مەن ساۋەگەي ەمەسپىن. ونداي تالانتىم جوق. الىس-جاقىن بولاشاقتى بولجاۋشىلارعا سەنىمىم تاعى جوق. دەسەم دە، وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن ءوز باسىم، پولشا مەن ۋكراينادا وتكەن فۋتبولدان ەۋروپا بىرىنشىلىگىنىڭ جەڭىمپازى كىم بولادى دەگەن سۇراقتى تالقىلاۋعا قاتىسقان ەدىم. سول تۇستا «ۇلت تايمس» گازەتىنىڭ ساۋالناماسىنا بەرگەن جاۋابىمدا مەن: «رەسەي، حورۆاتيا، ۋكراينا كوماندالارىنىڭ العاشقى جەڭىستەرى ولارعا ءۇش ۇپاي بەرگەنىمەن، بىرىنشىلىك بويى ولاردىڭ ۇپايى تۇگەل بولادى دەپ ايتۋ قيىن. ءبارىن ۋاقىت كورسەتەدى. ءوز باسىم بۇل جولى يسپانيا كومانداسى جەڭىپ شىعار دەگەن ويدامىن»، - دەپپىن.

مىنە، كونكيستادور ەلىنىڭ قۇراماسى كونە قۇرىلىق چەمپيونى اتاعىن جەڭىپ الدى. تاعى ءبىر ايتارىم، بالا كەزدە باسقالارمەن بىرگە دوپ تەۋىپ، قازىردە قىزىقتى ماتچتاردى تەلەديداردىڭ الدىندا وتىرىپ، قارايتىنىم بولماسا، مەن اسا بىلگىر فۋتبول مامانى ەمەسپىن. فۋتبولداعى ەڭ ۇلكەن جەتىستىگىم - «بىلعارى دوپ» تۋرنيرىندە قازالى اۋدانى قۇراماسىنىڭ مۇشەسى رەتىندە قىزىلوردا وبلىستىق بىرىنشىلىگىنىڭ جەڭىمپازى اتاعى عانا. بىراق مەن بۇگىن شىن مانىندە حالىقتىق سپورت ءتۇرىنىڭ سول حالىققا تىكەلەي قاتىسى بار... ساياساتپەن بايلانىستىرعىم كەپ وتىر. ءسال وعاشتاۋ وي شىعار، بىراق پىكىرىمدى نەگىزدەپ كورەيىن.

يسپانيانىڭ چەمپيون اتانۋىنىڭ سەبەبىن مەنسىز دە تاراتىپ ايتاتىندار تابىلار. مەن بولسام تەك تومەندەگى سپورتتىق-ساياسي جايتقا توقتالامىن.

مەن ساۋەگەي ەمەسپىن. ونداي تالانتىم جوق. الىس-جاقىن بولاشاقتى بولجاۋشىلارعا سەنىمىم تاعى جوق. دەسەم دە، وسىدان ءبىراز ۋاقىت بۇرىن ءوز باسىم، پولشا مەن ۋكراينادا وتكەن فۋتبولدان ەۋروپا بىرىنشىلىگىنىڭ جەڭىمپازى كىم بولادى دەگەن سۇراقتى تالقىلاۋعا قاتىسقان ەدىم. سول تۇستا «ۇلت تايمس» گازەتىنىڭ ساۋالناماسىنا بەرگەن جاۋابىمدا مەن: «رەسەي، حورۆاتيا، ۋكراينا كوماندالارىنىڭ العاشقى جەڭىستەرى ولارعا ءۇش ۇپاي بەرگەنىمەن، بىرىنشىلىك بويى ولاردىڭ ۇپايى تۇگەل بولادى دەپ ايتۋ قيىن. ءبارىن ۋاقىت كورسەتەدى. ءوز باسىم بۇل جولى يسپانيا كومانداسى جەڭىپ شىعار دەگەن ويدامىن»، - دەپپىن.

مىنە، كونكيستادور ەلىنىڭ قۇراماسى كونە قۇرىلىق چەمپيونى اتاعىن جەڭىپ الدى. تاعى ءبىر ايتارىم، بالا كەزدە باسقالارمەن بىرگە دوپ تەۋىپ، قازىردە قىزىقتى ماتچتاردى تەلەديداردىڭ الدىندا وتىرىپ، قارايتىنىم بولماسا، مەن اسا بىلگىر فۋتبول مامانى ەمەسپىن. فۋتبولداعى ەڭ ۇلكەن جەتىستىگىم - «بىلعارى دوپ» تۋرنيرىندە قازالى اۋدانى قۇراماسىنىڭ مۇشەسى رەتىندە قىزىلوردا وبلىستىق بىرىنشىلىگىنىڭ جەڭىمپازى اتاعى عانا. بىراق مەن بۇگىن شىن مانىندە حالىقتىق سپورت ءتۇرىنىڭ سول حالىققا تىكەلەي قاتىسى بار... ساياساتپەن بايلانىستىرعىم كەپ وتىر. ءسال وعاشتاۋ وي شىعار، بىراق پىكىرىمدى نەگىزدەپ كورەيىن.

يسپانيانىڭ چەمپيون اتانۋىنىڭ سەبەبىن مەنسىز دە تاراتىپ ايتاتىندار تابىلار. مەن بولسام تەك تومەندەگى سپورتتىق-ساياسي جايتقا توقتالامىن.

ءبىرىنشى سەبەپ - يدەيالىق. جاسىراتىنى جوق، يسپاندىقتاردىڭ ويناۋ ءستيلىن «تيك-تاك» دەپ كەلەمەجدەپ، مۇرنىن شيىرۋشىلەر جەتىپ جاتتى. ءتىپتى وسىناۋ قولتاڭبانى «كەمشىلىك» دەپ تابالاۋشىلار دا بار. بىراق وسىنىڭ بارىنە قاراماستان، يسپاندىقتار وزدەرىنە عانا ءتان ويىن ورنەگىنەن تانبادى. كەرىسىنشە، سول «تيك-تاك» تاكتيكاسىنىڭ تاپقىرلىعى مەن تەگەۋرىندى تاسىلدەرى ارقاسىندا قارسىلاستارىنىڭ بارىنەن ايلاسىن اسىردى! ستيل - قايتالانباس قولتاڭبا عانا ەمەس، ول - يدەيا! سول يدەياعا بەرىكتەر عانا دەگەنىنە جەتەدى.

ال ءبىزدىڭ ساياسات ارەناسىندا جۇرگەندەردىڭ ءدال وسىنداي، ولاردى باسقالاردان ەرەكشەلەندىرەتىن يدەيا بار ما؟

بيلىك پارتياسىن الايىق. «نۇر وتان» ءوزى قاي يدەولوگيانى ۇستانعان  پارتيا؟ ساياسي سپەكتردە قانداي ورىن الادى؟ سولشىل ما؟ وڭشىل ما؟ تسەنتريست پە؟ ءوز باسىم وسى سۇراقتى سول كەزدە نۇرەكەڭنىڭ پارتيا جونىندەگى ورىنباسارىنا «حابار» تەلەارناسىندا وتكەن سايلاۋالدى دەباتتا (2006 جىل) قويعان ەدىم. سول كەزدە جاۋاپ الا المادىم. قازىر دە ناقتى جاۋاپ جوق.

مەنىڭشە، «نۇر وتان» سەكىلدى اتقارۋشى بيلىككە باسىبايلى بايلانعان ساياسي قۇرىلىمنىڭ يدەولوگيالىق تراگەدياسى ناق وسىندا. ول ءارتۇرلى يدەولوگيالىق تۇعىرنامانى ۇستانعان بۇقارانىڭ بارىنە بىردەي جاققىسى كەلەدى. ونداي يدەيالىق ۇستانىم مەملەكەتكە ءتان، بىراق ساياسي پارتياعا ءتان بولا المايدى! ويتكەنى، «پارتيا» دەگەن ۇعىمنىڭ ءوزى سونى مەڭزەيدى، ياعني قوعامنىڭ ءبىر عانا «بولىگى». وڭشىل سولشىلعا جاقپايدى. تسەنتريستپەن ەكەۋىنىڭ دە باسى ءبىر پارتيالىق قازانعا سىيمايدى!

بىزدە، وپپوزيتسيادا دا، سول كەمشىلىك بوي كورسەتىپ قويادى. ويتكەنى، ءبىر يدەيادان گورى ءبىر تۇلعانىڭ ماڭايىن توپتاسۋ باسىمىراق. ياعني، بيلىك ەكونوميكانىڭ سۇبەلى سالالارىن جەكەشەلەندەرىپ السا، كەيبىر ازاماتتار بيلىككە قارسى ەلەكتوراتتى دا ءدال سولاي «جەكەشەلەندىرىپ» العىسى كەلەتىن سياقتى.

يسپانيانىڭ اياقدوپ الامانىندا ون التىدان سۋىرىلىپ، العا شىعۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبى بار. ونىڭ اتى - كوماندا! ياعني، فۋتبول - ول ەڭ الدىمەن ۇجىمدىق، «كوپ تۇكىرسە كول بولاتىن، كوپ جۇگىرسە، گول بولاتىن» ويىن. سپورتتىڭ جەكە تۇلعالىق، ينديۆيدۋاليستىك تۇرلەرى بار. ماسەلەن، شاحمات، اۋىر اتلەتيكا، جەڭىل اتلەتيكانىڭ كوپتەگەن ءتۇرى جانە ت.س. وندا ءبىر ادامنىڭ تالابى مەن تاۋەكەلىنە كوپ نارسە بايلانىستى. ال فۋتبولدا قاقپاشى دا، كورعاۋشى دا، ورتا شەپتەگى دە، شابۋىلشى دا ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول، ءبىر قاقپادان... گول شىعارماسا بولمايدى! ماسەلەن، كوبىنە-كوپ شىن مانىندە الەمدىك دەڭگەيدە مويىندالعان جارىق جۇلدىزدار بار كوماندالار دا فينالعا جاقىنداپ قالدى. رونالدۋ، گومەس، رۋني، بالوتەللي، جاس دزاگوەۆ سەكىلدى جەكە تۇلعالارعا ارقا سۇيەگەن كوماندالار دا ءبىراز جەتىستىككە جەتتى. بىراق ءتورت جىلدا ءبىر بولاتىن ماتەريكتىك دودادا تۇلعادان گورى ۇجىمعا بارلىق نارسە بايلانىستى.

تۇلعا، قانشا مىقتى بولسا دا، ۋاقىتشا ءارى كوڭىل-كۇي مەن سۋبەكتيۆتىك فاكتورعا تىم تاۋەلدى ۇعىم. ول كەرەك دەسەڭىز، جاراقات الىپ، ويىننان شىعىپ قالۋى مۇمكىن. كەيدە جارىق جۇلدىز جەكە باس قامىن ويلاپ، كوماندالىق مۇددەنى تارك ەتۋى دە ابدەن مۇمكىن! «جۇلدىزدى اۋرۋ» دەگەن نارسە تاعى بار...

ال ۇجىم دەگەن - ءارى ۇجىم، ءارى... ۇعىم. مىنە، يسپانيا قۇرامى سول جۇلدىزداردىڭ باسى مەن ويى بىرىككەن ۇجىم بولدى! قاسقايىپ، قاقپانى قاناتتىعا قاقتىرماعان قىراعى كوز كاسيلياس. قورعاۋدا - ادۋىندى، اراكىدىك العا شىعىپ، اتوي سالىپ، «اتاكالايتىن» البا مەن اربەلوا. ورتا شەپتە - ساۋىسقانداي ساق سيلۆا، يكەمدى دە يدەياسى مول ينەستا، ايلالى دا ارىندى الونسو، پارمەندى دە ءپاتۋالى فابرەگاس، مىعىم دا ءمارت مارتينەس. شابۋىلدا - مۇمكىندىگى مول ماتا، ىلىكتى لورەنتە، تىڭعىلىقتى تارلان - توررەس. ونىڭ كەشە عانا فينالدىق ويىن بارىسىندا ءۇش گولدىڭ اۆتورى اتالىپ، ءتورتىنشى گولىن سالۋعا بار مۇمكىندىك بوپ تۇرا، ارىپتەسىنە پاس بەرگەن تەكتىلىگىنىڭ ءوزى نە تۇرادى! ىنە، وسى ۇلى كوماندا ۇلى جەڭىسكە جەتتى: قاتارىنان ءۇش رەت الەمدىك جانە ەۋروپالىق باس جۇلدەنى يەلەندى! التى جىلدان اسقان تۇراقتىلىقتىڭ كوكەسى دە وسى ەمەس پە؟!

وسى كوماندالىق سيپات ءبىزدىڭ قوعامدىق-ساياسي ومىردە بار ما؟ ماسەلەن، بارلىق شەنەۋنىكتەر ءبىر پارتيادا. بىراق ءبىر ۇيىمنىڭ ماقساتى جولىندا ولار ۇجىمدىق بىرلىك تانىتىپ كەلە مە؟ قايدام... ولاي دەيتىنىم - بىزدە بيلىكتىڭ ءوز ىشىندە ورىن الىپ جاتقان توپارالىق قاقتىعىستار مەن كيكىلجىڭدەر ساياسي ءومىردىڭ شەشۋشى فاكتورىنا اينالىپ بارادى! ياعني «انا تۇلعا مەن مىنا تۇلعا»، «انا توپ پەن مىنا توپتىڭ» ءبىر-بىرىمەن ىمىراسىز كۇرەسى ءورشىپ بارادى. بۇل جانتالاستا سوعىستىڭ بارلىق قۇرالدارى مەن ءادىس-تاسىلدەرى قولدانىلۋدا: قارجىلىق ۇجىمداسۋ، ۇيىمدىق كۇش بىرىكتىرۋ، اقپاراتتىق سوعىس جانە تاعىسىن تاعىلار! ەڭ باستىسى - بەلگىلى ءبىر توپتىڭ تۇپكى مۇددەسىنىڭ جولىندا تۇپكىلىكتى مەملەكەتتىك، ۇلتتىق ماسەلەلەر قۇرباندىققا شالىنۋدا! مەنىڭشە، ءدال وسى زاماننىڭ باستى  دەرتىنەن ارىلماي، ءبىز ەلىمىزدىڭ كوسەگەسىن كوگەرتە المايمىز! ال ول ءۇشىن كەرەك ەڭ باستى نارسە - بيلىك ءۇشىن كۇرەستى مەيلىنشە اشىق، جاريا ەتۋ، ونىڭ ەرەجەلەرىن ادىلەتتەندىرۋ! جانە دە ازىرشە بيلىك نازار اۋدارماي جۇرگەن ءبىر ماڭىزدى شارۋا بار. ول - بارشاعا ورتاق بولار جالپىۇلتتىق مۇددەلەر توڭىرەگىندە قوعامداعى بەدەلدى دە ىقپالدى توپتاردى بىرىكتىرۋ.

بىراق ءوزى ىشتەي ءبۇلىنىپ، ءوز ىشىندە بىرلىگى جوق بيلىك بۇتكىل قوعامدى بىرىكتىرە الا ما؟ ماسەلە سوندا!

ءامىرجان قوسانوۆ

«ۇلت TIMES» قوعامدىق-ساياسي اپتالىعى. 5 - شىلدە، 2012 جىل