ءتىلشى: «ۆرەميا» گازەتىنىڭ سارسەنبىلىك سانىندا گەرولد بەلگەردىڭ، قىدىرالى بولمانوۆتىڭ، بيبىگۇل تولەگەنوۆانىڭ، بولات ءابىلوۆتىڭ، عازيز الدامجاروۆتىڭ  ساناۋلى ۋاقىت بۇرىن قازاق گازەتتەرىنىڭ بەتتەرىندە مەملەكەتتىك ءتىل توڭىرەگىندە جارىق كورگەن اشىق حاتقا قاتىستى ارقيلى قۇبىلمالى پىكىرلەرى جاريالانىپتى. وسى ماسەلەگە قاتىستى ءوز جاۋابىڭىزدى بىلدىرسەڭىز؟

ءتىلشى: «ۆرەميا» گازەتىنىڭ سارسەنبىلىك سانىندا گەرولد بەلگەردىڭ، قىدىرالى بولمانوۆتىڭ، بيبىگۇل تولەگەنوۆانىڭ، بولات ءابىلوۆتىڭ، عازيز الدامجاروۆتىڭ  ساناۋلى ۋاقىت بۇرىن قازاق گازەتتەرىنىڭ بەتتەرىندە مەملەكەتتىك ءتىل توڭىرەگىندە جارىق كورگەن اشىق حاتقا قاتىستى ارقيلى قۇبىلمالى پىكىرلەرى جاريالانىپتى. وسى ماسەلەگە قاتىستى ءوز جاۋابىڭىزدى بىلدىرسەڭىز؟

مۇحتار شاحانوۆ: 1989 جىلى 22-قىركۇيەكتە ەكى ءتىل بىردەي مەملەكەتتىك مارتەبە يەلەنىپ كەتكەن تۇستا، ءبىز وعان قارسى داۋىس كوتەرىپ، قازاق ءتىلىنىڭ مەملەكەتتىك دارەجە الۋىنا سەپتىگىمىز ءتيىپ ەدى. سودان بەرى 22 جىل بويى ءتىلىمىز بىرنەشە مارتە زاڭ جۇزىندە كۇزەلدى. ءتىپتى، وعان «ورىس تiلi رەسمي تۇردە قازاق تiلiمەن تەڭ قولدانىلادى» دەگەن تارماق ەنگىزىلدى.  سوندا قازاق تىلىمەن قاتار ورىس ءتىلىنىڭ دە مەملەكەتتىك ءتىل بولعانى ما؟ بىراق، زاڭدا قازاق ءتىلىنىڭ جەكە دارا مەملەكەتتىك ءتىل ەكەندىگى قاداپ كورسەتىلگەن. ايتسە دە كۇنى بۇگىنگە دەيىن قازاق تىلىندە بىردە-ءبىر زاڭ قابىلدانعان ەمەس. بيلىك وتكىزگەن جينالىستاردىڭ ءبارى دەرلىك مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋ ەمەس، قورلاۋعا جاسالعان قادام سياقتى. حالىق قازىر ەكى ءتىلدى مەملەكەتتىك ءتىل دەپ شاتاستىرۋدا.  سوندىقتان، قر كونستيتۋتسيانىڭ 7-بابىنىڭ  2-تارماعىن الىپ تاستاۋدى تالاپ ەتتىك. ال، ورىس ءتىلىنىڭ حالىقارالىق ءتىل ەكەندىگىن، ەلىمىزدە ۇلكەن قۋاتقا يە ەكەندىگىن جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى. ول رەسمي ءتىل بولىپ قالا بەرەدى. ونىڭ بەدەل-پارقىنا ەشكىم نۇقسان كەلتىرە المايدى. قايبىر كۇنى ماعان زارينا احماتوۆا دەگەن «ۆرەميا» گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۇيالى تەلەفونىما حابارلاستى. مەن ول كەزدە كوشەدە كەلە جاتقانمىن. ءبىر ءسوزى ەستىلسە ءبىر ءسوزى ەستىلمەيدى. جانە ونىڭ مەنىڭ ءاربىر ءسوزىمدى جازىپ الىپ جاتقانىن بايقاماپپىن. كەيىننەن پىكىر، ويىمدى بۇرمالاپ گازەتىنە جاريالاپتى. ءوز باسىم سۇحباتتىڭ مۇنداي ءتۇرىن باسبۇزارلىق دەپ باعالايمىن. ال، سول گازەتتىڭ كەلەسى سانىندا سۇحبات بەرگەن كەيبىرەۋلەردىڭ تۇرلىشە پىكىرىندە بيلىكتەن سەسكەنۋشىلىك، جالپاقشەشەيلىك جاتقان سياقتى. جالپى، اشىق حاتتا قازاق ءتىلىنىڭ وسى كەزدەگى پروبلەمالارى تولىعىمەن كورسەتىلدى. اتالعان ازاماتتاردىڭ اشىق حاتتان كىنارات تاۋىپ، باستارىن  الىپ قاشقاندارى ۇلتتىق مۇددەگە دەگەن ادالدىقتان تۋىپ جاتقان جوق. كەزىندە «قازاقستاندىق ۇلتتى» قولداعان بىرنەشە ادەبيەت پەن ونەر قايراتكەرلەرى ورتا جولدان اينىپ، تابانسىزدىق تانىتقانى ەسىمدە. وكىنىشكە قاراي، بۇل جولى دا سولاي بولعالى تۇر.

«اباي-اقپارات»