تۇركيانىڭ سوققى جاساۋشى جانە بارلاۋشى دروندارى رەسەي قورعانىس سالاسىندا ۇلكەن سۇراقتاردى تۋىنداتتى. اۋەلى سيريا مەن ليۆيادا قولدانىلعان دروندار، ارتىنشا قاراباق سوعىسىندا قۋاتتى كۇشكە اينالىپ، ەندى مىنە ۋكراينانىڭ شىعىسىندا قولدىنالىپ جاتىر. 26-قازان كۇنى ۋكراينا العاش رەت تۇركيالىق سوققى جاساۋشى تب2 درونىمەن ۇلىكشىلەردىڭ پوزيتسياسىنا سوققى جاساپ، تەحنيكاسى مەن جاياۋ اسكەرىنە شىعىن اكەلدى. بۇل ۋكرايناداعى سوعىستىڭ كەلبەتىن وزگەرتىپ، بەتبۇرىس جاسايتىن ءسات بولۋى مۇمكىن دەيدى ساراپشىلار. 

رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين جاقىندا سوچيدە وتكەن جيىندا درونداردىڭ قۋاتتىلىعىن مويىنداپ، بىلاي دەدى: ء"بىز ءوزىمىزدىڭ تاجىريبەمىز بەن ءبىزدى قورشاعان الەمنىڭ درونداردى قولدانۋ تاجىريبەسىن ساراپتاۋعا ءتيىسپىز". جيىن سوققى جاساۋشى، بارلاۋشى، انتيدرون قۇرىلعىلارىنا قاتىستى تاقىرىپتا وتكەن بولاتىن. تۇتاستاي ءبىر جيىننىڭ ءبىر تاقىرىپتا ءوتۋى دە تەگىن ەمەس.

ول جيىندى سوققى جاساۋشى درونداردىڭ الەمدىك قاقتىعىستا كەڭىنەن قولدانىلىپ جاتقانىن مىسال ەتۋمەن باستادى. ء"بىز درونداردىڭ سوڭعى جىلدارداعى اسكەري قاقتىعىستاردا ەففەكتيۆتى قولدىنىلعانىن، ولاردىڭ بىزگە قانشالىقتى قاۋىپتى بولاتىنىن كوردىك، ونى سيريادا بايقادىق. ءبىز ونداي شابۋىلداردى تويتارىپ ۇيرەندىك جانە ونى ءتيىمدى ەتىپ جاساۋدامىز",- دەدى پۋتين.

ول رەسەيدىڭ وزىندە دە قۋاتتى درونداردىڭ بارىن ايتا كەتتى. ونى مىسال تۇرندە كورسەتپەسە دە، ستاتيستيكامەن سيپاتتادى. "قازىر ءبىزدىڭ قارۋلى كۇشتەرىمىزدە ەكى مىڭنان استام درون بار. ولاردى جەتىلدىرۋ مەن تەحنولوگيالىق مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرۋ بويىنشا جۇمىستى جالعاستىرۋعا ءتيىسپىز. ءبىز ءوزىمىزدىڭ دە، وزگەنىڭ دە تاجىريبەسىن ەسكەرەمىز" دەدى. رەسەيدىڭ بارلاۋشى "ورلان" دروندارى سيريا مەن ليۆياداعى اسكەري وپەراتسيالاردا قولدانىلۋدا. ونى دا پۋتين ايتا كەتتى.

رەسەي اشىق ايتپاسا دا تۇركيالىق درونداردان قورعانۋ قاجەتتىگىن تۇسىنەدى. سەبەبى رەسەي ءۇشىن ماڭىزدى گەوساياسي ايماق سانالاتىن سيريا، ليۆيا، وڭتۇستىك كاۆكاز تاۋلارىندا تۇركيالىق دروندار رەسەيشىل كۇشتەرگە ويسىراتا بىرنەشە مارتە سوققى جاسادى.

Bayraktar TB2 دروندارى ازەربايجان تاراپىنان ازات ەتۋ سوعىسىندا قولدانىلىپ، جاۋدىڭ 40%-دان استام تەحنيكاسىن جويعان بولاتىن. ال سيرياداعى "بەيبىتشىلىك باستاۋى" اتتى وپەراتسيادا سوققى جاساۋ مەن بارلاۋ مۇمكىندىكتەرىن ارتتىرىپ، انكارانىڭ تىنىسىن اشتى.

اتالمىش درون 2019 جىلى ۋكرايناعا جەتكىزىلدى، ال كەلىسىم 2018 جىلى جاسالدى. كيەۆ-انكارا اراسىندا ارنايى كەلىسىم جاسالىندى، ەندىگى تاڭدا كيەۆ تاعى دا 48 سوققى جاساۋشى دروندارىن ساتىپ الۋعا نيەتتى.

G20 كەزدەسۋىنەن كەيىن تۇركيانىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى ءماۋلىت چاۆۋشوعلى رەسەيلىك جانە تۇركيالىق اقپارات قۇرالدارى ءۇشىن ارنايى سۇحبات بەردى.  رەسەيلىك ءتىلشى ۋكراينا تاراپىنان بۇلىكشىلەرگە درونمەن سوققى جاساۋ فاكتىسى بويىنشا سۇرادى. وعان تۇرىك ءمينيسترى بىلاي دەدى: "ەگەر قانداي دا ءبىر ەل بىزدەن قارۋ ساتىپ السا جانە ونى ءوز ەلىنە اپارسا، وندا ونى تۇركيالىق، رەسەيلىك نەمەسە باسقا ەلدىكى دەۋگە بولمايدى. ول سول ساتىپ العان ەلگە تيەسىلى قارۋ. ەگەر بىزدەن بىرەۋ قارۋ ساتىپ الىپ، شەكارادان الىپ شىققان سوڭ، ول ەندى بىزدىكى ەمەس دەگەن ءسوز. ول تۇركيادا جاسالعان شىعار، بىراق ەندى ۋكرايناعا تيەسىلى. تۇركيانى ايىپتاۋ نەگىزسىز" دەدى ول. بۇل مالىمدەمە ارقىلى وزگە ەلدەرگە، قاجەت بولسا كيەۆكە دە قارۋلار ساتا بەرەمىز دەگەنىن سىزىپ كورسەتكەندەي.

ول رەسەيلىك تىلشىگە قارسى فاكتىلەر ايتىپ، تىعىرىققا تىرەدى. مينيستر: ء"بىز تەرروريزممەن كۇرەس بارىسىندا سودىرلاردىڭ قولىنان ءتۇرلى قارۋلاردى كەزدەستىرەمىز.  كوبىسى رەسەيلىك. بىراق رەسەيدى ول ءۇشىن ايىپتامايمىز" دەدى.

تۇركيالىق دروندار سوڭعى جىلدارى ناعىز اڭىزعا اينالدى. اسىرەسە قاراباق سوعىسىنان كەيىن ساتىپ الۋشىلار مەن قىزىعۋشىلار سانى ارتتى. كەلىسسوز جۇرگىزىپ جاتقاندار ىشىندە قازاقستان دا بار. ال ورتالىق ازيادا تۇركىمەنستان ساتىپ السا، قىرعىزستان كەلىسىمگە كەلىپ ۇلگەردى.

كا مىرزا

Abai.kz