وسىدان ءۇش جىل بۇرىن ەلدىڭ ەكس پرەزيدەنتى نۇرسۇلتان نازارباەۆ «قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى: جاھاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىك» دەگەن تاقىرىپتا حالىققا كەزەكتى رەت جولداۋ جولداعان. مىنە، سول كەزدەن باستاپ «تسيفرلى قازاقستان» دەيتىن ۇعىم پايدا بولدى.

«تسيفرلى قازاقستاننىڭ» 4 نەگىزگى مىندەتى

اۋەلدەن بەرى اتالعان باعدارلامانىڭ 4 نەگىزگى مىندەتى بولعان. قازىر دە سولاي... ولار:

ءبىرىنشى – اۋىل-ايماقتى كەڭ جولاقتى ينتەرنەتپەن قامتاماسىز ەتۋ،

ەكىنشى – ەكونوميكانىڭ سالالارىنا ء(بىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ، كولىك جانە لوگيستيكا، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ەلەكتروندى ساۋدا) تسيفرلى تەحنولوگيانى ەنگىزۋ،

ءۇشىنشى – مەملەكەتتىك ورگاندار جۇمىسىن ارتتىرۋ،

ءتورتىنشى – IT مامانداردى دايارلاۋ.

سونىمەن قاتار، 2020 جىلعا دەيىن عالامتور پايدالانۋشىلاردىڭ سانىن 80 پايىزعا ارتتىرۋ، ەل تۇرعىندارىنىڭ 95 پايىزىن تسيفرلىق حابار تاراتۋمەن قامتاماسىز ەتۋ، ازاماتتاردىڭ تسيفرلىق ساۋاتتىلىعىن 80 پايىزعا جەتكىزۋ ماقساتى بولدى.

2017 جىلى اقپارات ءمينيسترى داۋرەن اباەۆ «تسيفرلى قازاقستان» جوباسىنا الداعى 4 جىلعا 310 ميلليارد تەڭگە بولىنەتىنىن ايتقان.

ونىڭ 169 ميلليارد تەڭگەسى كۆازيمەملەكەتتىك سۋبەكتىلەردىڭ قالتاسىنان، ال 141 ميلليارد تەڭگەسى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن دەگەن.

2019 جىلدىڭ ەسەبى. مەكتەپتەردىڭ 90 پايىزىندا ينتەرنەت بار

ۇكىمەت باسشىسى اسقار مامين 2019 جىلى مەكتەپتەردىڭ 90%-ى (6336 مەكتەپ) جىلدامدىعى 4 مبيت/سەك جانە ودان جوعارى ينتەرنەتپەن قامتىلعان. ال، مەكتەپتەردىڭ 70,3%-ى وقۋشىلاردى ونلاين قابىلدايدى دەپ ەسەپ بەرگەن.

قاۋىپتى ۆيرۋستىڭ جىلدام تارالۋىنا بايلانىستى ەل اۋماعىندا كارانتين جاريالانىپ، وقۋشىلار ونلاين وقۋعا ناق كوشە باستاعاندا، ءماميننىڭ دە، باسقانىڭ با الگى جىلتىر وتىرىگى اشكەرە بولدى. ۇكىمەت تە، مينيسترلىك تە، «تسيفرلى قازاقستان» دەيتىن باعدارلاما دا اينالاسى 2,5 ميلليون وقۋشىنى ونلاين وقىتا العان جوق. شالعاي جاتقان اۋىلداردى ايتپاعاندا، الماتىنىڭ ىرگەسىندەگى شاعىن ەلدى-مەكەن تۇرعىندارى ينتەرنەت تاپپاي يتشىلەپ كەتە جازدادى.

(سۋرەت 31 ارنانىڭ ماتەريالىنان الىندى. الماتى وبلىسى، پانفيلوۆ اۋدانىنا قاراستى اۋىلداردا كارانتينگە بايلانىستى ۇيلەرىنە بارعان ستۋدەنتتەردىڭ بايلانىس ىزدەپ تاۋ-تاستى كەزىپ جۇرگەن فوتوسى.)

نە كورىپ ءجۇرمىز؟

بۇگىندە ينتەرنەتتىڭ جوقتىعىنان ەلىمىزدە 20 مىڭنان استام وقۋشى پوشتا ارقىلى وقىپ جاتىر. ال، جوو-لاردىڭ 30 پايىزى عانا قاشىقتان وقۋعا دايىن بولىپ شىقتى.

الايدا، تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترى اسقار جۇماعاليەۆ تۇرعىندارىنىڭ سانى 250-دەن اساتىن 880 اۋىل، تۇرعىندارىنىڭ سانى 50-دەن جوعارى 885 اۋىل ينتەرنەتكە جاڭادان قوسىلاتىنىن ايتىپتى. جۇماعاليەۆتىڭ سوزىنشە، بيىل جالپى 509 اۋىل ينتەرنەتكە قول جەكىزبەك.

تاعى 258,8 ميلليارد تەڭگە

LS سايتى بۇل جوبانىڭ الداعى ءۇش جىلىنا رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن تاعى دا 258,8 ميلليارد تەڭگە بولىنەتىنىن جازدى. ال، 2020 جىلى 88,3 ميلليارد تەڭگە قاراسىرىلعان كورىنەدى. سايت مالىمەتىنشە، قارجىلاندىرۋ ءۇش جوباعا بولىنگەن. ولار:

- ەلەكتروندى ۇكىمەت، اقپاراتتىق-كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىم جانە اقپاراتتىق قاۋىپسىزدىكتى دامىتۋ. وعان 201,2 ملرد. جۇمسالماق. بيىل 71,5 ملرد. تەڭگە بولىنگەن.

- مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك سەرىكتەستىك جوبالار بويىنشا مەملەكەتتىك مىندەتتەمەلەردى ورىنداۋ. ول ءۇشىن 47,6 ملرد. تەڭگە جۇمسالادى. 2020 جىلى 13,1 ملرد. بولىنگەن.

- يننوۆاتسيالىق دامۋ جوبالارى. وعان 10 ملرد. تەڭگە قاراستىرىلعان. ال، بيىل بۇل ماقساتقا بولىنگەن قارجى 3,4 ميلليارد تەڭگەنى قۇرايدى.

سونىمەن قاتار، وتكەن 2019 جىلى بۇل جوبالارعا 75,8 ميلليارد تەڭگە بولىنگەن. ونىڭ 71,5 ملرد تەڭگەسى ەلەكتروندىق ۇكىمەتتى، كوممۋنيكاتسيالىق ينفراقۇرىلىمدى جانە قاۋىپسىزدىكتى دامىتۋعا جۇمسالعان. بۇل دا مينيسترلىكتىڭ ءوز مالىمەتى.

ءتۇيىن. ءبىز بۇل سانداردى ايدان العان جوقپىز. ۇكىمەتتىڭ ءوز ەسەبى. بۇگىن ايتقان، بىلتىر ايتقان، بۇرىن ايتقان اقپاراتتار. الگىندە عانا وسى «تسيفرلى قازاقستان» جوباسىنا بولىنگەن 141 ميلليارد بيۋدجەت اقشاسىنىڭ ەسەبىن سۇراعان جۇرت الەۋمەتتىك جەلىدە از سىن ايتقان جوق. اۋەلى، سەنات سپيكەرىنىڭ ءوزى سىنداپ سويلەپ جاتتى. «سىناقتان وتپەدى. ينتەرنەت ءالسىز»، دەدى. ءتىپتى، ءبىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ: «ەلىمىزدە ينتەرنەتتىڭ ناشارلىعىنان وقۋشىلاردى ونلاين وقىتا المادىق»، دەپ سويلەدى. ال ساياساتتانۋشىلار مينيستر جۇماعاليەۆتەن 141 ميللياردتىڭ ەسەبىن سۇراپ جاتتى. مۇنىڭ ءبارى بولعان اڭگىمە. كوردىك، ايتتىق، جازدىق.

ەندى مىنە، بيۋدجەت قالتاسىنان تاعى 258 ميلليارد تەڭگە بولىنەتىنى ايتىلىپ جاتىر. كەشەگى 141 ميللياردتىڭ ەسەبىن ەستي الماعانىمىز سەكىلدى، ەرتەڭ دە وسى 258 ميللياردتىڭ قايدا جۇمسالعانىن ۇقپاي وتىرمايمىز با؟ بۇل كوپتىڭ كوڭىلىندەگى ساۋال...

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz