ءاسيا باعداۋلەتقىزى. «التىباقان»
قازاق ەكرانىنا تاعى ءبىر مەلودراما كەلدى. «ماحاببات التىباقانىن» («كاچەلي ليۋبۆي») تۇسىرگەن - ابدوللا قارساقباەۆتىڭ ۇلى توقتار ەكەن. توقتار قارساقباەۆ ءۇشىن بۇل دەبيۋت دەۋگە بولمايدى. دەبيۋت ەمەس دەۋگە دە كەلمەيدى. ويتكەنى وسىعان دەيىن ول كىرىسكەن كينولاردىڭ بىردە-ءبىرى كورەرمەنگە جەتپەگەن.
سونىمەن، «كاچەلي» باستالعاندا جاساندىلىقتان جانىڭ شىعىپ كەتە جازدايدى. بۇرىن كامەرا كورمەگەن ءادىل ءتالىپوۆ جان-جاعىنا ۇركە قارايدى. بالالاردىڭ عانا ەمەس، ەرەسەك اكتەرلەردىڭ ناشار ويىنى، سىلبىر ءسوز، جانسىز قيمىل، ءسوز بەن قيمىلدىڭ ۇيلەسپەي جاتۋى كينو باستالماي جاتىپ-اق، جۇيكەڭىزدىڭ قانشالىقتى مىقتىلىعىن ءبىر سىناپ الادى. بىرتىندەپ وسى جاساندىلىق الدە ازايادى، الدە وعان ءوزىڭ ۇيرەنىپ كەتەسىڭ...
قازاق ەكرانىنا تاعى ءبىر مەلودراما كەلدى. «ماحاببات التىباقانىن» («كاچەلي ليۋبۆي») تۇسىرگەن - ابدوللا قارساقباەۆتىڭ ۇلى توقتار ەكەن. توقتار قارساقباەۆ ءۇشىن بۇل دەبيۋت دەۋگە بولمايدى. دەبيۋت ەمەس دەۋگە دە كەلمەيدى. ويتكەنى وسىعان دەيىن ول كىرىسكەن كينولاردىڭ بىردە-ءبىرى كورەرمەنگە جەتپەگەن.
سونىمەن، «كاچەلي» باستالعاندا جاساندىلىقتان جانىڭ شىعىپ كەتە جازدايدى. بۇرىن كامەرا كورمەگەن ءادىل ءتالىپوۆ جان-جاعىنا ۇركە قارايدى. بالالاردىڭ عانا ەمەس، ەرەسەك اكتەرلەردىڭ ناشار ويىنى، سىلبىر ءسوز، جانسىز قيمىل، ءسوز بەن قيمىلدىڭ ۇيلەسپەي جاتۋى كينو باستالماي جاتىپ-اق، جۇيكەڭىزدىڭ قانشالىقتى مىقتىلىعىن ءبىر سىناپ الادى. بىرتىندەپ وسى جاساندىلىق الدە ازايادى، الدە وعان ءوزىڭ ۇيرەنىپ كەتەسىڭ...
سيۋجەت جەلىسى «تاڭعالارلىقتاي». مارات ء(ا.ءتالىپوۆ) اسكەردەن كەلەدى. ەسىل-دەرتى، ارينە، قىزدا. انەلدىڭ (ا.جازىلبەكوۆا) ۇيىنە تەلەفون شالادى. «جوق». قۇداي-اۋ، سوتكا دەيتىن بولمايتىن با ەدى؟ قالتافون جاڭادان شىققان 2000 جىلدار دەيىن دەسەڭ، كوشەدە 2011 جىل، جارقىراپ-جايناپ تۇر. جەمە-جەمگە كەلگەندە اسكەردە بورىشىن وتەپ جۇرگەندەردىڭ ءوزى (تىيىم سالىنعان بولسا دا) تەلەفون قۇشاقتاپ جۇرەدى عوي قازىر. جارايدى، ونى قويشى. بۇل ءبىر دوسىنا حابارلاسادى دا، ەكەۋى قىزداردى ەرتىپ كافەگە بارادى. تۋرا سول كەزدە، سول جەرگە انەل كەلە قالسىن. كۇيەۋگە تيگەن، جۇكتى. ول ماراتتى كورە سالا «سترەسس» الىپ، مەرزىمىنەن بۇرىن تولعاتادى. بالاسى جانسىز تۋىلادى. وكىنىشتى، ارينە، بىراق ستسەناري اۆتورى ت.قارساقباەۆتىڭ قيالىنىڭ «ەرىنشەكتىگىن» ايتامىز دا. 5 مينۋتقا جەتەر-جەتپەس سىلبىر عانا اڭگىمەدەن كەيىن، ادام قۇرساقتاعى بالاسى ءولىپ قالاتىنداي سترەسس الۋى مۇمكىن بە؟ ونى دا قويشى. استاناعا كەلىپ، اعاسىنىڭ ۇيىنە 6 ساعات بويى قوڭىراۋ باسىپ تۇرعان ماراتتى ءوز قارىنداسى تانىماي قالادى: «ماما، كاكوي-تو مۋجيك!». ادام ەكى جىلدا سونشاما وزگەرىپ كەتۋى مۇمكىن بە؟ انەل ايتتى عوي، «ءباز-باياعىسىڭ» دەدى. الدە جالعىز اعاسىنىڭ قىزى مارات كوكەسىن ءومىرى كورمەگەن بە؟.. قىسقاسى، بۇل ەپيزود تا اقىلعا سىيمايدى. سودان نە كەرەك، ەشقانداي ماقساتسىز، بىزگە باس كەيىپكەردىڭ اعاسىمەن ەرىپ بارعان «وتىرىسىن» كورسەتەدى. 10-15 مينۋتقا سوزىلعان «ۆەشىردە» ماراتتىڭ اعاسىنىڭ (ت.قارساقباەۆ) «كرۋتوي» ەكەنىن جانە ءدال وزىندەي «قوزىقارىندارمەن» بىرگە «قازاقستان ءۇشىن!» ءىشىپ-جەگەنىن كورەمىز. بىراق قايتالاپ ايتامىز، سيۋجەت جەلىسىنە «ۆەشىردىڭ» ەشقانداي قاتىسى جوق. وقيعا وربىمەيدى. باس كەيىپكەردىڭ دە مىنەز-قۇلقىن، جان-دۇنيەسىن دامىتۋعا قىلاۋداي اسەرى جوق. بەكەر كەتكەن ۋاقىت، شىعىندالعان تاسپا. قويشى، ارى قاراي. انەل «سەناتوردىڭ بالاسىمەن» اجىراسقان. ويلاماعان جەردەن ول ميرانىڭ (د.تىلەنديەۆا) قويىن داپتەرىنەن ماراتتىڭ سۋرەتىن تاۋىپ الادى. ەكى ورتادا ايتا كەتەيىك، قۇربىلاردىڭ «راۋشانعا بارۋدان» باسقا جۇمىسى جوق. سول ۋاقىتتا جىگىت ميرانىڭ تەلەفونىنا قوڭىراۋ شالسىن. ال ول تەلەفونىن قولدان ءتۇسىرىپ الىپ، «جاڭا تەلەفون ساتىپ الارمىن-اۋ، بىراق ماراتتىڭ ءنومىرى ءوشىپ كەتتى» دەيدى «كورىپكەلدىك» تانىتىپ. وسى ەكى ارادا باس كەيىپكەرىمىز شەتەلدىك «پسيحياترمەن» (وزدەرى سولاي ايتادى) كەزدەسىپ، ءوزىنىڭ «يسكليۋچيتەلنىي» ەكەنىن بىلەدى. سونىڭ دالەلى رەتىندە «ستۋدەنت» دوسىمەن بىرگە قارۋ كورۋگە بارادى. «بانديتتەر» - كينگ-كونگ، كابان جانە ۋداۆپەن تانىسادى. كەزدەيسوق اڭگىمە بارىسىندا ۋداۆ قىز كەزىندە زورلاپ ۇيلەنگەن ايەلىمەن اجىراسقانىن ايتادى. «يسكليۋچيتەلنىي» مارات سول مەزەتتە ءۇش ءداۋدى ۇرىپ جىعىپ، جاۋجۇرەك جەڭىمپاز بولىپ ۇيىنە قايتادى. اۋلادا ليريكالىق ويلارعا بەرىلىپ، «ماحاببات التىباقانىندا» وتىرعاندا، انەل كەلە قالسىن. ەكەۋى ءتۇسىنىسىپ، تابىسىپ، قۇشاقتاسىپ ۇيگە كىرە بەرگەندە، «حاممەر» كولىگى كەلىپ، اتىپ كەتەدى. انەلدى. جاپ-جاقىن جەردەن جىگىتتى كوزدەپ تۇرىپ قىزدى اتىپ كەتكەنى قىزىق تا. ودان دا قىزىعى، ءجۇرىپ بارا جاتقان ماشينەنىڭ ارتقى جاعىنان جىبەرىپ ۇرعان تاس كولىكتىڭ الدىڭعى تەرەزەسىنەن كىرىپ، ىشىندە وتىرعان كينگ-كونگتىڭ مايلى دەنەسىنە ءدوپ تيگەنى دە. قىسقاسى، قوس عاشىق ارازداسادى دا، سونىمەن كينو بىتەدى.
ەشقانداي «قۇپيا» قالدىرماي، كينونىڭ بار سيۋجەتىن ايتىپ بەرۋگە تۋرا كەلگەنى ءۇشىن كەشىرىم سۇرايمىز. بايقاعاندارىڭىزداي، كورىنىستەردە ەشقانداي لوگيكالىق دامۋ، بايلانىس جوق. ەڭ نەگىزگى وقيعالار اياق استىنان بولادى. سوسىن تۇيسىك ايتادى، وقيعا باسقا ءبىر داۋىردە (بالكىم 90-جىلدار) ءوتۋى كەرەك سياقتى. ايتپەسە بايشىكەش «نۇرەكەنىڭ» ءىنىسى نەنىڭ اقىسىنا ەكى جىل اسكەرگە بارۋى كەرەك؟ قازىر قاي «شيشكانىڭ» بالاسى كوشە سىپىرىپ، تاياق جەپ، قوقىس جيناپ... ەكى جىل بويى اسكەردىڭ «قىزىعىن» كورەدى؟ ەگەر قيسىنعا سالىپ، قىز بەن جىگىتتى اجىراتۋ كەرەك بولسا، بۇل جىگىت اسكەرگە ەمەس، امەريكاعا وقۋعا بارىپ قايتۋ كەرەك ەدى. ال اسكەرگە بارۋ شارت بولسا، وندا ماراتتىڭ ءدال بۇگىنگى كۇنى قالتالى ازاماتتىڭ ءىنىسى بولۋعا قۇقىعى جوق. قىسقاسى، كينوعا قاراپ وتىرىپ، رەجيسسەر 80-90-جىلداردا قالىپ قويعانداي اسەردە بولاسىڭ.
سوڭعى كەزدەگى قازاق كينولارىنىڭ كەز كەلگەنى سياقتى، بۇل ءفيلمدى دە شەتەلدىك اكتەر، («سانتا باربارانىڭ» «جۇلدىزى») لەين دەۆيس تە قۇتقارا الماعان. باسقا اكتەرلەرگە كەلسەك. ماراتتىڭ دوسى «ستۋدەنت» ەمەس، 30-40-قا كەلىپ قالعان «ءسۇردىڭ» ءوزى. ارۋجان جازىلبەكوۆا - قازاق كينوسىنداعى ەڭ سۇلۋ عانا ەمەس، ەڭ سۇيكىمدى ارۋلاردىڭ ءبىرى. جىلاڭقى ءرولدى جاقسى جەتكىزگەن. بۇل كينونى تەك الماتىنىڭ كورىنىستەرى مەن ارۋجاننىڭ جىلاعانى ءۇشىن عانا كورۋگە بولادى. بەلگىلى ديريجەر، نۇرعيسا تىلەنديەۆتىڭ قىزى دينارا تىلەنديەۆا ءوزىنىڭ اكتەرلىك قىرىن دا سىناپ كورگەن ەكەن. سۋىق، اقىلدى، ءادىل بويجەتكەننىڭ ءرولىن جامان سومداعان جوق. يىعى قۋشيىپ جۇرەتىن ءادىل ءتالىپوۆتى دە (العاشقى 10-15 مينۋتتى ەسەپكە الماعاندا) ەكرانعا كەلگەن جاڭالىق دەمەسەك تە، ايتەۋىر مىندەتىن اتقاردى دەۋگە بولادى.
ەڭ قىزىعى، قازاق سونشاما سەزىمتال، «سەنتيمەنتالنىي» حالىق بولا تۇرا، مەلودراما جانرىنىڭ ءتۇتىنىن تۇتەتە الماي كەلەدى. وسى تۇرعىدان العاندا «ماحاببات التىباقانى» ەكىۇشتى وي قالدىردى. بىرىنشىدەن، بۇل ەركىن راقىشەۆتىڭ كينولارىن تامسانىپ كورەتىن كورەرمەن ءۇشىن تاعى ءبىر تاپتىرماس «ولجا». جالاڭ سەزىم ىزدەگەن ادام جوعىن تابادى. ال كاسىبيلىك، قيالدىڭ ۇشقىرلىعى، ەلدەن ەرەكشە سيۋجەت، كەرەمەت ماعىنا، كوركەمدىك شىندىق ىزدەگەن ادام التى شاقىرىم الىس جۇرگەنى ءجون.
«ءاي» دەيتىن اجە قالماعان زامان عوي، بىراق ەڭ قورقىنىشتىسى، وسىنداي ورتانقول دۇنيەلەردىڭ حالىقتىڭ اقشاسىنا تۇسىرىلەتىنى دە..
"حالىق ءسوزى" گازەتى