قازاقشاسىنان 422 قاتە تابىلعان زاڭ جوباسىنا قانداي تۇزەتۋ جاسالدى؟
قوعامدى قىزۋ تالقى بولعان «بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ جوباسى ءماجىلىستىڭ ماقۇلداۋىنان ءوتىپ، سەناتقا جىبەرىلگەنىن بىلەسىزدەر. 30 ساۋىردە ءبىرىنشى وقىلىم بولىپ، وندا جوعارعى پالاتا دەپۋتاتتارى زاڭ جوباسىن ماقۇلداعان ەدى.
بۇگىن ەكىنشى وقىلىم ءوتىپتى. ءسويتىپ، ءبىرلى-جارىم كەم-كەتىكتەر ايتىلىپ، اقىرى زاڭ جوباسى ماجىلىسكە قايتارىلىپتى. ايتپاقشى، اتالعان زاڭ جوباسىن ازاماتتىق قوعام وكىلدەرى مەن قۇقىق قورعاۋشىلار سىناعان بولاتىن. ەندى رەت-رەتىمەن جازايىق...
(ن. نىعماتۋلين. سۋرەت sputniknews.kz سايتىنان الىندى)
26 ناۋرىز. ءماجىلىس «بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ جوباسىن ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلدادى.
توراعا نۇرلان نىعماتۋلين مەمورگاندار، پارلامەنتىتك ەمەس پارتيالار، ازاماتتىق قوعام وكىلدەرى بىرلەسىپ جاساعان زاڭ جوباسى پرەزيدەنتتىڭ «ەستيتىن مەملەكەت» كونتسەپتسياسىنا سايكەس كەلەتىنىن ايتقان. كەيىن، بىرقاتار وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزىلۋى كەرەك بولدى.
(ق.مۋسين.سۋرەت sputniknews.kz سايتىنان الىندى)
8 ءساۋىر. ءماجىلىس «بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ جوباسىن ەكىنشى وقىلىمدا دا ماقۇلدادى.
بۇل جولى دەپۋتات قانات مۋسين سويلەگەن. «زاڭ جوباسى قولدانىستاعى نورماتيۆتىك اكتىلەردى «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» زاڭ جوباسىنا سايكەس كەلتىرۋگە باعىتتالعان. اتاپ ايتقاندا، دەپۋتاتتار اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ 488-بابىنا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى زاڭنامانى بۇزعانى ءۇشىن جاۋاپتىلىققا قاتىستى تۇزەتۋلەر ەنگىزدى»، - دەگەن.
وسىدان سوڭ، زاڭ جوباسى جوعارعى پالاتانى، سەناتتىڭ قاراۋىنا جىبەرىلگەن.
17 ساۋىردە زاڭ جوباسىن ازىرلەۋشىلەردىڭ قاتىسۋىمەن جۇمىس توبىنىڭ العاشقى وتىرىسى وتكەن.
(د. ەسين. سۋرەت primeminister.kz سايتىنان الىندى)
21 ساۋىردە سەناتورلار اتالعان زاڭ جوباسىنا قاتىستى ءبىر تالقىلاۋ وتكىزىپتى. ەكى بايانداماشىنىڭ ءبىرى – قر اقپارات جانە قوعامدىق دامۋ ۆيتسە-ءمينيسترى دانيار ەسين، ەكىنشىسى – سەناتور نۇرتورە ءجۇسىپ.
(ن.ءجۇسىپ. سۋرەت kazaknews.kz سايتىنان الىندى)
وندا ەكى ماسەلە قارالعان. ءبىرى – «قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى تۋرالى» قر زاڭىنىڭ جوباسى، ەكىنشىسى - «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بەيبىت جينالىستاردى ۇيىمداستىرۋ جانە وتكىزۋ ءتارتىبى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋ ەنگىزۋ تۋرالى» قر زاڭىنىڭ جوباسى.
ايتپاقشى، وسى جولى سەناتتىڭ «كونستيتۋتسيالىق زاڭناما، سوت جۇيەسى جانە قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى كوميتەتى» زاڭ جوباسىنا جاۋاپتى كوميتەت، ال سەناتور دەپۋتاتى سارسەنباي ەڭسەگەنوۆ جاۋاپتى بولىپ بەكىتىلگەن.
(س.ەڭسەگەنوۆ. سۋرەت inform.kz سايتىنان الىندى)
30 ساۋىردە سەنات زاڭ جوباسىن ءبىرىنشى وقىلىمدا ماقۇلداعان. ال بۇگىن ەكىنشى وقىلىم. سەنات رەگلامەنتى بويىنشا باس ءسوز جاۋاپتى سەناتور سارسەنباي ەڭسەگەنوۆكە بەرىلگەن.
دەپۋتات ەڭسەگەنوۆ ءوز بايانداماسىندا 6 باپقا بايلانىستى 16 ۇسىنىس ايتقان. ال دەپۋتاتتاردىڭ بارلىعى دەرلىك بۇل ۇسىنىستاردى قولداعان.
دەپۋتاتتار ۇسىنعان ۇسىنىستاردىڭ ءبىر لەگى مىناۋ:
زاڭ جوباسىندا: «ميتينگكە قاتىسۋشىلارعا، بەت-ءجۇزىن بۇركەمەۋ، بەت-الپەتىن تانۋعا كەدەرگى كەلتىرەتىن نارسەلەردى تاقپاي ءجۇرۋى تالاپ ەتىلىپ، مىندەتتەلەدى»، دەپ كورسەتىلگەن ەكەن. ياعني، جوبا بويىنشا ميتينگ كەزىندە بەت-ءجۇزىن جاسىراتىن زاتتاردى پايدالانۋعا تىيىم سالۋ كوزدەلگەن. ال دەپۋتاتتار بۇل تالاپتى الىپ تاستاۋدى ۇسىنعان.
كەيبىر ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا نەمەسە جەكە قاۋىپسىزدىگىنە بايلانىستى قورعانىش زاتتارىن پايدالانۋعا رۇقسات بەرىلۋى كەرەكتىگى ايتىلعان.
ءارى قاراي ارنايى جيىنداردى، ميتينگتەر مەن بەيبىت جينالىستاردى وتكىزۋ ورىندارىنا قاتىستى سۇراق تۋىنداعان. دەپۋتاتار بەيبىت جيىن وتكىزەتىن ورىندار ورتالىقتا بولۋى كەرەك جانە ولاردىڭ سانى ۇشتەن كەم بولماۋى كەرەك دەپتى.
بۇعان قوسا، دەپۋتاتتار جيىن ۇيىمداستىرۋشىسى نەمەسە وعان قاتىسۋشى زاڭ تالاپتارىن بۇزسا، ولاردىڭ بەيبىت جيىنعا قاتىسۋىنا تىيىم سالىناتىنى تۋرالى تۇزەتۋ ەنگىزدى. ەگەر ولار زاڭ بۇزۋدى توقتاتسا، بەيبىت جيىن جالعاسادى.
سونداي-اق، ماعىناسى جاعىنان ۇقساس تارماقتار بىرىكتىرىلگەن. ال سەناتور سارسەنباي ەڭسەگەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، زاڭ جوباسىنىڭ قازاق تىلىندەگى ماتىنىندە قاتە تابىلعان. لينگۆيستيكالىق سارپاتاما جۇرگىزىلگەن. ءسويتىپ، قازاق تىلىندەگى ماتىننەن 422 قاتە انىقتالعان.
«قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى - قازاق تىلىندەگى ماتىندە قاتەلىكتەر انىقتالدى. زاڭ جوباسىن ەكىنشى وقىلىمعا دايىنداۋ بارىسىندا ولار سەنات رەگلامەنتىنىڭ 45-بابىنا سايكەس تۇزەتىلدى. زاڭ جوبالارىن دايىنداۋ كەزىندە مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ تازالىعى مەن ساپاسىنا قاتىستى سىندار ازايعان جوق. وسى زاڭنىڭ باستاپقى جوباسىنا عىلىمي-لينگۆيستيكالىق ساراپتاما جۇرگىزۋ بارىسىندا 422 قاتە انىقتالعان. بۇعان جاي قاراۋعا، كوڭىل اۋدارماي كەتۋگە بولمايدى دەپ ويلامايمىن»، - دەدى ول.
ايتا كەتەيىك، ءساۋىردىڭ سوڭىندا ءماجىلىس ماقۇلداپ، سەناتقا جىبەرىلگەن زاڭ جوباسى ەل ىشىندە قىزۋ تالقى بولعان. حالىقارالىق ۇيىمدار پاندەميا كەزىندە حالىقتىڭ قوعامدىق-ساياسي ومىرىنە ماڭىزدى زاڭ جوباسىن قاراۋدى كەيىنگە قالدىرۋدى سۇراپ، حات تا جازعان. ال بۇگىن سەنات اتالعان زاڭ جوباسىنا ازدى-كەم تۇزەتۋلەر جاساپ، ءماجىلىس قاراۋىنا قايتاردى.
Abai.kz