ەلىمىزدە ەپيدەميانىڭ تارالۋ تەندەنتسياسىن كاسىبي تۇرعىدا باعالاي الاتىن ماماندار از. قازاقستاندا 2007 جىلدان بەرى ەپيدەميولوگ ماماندارىن دايىندالماعان. بۇل تۋرالى بۇگىن  «اق جول» فراكتسياسىنىڭ جەتەكشىسى، ءماجىلىس دەپۋتاتى ازات پەرۋاشەۆ ءوزىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىندا مالىمدەگەن ەكەن. ۇكىمەت باسشىسى اسقار ءماميننىڭ اتىنا قاراتا ايتىلعان دەپۋتاتتىق ساۋالدىڭ تولىق ءماتىنىن جاريالاعاندى ءجون كوردىك.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ

پرەمەر -  ءمينيسترى

ا.ۇ.مامينگە!

قۇرمەتتى اسقار ۇزاقبايۇلى!

ەكى اي بويى بۇكىل دۇنيەجۇزى تاڭ اتىسىمەن كوروناۆيرۋس تۋرالى اقپاراتتى مايداننان حابار كۇتكەندەي قارايدى. باسقا ەلدەرمەن سالىستىرعاندا قازاقستان بويىنشا احۋال ەل پرەزيدەنتى مەن ۇكىمەت  قابىلداعان  كارانتين  ەنگىزۋ مەن ەلىمىزدىڭ وڭىرلەردە ءوزىن-ءوزى وقشاۋلاۋ شارالارى وڭ ناتيجەسىن بەردى.

بۇل بۇكىل الەمدىك قاۋىمداستىق وراسان شىعىندارعا، ادامي شىعىندارعا ۇشىراپ جاتقاندا الەۋمەتتىك – ەكونوميكالىق تۇرعىدان بولماسا دا ەلىمىزدە ىندەتتىڭ اۋىر سالدارى جويىلادى دەگەن ءۇمىت ۇيالاتادى.

وقشاۋلاۋ كەزىندەگى دارىگەرلەر مەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ قىزمەتىنە تۇسىنىستىكپەن قاراپ، شىدامدىلىق تانىتقان ازاماتتار قۇرمەت پەن العىسقا لايىق.

قورىتىندى شىعارۋعا ءالى ەرتە بولسا دا، توتەنشە جاعداي بىرنەشە وتكىر ماسەلەلەردىڭ باسىن اشىپ بەردى. ولاردىڭ كوپشىلىگى قوعامدا قىزۋ تالقىلانۋدا، «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى ءوزىنىڭ الدىڭعى مالىمدەمەلەرىندە جانە دەپۋتاتتىق ساۋالدارىندا ناقتى فاكتىلەردى اتاپ وتكەن بولاتىن.

دەگەنمەن، مىنا ءبىر ماسەلە ەرەكشە قاراۋدى قاجەت ەتەدى. ءبىزدىڭ پارتياعا وتىنىشپەن جۇگىنگەن مەديتسينا سالاسىنىڭ قوعامدىق وكىلدەرىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستاندا ون بەس جىلدان بەرى ەپيدەميولوگ ماماندارى دايارلانبايدى ەكەن.

مەديتسينالىق جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ 2005-2007 جىلدارعا دەيىن جۇمىس ىستەپ كەلگەن سانيتارلىق – ەپيدەميولوگيالىق فاكۋلتەتتەرى ەمدەۋ فاكۋلتەتتەرى مەن جالپى مەديتسينا فاكۋلتەتىنە بىرىكتىرىلدى. سودان بەرى مەديتسينالىق جوعارى وقۋ ورىندارىندا «ەپيدەميولوگيا» ماماندىعى جوق، ولاردىڭ بىلىكتىلىك تالاپتارى دا جويىلدى.

بۇنداي جاعداي وبەكتيۆتىك سەبەپتەرگە بايلانىستى تۋدى، ويتكەنى سول كەزدە جوو بىتىرۋشىلەر ماماندىقتارى بويىنشا جۇمىس تابا المادى، ال سەس ورگاندارى جۇمىسقا ورنالاسۋشىلاردىڭ ارناۋلى كاسىبي قۇزىرلارىنا ەمەس،  مەملەكەتتىك قىزمەت تالاپتارى بويىنشا باسىمدىق بەردى.

بۇگىنگى تاڭدا ەپيدەميولوگيا سالاسىنىڭ سوڭعى ماماندارى تاۋارلار مەن قىزمەت كورسەتۋ ساپاسى مەن قاۋىپسىزدىگىن باقىلاۋ ورگاندارىندا، نەمەسە جەكە مەنشىك سالادا جۇمىس ىستەيدى. ولار زەينەتكە كەتكەن سوڭ ولاردىڭ ورىندارىن، قازىرگى قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىلارى، ياعني، مەنەدجەرلەر مەن زاڭگەرلەر باسادى. الايدا ەپيدەميانىڭ الدىن الۋ جانە جويۋ ەرەكشە كاسىبي بىلىكتىلىكتى، ۆيرۋسولوگيا، يممۋنولوگيا، بيوحيميا جانە تاعى باسقالار سالالاردى قاجەت ەتەدى.

سوندىقتان، ءبىزدىڭ ەلدەگى پاندەميا دەڭگەيىنىڭ تومەندىگى تۋرالى ءوپتيميزمىمىز فاكتىلەرمەن راستالعانمەن، ەپيدەميانىڭ دامۋ تەندەنتسيالارىن كاسىبي تۇردە باعالاي الاتىن ادامداردىڭ ازدىعىنا الاڭداۋ كەرەك. سونىمەن قاتار، قازىر جۇمىسقا قايتىپ ورالىپ جاتقان كەيبىر كاسىپورىندارداعى ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى باعامداۋ ءتىپتى مۇمكىن ەمەس. الايدا پاندەميامەن كۇرەس ءدال سول جەرلەردە شەشىلەدى.

مەملەكەتتىڭ نازارىنان تىس قالعان ەپيدەميولوگتاردىڭ جوعالۋى - «وترياد جاۋىنگەردىڭ جوعالعانىن بايقامادىنىڭ» كەرى كەلۋى، ەلىمىزدەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ، ونىڭ نورمالارى جانە باسىمدىقتارى - جاھاندىق داعدارىستار مەن قارسىلىقتارعا دايىن ەمەستىگىن كورسەتەدى.

ارينە، بۇل جاعداي تەك دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىندەگى ماسەلە عانا ەمەس.

قازىر ءبىزدىڭ باستى نازارىمىز دارىگەرلەرىمىزدىڭ جاڭقيارلىق ەڭبەگىنە اۋىپ وتىر، ولار وزدەرىنىڭ دەنساۋلىقتارىن قۇربان ەتە وتىرىپ بۇرىننان كەلە جاتقان ولقىلىقتاردى جاۋىپ، كاسىبي بىلىكسىزدىكتەردى كورسەتپەي، جەرگىلىكتى مەديتسينا شەنەۋنىكتەرىنىڭ باسسىزدىقتارىن بايقاتپادى. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى شۇعىل ارەكەت ەتىپ، جۇرتشىلىقتىڭ تالاپتارىنا نازار  اۋدارۋدا.

كوپتەگەن ەلدەردە قۇندىلىقتاردى قايتا قاراۋ جۇرۋدە، «جۇلدىزداردىڭ»، كاسىبي سپورت جانە شوۋ – بيزنەس وكىلدەرىنىڭ ميلليونداعان جالاقىلارىنا قاتىستى كەرى پىكىرلەر ايتىلىپ، قاراپايىم دارىگەر ەڭبەگى قوعام ءۇشىن قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنى ايتىلۋدا

ەكونوميكادا جانە ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىندە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار بۇرىنعى دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى ءتيىمسىز بولعان دەنساۋلىق ساقتاۋ قاۋپى سالاسىندا دا جاڭا، الدەقايدا قاتال شىندىق پايدا بولدى. كوروناۆيرۋستى ىندەتتىڭ قايتالانۋى جاپونيا مەن سينگاپۋر سياقتى دامىعان ەلدەردە دە بايقالادى، حالىقارالىق ساراپشىلار پاندەميانىڭ ۇزاققا سوزىلاتىن سيپاتى مەن جاڭا ۆيرۋستاردىڭ پايدا بولاتىنىن بولجاۋدا.

جوعارىدا ايتىلعاندارعا بايلانىستى، قازاقستاننىڭ «اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ ۇكىمەتتەن شۇعىل تۇردە:

- قاراعاندى مەملەكەتتىك مەديتسينا اكادەمياسى نەمەسە باتىس قازاقستان مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتى (بۇرىن سايكەس فاكۋلتەتتەر بولعان) بازالارى جانىندا مامانداندىرىلعان ەپيدەميولوگيالىق ورتالىق (ينستيتۋت) قۇرۋدى;

- مەديتسينالىق جوعارى وقۋ ورىندارىندا «ەپيدەميولوگيا» ماماندىعىن قالپىنا كەلتىرۋدى، وقۋ باعدارلامالارى مەن بىلىكتىلىك تالاپتارىن بەكىتۋدى;

- جاڭا وقۋ جىلىنان باستاپ اتالعان ماماندىق بويىنشا ابيتۋريەنتتەر ءۇشىن قوسىمشا گرانتتار، ونىڭ ىشىندە «بولاشاق» حالىقارالىق باعدارلاماسى بويىنشا شەت ەلدەردە وقۋ گرانتتارىن ءبولۋدى;

- جەرگىلىكتى جەرلەردە ەپيدەميولوگيالىق احۋالدى باقىلاۋ ءۇشىن مەديتسينالىق مامانداردىڭ قاجەتتىلىگى ءۇشىن قايتا دايارلاۋدى;

- تاۋارلار مەن قىزمەتتەر قاۋىپسىزدىگى كوميتەتى قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ بەيىندىك دەڭگەيىندە سانيتارلىق –ەپيدەميولوگيالىق مىندەتتى بىلىكتىلىك تالاپتارىن ەنگىزۋ بويىنشا شارالار قابىلداۋدى سۇرايدى.

قۇرمەتپەن،

«اق جول» دەموكراتيالىق پارتياسى فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى.

Abai.kz