بۇگىن تاعى قازاقستاننىڭ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى ءھام مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆ جايلى ءسوز ەتپەكپىز. راس، بۇعان دەيىن ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ قىزمەتىن ءتىلى جەتكەننىڭ ءبارى سىنايتىن. مينيستر اۋىسقان سايىن جاسالاتىن ءجوندى-ءجونسىز رەفورمالار ءبىلىم سالاسىن بىلىققا ابدەن باتىرعان. اتالعان مينيسترلىكتى سوڭعى جىلدارى باسقارعان باقىتجان جۇماعۇلوۆ، اسلان ءسارىنجىپوۆ، ەرلان ساعاديەۆ سىندى «رەفورماتورلاردىڭ» نە بۇلدىرگەنىن ەل-جۇرت ءالى ۇمىتا قويعان جوق.  

بىراق قازىرگى مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆكە دەگەن حالىقتىڭ پىكىرى مۇلدە بولەك. كوپشىلىك قاۋىم، اسىرەسە مۇعالىمدەر مينيستر ايماعامبەتوۆتىڭ جۇمىسىن جوعارى باعالايدى. شىنتۋايتىنا كەلگەندە، ول وسى ءبىر-ەكى جىلدا بۇرىنعى مينيسترلەر 28 جىلدا ىستەي الماعان يگى شارۋالاردى تىندىرعان سەكىلدى. ايتپەسە، بۇعان دەيىن ەش مينيستر ەستىمەگەن ماقتاۋ مەن قولداۋ ايماعامبەتوۆكە ارنالماس ەدى عوي. ايماعامبەتوۆ بۇل ماقتاۋلاردى ەشكىمنەن سۇراپ الماعانى دا ءسوزسىز. جۇمىسى حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىقتى، حالىق ءادىل باعاسىن بەردى.

الايدا سوڭعى ۋاقىتتا مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆكە قارسى ورىس ءباسپاسوزى (رەسەيلىك باق) تاراپىنان دۇركىن-دۇركىن اقپاراتتىق شابۋىل جاسالىپ جاتقانىن بايقاپ ءجۇرمىز. سىڭار-ەگىز، ءبىرسارىندى ماتەريالدار سوڭعى 1-2 ايدىڭ كولەمىندە الەۋمەتتىك جەلىلەردە ءالسىن-ءالسىن جىلتىڭداپ شىعىپ، جۇرت تالقىسىن تۋدىرىپ جاتقانى راس.

سونىڭ ءبىرى «lenta.ru» دەيتىن رەسەيلىك سايتتىڭ مىنا ءبىر ماقالاسى: «نەاۆيست ك يازىكۋ ۆەدەت ك مراكوبەسيۋ». نيكيتا مەندكوۆيچ دەيتىن جازعىشبەكتىڭ شۇبىرتپا ءسوز، شيماي-شاتپاعىن تۇگەل قازاقشاعا قوتارماق ويىمىز جوق. «تىلگە دەگەن وشپەندىلىك قاراڭعىلىققا اكەپ سوقتىرادى» دەگەن تاقىرىبىنىڭ ءوزى ماتەريالىنىڭ تۇگەل مازمۇنىن اشىپ ايتىپ تۇر.

«قازاقستاندا كەزەكتى رەت ورىس ءتىلى مەن كيريليتساعا قارسى شابۋىل باستالدى. بيلىك ەندى بىرنەشە جىلدان سوڭ ەلدەگى بارلىق وقۋشىلار تەك قازاق تىلىندە ءبىلىم الاتىن ايتتى. سونىمەن قوسا، مەكتەپتەردى كيريليتسادان لاتىنعا كوشىرۋ جۇمىستارى دا باستالدى. تۇرعىندارىنىڭ كوپشىلىگى كۇندەلىكتى تۇرمىستا ورىس ءتىلىن قولداناتىن قازاقستاندا بۇل جاڭالىقتان قاۋىپتەنۋدە. اسىرەسە، كورشىلەس مەملەكەتتەردەگى ءتىل ساياساتىنا قاراما-قايشى كەلەتىن قازاقستان بيلىگىنىڭ بۇل شەشىمى تۇسىنىكسىز. وزبەكستاندا بالاباقشالاردى ورىس تىلىندە وقىتۋ باستالدى. مەكتەپتەرگە رەسەيلىك مۇعالىمدەردى الدىرتۋدا. ورىس ءتىلدى وقىتۋشىلار ۇزاق جىلدان بەرى تاجىكستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىندە جۇمىس ىستەپ جاتىر. ال قىرعىزستان بيلىگى رەسەيدەن ءوز ەلىندە ورىس ءتىلدى مەكتەپ-ينتەرنەتتار جەلىسىن اشۋدى سۇراپ وتىر. بىراق، قازاقستان بىرنەشە جىلدان بەرى بۇعان قارسى باعىتتا. نەگە قازاقستان بيلىگى ورىس تىلىمەن قوش ايتىسۋعا قۇمار»، - دەپ جازىپتى.

ءارى قاراي مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆتىڭ ءسوزىن مىسال ەتەدى: «دليا ناس ەتو ودنا يز پەرۆوستەپەننىح زاداچ — سدەلات تاك، چتوبى وبۋچەنيە نا گوسۋدارستۆەننوم يازىكە بىلو دومينيرۋيۋششيم... ۆ ەتوم نە دولجنو بىت نيكاكيح ديسكۋسسي، پوتومۋ چتو ەتو گوسۋدارستۆەننىي يازىك ي وچەۆيدنو، چتو نا گوسۋدارستۆەننوم يازىكە دولجنى وبۋچاتسيا گراجدانە ناشەي سترانى»، — زاياۆيل مينيستر وبرازوۆانيا اسحات ايماگامبەتوۆ»، - دەيدى.

راسىندا قر ءبىلىم جانە عىلىم ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ نە دەپ ەدى؟ قاراڭىز: 4 ناۋرىز 2021 جىل. «بالالاردى قازاق مەكتەپتەرىنە بەرۋ كەرەك», دەگەن مينيستر ايماعامبەتوۆ: مۇنى ماجبۇرلەۋ ارقىلى ەمەس، ىنتالاندىرۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرۋ كەرەكتىگىن ايتقان. سوزبە-ءسوز:

«بۇل ءۇشىن بىزدە مەكتەپتەر جەتكىلىكتى مە؟ ءيا، جەتكىلىكتى! قاجەتتى دەڭگەيدە وقۋ قۇرالدارىمەن، وقۋلىقتارمەن قامتاماسىز ەتە الامىز با؟ ءيا، قامتاماسىز ەتە الامىز! قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىن پەداگوگتەر جەتكىلىكتى مە؟ ءيا، جەتكىلىكتى! بۇگىندە بالالاردىڭ مەملەكەتتىك تىلدە ءبىلىم الۋىنا جاعداي جاسالعان. ءبىز ءۇشىن بۇل ءبىرىنشى كەزەكتەگى مىندەتتەردىڭ ءبىرى - مەملەكەتتىك تىلدە وقىتۋدى باسىم ەتۋ. مۇندا ەشقانداي ارانداتۋشىلىق جوق. مۇندا ەشقانداي پىكىرتالاس بولماۋى كەرەك، ويتكەنى ول مەملەكەتتىك ءتىل. سوندىقتان ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ ازاماتتارى مەملەكەتتىك تىلدە وقىتىلۋى كەرەك»، - دەگەن ەدى.

ءجا، ءارى قاراي كەتتىك...  ءارى قاراي، مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆتىڭ بۇل قادامى «وزىنە قاتىستى سىبايلاس جەمقورلىققا قاتىستى داۋدىڭ ءىزىن جاسىرۋ ءۇشىن جاساپ جاتقان ارەكەتى» دەپ جازادى. «ءمينيستردى ايىپتاعان قر بجعم-نىڭ مەمساتىپ الۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى انار قايىربەكوۆانى جۇمىستان شىعارعانىمەن، بيۋدجەتتىڭ 16 ملن دوللارىن قولدى قىلۋ فاكتىسى ەل ەسىنەن ۇمىتىلا قويماعان سوڭ، ەلدەگى ءبىلىم سالاسىن ورىس تىلىنەن تازارتۋ تۋرالى باستاما مينيستر ءۇشىن ءوز كرەسلوسىن ساقتاپ قالۋدىڭ جولى دەپ تاڭدالدى»، - دەيدى. جانە: «بۇعان مۇمكىندىگى بار. سەبەبى قازاقستاننىڭ ساياسي ەليتاسىندا انتيرەسەيلىك جانە رۋسوفوبتىق ۇستانىمداعى ۇلتشىل-ليبەرالدار كوپ»، - دەپ پەتر سۆويكتىڭ پىكىرىن مىسال ەتەدى.

ءارى قاراي بىرنەشە «ستاتيستيكا» جازادى:

«فوندا ەبەرتا»، ساۋالناماسى قازاقستاننىڭ قازاق ءتىلدى ەمەس ەكەنىن اشكەرەلەدى. ەل تۇرعىندارىنىڭ 39 پايىزى عانا قازاقشا سويلەيدى. ال سولتۇستىك ايماقتاردا 8-10 پايىزى عانا. ال ورىس تىلىندە ەلدىڭ 51 پايىزى ەركىن سويلەيدى»، - دەيدى.

«مەكتەپتەردىڭ 70 پايىزى قازاق ءتىلدى بولعانىمەن، ۇبت-نى قازاق تىلىندە 51 پايىز تۇلەك قانا تاپسىرعان»، - دەيدى.

«ۇلتتىق كىتاپحانا ستاتيستيكاسى بويىنشا، ساقتاۋلى تۇرعان كىتاپتاردىڭ 35 پايىزى، گازەتتەردىڭ 42 پايىزى، جۋرنالداردىڭ 20 عانا قازاق تىلىندە. قازاقستانداعى ورىس ءتىلدى ادەبيەتتىڭ ۇلەسى 90 پايىز»، - دەيدى.

«بريتاندىق «Kantor TNS» دەرەگى بويىنشا، قازاقستان حالقىنىڭ 54 پايىزى رەسەيلىك تەلە باعدارلامالاردى كورەدى»، - دەيدى.

جالپى مازمۇنى وسى. «lenta.ru-دىڭ» بۇل ماتەريالىن ورىس ءتىلدى ءھام رەسەيلىك باق جەردەن جەتى قويان تاپقانداي، جارىسا جاريالاپ جاتىر. ەرتەرەكتە (ناۋرىزدىڭ سوڭىندا) جاريالانعان ماقالا الىگە دەيىن الەۋمەتتىك جەلىلەردە تارالىپ، تالقى بولۋدا. قاراڭىز:

ايتپاقشى، رەسەيلىك تاسس اگەنتتىگى الگى ارانداتۋشى ماتەريالدان سوڭ، قازاقستاننىڭ ءبىلىم مينيسترلىگىنە سۇراۋ سالىپ، ورىس مەكتەپتەرىن جابۋدىڭ جاي-جاپسارىن سۇراپتى. سويتسەك، بىزدىكىلەر: «قازىر ەلىمىزدە 6 957 مەكتەپ بار. ونىڭ 3 733-ءى مەملەكەتتىك مەكتەپتەر (53,6 پايىز), 1 160-ى ورىس ءتىلدى مەكتەپتەر (16,6 پايىز) جانە 2 047-ءسى ارالاس مەكتەپتەر (29,4 پايىز). دەي تۇرعانمەن، ەلدەگى بارلىق مەكتەپتى تەك قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرۋگە كوشىرۋ تۋرالى جوسپار جوق»، - دەپتى.

تاقىرىپقا تۇزدىق:

راس، اسحات ايماعامبەتوۆتى تەگىس ماقتاپ، «ۇپاي جيناۋ» ويىمىزدا جوق. ول تىزگىنىن ۇستاعان ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ جالپى جۇمىسىنا قاتىستى ايتىلار سىن جوق ەمەس. الايدا، ەل ىشىلىك ءھام شەتەلدىك باق تاراپىنان «قازاقستان ورىس مەكتەپتەرىن تۇگەل جاۋىپ، ەلارالىق داۋ تۋدىرماق» دەگەن اۋانداعى ارانداتۋشىلىق ماتەريالداردىڭ ءالسىن-ءالسىن الەۋجەلىگە جاريالانىپ جاتقانى كۇدىك تۋدىراتىنى جاسىرىن ەمەس. بۇل تۋرالى بۇگىن بەلگىلى ساياساتكەر مۇرات ابەنوۆ: «رەسەيلىك باق-تىڭ قر بجعم-عا اقپاراتتىق شابۋىل جاساۋىنىڭ سەبەبى نە؟»، - دەپ جازىپتى.

مۇرات ابەنوۆ:

- ۇلكەن جانجالداردىڭ تاقىرىبى بىرنەشە كۇندە ۇمىتىلادى. ال كىشكەنە اقپاراتىق شابۋىلدار ءجيى كەزدەسە بەرەدى. ولار ءۇشىن شەكارا دەگەن جوق.

ءبىلىم جۇيەسىنە قاتىستى سىن – ەل ىشىندە قالىپتى جاعداي. وتاندىق جۋرناليستەر مەن بلوگەرلەردىڭ سىنى. ءتىپتى، ولاردىڭ كەيبىرىنە مەن دە قوسىلامىن. اسىرەسە، ەلەكتروندى ءبىلىم بەرۋ، تۇسىنىكسىز «كۇندەلىك» جۇيەسى مەن وقۋلىقتار ساپاسى ت.ب. بۇل ماسەلەلەردى سوڭعى جىلدارى مەن دە قوزعاپ كەلەمىن.

الايدا، مەنى الاڭداتاتىنى – ءىرى رەسەيلىك باق-تىڭ قازاقستاننىڭ ءبىلىم مينيسترلىگى مەن مينيستر اسحات ايماعامبەتوۆكە قارسى اقپاراتتىق شابۋىلى. ءبىر مەزەتتە ءارتۇرلى الاڭداردا كوتەرىلىپ جاتىر. ماتىندەرى بىردەي.

ولار مۇنى قايدان الدى؟ بۇل قانشىلىقتى شىندىق؟

مەملەكەتتىك تىلدە ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنە كوشۋدى ەلىمىزدىڭ باسىم كوپشىلىگى قولدايدى. كەيبىرەۋلەرى جىلدام، تولىق نەمەسە شارتسىز كوشۋ تۋرالى پىكىر ايتۋى مۇمكىن. بىراق، بۇل سالانى جاقسى بىلەتىندەر قوعام مەن ءبىلىم جۇيەسى بۇعان ءالى دايىن ەمەس ەكەنىن جاقسى تۇسىنەدى.

پرەزيدەنت تاپسىرماسى دەڭگەيىندە، ءبىزدىڭ وقۋ باعدارلامامىز 10 جىلعا الدا. ال ءبىزدىڭ زاڭىمىزدا مۇنداي العىشارتتار جوق. شىن مانىندە جاعداي قالاي؟

قازىر ەلىمىزدە 6957 مەملەكەتتىك مەكتەپ بولسا، سونىڭ 3733-ءى تەك قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەدى (53,6 پايىز). 1160 مەكتەپ ورىس تىلىندە ءبىلىم بەرۋدە (16,6 پايىز). 2047 مەكتەپ قازاق جانە ورىس تىلدەرىندە وقىتۋدا (29,4 پايىز). دەسە دە، ەلدەگى بارلىق مەكتەپتەردى تەك قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرۋگە كوشىرۋ تۋرالى جوسپار جوق.

ورىس ءتىلى وقۋ قۇرالى رەتىندە 1-11 سىنىپتاردا بارلىق مەكتەپتەردە وقىتىلادى. سونىڭ ىشىندە، تەك مەملەكەتتىك تىلدە ءبىلىم بەرەتىن مەكەمەلەردە دە.

«لەنتا.رۋ» ماقالاسىندا: «ۇبت-نى تۇلەكتەردىڭ 51 پايىزى عانا قازاق تىلىندە تاپسىرادى»، - دەيدى. بۇل شىندىققا جاناسپايدى. ۇبت-نى قازاق تىلىندە 75,1 پايىز تۇلەك تاپسىرعان. ال ورىس تىلىندە 24,8 پايىز. اعىلشىن تىلىندە 0,1 پايىز تۇلەك ۇبت تاپسىردى.

قازاقستاندا تەك ورىس ءتىلىن عانا دامىتۋ كوزدەلمەگەن، سونداي-اق، وزگە دە ەتنوستاردىڭ تىلىنە ءمان بەرىلەدى. ونىڭ دالەلى ەلىمىزدەگى ۇيعىر، تاجىك، وزبەك مەكتەپتەرى.

وسىلاردى ەسكەرە وتىرىپ، «ەلدەگى ورىس مەكتەپتەرىن تۇگەل جابادى دەگەن ءسوز» ەش دالەلسىز ەكەنىن، ال ماقالاداعى فاكتىلەردىڭ شىندىققا جاناسپايتىنىن ايتۋعا بولادى. بۇل اقپاراتتىق شابلۋىلدىڭ باسى ەكەنىن بىلدىرەدى.

ال بۇل كىمگە كەرەك؟ بىرنەشە نۇسقا بار.

بىرىنشىدەن، ويعا كەلەتىنى «كۇندەلىك» دەيتىن ەلەكتروندى كۇندەلىك. مىنە، ءدال وسىنىڭ ارتىندا رەسەيلىك بيزنەس تۇر. 2019 جىلى مەن پرەزيدەنتتىڭ اتىنا قايرىلۋ جاساپ، رەسەيلىك ءبىلىم جۇيەسىندەگى «دنەۆنيك.رۋ-دى» قازاقستاندا مونوپوليزاتسيالاۋعا جول بەرمەۋ كەرەكتىگىن ايتتىم. ال 2020 جىلدىڭ ساۋىرىندە تسيفرلىق ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە جەكە دارا بولۋدىڭ مەرزىمى اياقتالدى. ەلەكتروندىق كۇندەلىك ەلەكتروندىق ءبىلىم بەرۋگە شاماسى جەتپەدى. ءسويتىپ، بۇل سالادا ماكسيمالدى ليبەراليزاتسيالاۋ بولدى. 9 ونلاين پلاتفورما رەسمي رۇقسات ەتىلدى. مۇمكىن، وسى جاعداي ولارعا ۇناماي قالعان شىعار. الايدا، مەن باسەكەگە قابىلەتتى جۇيەنىڭ جاسالعانىن ايتار ەدىم. سالىستىرسىن، دامىتسىن وزدەرىن.

ەكىنشىدەن، «وكپەلى» رەسەيلىك جوو. ولاردى تالانتتى مەكتەپ وقۋشىلارىن جاسىرىن ىرىكتەپ الۋعا ءبىرشاما تىيىم سالىندى. 2020 جىلى بارلىق اقىلى وليمپيادالارعا تىيىم سالىندى. بۇل ەش قاداعالاۋسىز وتكىزىلىپ كەلگەن وليمپيادالار – شىن مانىندە جاسىرىن ىرىكتەۋلەر ەدى. ەڭ تالانتتىلارىنا رەسەيلىك جوو-لارعا جولدامالار بەرىلەتىن. بۇل ءبىزدىڭ وتاندىق جوو-لار ءۇشىن ۇلكەن سوققى ەدى. اسىرەسە شەكارا ماڭىنداعى ايماقتارعا سوققى بولدى. ەندى قازىر بارلىعىنا تەڭ جاعداي جاسالعان. ەشقانداي الدىن الا تەست، وليمپيادا مەن ىرىكتەۋلەرگە رۇقسات جوق. مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، وقۋشى ءوزى تاڭدايدى.

ۇشىنشىدەن، وتاندىق جوو-لار. وندا دا ديپلوم ساتىپ كەلگەن جوو-لار. پرەزيدەنتتىڭ ءوزى ۇقسك وتىرىسىندا بۇل جايىندا ايتتى. الدىڭعى «قورقاق» مينيسترلەرگە قاراعاندا، قازىرگى مينيستر الگى ديپلوم ساتقىش دوكەيلەردىڭ «اۆتوريتەتتەرىنە» قاراماستان جۇمىس جۇرگىزۋدە. بۇرىن بجعم ونداي جوو-لاردىڭ تەك فيليالدارىن عانا جاۋىپ، «مىنە، اياپ جاتقان جوقپىز»، دەپ ەسەپ قىلاتىن.

قازىر ءۇش بولمەلىك پاتەرلەردەگى جوو-لار مەن فيليالدار جوق. الايدا، «ديملوم ساتقىشتار» جويىلعان جوق. ولار لوببيستەردىڭ ارقاسىندا امان قالدى. ولاردىڭ مۇددەسى باسىم.

جۋىردا عانا ءبىر جوو رەكتورى مەن بۋحگالتەرىنىڭ ءۇستىنان سوت بولدى. بىرنەشە ميلليارد تەڭگەنى قولدى قىلعانى اشكەرەلەندى. بۇل بيۋدجەتتەگىلەردىڭ شاكىرتاقىسىنان عانا. گرانتتارعا بولىنگەن قاراجاتتى ايتپاعاندا... جەكە مەنشىك جوو-لار مىڭداعان گرانت الادى. ال ول دەگەنىڭىز – بيۋدجەتتىڭ ميللياردتارى دەگەن ءسوز. ايتپاقشى، بىلىققا ابدەن باتقان ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ قۇرىلتايشىلارى بۇرىنعى مينيستر، سەناتور، ماجىلىسمەندەر مەن وزگە دە جوعارى لاۋازىمدى تۇلعالاردىڭ جاقىندارى. ولاردىڭ قولىندا باق-تا، قوعامعا ىقپال ەتۋشى كۇشتەر دە بار.

تورتىنشىدەن، رەسۋرس ءۇشىن كۇرەس. جۋىردا عانا وتستاۆكاعا كەتكەن ۆيتسە-مينيستر دالەنوۆ ءالسىز جوو-لاردان ليتسەنزيانى قايتارىپ الۋ، شىندىعىندا ۇلكەن قاراجات ەكەنىن ايتىپ قالدى. ەسەپتەپ كورسەك، جەكەلەگەن ءالسىز ماماندىقتار بويىنشا 150 ليتسەنزيانى قايتارىپ الۋ مەن ونشاقتىسىن تولىق جابۋ دەگەنىڭىز – مۇناي كەن ورنىمەن پارا-پار ەكەن. الايدا، اقشا سورعىلاپ وتىرعان قۇبىر – استانادا. سول ءۇشىن دە سوعىس ءجۇرىپ جاتىر.

بەسىنشىدەن، قازاقستاندا رەكتورلىق لوببي كۇشتى. تانىمال ادامدار. كەيبىرەۋلەرى كسرو كەزىنەن بەرى رەكتور بولىپ وتىر. اقساقالدار جاستارعا ورىن بەرگىلەرى كەلمەيدى، بىراق وزدەرى زاناۋيلىقتان ارتتا قالعانىن مويىنداۋدان قورقادى. سول ءۇشىن دە ۋنيۆەرسيتەتتەرىنە پروگرەسسيۆتى نوۆاتورلاردى جاقىنداتپايدى.

جۋىردا مەن الماتىدا ءبىر توپ جاس عالىمدارمەن جولىقتىم. ولار جاڭا تەحنولوگيالار سالاسىندا قىزمەت ىستەيدى. مىنە، سولار: «ەگەر ەندى 5 جىلدا جاعداي رەتتەلمەسە، باسقا جاققا كەتۋگە ءماجبۇرمىز»، - دەيدى.

قازىر جەكە كومپانيالار عىلىمي پوتەنتسيالدى پايدالانۋ جاعىن ويلاستىرىپ جاتىر. ال ولارمەن جۇمىس ىستەدى دەگەن ءسوز – ۇلكەن عىلىمدى ۇمىتىڭىز دەگەن ءسوز. كوممەرتسيالىق قۇپيا دەگەن بار. مۇندا دا «تازارتۋ» باستالعان. اۋەلى «مەن باسشىمىن – مەن ايتتىم» دەگەن ەسكىرگەن ۇجىمدىق باسقارۋ مودەلىن ىعىستىرا باستادى. تاۋەلسىز ديرەكتورلار كەڭەسىن قۇردى. ولار قىزمەتكە تاعايىنداۋ مەن ستراتەگيانى انىقتايدى. كونكۋرس اشىق، ونلاين فورماتتا وتەدى. باسەكەلەستىك كۇشەيدى. وسىنىڭ ارقاسىندا رەكتورلار اراسىنداعى «ارداگەرلەر» ازايدى. كوپ جىلدان بەرى وتىرعان رەكتورلار امالسىزدار ورىندارىن بوساتا باستادى. ولار ءوز ورىندارىنان كەتپەيتىنىنە وزدەرى دە قاتتى سەنەتىن، اينالاسى دا سوعان سەندىرگەن ادامدار ەدى. ال ولاردىڭ ورنىنا جاڭا باسشىلار، جاس باسشىلار كەلە باستادى. ونىڭ ءبىر دالەلى – سقو ۋنيۆەرسيتەتىنە 36 جاستاعى ەرلان شولانوۆتىڭ، ساتپاەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنە مەيرام بەگەنتاەۆتىڭ كەلۋى. ەكى ۋنيۆەرسيتەتتى ايەل باسقاراتىن بولدى. ياسساۋي اتىنداعى حقتۋ-دى جانار تەمىربەكوۆا، قىزىلورداداعى قورقىت اتا اتىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتى بەيبىتكۇل كاريموۆا باسقارادى.

بۇلاردان بولەك عىلىمدى قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى تاعى بار. وندا دا ۇلكەن وزگەرىستەر باستالدى. كوپ جىلدان بەرى مايلەشپەككە قارىق بولىپ كەلگەندەر ىعىستىرىلا باستادى. ينستيتۋت ديەكتورلارى اراسىندا دا وسى جاعداي. بۇل جايىندا كەيىنىرەك جازارمىز.

ءبىلىم جانە عىلىم سالاسىنداعى كەز كەلگەن وزگەرىس – كوپتەگەن ادامنىڭ جەكە تاعدىرىنا اسەر ەتەدى. وزگەرىستىڭ بارلىعى دەرلىك سول ساتتە-اق، ءساتتى بولىپ كەتپەۋى مۇمكىن. سىن ايتىلاتىن كەزدەرى دە بولادى. ال بىراق قوعامداعى ءپوزيتيۆتى ترەندتى كورىپ، ءبىلىپ وتىرىپ ءۇنسىز قالۋعا بولمايدى. يگىلىكتى جۇمىستارعا قولداۋ كەرەك. جاعىمسىز جايتتاردى شەتەلدىكتەرگە جالداپ، فەيك ماتەريالدار جازعىزباي، اشىق ايتۋ كەرەك. رەسەيلىك باق ءبىزدىڭ ەلىمىزدە اقپاراتتىق سوعىس اشپاۋى كەرەك.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz