(«حاننىڭ ءۇيى حالىق پايداسىنا الىنۋ كەرەك» دەپ، حات جازعان)

كوپتەن بەرى 1920-1930 جىلدار ارالىعىندا ورالدان شىعىپ تۇرعان ورال گۋبەرنەسىنىڭ ولكەلىك گازەتى «قىزىل تۋدى» قاراپ شىعىپ ەدىم. ماقساتىم: ورالدا تۋىلىپ، كەيىننەن قۇلجاعا مۇعالىم بولىپ بارىپ تۇراقتاپ قالعان، الاشوردانى قولداۋشى بەلگىلى جۋرناليست، ءتىلشى مولداعالي بەكتۇرلين (1875-1932) تۋرالى دەرەكتەر ىزدەۋ بولاتۇعىن. گازەتتىڭ ەسكى تىگىندىلەرىن پاراقتاپ وقۋ بارىسىندا – باتىستاعى «الاشوردا» جانە قازاق زيالىلارى جايىندا، جەرگىلىكتى ولكە تاريحىنا دا قاتىستى قۇندى دەرەكتەر مەن جازبالار كەزدەستىرۋگە بولادى. سولاردىڭ ىشىندە حالەل دوسمۇحامبەتۇلى تۋرالى ەكى جازبا كەزدەستى. بىرىنشىسىندە: «الاشوردانىڭ» حانى حالەل دوسمۇحامبەتتىڭ 5 بولمەلى قاراعايلى ءۇيىن «حالىق پايداسىنا الساق» دەگەن ۇسىنىس ايتىلعان حات. ەكىنشىسى: جوعارىداعى حاتقا حالەل دوسمۇحامبەتۇلىنىڭ جاۋابى. حالەل: «مەن حان بولعانىم جوق. 1918-1919 ءىنشى جىلداردا «الاشوردا» ۇكىمەتىنىڭ مۇشەسى بولعانىم راس. «حان» دەپ وسىنى ايتىپ وتىرعان بولسا كەرەك» - دەيدى.

تومەندە «قىزىل تۋ» گازەتىنە جاريالانعان وسى ەكى حاتتىڭ تولىق ءماتىنىن (گازەتتىڭ سول ساندارىنا كىمدەر رەداكتور ەكەنى) ۇسىنامىز!

--------------------------------------------------------------------

ءبىرىنشى حات: («حاننىڭ ءۇيى حالىق پايداسىنا الىنۋ كەرەك» دەگەن، «جەتىم بالانىڭ» ۇسىنىس حاتى)

«قىزىل تۋ». 1928 №69. 7 يۋل (اسەت). جەكسەنبى.

جەتىسىنە ءۇش رەت شىعاتىن ورالدىڭ گۋبەرنەلىك پارتيا كاميتەتى مەن اتقارۋ كاميتەتىنىڭ ءتىلى.

(4-بەتى)

ەل حاتتارىنان قورىتىندى

حاننىڭ ءۇيى حالىق پايداسىنا الىنۋ كەرەك

(گۋريەۆ)

قىزىلقوعا بولىسىنىڭ 13-ءىنشى اۋىلىندا بەلگىلى «الاشوردا»نىڭ حانى حالەل دوسمۇحامبەت ۇلىنىڭ قاراعايلى ءۇيى بار. بۇل ءۇيدى حان بولىپ تۇرعان كەزىندە حالىقتىڭ قاراجاتى مەن سالدىرعان. 5 بولمەلى، استى-ءۇستى قاراعايلى، ەسىك تەرەزەلەرى دە ۇلكەن ەتىلىپ، دەنساۋلىق شارتىنا سايكەستىرىلىپ جاسالعان.

بۇل ءۇي 8-9 جىلدان بەرى بوس تۇر. حالەلدىڭ ءۇيى جالعىز بۇل ەمەس، باسقا جەرلەردە دە ۇيلەرى بار. ءوزى كەلە قويسا سول ۇيلەرى دە جەتەتۇن. سوندىقتان مەنىڭ ايتاتۇنىم: اۋەلدە حالىق قاراجاتى مەن سالىنعان ءۇي حالىق پايداسىنا الىنۋعا كەرەك. بۇل ءۇي مەكتەپكە پايدالانۋعا وتە قولايلى. مۇنى گۋبەرنەلىك مەكەمەلەر ەسكەرۋى ءتيىس.

جەتىم بالا.

--------------------------

ۋاقىتشا رەداكتور: ق. دۇيسەن ۇلى.

ۆر. رەداكتور: ح. ديۋيسەنوۆ.

----------------------------------------------------------

ەكىنشى حات: (حالەلدىڭ جاۋابى)

«قىزىل تۋ». 1928 №97. 1 وكتيابر (اقىراپ). دۇيسەنبى.

جەتىسىنە ءۇش رەت شىعاتىن ورالدىڭ وكرۋكتىك پارتيا كاميتەتى مەن اتقارۋ كاميتەتىنىڭ ءتىلى.

(4-بەتى)

جاۋاپ  حاتتار

«قىزىل تۋ»دىڭ 69-سانىندا «حاننىڭ ءۇيىن حالىق پايداسىنا الۋ كەرەك» دەگەن جەتىم بالانىڭ ماقالاسى باسىلدى. «جەتىم بالا» جولداس انىعىن بىلمەگەندىكتەن بولسا دا، بولماسا قاس قىلعاندىقتان بولسا دا ءتۇپسىز وتىرىك جازىپتى.

مەنىڭ قىزىلقوعا اۋدانىنىڭ 13-ءىنشى اۋىلىندا استى-ءۇستى قاراعايلى ءۇيىم بارى راس. بىراق جەتىم بالا ايتقانداي بەس بولمەلى ەمەس، كوكىنەسىنەن باسقا ءۇش بولمەلى. بۇل ءۇي دوسمۇحامبەت بالالارىنىڭ ءوز راسحوتىمەن 1914, 1915 ءىنشى جىلداردا سالىندى.

مەن حان بولعانىم جوق. 1918, 1919 ءىنشى جىلداردا «الاشوردا» ۇكىمەتىنىڭ مۇشەسى بولعانىم راس. «حان» دەپ جەتىم بالا وسىنى ايتىپ وتىرعان بولسا كەرەك.

«الاش وردا» ۋاقىتىندا ەل قارجىسىمەن ءۇي سالدىرعانىم دا جوق. بۇ كۇندە ول ۇيگە جارلى-جاقپاي تۋىسقاندارىم كىرىپ وتىر. ءوز قارجىم مەن سالىنعاندىعىنا اۋىل كەڭەسىنەن العان كۋالىگىم بار.

حالەل دوسمۇحامبەت ۇلى.

--------------------------------------

جاۋاپتى رەداكتور: سۇگىر  ۇلى راقىم

وتۆ. رەداكتور: ر. سۋگۋروۆ.

ازىرلەگەن اباي مىرزاعالي

Abai.kz