە جان. قىسقاسى، قازاعىڭ قايسى دەسە، مىناۋ دەيتىننىڭ ءدال ءوزى. ونىڭ ۇستىنە الاش وردانىڭ ورداسى، قاسيەتتى تورعاي توپىراعىنىڭ تۇلەگى. ەسكى «بىرلەسكەن بۇيرىقتى» پارلامەنتتە قاراتتىرىپ، وزگەرتەتىن شىعار دەپ ويلاپ ەدىم. كەشەگى احاڭدار مەن جاقاڭدار تۇلەگەن ورتادان ءونىپ-وسكەن اعاتايىمنىڭ انا مۋسيندەر قۇرلى «...جولداعان ارىزىڭىزدى قاراپ، ناتيجەسى تۋرالى وزىڭىزگە جاۋاپ قايتارۋ ءۇشىن قر-نىڭ ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنە جولداعانىمىزدى حابارلايمىزعا» دا جاراماي، ساۋداباي قۇساپ، جىم-جىلاس كەتكەنىنە ءالى تاڭمىن.
ال، مىنا حاتقا كوپ-كورىم ءىشىڭ جىليدى. ۇيالعانىنان بولسا دا وتەتىن ۇلكەن پىشاق - «نۇر وتان» حدپ-نىڭ سىلتەمەسى بۇل. «شەشىم جونىندە ءوتىنىش يەسىنە جانە «نۇر وتان» حدپ ورتالىق اپپاراتىنا حابارلاۋىڭىزدى سۇرايمىز» دەگەن جالعىز اۋىز سوزىنە قۇلدىق!
« «30».09.2010ج №13/2798
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ
ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك
قورعاۋ مينيسترلىگى
كوشىرمەسى: ا. مۇقيبەككە
اباي داڭعىلى
143- 531,
الماتى قالاسى
050000
سىزدەردىڭ قاراۋلارىڭىزعا ا. مۇقيبەكتىڭ قىتاي ەلىنەن 124 وتباسىنى كوشىرىپ الۋ بويىنشا كومەك كورسەتۋىن سۇراعان ءوتىنىشىن جولداپ وتىرمىز.
ماسەلكنى قاراۋدىڭ قورتىندىسى جانە قابىلدانعان شەشىم جونىندە ءوتىنىش يەسىنە جانە «نۇر وتان» حدپ ورتالىق اپپاراتىنا حابارلاۋىڭىزدى سۇرايمىز.
حات كوشىرمەسى ءوتىنىش يەسىنە مالىمەت ءۇشىن جولدانادى.
قوسىمشاسى: 31 پاراق.
ورتالىق اپپارات
باسشىسىنىڭ ورىنباسارى (قولى) د. ۆاگاپوۆ
ورىن: ا. قۇمارباي
تەل: 55 55 71»
ەندى ەرىنبەي سول «شەشىم» جونىندە «نۇر وتان» حدپ ەكەۋىمىزگە جىبەرگەن جاۋاپتى وقىپ شىعىڭىزدار. بۇل جولى دا قول قويعان ح. ابەشەۆتىڭ ءوزى جانە بۇل ماعان جازعان ونىڭ سوڭعى حاتى:
«21.10.2010. ا-72-36,2, م-3407,2
الماتى قالاسى
اباي داڭعىلى، 143 ءۇي
531 بولمە
اۋىت مۇقيبەككە
ءسىزدىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنت اكىمشىلىگىنىڭ جەتەكشىسى ا.ە ءمۋسيننىڭ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەمەر-ءمينيسترى ك. ق ءماسىموۆتىڭ، جانە «نۇر وتان» حدپ ورتالىق اپپاراتىنىڭ اتتارىنا جولداعان حاتىڭىزدى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنىڭ كوشى-قون كوميتەتى قاراپ، تومەندەگىنى حابارلايدى.
ءسىزدىڭ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىندا تۇرىپ جاتقان قازاق بالالارىنىڭ انا تىلىنەن، دىنىنەن اجىراپ بارا جاتقاندىعى جانە از ۇلت مەكتەپتەرىنىڭ قىتاي مەكتەپتەرىنە قوسىلىپ جابىلۋ قاۋپى جونىندەگى ۇسىنىسىڭىزدى قولدايمىز.
كوشى-قون كوميتەتى سىزگە قولداۋ كورسەتۋ ماقساتىندا قىتايدا تۇراتىن باۋىرلارىڭىزدى ەلگە «نۇرلى-كوش» باعدارلاماسى اياسىندا شاقىرۋ جاساپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كونسۋلدىق قىزمەت دەپارتامەنتى ارقىلى قىتايدىڭ قۇزىرەتتى ورگاندارىنا جولداۋ ءۇشىن پەكين قالاسىنداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەلشىلىگىنە حات جىبەرىلگەن بولاتىن.
بۇگىنگى كۇندە اتالعان شاقىرتۋ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنداعى ەلشىلىگى ارقىلى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە.
سونىمەن قاتار، كوشى-قون كوميتەتى شاقىرتۋ ماسەلەسىنىڭ قۇزىرەتتىلىگىنە سايكەس 2010 جىلى 09 قازاندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كونسۋلدىق قىزمەت دەپارتامەنتىنە قىتاي تاراپىمەن جۇمىستى جالعاستىرۋعا حات جولدادى.
سونداي-اق، اتالعان ماسەلە بويىنشا كونسۋلدىق قىزمەت دەپارتامەنتى تاراپىنان سىزگە جاۋاپ بەرىلەتىنىن حابارلايمىز.
توراعا (قولى) ح. ابىشەۆ»
ورىن. اقپانبەت ا.ب.
تەل. 74 34 80».
بار بولعانى وسى. الىپ بارا جاتقان ەشتەمە جوق، ەت ۇيرەنگەن جاۋاپ سول. ءدال وسى جەردە كەرەمەت ءبىر ورايدى جىبەرىپ العان كوشى-قون كوميتەتى. ح. ابىشەۆ وتىرىك حات جازىپ، مەنى الداۋسىراتقانشا، سول «نۇر وتان» حدپ-نىڭ اتقارۋشى توراعاسىنىڭ قابىلداۋىنا جازىلىپ، كىرۋى كەرەك قوي. سوعان وسىناۋ بولىپ جاتقان قيىن ماسەلەنى ايتۋعا، شەتەلدەگى قانداستارىمىزدىڭ كوشى-قونى تۋرالى جاڭا ءبىر دەنى ساۋ قاۋلى شىعارتۋعا باستاماشى بولىڭىز، بيلىكتىڭ قۇلاعىنا جەتكىزىڭىز دەۋگە ابدەن بولادى عوي. باقىتجان جۇماعۇلوۆ باسقارعاندا دا، نۇرلان نىعماتۋللين كەلگەلى دە وسى پارتيانىڭ اتقارىپ جاتقان جۇمىستارى مەن يگى باستامالارى از ەمەس. وسكەمەن بە، الدە سەمەي قالاسىنىڭ با، تۇرعىن ۇيلەرىنىڭ ءليفتىسى بۇزىلىپ قالعاندا «نۇر وتاننىڭ» ارالاسىپ، جوندەتىپ بەرگەنىن «حابار» ارناسىنىڭ جاڭالىقتارىنان ءوز كوزىممەن كورگەم. وڭ ءرۋلدى كولىكتەردىڭ دە قازاقستاندا ەركىن ءجۇرىپ-تۇرۋىن شەشۋشى كەزەڭدە، بىلەك سىبانىپ، وڭ شەشكەن تاعى وسى بيلىك پارتياسى ەكەنىن ەل ءالى ۇمىتقان جوق. وعان قاراعاندا كوشى-قون دەگەنىڭىز ناعىز كۇيىپ تۇرعان، ۇلتىمىزدىڭ تاعدىرىنا، مۇددەسىنە تىكە قاتىستى ماسەلە ەمەس پە؟ ونىڭ ۇستىنە، نۇرلان زايرۋللاۇلىنىڭ اينالاسىنا ۇلتشىل ازاماتتار توپتاسقان. جالپى ح. ابىشەۆتىڭ بولسىن، قازىرگى توراعا عيبراتوللا دوسقاليەۆتىڭ بولسىن، شەتتەن كەلەتىن كوشتىڭ جولىن جاۋىپ قويىپ، كوشى-قون ماسەلەلەرىن تالقىلاپ، جينالىستار وتكىزە بەرگەنشە، ءبىر «نۇر وتان» حدپ ەمەس، بيلىكتىڭ كەز-كەلگەن كەڭسەسىنىڭ ەسىگىن قاعىپ، وسى تۇيتكىلدى جەتكىزۋگە، تۇسىندىرۋگە مۇمكىندىگى ابدەن بار. ول تاعى ولاردىڭ ەڭ باستى مىندەتى دە. سالىق تولەۋشىلەردىڭ ەسەبىنەن جالاقى الىپ، وتباسىن اسىراپ وتىرعان توراعالار، وسىناۋ شىعارىپ سالما، جاتتاندى حاتتارعا قول قوياردا، مەملەكەت قازىناسىنان جەپ وتىرعان نانىنىمدى اقتاپ وتىرمىن با دەپ ءبىر ءسات ويلانسا عوي، شىركىن! بىراق، قۇداي ونداي تالاپ بەرمەگەسىن، ۇلتى مەن مەملەكەتىنە جانى اشىماعاسىن نە شارا!
...حات جازىسۋ وسىمەن اقىرلاساتىن ەدى. ارادا كوشى-قون كوميتەتى ەلباسىمىزدىڭ جارلىعىمەن ەڭبەك جانە حالىقتى الەمەنتتىك قورعاۋ مينيسترلىگىنەن ءبولىنىپ، ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنە قارايتىن كوشى-قون پوليتسياسى كوميتەتى بولىپ، قايتا جاساقتالدى. وعان توراعا بولىپ عيبراتوللا دوسقاليەۆ دەگەن كىسى تاعايىندالدى. پاگون تاققان ادامدار زاڭدى جەتتىك بىلەدى عوي، ەندى بۇل ءىستى ءبىر شەشسە، وسى ع. ەرمەكۇلى شەشەتىن شىعار دەپ تاعى حات جازدىم مەن بەيباق. كوپ وتپەي، ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ اقپان ايىندا ءوزىن دە كوردىك توراعانىڭ. قاسىندا قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتا بەكبولات تىلەۋحان جانە كوشى-قونعا قاتىسى بار-اۋ دەگەن ءبىراز قۇزىرلى مەكەمەلەردىڭ وكىلدەرى بار. جىلى ءجۇزدى، ادەمى جىگىت ەكەن. اكسەنتپەن سويلەسە دە، قازاقشاسى جامان ەمەس كورىندى بىزگە. كوپ-كورىم جينالىس وتكىزدى. الىس-جاقىن شەتەلدەردەن ورالعان قانداستاردىڭ دا اتقا مىنەرلەرى قاتىسىپ، ءبىراز ماسەلەنى ورتاعا قويعان بولدى. ارتىنان داستارحان جايىپ شاي دا بەردى. داعدىلى ەكى اپتا ۋاقىت وتكەندە سۋ جاڭا توراعادان ەسكى سارىنداعى مىنا حات كەلىپ جەتتى.
«11.03.11. №8-8-21/ا-166
الماتى قالاسى
اباي داڭعىلى، 143 ءۇي
514-ءشى بولمە
اۋىت مۇقيبەككە
ىشكى ىستەر مينيسترلىگى كوشى-قون پوليتسمياسى كوميتەتى ءسىزدىڭ قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىنان اعايىنداردى كوشىرىپ الۋعا كومەك كورسەتۋ تۋرالى حاتىڭىزدى قاراپ، تومەندەگىنى حابارلايدى.
2006 جىلعا دەيىن كوشى-قون جانە دەموگرافيا جونىندەگى اگەنتتىگى مەن قر، ءسىم كونسۋلدىق قىزمەت دەپارتامەنتىنىڭ كەلىسىمىمەن قىتايدان اعايىنداردى جەكە شاقىرتۋلار (ماناعى «كوشى-قون شاقىرتۋىن» ايتادى- ا.مۇقيبەك) ارقىلى جۇزەگە اسىرىپ كەلگەن بولاتىن. بىراقتا، اتالعان شاقىرتۋ زاڭسىز دەپ تابىلىپ، كەيىننەن توقتاتىلدى.
سونىمەن قاتار ءسىزدىڭ جەكە ءوتىنىشىڭىز بويىنشا اتالعان شاقىرتۋدى كوشى-قون كوميتەتى قايتادان جاڭالاپ، «نۇرلى-كوش» باعدارلاماسى اياسىندا جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا 2010 جىلى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە قىتاي تاراپىمەن كەلىسىپ، كومەك كورسەتۋ ءۇشىن حات جولداعان بولاتىن.
وكىنىشكە وراي، بۇگىنگى كۇنگە دەيىن اتالعان شاقىرتۋ قىتاي تاراپىنان ەشقانداي قولداۋ تاپپاي، جاۋاپسىز قالىپ كەلەدى.
سونداي-اق، كوشى-قون كوميتەتى تاراپىنان سىزگە بىرنەشە رەت جازباشا تۇسىنىكتەمە بەرىلگەن.
جوعارىداعىلار نەگىزىندە، قازاقستاندىق ءار جەكە تۇلعا جەرگىلىكتى جەرلەر ارقىلى سۇراقتاما (انكەتا) تولتىرىپ، مەملەكەتتىك باج سالىعىن تولەگەننەن كەيىن جەكە شاقىرتۋ (بۇل شاقىرتۋعا، جوعارىدا ايتتىق، قىتاي جاعى وقۋ جاسىنداعى بالانى جىبەرمەيدى دەپ - ا. مۇقيبەك) جاساۋعا مۇمكىندىكتەرى بار ەكەندىگىن حابارلايمىز.
توراعا (قولى) ح. دوسقاليەۆ»
ورىن. ا. سۇيىندىكوۆا
تەل. 20 55 74».
ال كەرەك بولسا! الدىڭعى ءبىر ماقالامدا دا ايتتىم-اۋ دەيمىن، بۇل دا باياعى ەسكى «ەلەگيا»، ح. ابىشەۆتىڭ جاۋاپتارىنىڭ ءاينى-قاتەسىز كوشىرمەسى. پارقى، تەك، «...اتالعان شاقىرتۋدى كوشى-قون كوميتەتى قايتادان جاڭالاپ، «نۇرلى-كوش» باعدارلاماسى اياسىندا جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا 2010 جىلى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنە قىتاي تاراپىمەن كەلىسىپ، كومەك كورسەتۋ ءۇشىن حات جولداعاندىعى». ونىڭ ءوزىن بۇرىنعى كوميتەتتەن اۋىسىپ كەلگەن «ماماندار» دايىنداپ بەرگەنى بەپ-بەلگىلى. ءتىپتى، مەنەن بارعان حاتتىڭ مازمۇنىمەن، نەنى تالاپ ەتكەنىممەن تەرەڭ تانىسپاعان كۇيى عيبراتوللا دوسقاليەۆ حاتقا ويلانباستان قولىن قويا سالعان دا، وتىرا بەرگەن...
ەندى مەن حات جازباعان كىم بار ءبۇل قازاقستاندا؟ ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ءوزى قالدى!
«جىعىلساڭ ناردان جىعىل» دەگەن بابالارىمىز، وسى تامىز ايىنىڭ سەگىزىندە نۇرەكەڭە دە كەتتى ءبىر حاتىم ارعى بەتتەگى ەلدىڭ ۇلكەن ءۇمىتىن، مۇڭ-زارىن ارقالاپ.
جاقىندا ونىڭ دا جاۋىبى كەلدى. الدىڭعى حاتتاردىڭ اياعىن قۇشىپتى:
«كىمگە: ا. مۇقيبەككە
قايدا: جەتباەۆ كوشەسى، حح-ءۇي، حح-بولمە
الماتى قالاسى
050032
ءسىزدىڭ 2011 جىلعى 17 تامىزداعى №جت-م-12163, 1 قر پرەزيدەنتىنىڭ اكىمشىلىگىنە كەلىپ تۇسكەن ارىزىڭىزدى قاراپ، ناتيجەسى تۋرالى وزىڭىزگە جاۋاپ قايتارۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنە جولداعانىمىزدى حابارلايمىز.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىنىڭ جالپى ءبولىمى
010000, استانا قالاسى، ۇكىمەت ءۇيى»
بۇل نە دەگەن جولداپ بىتپەيتىن، بار بولعىر، كوشى-قون كوميتەتى تەگى! يا ول قۇرعىرىنىڭ قولىنان مەن قۇساپ حات جازعاننان باسقا تۇك كەلمەيدى ەكەن. حاتتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلىنىڭ تىكە ءوز اتىنا، اقورداعا دەپ جازىپ ەدىم عوي، ۇكىمەت ۇيىندە نە عىپ ءجۇر قاڭعىرىپ؟! كوشى-قون كوميتەتى قولىنان كەلسە، باياعىدان بەرى ايعا قاراپ وتىردى ما؟ وزەكتى ءىستى وزدەرى شەشۋدىڭ ورنىنا، وزگەگە سىلتەيتىنى قالاي كوكەلەردىڭ؟ «مىنا ماسەلەنى قايتسەڭدەر دە تىندىرىڭدار، كوش توقتاماسىن، قازاق دالادا قالماسىن!» دەگەن بىرەۋى بولسا، كاپىر بولايىن!
جولداعان ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنەن ءدال بۇگىنگە دەيىن بالەندەي جاۋاپ كەلە قويعان جوق. قۇداي بىلەدى، سول ق. قاسىموۆتىڭ دا حاتشىلارى ءوز قارماعىنداعى كوشى-قون پوليتسمياسى كوميتەتىنە وتكەرمەلەپ تۇسىرگەن بولۋى كەرەك دەپ ويلايمىن بۇل ارىزدى. ال، ولاردىڭ ماعان بەرەتىن جاۋابى دا، كورسەتەتىن سىلتاۋى دا قالماعان شىعار-اۋ. ءتىپتى جاۋاپسىز قالدىرۋى دا بەك مۇمكىن. ءتۇسى جىلى ەكەن دەپ ۇمىتتەنگەن دوسقاليەۆتەن دە ءبارىن كۇتۋگە بولادى ەكەن...
دەپۋتات بەكبولات تىلەۋحاننىڭ كومەكشىسى ەرلەن دەگەن جىگىتتىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، كوميتەت توراعاسى عيبراتوللا دوسقاليەۆ قىتاي قازاعىنىڭ ماناعى قيىن، تولقۇجاتسىز جۇرەتىن ەرەكشە جاعدايىن ەندى، وسى جاقىندا عانا «تۇسىنگەن» كورىنەدى. «نەگە ماعان وسىلاي دۇرىستاپ ايتپايسىڭدار، تۇسىندىرمەيسىڭدەر!» دەپتى-مىس. بۇرىنعى «كوشى-قون شاقىرتۋىنىڭ» ۇلگىسىنىڭ كوشىرمەسىن مەنەن سۇراتىپ العان. سونى باس پروكراتوراعا زاڭدى-زاڭسىزىن انىقتاپ، ۇكىم شىعارىپ بەرىڭدەر دەپ جىبەرىپتى. اللا امانشىلىعىن بەرسە، ونىڭ دا ناتيجەسىن كورەرمىز ءالى.
P.S:
كورىپ وتىرسىزدار، قۇرمەتتى اعايىندار، ءبىزدىڭ قازاقستاندا جوعارىداعى قۇزىرەتتى بيلىك تارماقتارىنا جىبەرىلگەن حاتتىڭ بىردە-بىرەۋى اتى اتالعان يەسىنە جەتپەي، بەر جاعىنان وقىلماعان كۇيى قايتادى. ىشىندە قانداي ماسەلەنىڭ كوتەرىلگەنى، نەندەي تاعدىردىڭ شەشىم كۇتىپ جاتقانى ەلەپ-ەسكەرىلمەيدى ەكەن. بۇل جاقسىلىققا اپاراتىن جول ەمەس، بيلىك پەن حالىقتىڭ ارا قاشىقتىعىن، لاۋازىم يەلەرىنىڭ مەملەكەتشىلدىگىنىڭ، ىسكەرلىگىنىڭ قاي دەڭگەيدە ەكەندىگىن كورسەتەدى. شەتتە جۇرگەن بەس ميلليون قازاقتىڭ تاعدىرى، ونىڭ ىشىندە مىنا 600 ادامنىڭ ءوتىنىشى، جانايقايى دەگەن ات ەمەس، اتان تۇيە ۇركەتىن شارۋا عوي بىلگەن جانعا. وسىعان قاراپ، مەملەكەتتىك بيلىكتىڭ تۇتقاسىن ۇستاعان لاۋازىم يەلەرى، بۇگىنگى كۇنى، قازاقستاندا جەر باسىپ جۇرگەن 16 ميلليون حالىقتىڭ تاعدىرىنا دا بەي-جاي، ءجۇردىم-باردىم قاراي ما دەپ قورقادى ەكەنسىڭ. شىنىندا ءوزىڭ سىياقتى ميلليونداعان سالىق تولەۋشىلەرگە جانىڭ اشيدى ەكەن.
باسقانى بىلمەيمىن، وسى عاسىرداعى ۇلتىمىزدىڭ ەڭ كوكەيتەستى ماسەلەسى شەتەلدەگى قانداستارىمىزدىڭ قىل ۇستىندە تۇرعان قيىن تاعدىرى. تاۋەلسىز قازاق ەلى شىن مانىندەگى ۇلتتىق مەملەكەت رەتىندە سالتانات قۇرۋى، ەل ىرگەسىنىڭ ماڭگىلىككە بەكەم بولۋى قازاق دەگەن حالىقتىڭ ءوز وتانىندا ۇيىسۋىنا تىكەلەي بايلانىستى.
ۇلكەن ءۇمىتىم وسى ەلباسىعا جازعان سوڭعى حاتىم ەدى. ءبىر مۇسىلماننىڭ قولىنا ءتيىپ، ۇلكەن كىسىنىڭ الدىنا جەتسە، شەشىلەتىن شىعار دەپ ءشۇباسىز سەنگەم. جەتپەي جەلكەسى قيىلدى. ءسويتىپ، بۇل ارمانىم دا جەلگە ۇشىپ، سالىندىم سۋعا كەتتى...
ەندى نە ىستەرىمدى بىلمەيمىن. مىنا تۇرىندە قىتايداعى قازاقتارعا قازاقستاننان قايىر جوق سەكىلدى. ەندى تۋىسقان تۇرىك ەلىنىڭ ەڭ جوعارعى ەكى باسشى ابدوللا گۇل مەن ەردوعانعا وسىنداعى ەلشىلىكتەرى ارقىلى قانداستارىمدى تۇركياعا كوشىرىپ الۋىن ءوتىنىپ، حات جازسام با دەپ وتىرمىن. ءبىر كەزدەرى قىتايدان اۋعان اتاقتى قاليبەك حاكىمنىڭ ەلىنىڭ الدىنان تۇركيا رەسپۋبليكاسىنىڭ سول كەزدەگى پرەمەر-ءمينيسترى، مەملەكتتىك ىستەر جونىندەگى باسشىسى فاتىن ءرۇشتۇ زورلۋدىڭ ءوزى شىعىپ: «تۋىسقاندار، ءوز وتاندارىڭىزعا حوش كەلدىڭىزدەر. بۇل وتان سىزدەردىكى. ناعىز تۇرىكتەر سىزدەرسىزدەر. ءبىزدىڭ ارعى اتالارىمىز سىزدەر كەلگەن تۇرىك تەكتەستەردىڭ اتاجۇرتى تۇركىستاننان كەلگەن...» (حاسان ورالتاي، «ەلىم-ايلاپ وتكەن ءومىر» كىتابى، 164-بەت) دەپ اعىنان جارىلىپ پانا بولعانى، باسپانا بەرىپ قامقورلىق جاساعان ەدى عوي. سول قازاقتار قازىر كىمنەن كەم؟ تۇركيا، تۇرىك دەسە ىشكەن استارىن جەرگە قويادى. قىتاي بولعانشا، ەندىگى عۇمىردا ولاردىڭ ءتۇبىمىز، ءدىنىمىز ءبىر تۇرىك بولىپ جاساعانى الدە قايدا ارتىق! يماندى ەل عوي، سول تۇرىكتەر ءازىر دە قازاق تۋىسقاندارىن بەتىنەن قاعىپ، كەۋدەسىنەن يتەرە قويماس دەپ ويلايمىن. سونداي شەشىمگە كەلدىم. باسقا امالىم تاۋسىلدى!
اۋىت مۇقيبەك
«بالدىرعان» جۋرنالىنىڭ قىزمەتكەرى.
الماتى قالاسى. 01.09.2011 ج
«اباي-اقپارات»
