سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 12714 0 پىكىر 23 قاراشا, 2011 ساعات 13:33

جەلتوقسان وقيعاسى – ۇلت رۋحىنىڭ بيىك بەلەسى

قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى ەتىپ گ.ۆ. كولبيننىڭ جاسىرىن جانە حالىقتى قورلايتىنداي تۇردە تاعايىندالۋى جاستار قوزعالىسىنا تىكەلەي تۇرتكى بولدى. بۇل ورتالىقتىڭ ورەسكەل وكتەمدىك ساياساتىنىڭ تىكەلەي كورىنىسى بولدى. بۇل رەسپۋبليكا حالقىنىڭ ومىرلىك مۇددەلەرىنە بايلانىستى ماسەلەلەردى ولاردىڭ پىكىرىمەن، كوزقاراسىمەن ساناسپاي، قايتا قۇرۋ جاريا ەتكەن دەموكراتيالىق قاعيدالارعا قايشى، بىرجاقتى ءامىرشىل ادىسپەن جۇزەگە اسىرۋىنىڭ ءداستۇرلى ايقىن كورىنىسى ەدى. رەسپۋبليكا حالقىن قورلايتىن مۇنداي شەشىمگە العاشىندا الماتى قالاسىنىڭ جۇمىسشىلارى مەن وقۋشى جاستارىنىڭ شاعىن توبى عانا نارازىلىق ءبىلدىردى. نارازىلىق بەيبىت جانە ساياسي سيپاتتا بولدى. وندا مەملەكەتتىك قۇرىلىستى قۇلاتۋعا، ۇلت ارازدىعىن قوزدىرۋعا بايلانىستى ۇراندار ايتىلعان جوق. جينالعان جاستار زاڭداردى جانە قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزباعان، ولار تەك ورتالىق پارتيا كوميتەتى پلەنۋمىنىڭ اسىعىس شەشىمى جونىندە تۇسىنىك بەرىلۋىن تالاپ ەتىپ، مۇنداي شەشىممەن وزدەرىنىڭ كەلىسپەيتىنىن ءبىلدىردى. بىراق رەسپۋبليكا باسشىلىعى جاستارمەن تەڭ قۇقىلىق كەلىسسوز باستاعىسى، ولاردىڭ پىكىرىن تىڭداعىسى كەلمەدى. ساياسي، بەيبىت شەرۋدى - بيلىكتى قورلاۋ، وزدەرىنە تونگەن قاۋىپ دەپ ساناپ، ولارعا قارسى كۇش قولدانۋمەن جاۋاپ بەردى، ءتىپتى بوي كوتەرۋلەردى تۇراقتى ارميا بولىمدەرىن قولدانا وتىرىپ باسىپ-جانشۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى.

قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى ەتىپ گ.ۆ. كولبيننىڭ جاسىرىن جانە حالىقتى قورلايتىنداي تۇردە تاعايىندالۋى جاستار قوزعالىسىنا تىكەلەي تۇرتكى بولدى. بۇل ورتالىقتىڭ ورەسكەل وكتەمدىك ساياساتىنىڭ تىكەلەي كورىنىسى بولدى. بۇل رەسپۋبليكا حالقىنىڭ ومىرلىك مۇددەلەرىنە بايلانىستى ماسەلەلەردى ولاردىڭ پىكىرىمەن، كوزقاراسىمەن ساناسپاي، قايتا قۇرۋ جاريا ەتكەن دەموكراتيالىق قاعيدالارعا قايشى، بىرجاقتى ءامىرشىل ادىسپەن جۇزەگە اسىرۋىنىڭ ءداستۇرلى ايقىن كورىنىسى ەدى. رەسپۋبليكا حالقىن قورلايتىن مۇنداي شەشىمگە العاشىندا الماتى قالاسىنىڭ جۇمىسشىلارى مەن وقۋشى جاستارىنىڭ شاعىن توبى عانا نارازىلىق ءبىلدىردى. نارازىلىق بەيبىت جانە ساياسي سيپاتتا بولدى. وندا مەملەكەتتىك قۇرىلىستى قۇلاتۋعا، ۇلت ارازدىعىن قوزدىرۋعا بايلانىستى ۇراندار ايتىلعان جوق. جينالعان جاستار زاڭداردى جانە قوعامدىق ءتارتىپتى بۇزباعان، ولار تەك ورتالىق پارتيا كوميتەتى پلەنۋمىنىڭ اسىعىس شەشىمى جونىندە تۇسىنىك بەرىلۋىن تالاپ ەتىپ، مۇنداي شەشىممەن وزدەرىنىڭ كەلىسپەيتىنىن ءبىلدىردى. بىراق رەسپۋبليكا باسشىلىعى جاستارمەن تەڭ قۇقىلىق كەلىسسوز باستاعىسى، ولاردىڭ پىكىرىن تىڭداعىسى كەلمەدى. ساياسي، بەيبىت شەرۋدى - بيلىكتى قورلاۋ، وزدەرىنە تونگەن قاۋىپ دەپ ساناپ، ولارعا قارسى كۇش قولدانۋمەن جاۋاپ بەردى، ءتىپتى بوي كوتەرۋلەردى تۇراقتى ارميا بولىمدەرىن قولدانا وتىرىپ باسىپ-جانشۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى. گ.كولبين باستاعان رەسپۋبليكا باسشىلىعىنىڭ ءۇستى-ۇستىنە وتىنۋىنە بايلانىستى ورتالىقتىڭ ىشكى اسكەرلەرىنىڭ ارناۋلى بولىمدەرى الماتىعا جەتكىزىلدى. بەيبىت جانە از ادام قاتىسقان نارازىلىق وسىعان بايلانىستى جاپپاي باس كوتەرۋگە ۇلاستى.

رەسپۋبليكا باسشىلىعىنىڭ ساياسي دارمەنسىزدىگى، ولاردىڭ سىن جاعدايدان شىعۋدىڭ بەيبىت جولىن قاراستىرماۋى، ءتىپتى بۇعان ۇمتىلماۋىنىڭ ءوزى، ولاردىڭ اقىل-پاراسات پەن ىزگى نيەتكە ەمەس، قايتا قارۋلى كۇشكە سۇيەنۋى، جاپپاي نارازىلىقتىڭ بوي كوتەرۋىنە، ورشۋىنە تىكەلەي سەبەپ بولدى. نارازىلىق بىلدىرۋشىلەر مەن قارۋلى كۇشتەردىڭ اراسىندا قاقتىعىس بولدى، ناتيجەسىندە، كىسى ءولىمى، دەنەگە جاراقات كەلتىرۋ، اۆتوكولىكتەردى ورتەۋ، ۇيلەردى زاقىمداۋ وقيعالارى ورىن الدى. نارازىلىقتى باسىپ-جانشۋعا بايلانىستى قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى زاڭدىلىقتى ورەسكەل بۇزىپ، ۇستالعانداردى ۇرىپ-سوقتى، جەڭىل-جەلپى كيىنگەن ادامداردى كولىككە تيەپ، قالا سىرتىنا اپارىپ تاستادى، پروكۋروردىڭ سانكتسياسىنسىز ۇستالعانداردى تەرگەۋ يزولياتورى مەن ۋاقىتشا ۇستاۋ ورىندارىندا كوبىنە تاماق بەرمەستەن، بىرنەشە تاۋلىك بويى ۇستادى.
نارازىلىقتى قۋىپ-تاراتۋ كەزىندە سويىل، ساپەرلىك كىشكەنتاي كۇرەكتەر، قىزمەت يتتەرى پايدالانىلدى. قاقتىعىس سالدارىنان نارازىلىققا قاتىسقاندار تاراپىنان دا، قوعامدىق ءتارتىپ ساقشىلارى تاراپىنان دا قازا تاپقاندار ءارتۇرلى دەنە جاراقاتىن العاندار ءسوز جوق بولدى. جۇمىسشىلار مەن قىزمەتشىلەردەن ازاماتتىق قۇرامالار قۇرىپ، ولاردى قارۋلاندىرۋ جونىندە نۇسقاۋ بەرگەن، سول ارقىلى ادامداردى ۇلتتىق بەلگىسى بويىنشا ءبىر-بىرىنە قارسى قويعان ورتالىق پارتيا باسشىلارىنىڭ، قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءىس-ارەكەتتەرى وتە قاۋىپتى بولدى. مۇنىڭ ءوزى سول ۋاقىتتا بۇل وقيعانى ۇلتارالىق قاقتىعىس سيپاتىنا اينالدىرۋدىڭ تىكەلەي امالى ەدى. بۇل سۇرقيالىق ورتالىقتىڭ «قازاق ۇلتشىلدىعى» دەگەن جالعان، جالاقورلىق ايىپتاۋدىڭ تىكەلەي قاينار كوزى بولدى.
الماتى قالاسىندا 1986 جىلى جەلتوقساننىڭ 17-18-ىندە بولعان وقيعالارعا بايلانىستى جاعداي قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ 1986 جىلى 19 جەلتوقساندا وتكەن بيۋرو ماجىلىسىندە تالقىلانىپ، سوكپ ورتالىق كوميتەتىنىڭ 1986 جىلعى 18 جەلتوقسانداعى الماتىداعى وقيعاعا بايلانىستى قابىلدانعان قاۋلىسىن تولىق قولدايتىنىن جانە ونى جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان شارالاردىڭ ءىس-جوسپارىن بەكىتتى، جەرگىلىكتى پارتيا، كەڭەس القالارىنا ەڭبەكشى جاستار، ستۋدەنتتەر اراسىنداعى ۇلتشىلدىق كورىنىستەرمەن كۇرەس جۇرگىزۋ، ۇلتشىلدىقتىڭ كەز كەلگەن كورىنىستەرىنەن ولاردى وقشاۋلاۋ ماسەلەلەرىنە ەرەكشە ءمان بەرىلدى. (حاتتاما №18)
ورتالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ بيۋرو ماجىلىسىنە قاتىسقانداردىڭ بارلىعى ءبىراۋىزدان قابىلدانعان 16 ءتۇرلى ءىس-شارا جونىندە داۋىس بەردى. وسى ماسەلەگە ارنالعان قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بيۋرو ءماجىلىسىنىڭ وتىرىسى 1986 جىلدىڭ 23 جەلتوقسانىندا تاعى دا ەكىنشى رەت بولدى. (حاتتاما №19). وسىدان كەيىن ورتالىق پارتيا ورگاندارىنىڭ نۇسقاۋلارىنا سايكەس، قازاقستان اۋماعىندا جەلتوقسان وقيعاسىنا قاتىسۋشىلاردى جازالاۋ، قۋدالاۋ ۇردىستەرى جاپپاي جۇزەگە اسىرىلدى. وقيعاعا قاتىسۋشىلارعا قىلمىستىق ىستەر قوزعالدى، ولار بويىنشا تەرگەۋ قىسقا مەرزىمدە ءۇستىرت جانە ايقىن ايىپتاۋ بەيىمدىلىگىمەن جۇزەگە اسىرىلدى. ءتۇرلى دەڭگەيدەگى ورگاندار ءىستى اسىعىس قاراپ، ادىلەتسىز ۇكىمدەر شىعاردى. تەرگەۋ، پروكۋراتۋرا، سوت ورگاندارى ءامىرشىل-اكىمشىل جۇيەنىڭ تىكەلەي قۇرالىنا اينالدى. زاڭسىزدىقتارعا تىكەلەي جول بەردى. جەلتوقسان وقيعاسىنا بايلانىستى مىڭداعان ادامداردىڭ زاڭسىز ۇستالۋىنا، نارازىلىق كەزىندە ولارعا قارسى ساپەرلىك قۇرالدار مەن قىزمەت يتتەرىنىڭ قولدانىلۋىنا جول بەرىلدى. جەلتوقسان وقيعاسىنا بايلانىستى قانشاما ازاماتتار قىزمەتتەن، پارتيالىق مۇشەلىكتەن، وقۋ ورىندارىنان زاڭسىز شىعارىلدى. ءباسپاسوز قۇرالدارىنىڭ نەگىزگى ۇرانى - قازاق ۇلتشىلدىعىن سىناۋ، بەلگىلى مەملەكەت، قوعام، عىلىم قايراتكەرلەرىنىڭ تەرىس ءىس-ارەكەتتەرىن جاريالاۋعا ۇلاستى.
جەلتوقسانداعى قايعىلى وقيعاعا ءامىرشىل-اكىمشىل جۇيەنى باستى كىنالى دەپ ساناپ، وعان قازاق جاستارىنىڭ ەشقانداي كىناسى جوق ەكەنىن سول وقيعادان كەيىن-اق كوتەرگەن حالىقتىڭ ادال ۇل-قىزدارى بولدى. سونىڭ ءبىرى سول كەزدەگى كسرو حالىق دەپۋتاتى، كسرو جوعارعى كەڭەسىنىڭ مۇشەسى، قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى مۇحتار شاحانوۆ ەدى. 1989 جىلعى 6 ماۋسىمدا وتكەن كسرو حالىق دەپۋتاتتارى سەزى مىنبەسىنە شىعىپ، 1986 جىلعى 16 جەلتوقساندا الماتىدا بولعان جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ مۇنىڭ الدىندا ورىن العان گرۋزياداعى وقيعادان دا ەداۋىر قاۋىپتى سيپات العانىن، بەيبىت شەرۋگە شىققاندارعا قارسى ساپەر كۇرەكتەرىن، قىزمەت يتتەرىن قولدانعانىن، جاس قىزداردى دۋبينكامەن ساباپ، ەتىكتەرىمەن تەپكىلەگەنىنەن، بۇل نارازىلىقتىڭ ەشقانداي ۇلتشىلدىق استارى بولماعانىن ايتىپ، وسى وقيعاعا بايلانىستى اقيقاتتى انىقتاۋ ءۇشىن حالىق دەپۋتاتتارى كوميسسيا قۇرامىندا قۇرۋدى باتىل تۇردە ۇسىندى.
ىلە-شالا م.شاحانوۆ توراعالىق ەتكەن كوميسسيا قۇرىلدى. قازاق سسر جوعارعى سوۆەتى پرەزيديۋمى 1990 جىلعى قىركۇيەكتىڭ 24-ءى كۇنى قاۋلى قابىلداپ، وندا قازاق جاستارىنىڭ 1986 جىلى جەلتوقساندا الماتىدا بولعان بوي كورسەتۋى ۇلتشىلدىق سيپات الماعانى جانە باستاپقى ساتىسىندا زاڭعا قايشى بولماعانىن اتاپ ءوتتى. وسىدان كەيىن سول كەزدەگى قازاقستان ورتالىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى ن.نازارباەۆتىڭ تىكەلەي ارالاسۋىمەن، ۇسىنىسىمەن سوكپ ورتالىق كوميتەتىنىڭ قاۋلىسىنداعى قازاق ۇلتشىلدارى دەگەن ايىپتاۋ الىنىپ تاستالدى. قازاق سسر جوعارعى سوۆەتى پرەزيديۋمىنىڭ الماتى قالاسىندا 1986 جىلعى جەلتوقساننىڭ 17-18-ىندە بولعان وقيعاعا بايلانىستى جاعدايلارعا تۇپكىلىكتى باعا بەرۋ جونىندەگى كوميسسيانىڭ تۇجىرىمدارى مەن ۇسىنىستارى جوعارعى سوۆەت پرەزيديۋمىنىڭ ماجىلىسىندە قارالىپ، باسپاسوزدە جاريالاندى. كوميسسيا قۇرامىندا بىرنەشە ۇلتتىڭ وكىلدەرى بولعان جانە ول تۇجىرىم ءبىراۋىزدان ماقۇلدانعان. جەلتوقسان وقيعاسىنا بايلانىستى مۇحتار شاحانوۆتىڭ كسرو حالىق دەپۋتاتتارى سەزىندە سويلەگەن تۇجىرىمدارىن تەرىسكە شىعارۋعا تىرىسقاندار دا بولدى. «ليتەراتۋرنايا» گازەتىنىڭ 20 جەلتوقسان 1989 جىلعى №51 سانىندا وسى ماسەلەگە ارنالعان دەرەكسىز ماقالا دا جارىق كوردى. جەلتوقسان وقيعاسىنا بايلانىستى جۇرتتى قاتتى قورلاعان ايىپ - ورتالىقتىڭ «قازاق ۇلتشىلدىعى» دەگەن تەرىس تۇجىرىمى بولدى. قازاق حالقى ەجەلدەن ۇلتشىل ەمەس، قوناعىنا ءتورىن بوساتىپ بەرەتىن، اسىنىڭ ءدامدىسىن بوساعاسىنان اتتاعاندارعا ۇسىناتىن، ەجەلگى ءداستۇرى بار كەڭپەيىل، كوپشىل، ينتەرناتسيوناليست حالىق ەكەنىن ەشكىم دە ادەيى ەسكەرمەدى. تاريحقا كوز جۇگىرتسەك، 1915جىلى ءوز جەرىندە قازاقتاردىڭ سانى 6 ميلليونعا جەتسە، 1945 جىلى ودان 2,5 ميلليون عانا ادام قالعان.
1920 جىلى قازاق اۆتونومياسى رەسپۋبليكاسىن قۇرعان كەزدە ءوز ەلىندە 65 پايىزدى قۇراعان، ال 1962 جىلى بۇل كورسەتكىش 20 پايىزعا كەمىگەن، جاپپاي كوللەكتيۆتەندىرۋ كەزەڭىندە ەكى جىلدىڭ ىشىندە قازاقتاردىڭ 52 پايىزعا، ياعني 2 ميلليون 200 مىڭى اشارشىلىقتان، جاپپاي ەپيدەميادان قىرىلدى، ال 15 پايىزى رەسپۋبليكادان تىسقارى جەرلەرگە ماڭگىلىككە جەر اۋىپ كەتتى. بۇل قازاقستانداعى «گولوششەكيندىك گەنوتسيد» كەزەڭى ەدى. قازاقتار يندۋسترياليزاتسيا كەزەڭىندە ءماجبۇرلى تۇردە ەڭبەك ارمياسى قاتارىنا الىندى، باي-كۋلاكتار رەتىندە سىبىرگە جەر اۋدارىلدى. ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسىپ، قازا تاپتى. ال تىڭ يگەرۋ كەزىندە تۇرعان جەرلەرىنەن ىعىستىرىلدى. 1930 جىلدان 1962 جىلعا دەيىن قازاقستان جەرىنە سىرتتان 4 ء(تورت) ميلليون ادام كەلدى، قازاقتار ءوز جەرىندە از حالىققا اينالدى. قازاق ەلى بارلىق سالادان ىعىستىرىلدى. 1960-1990 جىلدىڭ ياعني 30 جىلدىڭ ارالىعىندا قازاقستاننىڭ 700-دەن استام مەكتەپتەرىندە قازاق تىلىندە ساباق جۇرگىزىلمەدى. اۋىر كەزەڭدەردى باستان وتكىزگەن قازاق حالقى ەشۋاقىتتا دا ۇلتشىلدىق سيپاتتا باس كوتەرمەگەن، باسقا حالىقتارعا، ۇلت وكىلدەرىنە قامقورلىق جاساعاننان باسقا ەشقانداي تەرىس ءىس جاساماعان. قازاق حالقىنىڭ وسى قاسيەتتەرىن اياققا باسقان ورتالىق 1986 جىلى بۇل حالىقتى ۇلتشىل دەپ ارسىزدىقپەن جاريا ەتتى.
قازاق حالقىنىڭ ەشۋاقىتتا ۇلتشىل ەمەستىگىن تاريح تاعى دا راستادى. ەگەمەندىك العاننان كەيىنگى قازاق دالاسىنداعى بارلىق ۇلتتار، ۇلىستار ءبىر كىسىدەي بۇگىن تاتۋ-ءتاتتى ءومىر سۇرۋدە. قازاقستانداعى 130-دان استام ۇلت وكىلدەرى ءبىر كىسىنىڭ بالاسىنداي باۋىرلاس. قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى سياقتى ۇيىم دۇنيەجۇزىندە تەك ءبىزدىڭ ەلىمىزدە بار. مىنە، وسىلاردىڭ ءوزى از-اق قازاقتىڭ قانداي دارقان حالىق ەكەنىن تانىتپاي ما؟!
جەلتوقسان وقيعاسىنا بايلانىستى جاعدايلارعا تۇپكىلىكتى باعا بەرۋ جونىندەگى كوميسسيا قۇرامىندا مۇحتار شاحانوۆتان باسقا اتاقتى زاڭگەرلەر ت.بۇراباەۆ، س.جاقسىمبەتوۆ، ا.ستامقۇلوۆ، س.قاسىموۆ، ۆ.ا.كيم، م.سارسەمباەۆ، جۋرناليستەر يۋ.كيرينتسيانوۆ، ف.يگناتوۆ، پارتيا قىزمەتكەرلەرى ي.تاسماعامبەتوۆ، ت.ىزمۇحانبەتوۆ، س.ءابدىراحمانوۆ، ادام قۇقىعى جونىندەگى قوعامدىق كوميتەت توراعاسى ي.فوكينا، عالىم يۋ.دۋبەرمان، قازاق سسر جوعارعى سوۆەتىنىڭ دەپۋتاتتارى، اقىن ق.مىرزاليەۆ، ن.زادوروجەنىي تاباندىلىقپەن تەر توگىپ، ءىستىڭ اق-قاراسىنا ءادىل باعاسىن بەردى.
جەلتوقسان وقيعاسى جونىندەگى ورىن العان زاڭسىزدىقتارعا باعا بەرۋ ءۇشىن جينالعان ماتەريالدار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسيالىق سوتىنا جىبەرىلدى. كونستيتۋتسيالىق سوتتا مەن دە ساراپشى رەتىندە قاتىستىم. جەلتوقسان وقيعاسى بويىنشا رەسپۋبليكا سوتتارى سوتتاعان 99 ادامنىڭ قىلمىسىن زەرتتەپ، زاڭدىلىق باعا بەرۋگە اتسالىستىم.
جالپى، جەلتوقسان وقيعاسى بويىنشا كەزىندە رەسپۋبليكادا 707 ادام اكىمشىلىك قاماۋعا الىنعان، پارتيا قاتارىنان 57 ادام الىستاتىلعان، 210 ادام پارتيالىق جازالاۋعا ىلىككەن، كومسومولدان 758 ادام، جوعارى جانە ورتا وقۋ ورىندارىنان 266 ستۋدەنت شىعارىلىپ، 1164 جاستار كومسومولدىق جازاعا تارتىلعان. جەلتوقسان وقيعاسىنان كەيىن قازاق جاستارىن جوعارى وقۋ ورىندارىنا قابىلداۋ دا قيىنداي ءتۇستى. مىسالى، 1985 جىلعى قاراعاندىداعى جوعارعى ميليتسيا مەكتەبىندەگى ابيتۋريەنتتەرىنىڭ 61 پايىزى قازاقتار بولسا، كەلەسى 1986 جىلى ونىڭ سانى 27,5 پايىزعا دەيىن كەمىگەن. قازاق جاستارىن ىشكى ىستەر ورگانىنا قابىلداۋ كۇرت ازايعان. ءتىپتى شىمكەنتتە وبلىستىق ىشكى ىستەر باسقارماسى الدىندا «قازاقتاردى ىشكى ىستەر ورگانىنا قابىلدامايمىز» دەگەن جارناما اشىق جازىلىپ قويىلدى. 1987 جىلى 90 مىڭنان استام قازاق جاستارى ەلدەن كەتىپ، باسقا رەسپۋبليكالاردا جۇمىس ىستەۋگە ءماجبۇر بولدى.
جەلتوقسان وقيعاسىنا بايلانىستى ماتەريالدار كونستيتۋتسيالىق سوتتىڭ ءوز قىزمەتىن مەرزىمىنەن بۇرىن توقتاتۋىنا بايلانىستى تۇپكىلىكتى قارالماي، وعان تىكەلەي كىنالى ادامداردىڭ تەرىس ءىس-ارەكەتتەرىندە باعا بەرىلمەي قالدى، ورىن العان زاڭسىزدىققا تيىسىنشە باعا بەرىلمەدى. وسى وقيعاعا بايلانىستى جيناقتالعان ون ءبىر تومدىق ءىس-ماتەريالداردا نەشە ءتۇرلى سۇمدىق زاڭسىزدىقتار تۋرالى فاكتىلەر، باسشىلىقتىڭ قياناتى، جابىرلەنگەن قازاق جاستارىنىڭ ادامگەرشىلىگى مەن ار-نامىسىنىڭ قورلانۋى، اياققا تاپتالۋى تولىق كورىنىس تاپقان-دى. بىراق سونىڭ بارىنەن دە ءبىز ءۇشىن قۇندىسى جەلتوقسان وقيعاسىنا قاتىسۋشىلارىنىڭ ۇلتتىق، ازاماتتىق رۋحىنىڭ ولشەۋسىز بيىكتىگى ەدى...

ارىقباي اعىباەۆ،
زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى

http://www.aikyn.kz/index.php?option=com_content&task=view&id=11086&Itemid=2

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3233
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5347