ورازالى سابدەن: «ءبىزدى ەندى تەحنولوگيالىق داعدارىس كۇتىپ تۇر»
قازاقستاندا سوڭعى كەزدەرى ءتۇرلى جاعدايلار بولىپ جاتىر. جاقسىلىقتى ايتۋ ارينە، قاجەت. بىراق، كوڭىلگە الاڭ كىرگىزەتىن كەلەڭسىز وقيعالار، تۋىلىپ جاتقان ءاربىر جاعىمسىز ءىس-ارەكەتتىڭ استارىنا تەرەڭ ءۇڭىلۋدى قاجەت ەتەدى. وسى جاعدايلارعا بايلانىستى قوعام قايراتكەرى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ورازالى سابدەن مىرزانىڭ ء"ارى قاراي نە ىستەۋىمىز كەرەك؟" دەگەن كۇرمەۋلى ماسەلەگە دەگەن وزىندىك وزەكجاردى پىكىرى بار ەكەن. راسىندا بولعان ءىستى بورداي توزدىرىپ، ءبويتۋ كەرەك ەدى، ءسويتۋ كەرەك ەدى دەپ ساعىزداي سوزىلعان داۋعا اينالدىرعانشا، الداعى باعىتتى ايقىنداپ العان ارتىق بولمايتىنىنى داۋسىز.
- قازاقستان تاعى قانداي قيىندىقتارمەن بەتپە-بەت كەلۋى مۇمكىن، جانە الداعى ۋاقىتتا مەملەكەت تاراپىنان نە جاسالۋى كەرەك؟
- قازىرگى جاھاندانۋ زامانىنادا ءبىز ەكى ۇلكەن قيىنشىلىقتىڭ الدىندا تۇرمىز. ءبىرىنشىسى، الەمدىك دەڭگەيدەگى الاڭ تۋدىرىپ وتىرعان دۇنيەجۇزىلىك داعدارىس، الەۋمەتتىك-ساياسي وزگەرىستەر. سوعىس قاۋپى، كليماتتىڭ جىلىنۋى، ەكولوگيانىڭ ءبۇلىنۋى سەكىلدى ناۋبەتتەر.
ەكىنشىسى، ىشكى قيىندىق. ەلىمىزدىڭ وزىندەگى ءتۇرلى شۋلى وقيعالار. وعان بىلتىرعى جاڭاوزەندەگى قاقتىعىستان، ءتىپتى، ودان دا ارىدەن باستالاتىن جاعدايلار كىرەدى. رۋحاني قۇندىلىقتارىمىزدىڭ ازعىنداۋى، سىبايلاس جەمقورلىقىڭ شارىقتاپ، شەگىنە جەتۋى ت.ب.
- بۇنىڭ ءبارى نەدەن تۋىنداپ وتىر؟
قازاقستاندا سوڭعى كەزدەرى ءتۇرلى جاعدايلار بولىپ جاتىر. جاقسىلىقتى ايتۋ ارينە، قاجەت. بىراق، كوڭىلگە الاڭ كىرگىزەتىن كەلەڭسىز وقيعالار، تۋىلىپ جاتقان ءاربىر جاعىمسىز ءىس-ارەكەتتىڭ استارىنا تەرەڭ ءۇڭىلۋدى قاجەت ەتەدى. وسى جاعدايلارعا بايلانىستى قوعام قايراتكەرى، ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ورازالى سابدەن مىرزانىڭ ء"ارى قاراي نە ىستەۋىمىز كەرەك؟" دەگەن كۇرمەۋلى ماسەلەگە دەگەن وزىندىك وزەكجاردى پىكىرى بار ەكەن. راسىندا بولعان ءىستى بورداي توزدىرىپ، ءبويتۋ كەرەك ەدى، ءسويتۋ كەرەك ەدى دەپ ساعىزداي سوزىلعان داۋعا اينالدىرعانشا، الداعى باعىتتى ايقىنداپ العان ارتىق بولمايتىنىنى داۋسىز.
- قازاقستان تاعى قانداي قيىندىقتارمەن بەتپە-بەت كەلۋى مۇمكىن، جانە الداعى ۋاقىتتا مەملەكەت تاراپىنان نە جاسالۋى كەرەك؟
- قازىرگى جاھاندانۋ زامانىنادا ءبىز ەكى ۇلكەن قيىنشىلىقتىڭ الدىندا تۇرمىز. ءبىرىنشىسى، الەمدىك دەڭگەيدەگى الاڭ تۋدىرىپ وتىرعان دۇنيەجۇزىلىك داعدارىس، الەۋمەتتىك-ساياسي وزگەرىستەر. سوعىس قاۋپى، كليماتتىڭ جىلىنۋى، ەكولوگيانىڭ ءبۇلىنۋى سەكىلدى ناۋبەتتەر.
ەكىنشىسى، ىشكى قيىندىق. ەلىمىزدىڭ وزىندەگى ءتۇرلى شۋلى وقيعالار. وعان بىلتىرعى جاڭاوزەندەگى قاقتىعىستان، ءتىپتى، ودان دا ارىدەن باستالاتىن جاعدايلار كىرەدى. رۋحاني قۇندىلىقتارىمىزدىڭ ازعىنداۋى، سىبايلاس جەمقورلىقىڭ شارىقتاپ، شەگىنە جەتۋى ت.ب.
- بۇنىڭ ءبارى نەدەن تۋىنداپ وتىر؟
- وسىنىڭ ءبارى ءتارتىپتىڭ جوقتىعىنان بولىپ وتىر. ادامگەرشىلىكتىڭ ازدىعى، تازالىق پەن شىندىقتىڭ جوقتىعى. ءدال قازىر ءبىر ءوزى قازاقستان ەشۋاقىتتا اسپانعا ۇشىپ كەتە المايدى. دۇنيەجۇزىلىك قاۋىمداستىققا كىرىپ، جاھانداسۋدىڭ جۇيەسىندە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان سوڭ، ەڭ الدىمەن جۇتىلىپ كەتپەۋدى ويلاۋ كەرەك. مىنا جاقتا ءبىر جارىم ميلليارد جان سانى بار قىتاي، ءبىر جاقتا ءجۇز ەلۋ ميلليون حالقى بار رەسەي، اسپاندا اقش تۇر. تاعى دا باسقالارى جەتىپ جاتىر.
سۇحباتتىڭ تولىق نۇسقاسىن - www.arasha.kz - http://arasha.kz/post/847 سايتىنان وقي الاسىزدار.