ءبىزدىڭ قوستاناي وبلىسىنىڭ اكىمى ارحيمەد مۇقانبەتوۆ دەگەن كىسى ءبىر ءسوزدىڭ ادامى. ايتتى ما، ءبىتتى. ۋادە بەردى مە، اسپان اينالىپ جەرگە تۇسسە دە، كورونوۆيرۋس تۇگىلى تاعى ءبىر الاپات كەلسە دە، ايتقانىن ورىندايدى. مۇنداي ادامنان قالاي اينالىپ كەتپەسسىڭ، مۇنداي ازاماتتى قالايشا قادىر تۇتپاسسىڭ؟

ماسەلەن، بۇل كىسى بىلتىر قادامىزدا ءاپ-ادەمى، قۇستىڭ جۇمىرتقاسىنداي  حوككەيشىلەرگە ارنالعان سپورت سارايى بولسا دا، تاعى دا ەلىمىزدە سيرەك كەزدەسەتىن، ءسان-سالاتانتى كەلىسكەن مۇز سارايىن سالامىن دەپ سالتاناتتى تۇردە ۋادە بەردى. جالپى قۇنى 4,2 ميلليارد تەڭگە دەپ بەلگىلەنىپ، الگى قۇرىلىس ەرەكشە شاپشاڭدىقپەن باستالىپ تا كەتتى. تەك، اتتەڭ، مىنا كارانتين دەگەن پالە اياقتى تۇساپ، ەركىن قيمىلداۋعا مۇمكىندىك بەرمەي وتىرعانى. بۇل ۋاقىت دەگەنگە وزگە تۇگىل اتاقتى ارحيمەدتىڭ دە ءالى كەلمەي، پۇشايمان قىلعانى. ال كورونوۆيرۋس دەگەن ۇساق-تۇيەككە كوڭىل ءبولىپ، الاڭدايتىن ءبىزدىڭ اكىم بە؟ جاقىندا ول وسى نىساندى سالىپ جاتقان سلوۆاكيالىق «H+ن Technika» كومپانياسىنىڭ وكىلدەرىمەن كەزدەسىپ، وسى قۇرىلىستىڭ بولاشاعى جايلى پىكىر الىستى. اكىمىمىز الدىمەن وسى كومپانيانى جەر-كوكە سىيعىزباي ماقتاپ، وتە جوعارى باعا بەردى. 

بۇل ارحيمەدتىڭ بولاشاق ماقتانىشى

-اتالمىش كومپانيا چەحياداعى بىستريجيتسە، ۆىشكوۆ مەن تەلچ سەكىلدى ءۇش قالادا وسىنداي جوبانى ويداعىداي جۇزەگە اسىرعان، - دەپ جەر-كوككە سىيعىزبادى (بۇل جەردە ولپردىڭ ەڭ الدىمەن اتتارىن ءوز ەلىندە ەمەس، كورشىلەس مەملەكەتتە شىعارعاندىعى تۇسىنە المادىق).

سونىمەن نە كەرەك، اكىمىمىز بۇل سارايدىڭ ماقتاۋىن جەتكىزىپ باقتى. ونىسىمەن تۇرماي: «مىنا پاندەمياعا بايلانىستى سارايعا كاجەتتى جابدىقتار اكەلىنۋ توقتالعان بولاتىن. الايدا مەن مۇنداي جاعدايعا قاراماستان بۇل نىساندى جىل اياعىنا دەيىن ىسكە قوسۋدى تاپسىردىم، - دەپ ايدى اسپانعا ءبىر-اق شىعاردى.

ال  ەندى پاندەمياعا قاتىستى قانداي دا شەكتەۋلەرگە قاراماستان، مينيستر مەن سانيتارلىق دارىگەرلەردىڭ ۇندەۋلەرىن دە قۇلاققا ىلمەستەن، ەشكىمنەن دە قورىقپاي ءوز بەتىنشە بۇيرىق بەرە بەرەتىن اكىمدى «جۇرەك جۇتقان باتىر» ەمەس دەپ كور. 

ال ەندى ءبىز وسى ارادا مۇنداي وتە قىمبات تۇراتىن مۇز سارايىنىڭ قوستاناي ءتارىزدى شاعىن عانا قالاعا قانشالىقتى قاجەتى بار دەگەن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەپ كورەلىك. بىزدىڭىشە، مۇنى حالىقتىڭ قارجىسىن ەشبىر قيسىنعا قاراماستان، دالاعا شاشۋ دەپ ەسەپتەيمىز. ويتكەنى ،بىرىنشىدەن، ءبىزدىڭ وبلىستا، ءبىر ەمەس ەكى بىردەي حوككەي سارايى بار. بىرەۋى وبلىس ورتالىعىندا ەشبىر بوگەتسىز جۇمىس ىستەپ تۇر. ەكىنشىسى وبلىس ورتالىعىنان 40 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان رۋدنىي شاھارىندا (ايتپاقشى، بۇل قازاقتى مايمىلعا تەڭەگەن «اتاقتى شوۆينيست كيريلل بوجكونىڭ «وتانى»). ەندى مىنە، ءۇشىنشىسى، بوي كوتەرگەلى تۇر. ءبىر قالاعا ءۇش بىردەي سپورت سارايى تىم ارتىق ەتپەي مە؟ ونىڭ سىرتىندا قوستاناي قالاسىنىڭ ءوزىنىڭ حوككەي كومانداسى اتىمەن جوق. ول الگى رۋدنىي قالاسىندا «گورنياك» دەگەن اتاۋمەن ونەر كورسەتىپ ءجۇر. سوندا ول كوماندانى وسىندا تاسيدى ما، الدە ونى قالامىزدا جاڭادان جاساقتاي ما؟ بۇلاي ىستەسە، وعان بيۋدجەتتەن كەتەتىن مول قارجىنى نەنىڭ ەسەبىنەن جابادى؟

تاعى ءبىر قيسىنعا سىيمايتىن دۇنيە، بۇل سارايدىڭ كىم ءۇشىن سالىنىپ جاتقانىندا. ەگەر، انا «گورنياك» كومانداسىنا وسى عيمارات جان بىتىرەدى دەسەك، قاتتى قاتەلەسكەنىمىز. ول «مىقتىڭىز» قازاقستان چەمپيوناتىنداعى 13 كوماندانىڭ ىشىندە تەك قانا 9-شى ورىننان مىزعىمايدى. ال كورشىمىز قىزىلجاردجاعى «قۇلاگەر» (قالىڭ ورىستىڭ ورتاسىندا وتىرىپ، وسىنداي تاماشا اتتى يەلەنگەن كومانداعا ەرىكسىز ريزا بولاسىڭ. ال ءبىز «گورنياك» دەگەن اتاۋدى وزگەرتپەك تۇگىلى، ءوزىمىزدىڭ «توبىل» اتىن ورىس تىلىندە دۇرىس اتاي المايمىز دەپ، ونى رەسمي تۇردە «توبول» دەپ قويدىق). ال ەندى سول «قۇلاگەرىمىز» بولسا، ول ۇنەمى 5-ءشى ورىندى ەشكىمگە بەرمەيدى. ستاديوندارى دا جالعىز. باس-اياعى تەك 1 مىڭ ادامعا عانا لايىقتالعان. ال كوش سوڭىندا سالپاقتاپ جۇرەتىن «گورنياگىمىزدىڭ» ستاديونىنا 1,5 مىڭ ادام ەركىن سيادى. بۇعان ءدال وسىنداي كولەمدەگى قوستانايدىڭ سپورت سارايىن قوسىڭىز. ەندى ونى دا از دەسەڭىز سلوۆاكتاردىڭ بىزگە تارتقان «قىمبات سىيىنىڭ» سىيىمدىلىعى 2,5 مىڭ ادامعا جەتەتىن كورىنەدى. دەمەك، قوستاناي حالقى كوپ ۇزاماي تەك قازاققا ونشا بەيىم ەمەس حوككەي دەگەن سپورتتى الەمگە تانىتاتىن شىعار. ءبىر وكىنىشتىسى، اتىمىزدى الەمگە جاياتىن  وزگە ۇلتتىڭ وكىلدەر بولماق. ويتكەنى مۇنداعى «گورنياكتا» قازاقتىڭ بىردە-ءبىر ازاماتى جوق. 

جالپى، وسى سلوۆاكيالىق «H+ن Technika»  دەگەن مەكەمەنىڭ وزىندىك قۇپيا سىرى كوپ، تەك قانا باتىستاعى باي وڭىرلەردى جاعالايتىن «سياناتىنان سيىناتىنى مىقتى» كومپانيانىڭ ءبىرى مە دەپ قالاسىڭ. جانە ونىڭ ۇستىنە «سۋعا سالساڭ باتپايتىن، وتقا سالساڭ، جانبايتىن» دەيتىندەي قۇرىلىس مەكەمەسى. وسىدان ەكى جىل بۇرىن وسى كومپانيا الدىمەن اقتوبەدە (ارحيمەدتىڭ تالاي جىل الدىمەن قالا، سوسىن وبلىس اكىمى بولىپ ىستەگەن مەكەندە) كەرەمەت مۇز سارايىن سالىپ، دانىككەننەن كەيىن، نازارىن اقتاۋعا اۋدارادى. مۇندا، نەگە ەكەنى بەلگىسىز، ىستەرى وڭباي باسپاي-اق قويادى. سودان كوپ ويلانباستان ونىڭ قۇرىلتايشىسى، بۇرىنعى حوككەيشى يان حوۆان زاڭدى اينالىپ ءوتۋدىڭ جاڭا جولىن تابا قويادى. ول وسى وڭىردەگى اناۋ-مىناۋ ادام ەمەس، مۇنداعى ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ اكىمى سەرىك امانعاليەۆكە قولاقپانداي 120 مىڭ دوللاردى ۇسىنا سالادى (كەيبىرەۋلەردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا بۇل «سىيدىڭ» كولەمى 500 مىڭ دوللاردى قۇرايتىن كورىنەدى. ال مىناۋسى العاشقى ترانشى ەكەن) الايدا، مۇنىسى قىرىن كەتىپ، حوۆان مىرزا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى كۇرەس مەكەمەسىنىڭ قۇرىعىنا ءتۇسىپ قالادى. وعان «پارا بەرۋشى» دەگەن ايىپ تاعىلادى.

ال الگى كومپانيانىڭ وسىنداي «ويىندارىنان» كەيىن قانداي نىساندار سالعاندا ءوز جۇمىسىن الگىندەي «جەڭ ۇشىنان جالعاسۋ» سەكىلدى ادىستەرمەن باستاماي ما ەكەن دەگەن ساۋال مازا بەرمەيدى. سونان سوڭ، جاڭاعىداي تەك قانا پارا بەرۋ سەكىلدى ادىسپەن قۇرىلىس جۇرگىزىپ، ءوز كومپانياسىنىڭ ابدەن بەدەلىن تۇسىرگەن، ءسويتىپ جۇرتتىڭ كوپشىلىگىنىڭ كوڭىلىنە كۇدىك ۇيالاتىن بۇل مەكەمەنىڭ ەندى قوستانايعا كەلىپ، دىم بولماعانداي وسى سپورت سارايىن سالۋىنىڭ ءوزى زاڭىمىزعا قانشالىقتى سايكەس كەلەدى؟ ءبىر ابىرويى تۇسكەن كومپانياعا تاعى دا قايتادان سەنىم ارتىلۋى قالاي؟

«باقساق باقا ەكەن» دەگەندەي، بۇل قۇرىلىس ەلىمىزدە كەيىنگى كەزدە كەڭ جايىلىپ كەتكەن «مەملەكەتتىك-جەكە مەنشىك سەرىكتەستىك» دەگەن تاسىلمەن جۇرگىزىلىپتى. مۇنىڭ ءبىر قۇپياسى مىناداي. مۇنداي دۇنيەنى تەك ەكى جاق قانا - الگىندەي كومپانيانىڭ قوجايىنى مەن سول جەردىڭ اكىمدىگى (ياعني اكىمى) عانا، ەشكىمدى قاتىستىرماي، وڭاشادا قول الىسىپ، كەلىمسىم-شارتقا قول قويادى. سونىمەن ءبىتتى. انا قالىپتاسقان زاڭعا سايكەس وزگەلەر سەكىلدى مەملەكەتتىك تاپسىرىس جۇرگىزىلىپ، ارزان باعا ۇسىناتىن، ءسويتىپ كوپ تالاپكەرلەردىڭ ىشىنەن ىرىكتەپ الاتىن مەحانيزم بۇل جەردە جۇمىس ىستەمەيدى. ياعني مۇندايدا ءبارى دە قۇپيا جۇرگىزىلەدى. ال ەندى ەكى ادامنىڭ اراسىندا نە بولىپ جاتقاندىعىن، ءبىر قۇدايدىڭ ءوزى ءبىلسىن. مىنە سوندىقتان دا شىعار، ءبىراز بىلىكتى زاڭگەرلەر «مۇنداي سەرىكتەستىك» دەگەن «جەڭ ۇشىنان جالعاسۋعا» تىكەلەي جول اشادى دەپ ەسەپتەيدى. مۇمكىن، مۇنىڭ دا قيسىنى بار شىعار.

ەندى تەك بىزگە قالعانى، قازاعى جوق قوستانايدىڭ حوككەي كومانداسى ءۇشىن وسىنشاما «مىرزالىق» تانىتىپ، كەرەمەت مۇز سارايىن سالىپ بەرگەن ارحيمەد مىرزاعا ايتار العىسىمىز شەكسىز، ءىلتيپاتىمىز ەرەكشە. ال ەندى ۇنەمى كوش باسىنان تابىلاتىن، چەمپيوندىق اتاقتى ءبىر رەت ەمەس، بىرنەشە رەت يەمدەنگەن انا اتىراۋدىڭ  «بەيبارىس» كومانداسى مەن جاعدايدارى ونشا بولماسا دا بەستىكتەن تۇسپەيتىن كورشىمىز قىزىلجاردىڭ «قۇلاگەرىنىڭ» جانكۇيەرلەرى دە وزدەرىندە مۇنداي «كەرەمەت» بولماسا دا ءبىزدىڭ اكىمنىڭ «مىرزالىعىن» امالسىز مويىندايتىندىعىنا بەك سەنىمدىمىز. ويتكەنى، اڭگىمە اقشادا ەمەس. ماسەلە اكىمنىڭ بەدەلىندە. ونىڭ «مىقتى باسشى، سپورتتتىڭ قامقورى» دەگەن جالعان رەيتىنگىسىن جوعارىلاتۋ. بۇل ەشبىر قيسىنسىز، قانشا قىمباتقا تۇسسە دە، ءتىپتى مۇلدەم قاجەتى جوق دۇنيە بولسا دا مۇنداي رەيتينگ ءۇشىن «جان پيدا». ال بيۋدجەتتىڭ اقشاسىن ەسەپتەپ، ونىڭ سۇراۋىن سۇراپ وتىرعان كىم بار؟ كىمگە كەرەك ارحيمەد سەكىلدى اسا بەدەلدى سانالاتىن، قوستاناي سپورتىنىڭ «ەرەكشە جانكۇيەرى» اتانعان اكىمنىڭ مازاسىن الۋ؟ ءتىپتى، وسى وڭىرگە كەلۋدى «داستۇرگە» اينالدىرعان ۇكىمەت باسشىسى اسقار مامين مىرزانىڭ ءوزى بۇل ماسەلە جايدى مۇلدەم جاق اشقان ەمەس. ال قالعاندارىنان نە ءۇمىت، نە قايىر؟

جايبەرگەن بولاتوۆ

Abai.kz