ون بەس جىل وتكەن سوڭ...
ەسكەرتۋ: جاقىن جولداسىم ءامىرجان قوسانوۆقا ارناپ اتالمىش حاتتى اقپان ايىندا جازىپ، وعان ونى فەيسبۋك ارقىلى جولداعان ەدىم. "وعاش حاتتى" الەۋمەتتىك جۇيە ارقىلى ءبىراز ادام وقىپ-تانىسىپ، ولاردىڭ اراسىندا قىزۋ تالقىعا ءتۇسىپ تە ۇلگەردى. ساياساتتىڭ ورتاسىندا قىزۋ بەلسەندىلىكتە جۇرگەن كۋرستاسىمنىڭ اباقتىعا قامالعانىنا بايلانىستى، ول اتالمىش حاتىما دەر كەزىندە جاۋاپ جازا المادى. بىراق، مىندەتتى تۇردە جاۋاپ بەرەتىنىن جانە قارسى بولماسام "جاس الاش" گازەتىندە جاريالاۋعا ۇسىناتىنىن ايتتى. كەلىستىم. بىراق، وكىنىشكە قاراي، "جاس الاشتىڭ" 5 ساۋىردەگى سانىنا ونىڭ جاۋابى عانا شىعىپتى. مەنىڭ حاتىم ءۇشتى-كۇيلى جوق. سوعان قاراعاندا "دەموكراتشىل باعىتتاعى وتە ەركىن باسىلىمنىڭ" بەتىنە وعاشتاۋ ۇسىنىسىم سىيماعان بولۋى كەرەك. الدە باس رەداكتورعا قيسىقتاۋ ويىم جاقپادى ما، كىم ءبىلسىن، ءامىرجاننىڭ جاۋابى مەنىڭ حاتىمسىز باسىلىپتى. بۇل ماعان قارسىلاسى ساحنادا كورىنبەيتىن ايتىس اقىنىنىڭ بىرجاقتى ارناۋ جىرى سياقتى اسەر ەتتى. ۇندەمەي-اق قويار ەدىم، جۇرتتىڭ كوبى تەلەفون سوعىپ، دوسىڭا نە ۇسىنىس ايتىپ ەدىڭ دەپ سۇراپ جاتقان سوڭ، فەيسبۋكتان تاۋىپ الىڭدار دەپ كەرى قايىرۋدى دۇرىس كورمەدىم.
ون بەس جىل وتكەن سوڭ نەمەسە ءامىرجان دوسىما وعاشتاۋ ۇسىنىس
ەسكەرتۋ: جاقىن جولداسىم ءامىرجان قوسانوۆقا ارناپ اتالمىش حاتتى اقپان ايىندا جازىپ، وعان ونى فەيسبۋك ارقىلى جولداعان ەدىم. "وعاش حاتتى" الەۋمەتتىك جۇيە ارقىلى ءبىراز ادام وقىپ-تانىسىپ، ولاردىڭ اراسىندا قىزۋ تالقىعا ءتۇسىپ تە ۇلگەردى. ساياساتتىڭ ورتاسىندا قىزۋ بەلسەندىلىكتە جۇرگەن كۋرستاسىمنىڭ اباقتىعا قامالعانىنا بايلانىستى، ول اتالمىش حاتىما دەر كەزىندە جاۋاپ جازا المادى. بىراق، مىندەتتى تۇردە جاۋاپ بەرەتىنىن جانە قارسى بولماسام "جاس الاش" گازەتىندە جاريالاۋعا ۇسىناتىنىن ايتتى. كەلىستىم. بىراق، وكىنىشكە قاراي، "جاس الاشتىڭ" 5 ساۋىردەگى سانىنا ونىڭ جاۋابى عانا شىعىپتى. مەنىڭ حاتىم ءۇشتى-كۇيلى جوق. سوعان قاراعاندا "دەموكراتشىل باعىتتاعى وتە ەركىن باسىلىمنىڭ" بەتىنە وعاشتاۋ ۇسىنىسىم سىيماعان بولۋى كەرەك. الدە باس رەداكتورعا قيسىقتاۋ ويىم جاقپادى ما، كىم ءبىلسىن، ءامىرجاننىڭ جاۋابى مەنىڭ حاتىمسىز باسىلىپتى. بۇل ماعان قارسىلاسى ساحنادا كورىنبەيتىن ايتىس اقىنىنىڭ بىرجاقتى ارناۋ جىرى سياقتى اسەر ەتتى. ۇندەمەي-اق قويار ەدىم، جۇرتتىڭ كوبى تەلەفون سوعىپ، دوسىڭا نە ۇسىنىس ايتىپ ەدىڭ دەپ سۇراپ جاتقان سوڭ، فەيسبۋكتان تاۋىپ الىڭدار دەپ كەرى قايىرۋدى دۇرىس كورمەدىم.
ون بەس جىل وتكەن سوڭ نەمەسە ءامىرجان دوسىما وعاشتاۋ ۇسىنىس
ءامىرجان، بيىل (باسقا كۋرستاستارىمىز سياقتى) ەكەۋمىزدىڭ تانىسقانىمىزعا 30 جىل تولادى ەكەن. 2012 جىلى (ەكەۋمىزدىڭ) بۇدان باسقا "مەرەيتويلارىمىز" دا جەتكىلىكتى. باسشىلارىمەن ءوزىڭ تانىستىرعان "حاباردىڭ" ەسىگىن جۇرەكسىنە اشىپ، تانىمال تەلەارنانىڭ قاتارداعى رەداكتورى بولىپ قىزمەتكە كىرگەنىمە 15 جىل تولىپتى (قازىر "قازاقستاندامىن"). تۇلا بويدى جانارتاۋداي اتقىلاعان كوڭىل-كۇيدىڭ جەتەگىنە ەرىپ، ماقساتتان گورى وكپەسى باسىم، وپپوزيتسيانىڭ قاتارىنا سەنىڭ قوسىلعانىڭا 15 جىل ءوتىپتى. ەكى دوس ءۇشىن "ابدەن جۋاتىن" نارسە. وسى جىلدار ىشىندە نە "تىندىرعانىمىزدى" ەسكە الماي -اق قويالىق. مەن مەملەكەتتىك اقپارات قۇرالدارىندا قىزمەت ەتىپ ءجۇرىپ بيلىك جۇمىسىن ناسيحاتتادىم، ال سەن كەرىسىنشە مەن جاقتاعان سول بيلىكتىڭ ءىس-ارەكەتىن سىناپ بەلسەنە كۇرەس جۇرگىزدىڭ. ءوز ماقساتىڭا تىم بەرىلگەنىڭ سونشا، جۇمىسىڭ مەن جەكە باسىڭنىڭ اراسىنداعى شەكارانى انىقتاي الماي قالاتىن كەزدەرىڭ دە جيىلەدى. ەكەۋمىز سول ءۇشىن تالاي رەت داستارحان باسىندا شەكىسىپ قالدىق. جۇيكە جۇعارتار كەزدەر از بولعان جوق، ارينە...
ۋاقىت قۇرعىر جىلدام. كوزدى اشىپ-جۇمعانشا زۋ ەتە قالادى. ارتىما قاراسام، ەكەۋمىزدىڭ جاساي العانىمىزدان گورى جاساي الماعانىمىز كوپ. كوكىرەك قۇرعىر كوكتى الادى. بىراق، وكىنىشكە قاراي، قازاقتىڭ ءبارىن "كوك جاشىككە" تەلمىرتەتىن جوبالار ءوندىرىسىن قالىپتاستىرا المادىم. مەملەكەتتىك تەلەارنالار وسى كۇنگە دەيىن ءوز كورەرمەندەرىنىڭ سان اۋقىمىن ارتىرا الماي وتىر. قانشا تىرىسسام دا، ويىمداعى "توڭكەرىستى" تەلەۆيزيا سالاسىندا جاساي المادىم، مويىنداۋ كەرەك. جاساۋعا ورەم جەتپەدى دەسەم، جالعان بولار ەدى. جاساتپادى دەسەم - جىلاعاندىق. اقتالۋدىڭ ەڭ وڭاي جولى "جىلاۋ". ءبارى كىنالى، سەن عانا كەرەمەتسىڭ! سەنىكى دۇرىس، باسقالاردىكى بۇرىس. بىراق، مەن بۇل ءتاسىلدى قولدانىپ جاقسى اتتانعىم كەلمەيدى. الايدا، سوڭعى ون جىل ىشىندەگى تەلەۆيزيالىق جۇمىسىمدا، ءوزىمدى قويۋ باتپاق-شالشىقتىڭ ىشىندە دوپ تەۋىپ جۇرگەن فۋتبولشىعا ۇقساعانىمدى جاسىرا المايمىن. الىسقا تەپكىڭ كەلەدى، تەپپە دەپ جاتقان ەشكىم جوق، تەۋىپ كور...
جارايدى، مەنى قويشى... ءوزىڭ شە؟ وسى جىلدار ىشىندە توككەن تەرىڭ، "جەگەن تاياعىڭ" قانشاما؟ جۇيەمەن جاعا جىرتىسامىن دەپ جۇيكەڭ دە توزعان بولار؟ سامايداعى مول اق شاشىڭ، الاڭى مول تىرەستى كۇندەرىڭنىڭ بەلگىسى شىعار؟ بىراق، دىتتەگەنىڭە سەن دە جەتە المادىڭ. ارينە، وعان سەن كىنالى دە ەمەس شىعارسىڭ؟ ساعان بۇدان جيىرما جىل ەرتەرەك نەمەسە كەشىرەك دۇنيەگە كەلۋ كەرەك پە ەدى، كىم ءبىلسىن؟ مۇمكىن، باسقا ەلدە ۇلتىڭ باسقا بولىپ عۇمىر كەشكەنىڭدە جولىڭ اشىلىپ، جۇلدىزىڭ جارقىرار ما ەدى؟ (مەن سەنىڭ قازاق بولعانىڭدى كەمشىلىك ساناپ وتىرعان جوقپىن، كۇندەستىگى مەن نەمقۇرايلىلىعى ءوزىنىڭ تۇبىنە جەتىپ، جالتاقتىعى مەن جالپاقتىعى بولاشاقتا تامىرىن شاۋىپ تىناتىن قازاقتىڭ ورتاسىندا تۋعانىڭ ساعان مينۋس بولعانىن ايتىپ وتىرمىن). ساياساتتىڭ ءدامى بيلىكتە قانشالىقتى ءتاتتى بولسا، وپپوزيتسيادا سونشالىقتى اششىلاۋ ما، قالاي؟ مۇمكىن، قاتەلەسەرمىن. ول جاعى مەنەن گورى وزىڭە ءمالىم. ەكەۋىنىڭ دە "نانىن" جەدىڭ. (سوڭعىسىن "ناننان" گورى "تاياق" دەگەن ورىندى شىعار؟). مەن ەشقاشان شەنەۋنىك بولعان ەمەسپىن، تەلەۆيزيادا سالاسىندا ءجۇرىپ (باستىق ەمەس) جەتەكشى بولۋعا تىرىستىم. قازىر نە ىستەپ، نە ءبىتىرىپ جۇرسىڭدەر دەگەن سۇراق قويىلسا، ەكەۋمىز دە ەشتەڭەگە ماقتانا المايتىن سياقتىمىز. ارينە، سەن "حالقىمىزدىڭ قولداۋىمەن، بولاشاق جولىندا ادىلەت ءۇشىن دەپ كۇرەسەمىن" دەپ ايتارسىڭ؟ ايتۋعا قۇقىڭ بار. وعان سەنەمىن دە... اباقتىعا دا رومانتيكا قۋعاننان قايتا قايتا وتىرىپ جۇرمەگەن بولارسىڭ؟ بىراق، وسىنىڭ ءبارى بالا-شاعانىڭ ويىنى سياقتى بولىپ كەتكەن جوق پا، قالاي ويلايسىڭ؟ تاسىعان "وزەن" ارناسىنا ءتۇستى، "تەڭىز-كولدىڭ" ءبارى سامال سوقپاعانداي تىپ تىنىش. حالىقتىڭ باسىم كوپشىلىگى، قاتىسۋشى رولىنەن گورى كورەرمەن ورنىن وزىنە قولايلى ساناسا، وندا مۇنىڭ ءبارى وزدەرىڭ وينايتىن سپەكتاكلگە ۇقساپ كەتەدى.
ءامىرجان، سەن تابيعاتىڭنان ساياساتكەر بولىپ تۋعان ادامسىڭ، مەن ونى دوس رەتىندە ماقتان تۇتامىن. بىلىمپازدىعىڭ مەن تاجىريبەڭدى ايتپاعاننىڭ وزىندە، قوس تىلدە قاتار اعاتىن شەشەندىگىڭنىڭ ءوزى نەگە تۇرادى؟ (سوزدەن سۇرىنبەيتىن ەرتىسباەۆتىڭ ءوزى دە سەنىڭ مۇرتىڭداي مۇرتىم بولسىن دەپ ارمانداماسا دا قوسانوۆتىڭ قوس ءتىلدى شەشەندىگىن قۇداي بويىما قوندىرسا عوي دەپ ىشتەي قيالدايتىنى انىق). بىراق، قازىرگى ساياساتتا قالتاسى مەن كوڭىلى توقتاردىڭ زامانى ءجۇرىپ تۇر... "ورىسشاسى" سوعىمدالعان شوشقاداي، "قازاقشاسى" كوتەرەم قويداي قيسايىپ تۇراتىن ولاردىڭ اراسىندا سەن جوقسىڭ، سەن سياقتىلار جوق. بۇل ماسەلەدە مەملەكەت نەدەن ۇتىپ، نەدەن ۇتىلىپ جاتقانىن بىلمەيمىن؟ سەنىڭ ساياساتتاعى تۇلعالىق ورنىڭ سوزباستىلىقپەن عانا شەكتەلىپ، ناقتى ىستەن الشاق قالىپ قويعان سياقتى. ونىڭ سەبەپتەرىن دە بىلەمىز. تۇسىنەمىز. كۇرسىنەمىز. وكىنىشتى-اق.
ارينە، بيلىك ساپىندا جۇرسەڭ، ءبارى مۇلدەم باسقاشا بولار ەدى. بىراق، ساياساتتىڭ وسى ءبىر كۇردەلى دە اۋىر جولىن سانالى تۇردە تاڭداپ الدىڭ. "حالىق ءۇشىن قارسىلىقتا ءجۇرمىن، قالىڭ حالىقپەن بىرگەمىن" دەيسىڭ. شىنىمەن-اق بىرگەسىڭدەر مە؟ قازىرگى بيلىك تە حالىقپەن ءبىرتۇتاس. سوڭعى سويلەمدى تىرناقشاعا الاسىڭ با، جوق الدە ارىپتەردىڭ باسىن اياعىنا، اياعىن باسىنا توڭكەرىپ جازاسىڭ با، ودان ءبارىبىر ەشتەڭە وزگەرمەيدى. ولاردىڭ ءسوزىنىڭ جانى بار. حالىق بيلىك جاعىندا بولعاندىقتان ونىڭ جاقتاستارى كوپ. سىزدەردىڭ مۇددەلەستەرىڭىز از. مۇمكىن، ولاردىڭ سانى ءسىز بەن ءبىز ويلاعان مولشەردەن الدەعايدا ارتىق تا شىعار؟ بىراق، شىن نيەتىن وڭاشادا سىبىرلاپ جەتكىزەتىندەردىڭ سانىن انىقتايتىن ولشەم ءالى تابىلعان جوق، ءدال قازىر ءبىزدىڭ قازاق ەشقانداي وزگەرىستى قاجەتسىنىپ وتىرماعان سەكىلدى. سۇراق قويىپ كورەلىكشى. حالىقتى قازىرگى بيلىكتىڭ ۇستانىپ وتىرعان ساياساتى قاناعاتتاندىرا ما؟ يا، باسىم كوپشىلىگىن قاناعاتتاندىرادى. بۇل ءسوزدى ەشقانداي تىرناقشاسىز-اق ايتۋعا (جازۋعا) بولادى. تاعى ءبىر ساۋال: قازىرگى بيلىكتىڭ ۇستانىپ وتىرعان "جاسامپاز" يدەولوگياسى قازاقستاندىقتارعا ۇناي ما؟ ءباسپاسوز بەتتەرىنە كوز جۇگىرتىپ، تەلەارنا ەفيرىنە نازار سالساڭ، بارىنە ءبارى ۇنايتىن سەكىلدى. اسىرەسە، باستى باسىلىمداردىڭ وقىرماندارى مەن باستى ارنالاردىڭ كورەرمەندەرىنە. ويتكەنى، ولارعا تىنىشتىق كەرەك. وزىنە دە، وتباسىنا دا، بيزنەسىنە دە، قۇلاعىنا دا... يا، ۇندەمەيتىندەر دە كەزدەسىپ قالادى. بىراق، ۇندەمەۋ دە كەلىسىم بەلگىسى ەكەنىن ۇمىتپا. كۋحنياداعى اڭگىمەنىڭ اتى كۋحنياداعى اڭگىمە. ال وپپوزيتسيانىڭ حالىق الدىنداعى بەدەلى سايلاۋ ناتيجەلەرىندە قاتتى بايقالىپ قالادى. سوڭعى سويلەمدى وقىپ جىميىپ وتىرعان شىعارسىڭ؟ جارايدى، وندا باسقا سۇراق. سىزدەر پارك-الاڭداردا وتكىزىپ جۇرگەن (رۇقساتتى-رۇقساتسىز) جيىنداردا نەگە ينە شانشىر جەر تاپپاي سىعىلىسقان قالىڭ جاقتاۋشىلاردى كورمەيمىز؟ ولاردىڭ سانى نەگە جيىرما مىڭ، وتىز مىڭ، سەكسەن مىڭ ەمەس؟ مۇمكىن، شىندىعىندا وزدەرىڭ ايتىپ جۇرگەن كوپشىلىكتىڭ ەمەس، تىم ازشىلىقتىڭ مۇددەسىن قورعايتىن توپ قانا شىعارسىڭدار؟ سەنىڭ پارتياڭنىڭ ابىرويى، وزىمە قاتىسى بار كەيبىر تەلەباعدارلامانىڭ جوعارى كوتەرىلمەيتىن رەيتينگىسى سياقتى. ارينە، ەكەۋمىز دە اقتالۋعا الپىس سەبەپ، مىڭ سىلتاۋ تابا الامىز. سەن مۇنى ورتالىق سايلاۋ كوميسسياسىنىڭ، ال مەن كورەرمەن تالعامىن زەرتتەۋ مەكەمەسىنىڭ دۇرىس سانامايتىن كەرتارتپالىعىنا جابا سالامىز. بىراق، سول اقتالۋدىڭ شەتى كورىنبەي كەتكەن جوق پا؟ سەندەردىڭ "كاسىپتەرىڭ" سىناۋ بولعاندىقتان، وزدەرىڭدى ەشكىم سىناي قويماس؟ ال، كورەرمەن ءبىزدىڭ ء"ىشىمىزدى ىلعي دا كەپتىرىپ" جاتادى. اسىرەسە، مەنىڭ... تەلەۆيزيادا ءبارىن مەن تىرەپ تۇر دەپ ويلايتىن بولۋى كەرەك. ولاردىڭ بارىنە ءوزىمنىڭ شىعارماشىلىق "بيشارالىعىمنىڭ" نەگىزگى سەبەپتەرىن تۇسىندىرۋگە مۇمكىنشىلىگىم دە جوق، قىزىعۋشىلىعىم شامالى.
ءامىرجان، اڭگىمە بىلاي. ارينە، قانشاما دوس بولساق تا ەكەۋمىزدىڭ قوعامداعى ورنىمىز بەن كوتەرەر سالماعىمىز سالىستىرۋعا كەلمەيدى. سەن ساياساتتا وزىندىك قولتاڭباسى بار ازاماتسىڭ. وي-ءورىسى مەملەكەتتىك دەڭگەيدە دەيىن وسكەن تۇلعاسىڭ. ال، مەنىڭ اتى-ءجونىم تانىمالسىماق بولعانمەن، مانساپ پەن اتاق سىرقاتىنا شالدىعا قويعان جوقپىن. ءوزىمدى كورەرمەن الدىندا قاراپايىم قىزمەتشى سانايمىن. بۇل قىزمەتكە جۇرتتىڭ نەگە قىزىعاتىنىن قايدام، باس پروديۋسەرلىكتى ەشقاشان دا جوعارى لاۋازىم دەپ ەسەپتەمەپپىن.
ابەكە، ءوز ورنىمىزدى لايىقتىلارعا بوساتىپ، جاڭا ەسىمدەرگە جول اشايىق. جاڭا ادامدار، جاڭا تۇلعالار ساحناعا شىقسىن. مۇمكىن، ەكى مايدانعا دا سول ادامدار جاڭا لەپ اكەلەر؟ جوعارىداعىلار بىزگە بەرمەگەن ەركىندىكتى سولارعا بەرەر؟ بىزگە اشپاعان داربازاسىن سولارعا اشار؟ ارينە، ءبىز ەشكىمنىڭ جولىن بوگەپ، اياعىنا شىرماۋىق بولىپ جارماسىپ جاتقانىمىز جوق قوي. دەگەنمەن دە.. بۇل مەنىڭ رياسىز ويىم. ەكەۋمىز دە تىم قابىلەتسىز ادام ەمەس سياقتىمىز. ءوزىڭنىڭ كوشتەن وزار ءدىلمار شەشەندىگىڭ، ۇشقىر جۋرناليستىگىڭ، ساۋاتتى قالامگەرلىگىڭ، ەشكىمگە ۇقسامايتىن سازگەرلىگىڭ، انشىلىگىڭ جانە ءتاپ-ءتاۋىر اقىندىعىڭ بار. باسقانى قيراتپاسام دا شىعارماشىلىق سالاسىنداعى ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىمدى مەن دە ۇرلاتا قويعان جوقپىن. قۇدايعا شۇكىر، يدەيالارىم ءالى سارقىلا قويماعان سىڭايلى. ءبارىن قويىپ، تازا شىعارماشىلىقپەن اينالىسايىق. ەگەر وسى ۇسىنىسىما كەلىسە كەتسەڭ، ءبىزدىڭ وليگارحتار قازاقشا سويلەگەندەي قاتتى قۋانار ەدىم. مىسالى، مەن سەنى مىقتى ءبىر باعدارلامانىڭ جۇرگىزۋشىسى رەتىندە كورگىم كەلەدى. تانىمدىق تاقىرىپتاعى دەرەكتى فيلمدەر تسيكلىن جاسايىق. بويىنان جالقاۋلىعى مەن اڭقاۋلىعى ءالى ارىلىپ بىتپەگەن قازاقتىڭ ءسابي ساناسىن وياتاتىن اعارتۋ جوبالارمەن اينالىسايىق. بۇلاردىڭ ءبارى تەك تەلەۆيزيا توڭىرەگىندە عانا ەمەس. (ايتپاقشى، "Tار جول-تايعاق كەشۋ" جايلى كينو تۇسىرمەك بولعان ستۋدەنتتىك جوسپارىم ەسىڭدە شىعار؟ ساكەن سەيفۋلليننىڭ ءرولىن وزىڭە ۇسىنعان بولاتىنمىن؟ قيالي ۇسىنىسىم ءوز كۇشىندە تۇر).
مەن باس پروديۋسەر رەتىندە بۇگىننەن باستاپ ءوز قىزمەتىمنەن ەرىكتى تۇردە باس تارتىپ، قاتارداعى شىعارماشىلىق جاۋىنگەرىنە اينالدىم. ەندى تەلەسەريال وندىرىسىمەن كاسىبي تۇردە شۇعىلدانباقپىن. كوپ جىلدان بەرگى ارمانىم: تارالىمى 100 مىڭ دانادان تازا سۇرانىم ارقىلى عانا اساتىن ناعىز حالىقتىق گازەت اشقىم كەلەدى. ينتەرنەت سالاسىندا دا جوبالارىم بار. ارينە، بۇلاردىڭ ءبارىن بىرگە ىستەيىك دەپ وتىرعانىم جوق. قانشا دەگەنمەن، "ەكى قوشقاردىڭ باسى ءبىر قازانعا سيا قويمايدى". ونداعان جىلدار بويى قالىپتاسقان كوزعاراسىمىزدى اۋىستىرۋ دا وڭاي ەمەس. بىراق، كەيبىر تانىمدىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن نەگە باسىمىزدى بىرىكتىرە المايمىز؟ ساياساتسىز، بولەك مۇددەسىز، رياسىز...
ابەكە، بويداعى جالىن كومەسكىلەنبەي تۇرعاندا ءوزىمىز قىزىعاتىن، وزگەلەردى قىزىقتىراتىن ناقتى جۇمىسپەن اينالىسايىق! سەنىڭ سەريالىڭدا نە شاتاعىم بار دەيتىن شىعارسىڭ؟ دەرەكتى فيلممەن باس قاتىرعىم كەلمەيدى دەيتىن شىعارسىڭ؟ جازاتىن بولسام، باساتىن باسىلىم تولىپ جاتىر دەيتىن شىعارسىڭ؟ ءبارى ورىندى. شىعارماشىلىقتا اينالىساتىن شارۋا باستان اسادى. يگەرىلمەي جاتقان جانرلار مەن قوزعالماي جاتقان تاقىرىپتار قانشاما؟ شىعارماشىلىق دەمەكشى، وسى ءبىر عاجايىپ الەمنىڭ ەسىگىن جاۋىپ قويعانىمىزعا ءبىراز بولىپتى. مەن، ءومىرى ءتاۋسىلمايتىن"تۇزۋ" جيىندارعا، سەن ناتيجەسى كورىنبەيتىن "قىزۋ" جيىندارعا التىن ۋاقىتتىڭ ءبارىن قۇرباندىققا شالىپ كەلەمىز. دالىرەك ايتقاندا، سەن وپپوزيتسياعا بارعالى 15 جىلىڭدى، ال مەن باس پروديۋسەر بولعالى 10 جىلىمدى بوسقا جوعالتىپ العان سياقتىمىز. جوعالتتىق دەگەن كۇپىرلىك شىعار؟ سىيلاعان ءومىرى ءۇشىن، جاساعان تىرشىلىگىمىز ءۇشىن، الىپ جاتقان ءاربىر تىنىس- دەمىمىز ءۇشىن اللاعا مىڭ دا ءبىر راحمەت! بىراق، سول ۋاقىتتىڭ قادىرىن شىنىمەن اق باعالاپ ءجۇرمىز بە؟
P.S. ءوزىمنىڭ جەكە پىكىرىمە كەلسەك، حالىققا دا، قوعامعا دا، ساناعا دا وزگەرىس كەرەك دەپ ويلايمىن. بىراق، ونى كوشەدەگى ايعاي-شۋدىڭ كۇشىمەن ەمەس، قالامنىڭ ۇشىمەن دە جاساۋعا بولادى. ويتكەنى، بۇگىنگى قازاقتىڭ باسىم كوپشىلىگى الاڭعا شىعۋدى ويلاپ وتىرعان جوق، ولاردىڭ "الاڭى" - الاڭداۋمەن عانا شەكتەلىپ ءجۇر.
24.02.2012 جىل.
اباس-شاح سەرىك
«قازاقستان» ۇلتتىق تەلەارناسىنىڭ پروديۋسەرى
***
ون بەس جىلعا كەشiككەن حات نەمەسە سەرىك اباس-شاح دوسىمنىڭ وعاشتاۋ ۇسىنىسىنا قيعاشتاۋ جاۋاپ
قادiرلi سەرiك!
سەنiڭ حاتىڭنىڭ ماعان عانا ەمەس، ءدۇيiم جۇرتقا جەتكەنiنە بiر ايدىڭ ءجۇزi بوپتى. بۇگiنگi بولمىسىمىزعا بەيمازا باعا بەرگەن، وزiڭە عانا جاراساتىن (بۇ جەردە مەن سەنi ماقتاپ، ۇپاي جينايىن دەپ تۇرعان جوقپىن) ءارi مەملەكەتتiك تەلەارنانىڭ جەتەكشiسiنiڭ رەسمي سوزدەرiنە ۇقسامايتىن ءۇشبۋ حاتىڭا تىم كەش جاۋاپ بەرگەنiمە كەشiرiم سۇرايمىن. كiنالiمiن: ەكiنشi ميتينگiگە بايلانىستى تاعى دا 15 كۇنگە اقپاراتتىق كەڭiستiكتەن "جوعالىپ" كەتتiم. جاۋاپ كەش كەلدi دەپ، ۇرىسپاسسىڭ! ۇرىسساڭ، تۇلكiباستا سەنi مەن مەنiڭ تiلەۋiمiزدi تiلەپ وتىرعان سەكسەننەن اسقان شەشەڭە شاعىمدانىپ، بiر رەتiن تابارمىن.
حاتتىڭ سوڭىنداعى ناقتى ۇسىنىسىڭا جاۋاپ بەرەر الدىندا، قوعامداعى قوردالانىپ قالعان قىزىقتار مەن شىجىقتارعا بەرگەن باعالارىڭا بارىنشا بايىپپەن باعامداۋعا رۇقسات بەر.مەنiڭ وپپوزيتسياداعى 15 جىلدىق "ستاجىم" تۋرالى ايتا كەلiپ، ء"وز ماقساتىڭا تىم بەرiلگەنiڭ سونشا، جۇمىسىڭ مەن جەكە باسىڭنىڭ اراسىنداعى شەكارانى انىقتاي الماي قالاتىن كەزدەرiڭ دە جيiلەدi. ەكەۋمiز سول ءۇشiن تالاي رەت داستارقان باسىندا شەكiسiپ قالدىق" دەيسiڭ. شەكiسiپ، سوسىن بەكiسiپ جۇرگەنiمiز راس. بiراق سەن مەنiڭ كەلiسپەيتiنiمدi بiلەسiڭ. تابيعاتتا ءھام قوعامدا گارمونيا دەگەن ۇعىم بار. مەنiڭشە، ادامنىڭ دا ءومiرiندە، ونىڭ كۇندەلiكتi اينالىسىپ جۇرگەن تiرلiگiندە دە جۇمىس قامى مەن جەكە باستىڭ جانىنىڭ گارمونياسى بولۋى شارت! Iشكi سەنiمسiز ەش جەردە: بيلiكتە، وپپوزيتسيادا، مەكتەپ نە ەمحانادا، جەكە فيرمادا جۇمىس iستەۋگە بولمايدى. ول، ەڭ الدىمەن، ادامنىڭ وزiنە وبال، ءومiرi بوسقا وتەدi! ال ول ءومiر ادامعا، ءوزiڭ بiلەسiڭ، بiر-اق رەت بەرiلەدi! وسى ومiردەگi قاتەلiگiن ەكiنشiسiندە تۇزەپ جiبەرۋ مۇمكiن ەمەس!
ناناسىڭ با، سەكە، نانبايسىڭ با، بiراق مەنiڭ كۇندەلiكتi تiرلiگiم مەن جەكە باس قالاۋىمنىڭ، قوعامداعى وقيعالار مەن تۇلعالارعا بەرەر باعامنىڭ اراسىندا ەشقانداي قاراما-قايشىلىق جوق! ويىمداعىنى اشىق ايتا الامىن. ول دەگەن قانداي باقىت! شىنىمدى ايتسام، وسى اتقارىپ جۇرگەن قىزمەتiم ارقىلى ەل سىيلايدى، كەرەك دەسەڭ، كەيبiر تۇرمىستاعى پەندەشiلiك شارۋالار رياسىز "شەشiلiپ" تە جاتادى.
ءوزiڭ جايلى "وكiنiشكە قاراي، قازاقتىڭ ءبارiن "كوك جاشiككە" تەلمiرتەتiن جوبالار ءوندiرiسiن قالىپتاستىرا المادىم... قانشا تىرىسسام دا، ويىمداعى "توڭكەرiستi" تەلەۆيزيا سالاسىندا جاساي المادىم، مويىنداۋ كەرەك. تەلەۆيزيالىق جۇمىسىمداعى سوڭعى ون جىلدى تەك داعدارىسپەن سيپاتتاۋعا بولاتىن سياقتى" دەپسiڭ. سەنiڭ ءوزiڭنiڭ اتقارعان قىزمەتiڭە كوڭiلiڭنiڭ تولماۋى زاڭدى، بiراق دۋالى اۋزىڭدى قۋ شوپپەن سۇرتۋiڭمەن تاعى دا كەلiسپەيمiن!
ءيا، سەن جۇمىس iستەگەن "حابار" مەن "قازاقستان" تەلەارنالارى - قاساڭ دا قاتىپ قالعان قۇرىلىمدار عوي. سەنiڭ ستۋدەنت كەزدەن بارشاعا ءمالiم باسقاشا ويلاۋىڭ، قازiرشە ايتقاندا "كرەاتيۆiڭ" ولاردىڭ تار ارناسىنا سىيماي ءجۇردi. بiراق وسى ۋاقىت iشiندە سەن باس پروديۋسەر رەتiندە جوقتان بار جاساۋعا تىرىستىڭ، سەنiڭ اۆتورلىق تەلە جوبالارىڭ كەيدە رەسمي يدەولوگيانىڭ تiمiسكi تالاپتارىنان تىس شىعىپ كەتiپ، قالىڭ كورەرمەننiڭ ىستىق iلتيپاتىنا يە بولدى. ماسەلەن، وسى كۇنگە دەيiن سەنiڭ اتاقتى "77 كۇن" مەن " ۇيات بولماسىن" حابارلارىڭداعى توسىن تاقىرىپتارىڭ مەن كۇلكiلi كەيiپكەرلەرiڭ ەل ساناسىندا ءالi دە كەزiپ ءجۇر. ەكراندا قازiر وزدەرi بولماسا سوزدەرi قالدى.
راس، ەگەر دە شىعارماشىلىق مۇمكiندiك بەرiلگەندە سەنiڭ تابىستارىڭ مەن جەتiستiكتەرiڭ بۇدان دا زور بولار ەدi. سوندىقتان اسا قاتتى تۇڭiلمە: اتقارا الماعانىڭا سەن ەمەس، تەلەجۇيە كiنالi! ول دا وزگەرەر!
ەسiڭدە بولسا، سوناۋ 90-جىلداردىڭ اياعىندا مەن ۇكiمەت ءباسپاسوز قىزمەتiندە جۇرگەندە، "حابار" بiزگە تiكەلەي باعىنىشتى بولدى. سول كەزدە ءوز باسىم سەندەردiڭ تەلەارنالارىڭداعى جۋرناليستەردiڭ شىعارماشىلىق دەربەستiگiنە قول سۇقپاۋعا، توسىن ويلى تاپقىرلىق پەن تالانتقا تىيىم سالماۋعا تىرىستىم. ايتسام، ەل مۇددەسiن ايتتىم.
حاتىڭدا مەنiڭ وسى جىلدارى اتقارعان قىزمەتiمە باعا بەرiپسiڭ. بار پiكiرiڭمەن كەلiسپەيمiن دەۋiم دە رەتسiز بولار. بiراز ويىڭ مەنiڭ كوكiرەگiمدە سايراپ تۇر! سiرەسiپ قالعان ساياسي جۇيەگە سىيماي جۇرگەن مەنi تەلەجۇيەنiڭ iشiنە سىيماي جۇرگەن سەن تۇسiنبەگەندە، كiم تۇسiنەدi, سەكە!
"قازiرگi ساياساتتا قالتاسى مەن كوڭiلi توقتاردىڭ زامانى ءجۇرiپ تۇر... "ورىسشاسى" سوعىمدالعان شوشقاداي، "قازاقشاسى" كوتەرەم قويداي قيسايىپ تۇراتىن ولاردىڭ اراسىندا سەن جوقسىڭ، سەن سياقتىلار جوق", - دەپسiڭ.
سەن ساياسي ارەناداعى انشەيiندە كوزگە ءتۇسiپ جۇرگەن تۇلعالاردى ايتىپ وتىرسىڭ. ال، مەنiڭشە، كەز كەلگەن ساياسي پروتسەستiڭ ەڭ باستى دا نەگiزگi كەيiپكەرi - حالىق! راس، ساياسي ۇيىم قۇرىپ، ونىڭ قىزمەتiن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشiن قىرۋار قارجى قاجەت. كەي پارتيالار ءوز "سپونسورىنىڭ" سويىلىن عانا سوعىپ، وعان شاڭ جۇقتىرماي، قولدان پۇت جاسايتىنى دا بار. ول جالعىز عانا وپپوزيتسيانىڭ كەمشiلiگi ەمەس ەكەنiنە كەلiسەرسiڭ...
- "قازiرگi بيلiك تە حالىقپەن بiرتۇتاس", - دەيسiڭ. مۇنىمەن دە كەلiسپەيمiن! بiزدiڭ بيلiك حالىقپەن ەمەس، باسىنان شiرiگەن بالىقپەن بiر تۇتاس! بايلىق پەن بىلىقپەن بiرتۇتاس!تۇرمىس تاۋقىمەتiندە تiلەنگەن حالقىم قايدا، شەنەۋنiك بوپ شiرەنگەن بيلiك قايدا؟!
ارينە، ءوزiڭ تالاي جىل ەڭبەك ەتكەن "حابار" مەن "قازاقستاندى" قاراساڭ، ءبارi تاماشا! بiراق سەنi تاريح سوتى الدىندا اقتاپ الار بiر جايت بار: سەن وسى ەكi تەلەارنانىڭ اقپاراتتىق ساياساتىنا تiكەلەي جاۋاپ بەرمەدiڭ، سەنiڭ باعىتىڭ باسقا جاقتا بولدى. سوندىقتان مەن سەنi جازعىرمايىن.
سەن مەنi بۇكiل وپپوزيتسيا ءۇشiن جازعىرما: مەن ونىڭ بiر عانا بولشەگiمiن. شىنىمدى ايتسام، ءوزiم دە سوندا جۇرگەن كەيبiرەۋiنiڭ مەنمەنشiلدiگiن، رەتسiز امبيتسياسىن جاقتىرمايمىن. بiراق " ەل ءۇشiن قينالىپ ءجۇر عوي" دەپ ساناسامىن.
"ال وپپوزيتسيانىڭ حالىق الدىنداعى بەدەلi سايلاۋ ناتيجەلەرiندە قاتتى بايقالىپ قالادى... سiزدەر ساياباق-الاڭداردا وتكiزiپ جۇرگەن (رۇقساتتى-رۇقساتسىز) جيىنداردا نەگە ينە شانشىر جەر تاپپاي سىعىلىسقان قالىڭ جاقتاۋشىلاردى كورمەيمiز؟ مۇمكiن، وزدەرiڭ ايتىپ جۇرگەندەي كوپشiلiكتiڭ ەمەس، تىم ازشىلىقتىڭ مۇددەسiن قورعايتىن شىعارسىڭدار؟ سەنiڭ پارتياڭنىڭ ابىرويى، وزiمە قاتىسى بار كەيبiر تەلەباعدارلامانىڭ جوعارى كوتەرiلمەيتiن رەيتينگiسi سياقتى".
بۇل ءسوزiڭدi تولىق كەلتiرگەن سەبەبiم كەلiسكەندiگiم ەمەس، بەرiسپەگەندiگiم!
سايلاۋ تۋرالى اڭگiمە بولەك. 10 مىڭعا تارتا سايلاۋ كوميسسيالارىنا وپپوزيتسيا وكiلدەرiن ەنگiزەيiك رەسمي تۇردە. كورەيiك سوندا بيلiكتiڭ شىنايى سايلاۋ رەيتينگiسiن.
قازاقتىڭ جەرiن قىتايعا جالعا بەرۋ، انا تiلiمiزدi ارداقتاۋ، باعا مەن تاريفتەردiڭ ءوسۋi دەگەن وتكiر تاقىرىپتارعا ارنالعان ميتينگiلەرگە حالىق نەگە ون مىڭداپ كەلمەيدi دەگەن مەن ءۇشiن قيىن ساۋالىڭا حالىقتىڭ اقشاسىنا كۇن كورiپ جاتقان مەملەكەتتiك تەلەارنالاردىڭ "قاتىسى" بار! ولاردىڭ ەفيرiندە بiز، وپپوزيتسيا، مۇلدەم جوقپىز عوي!
ەكسپەريمەنت جاسايىقشى: كەلەسi ميتينگ تۋرالى مەن سەن ازiرشە جۇمىس iستەپ جۇرگەن "قازاقستان" تەلەارناسىنا سۇحبات بەرەيiن. مەنi تاعى دا "ۇيىمداستىرۋشى" دەپ سوتتاسىن، اباقتىعا جاپسىن، سەنi بولسا، جۇمىستان شىعارىپ جiبەرسiن اقوردا. سوندا كورەيiك سول ميتينگiگە قانشا ادام كەلەتiنiن! ءجا، قايتەمiز، مەن سەنi وزگەرتە المايمىن، سەن مەنi وزگەرتە المايسىڭ! ونى ەكەۋمiز باياعىدا، قازمۋ-دىڭ جاتاقحاناسىنىڭ اياداي بiر بولمەسiندە نۇرلان نۇسەنۇلىمەن تۇرعاندا تۇسiنگەن سياقتىمىن. ءسوزiڭنiڭ ءتۇيiنi مىناداي ەكەن: "ابەكە، ءوز ورنىمىزدى لايىقتىلارعا بوساتىپ، جاڭا ەسiمدەرگە جول اشايىق. جاڭا ادامدار، جاڭا تۇلعالار ساحناعا شىقسىن... كەيبiر تانىمدىق جوبالاردى iسكە اسىرۋ ءۇشiن نەگە باسىمىزدى بiرiكتiرە المايمىز؟ ساياساتسىز، بولەك مۇددەسiز، رياسىز...".
"ابەكە، بويداعى جالىن كومەسكiلەنبەي تۇرعاندا ءوزiمiز قىزىعاتىن، وزگەلەردi قىزىقتىراتىن ناقتى جۇمىسپەن اينالىسايىق!» - دەپسiڭ سەكە!
الدىمەن جوبالار تۋرالى. سول جوبادا مەن "قازاق تاريحى 1991 جىلعا دەيiن جاسالعان جانە ول تاريحتا قازiرگi پرەزيدەنتتەن دە باسقا مىقتى تۇلعالار بولعان" دەپ حابار جاساسام، ونى كiم بەرەدi ەكەن ەفيرگە؟ سەن كۇنi كەشە ۇيگە كەلiپ، مەنiڭ جۇبايىم روزانىڭ شايىن iشiپ وتىرىپ ايتقانىڭداي، "باس پروديۋسەر" ەمەس، جاي پروديۋسەر سياقتى تاز قالپىڭا ءتۇسiپسiڭ. قۇتتى بولسىن!
مارتەبەم كiشiرەيدi دەپ قينالما! بiز ەكەۋمiز ەشكiمنەن دە ارتىق ەمەسپiز، ارقايسىسى ءوز قىزمەتiن اتقارىپ جۇرگەن كۋرستاستارىمىزدان ەش ارتىقشىلىعىمىز جوق. سقابىلۇلى، سمايىل، جانبولات، كەمەلباەۆا، قوجان، قابا جانە باسقالار. قىزمەتتi قايتەسiڭ، نىعمەتiڭ بار. قازاق قادiرلەر قىلىعىڭ بولسا، قۇرمەتiڭ دە بولار، سوعان شۇكiر. وبلىس، اۋدان دەڭگەيiڭدە ەل الدىندا سىيلى بوپ جۇرگەن قانشاما كۋرستاس ءجۇر!
مەنiڭ، سەرiك دوسىم، جاۋابىم مىناداي! سەن مەملەكەتتiك تەلەارنادان كەتپە! سەن سەكiلدi, قوعامداعى جاعدايعا سىني كوزقاراسى بار، ەلگە بiر تابان بولسا دا، جاقىنداۋ ازاماتتار سوندا ءجۇرۋ كەرەك! مەن دە سەن ۇناتپايتىن، سەنبەيتiن، كەي كەزدە تۇسiنبەيتiن، ساياسي وپپوزيتسيادا جۇرە بەرەيiن!
وپپوزيتسيالىق قىزمەتiم ءۇشiن قىلمىستىق نە اكiمشiلiك سوتتان ءوتiپ، باس بوستاندىعىمنان ايىرىلۋعا دايىنمىن، دەموكراتيا جولىندا وتباسىمدى، بالا-شاعامدى تارك ەتتiم دەپ بiر جاس شىقسا، مەن "ازات" جسدپ پارتياسىنداعى باس حاتشىلىق ورنىمدى بەرۋگە دايىنمىن! بiراق ول بiلسiن، مەن بيلiكتەن دە، وپپوزيتسيا دەمەۋشiلەرiنەن دە ناپاقا العان جوقپىن! ساعان عانا ەمەس، باسقاعا دا ايتارىم: بۇگiنگi قازاقستاندا اقورداعا (پرەزيدەنتكە، جالپى ۇكiمەتكە) سىن ايتۋ - وتە قيىن شارۋا! ەگەر دە مەن وسى سالادا راحاتتانىپ ءجۇر دەسەڭ، قاتتى قاتەلەسەسiڭ! وڭاي ەمەس! ءوزiڭ عانا قينالمايسىڭ. تۋعان-تۋىسقانىڭا دا سالقىنىڭ تيiپ كەتەدi. اتىپ تاستاۋ، سوتتاۋ، كۇندەلiكتi اڭدۋ، تەلەفونىڭدى تىڭداۋ تۋرالى ايتپاي-اق قويايىن. وسىدان بiراز ۋاقىت بۇرىن ماعان تاعى دا بiر اقورداشىل اعاڭ شىقتى. "مىنا بيلiك وزگەرمەيدi! سەن بولساڭ 45-تەن استىڭ. شاشىڭ اعاردى. قاشانعى وسىلاي جۇرە بەرەسiڭ؟ بيلiككە كەل! جاقسى قىزمەتكە لايىقسىڭ!" دەگەن بولاتىن.مەن وعان "الەۋمەتتiك ادiلەت", "سىني كوزقاراستارعا توزiمدiك" تۋرالى ايتا باستاپ ەدiم: "قويشى وسىنىڭ ءبارiن! كەلمەسەڭ، كەلمەي-اق قوي ۇكiمەتكە! ون جىلدان كەيiن سۋرەتiڭ نەمەرەلەرiڭ وقيتىن سىنىپتاردا دەموكراتتار قاتارىندا iلiنiپ تۇرسىن دەسەڭ، جۇرە بەر وسىلاي!" دەپ جەكiرiپ تاستاعان.مەن ايتتىم: "لايىم سولاي بولسىن!"- دەپ. ءسوز سوڭىندا: ء"وزiمنiڭ جەكە پiكiرiمە كەلسەك، قازاققا دا، قوعامعا دا، ساناعا دا وزگەرiس كەرەك دەپ ويلايمىن. بiراق ونى كوشەدەگi ايعاي-شۋدىڭ كۇشiمەن ەمەس، قالامنىڭ ۇشىمەن دە جاساۋعا بولادى. بۇگiنگi قازاقتىڭ باسىم كوپشiلiگi الاڭعا شىعۋدى ويلاپ وتىرعان جوق، ولاردىڭ «الاڭى» - الاڭداۋ عانا..." دەپسiڭ. سەن ايتقان وزگەرiستi جاساۋ ءۇشiن سەنiڭ جانە مەنiڭ قولىمىزداعى قالامنىڭ كۇشi جەتكiلiكسiز بولسا نە iستەيمiز؟ ازاتتىقتى اڭساعان ادامنىڭ، زاپىران قۇسقان زاماننىڭ، قازاقىلىعى قاتقىلداۋ بوپ بارا جاتقان قوعامنىڭ كۇشi قاجەت پە ەكەن؟ الدە الاشىم دەيتiن ءاربiر ازاماتتىڭ iسi قاجەت پە ەكەن؟ مەن سەن ايتىپ وتىرعان الاڭدى ەمەس، شامامدى ويلايتىن قازاقپىن! سول الاڭدا باسى جارىلماسا ەكەن دەپ بالامدى ويلايتىن قازاقپىن! بiراق سوعان قوسا، قۇلدىق بولماسا ەكەن دەپ اسپەتتەيتiن، سانامدى ويلايتىن قازاقپىن. جۇرتىمنىڭ جۇرەگiندەگi جازىلماس جەلتوقسان مەن جاڭاوزەندەي جارامدى ويلايتىن قازاقپىن! داۋلەت پەن ساۋلەتتەن جۇرداي بولىپ، دالدiرەپ قالعان دالامدى ويلايتىن قازاقپىن! دالا سياقتى تۇعىرىن تارك ەتكەن قالامدى ويلايتىن قازاقپىن. ۇلى اباي مەن ماحامبەت وياتا الماعان قازاقتى قاراپايىم عانا اۋىل بالاسى - ەكەۋمiز وياتا الا ما ەكەنبiز، مەنiڭ تالانتتى دوسىم؟ سونى ويلانايىق، سەكە! PS دەپ سەن پوستسكريپتۋم جازىپسىڭ.
مەن PS جازباي-اق قويايىن. وسى جاريا جانرعا ەنگiزگiم كەلمەگەن كەيبiر "كوممەنتتi" سەنiڭ ۇيiڭدەگi اناڭنىڭ مەنiڭ ۇيiمدەگi كiشi قۇربىسى - شەشەمنiڭ ۇيiندە باياعىشا شاي iشiپ وتىرىپ ايتارمىن ساعان...
ءامiرجان قوسانوۆ
«اباي-اقپارات»
«ازات» جسدپ-نىڭ باس حاتشىسى ءامىرجان قوسانوۆتىڭ جاۋاپ حاتى «جاس الاش» گازەتىنەن الىندى.