2021 جىلدىڭ  21 ءساۋىرى رەسەي تاريحىندا ءپۋتيننىڭ جولداۋى مەن ناۆالنىي جاقتاستارىنىڭ اۋقىمدى نارازىلىق اكتسياسىن ۇيىمداستىرۋىمەن قالدى. ءپۋتيننىڭ فەدەرالدىق كەڭەس الدىنداعى جولداۋى 1 ساعات 18 مينۋتقا سوزىلدى. وندا پۋتين ەلدەگى الەۋمەتتىك جاعدايعا، سىرتقى ساياسات پەن پاندەميامەن كۇرەسكە نازار اۋداردى.

«بۇگىنگى كۇنى دەموگرافيا بويىنشا جاعدايىمىز وتە كۇردەلى. وكىنىشكە وراي، شىندىق وسىنداي. بۇل شىندىقتى مويىنداپ، سول باعىتتا جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك.  ءبىزدىڭ ستراتەگيامىز حالىقتىڭ ءوسىمى قالىپتى دەڭگەيگە جەتىپ، 2030 جىلى ورتاشا جاسىمىز 78 جاسقا دەيىن جەتۋى ءتيىس»، - دەدى رەسەي باسشىسى.

رەسەيدە 2020 جىلى ءولىم كورسەتكىشى تۋ كورسەتكىشى مەن كوشىپ كەلگەندەردىڭ سانىن قوسقاننان ەكى ەسە كوپ دەڭگەيگە جەتكەن. مۇنى دەموگرافيادا «قارا قۇردىم» دەپ اتايدى. رەسەي 1990 جىلدان بەرى دەموگرافيالىق قارا قۇردىمدا كەلە جاتىر. دەموگرافتاردىڭ مالىمەتىنشە، رەسەي حالقىنىڭ سانى ەڭبەك ميگرانتتارىنىڭ سانىمەن ساقتالىپ تۇر. ال تۋ كورسەتكىشى كاۆكاز ايماعى مەن يسلام ءدىنىن ۇستانۋشىلار اراسىندا سلاۆيان حالىقتارىنان ءۇش ەسەگە جوعارى. دەمەك پۋتين دەموگرافيالىق وسىمگە قاتىستى ويى ەڭ الدىمەن سلاۆيان حالىقتارىنىڭ وسىمىنە قاراتا ايتىلعانى انىق.

پۋتين بالالاردى قولداۋعا كوپ كوڭىل بولۋدە. ونى بۇعان دەيىن «انا كاپيتالىن» ارتتىرۋدان-اق، تۇسىنۋگە بولادى. كەشەگى جولداۋىندا دا بالالارعا قاتىستى وزگەرىستەر ەنگىزگەنىن ايتتى. «اكەسى نەمەسە اناسى عانا بالا ءوسىرىپ وتىرعان وتباسىلاردى قولداۋىمىز كەرەك. سوندىقتان، سونداي وتباسىندا ءوسىپ كەلە جاتقان 8-16 جاستاعى بالالارعا 1 شىلدەدەن باستاپ ارنايى جاردەماقا تولەنەتىن بولادى. ونىڭ كولەمى ايىنا 5650 ءرۋبلدى قۇرايدى»، - دەدى ول. پۋتين بالالاردى مەكتەپكە دايىنداۋ ءۇشىن مەملەكەت 2021 جىلى ءبىر رەتتىك جاردەماقى بەرەتىنىن ايتتى. ونىڭ كولەمى 10 مىڭ رۋبل بولماق. بۇل ءبىزدىڭ اقشاعا شاققاندا 56 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى. ءبىر رەتتىك جاردەماقىنى 17 ملن بالانىڭ الۋىنا مۇمكىندىك جاسالاتىن بولدى. بالالاردى قولداۋ ساياسي ارەنادا ۇلكەن ساياسي تەحنولوگيانىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. پۋتين بۇل ءادىستى سوڭعى جىلدارى ءجيى قولدانىپ كەلەدى. 2021 جىلدىڭ جاڭا جىلىندا رەسەيدەگى ءار بالاعا سىيلىق رەتىندە 5 مىڭ رۋبلدەن تاراتىپ شىققانى بار. بۇل دا ساياسات.

ادەتتەگىدەي پۋتين سىرتقى ساياساتتى دا ايتا كەتتى. سوزدەرى بۇل تۇرعىدان ناقتى قادامدارعا ەمەس، ەموتسياعا تولى بولدى. ونىڭ سوزدەرىنەن ىشكى اۋديتورياعا باعىتتالعانىن اڭعارۋ قيىن ەمەس. «ءبىز الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىمەن جاقسى قاتىناس ۇستانعىمىز كەلەدى. الايدا ءبىز شىنايى تۇرعىدان نە بولىپ جاتقانىن كورىپ وتىرمىز. رەسەيدى ەش سەبەپسىز اندا دا، مۇندا دا كىنالاپ، سوقتىعىپ جاتىر. ولاردىڭ ماڭىندا شەرحاننىڭ ماڭىنا جينالعان تاباكي سىندى «شاكالدار» قاپتاپ ءجۇر. تۋرا كيپلينگتىڭ ەرتەگىسىندەگىدەي، باسشىسىنا جاعىنۋ ءۇشىن وزگەنى كىنالاپ جاتىر. كيپلينگ ۇلى جازۋشى بولعان»، - دەدى پۋتين. جالپى كيپلينگتى پۋتين سىرتقى ساياساتتى جانە ىشكى نارازىلىق اكتسيالارىن سيپاتتاۋ ءۇشىن ءجيى قولدانادى. 2011 جىلى مەملەكەتتىك دۋما سايلاۋىنان كەيىن بولعان نارازىلىق اكتسيالارىن سيپاتتاۋ بارىسىندا دا كيپلينگتىڭ سوزدەرىن قولدانعان بولاتىن. پۋتين رەسەيدىڭ قىسىمعا كونبەيتىنىن، سەبەپسىز سوقتىققانداردى وكىندىرەتىن دە ايتا كەتتى.

وسىلايشا ءپۋتيننىڭ جولداۋى اياقتالدى. جولداۋدى حالىقتىڭ «قولداۋى» دا ەرەكشە بولدى. مىڭداعان ناۆالنىي جاقتاستارى قيىر شىعىستان پەتەربۋرگكە دەيىنگى ارالىقتا «پۋتين ۇرى»، «ءپۋتينسىز رەسەي» ۇراندارىمەن جولداۋعا ءوز «قولداۋلارىن» ءبىلدىردى. جالپى رەسەي بويىنشا ونداعان مىڭ ادام نارازىلىق اكتسيالارىنا شىقتى. رەكوردتى ماسكەۋ مەن پەتەربۋرگ قالالارى كورسەتتى. نارازىلىق اكتسياسىن ۇيىمداستىرىپ، ناۆالنىيعا بوستاندىق سۇراعاندار اكتسيانى الداعى تاڭدا جالعاستىراتىنىن، كۇن جىلىعاندا الاڭعا توپتاسىپ، شاتىر قۇراتىنىن جەتكىزدى. 21 ءساۋىر رەسەي ءۇشىن وسىلاي ءوتتى.

اسحات قاسەنعالي

Abai.kz